Super User
Şuşa İli-270: Şuşanın tarix və mədəniyyət abidələri" adlı kitab çap olunub
Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin “Şuşa İli” çərçivəsində elan etdiyi xüsusi qrant müsabiqəsinin “İşğal dövründə Şuşanın maddi-mədəni irsinə vurulmuş zərərin araşdırılması” layihəsi əsasında “Şuşa İli”-270: (Şuşanın tarix və mədəniyyət abidələri) kitabı çapdan çıxıb.
Sözügedən kitab şəhərin memarlıq üslubu və Şuşanın qısa tarixindən bəhs edir. Kitabda, həmçinin Qarabağın və Şuşa şəhərinin memarlığının təhlilinə geniş yer verilib.
Qeyd olunub ki, Şuşa şəhərinin tikintisini planlaşdırıan usta (və ya ustalar) Şərq şəhərsalma üslubundan məharətlə yararlanaraq ərazisini məhəllələrə bölüb. Küçələr dörd qala qapılarına elə paralel şəkildə yerləşdirilib ki, şəhərə daxil olan hər kəs çətinlik çəkmədən bir məhəllədən digərinə asanlıqla keçə bilir, bazarlar və karvansaralarla rastlaşırdı. Şuşanın ümumi planı göstərir ki, şəhərin tikintisi iki hissədə- ərazinin şərq və qərb tərəflərində aparılıb. Ümumi plan baxımından şəhərin şərq tərəfi aşağı, qərb tərəfi isə yuxarı məhəllə adlanırdı.
Kitabda bildirilib ki, Şuşanın yerləşdiyi ərazinin özünəməxsus dağ peyzajı şəhərdə gözəl lanşaft yaradır. Şəhərin daha qədim olan şərq tərəfi sakit relyefə, sonradan məskunlaşmış qərbi isə amfiteatr xüsusiyyətinə malikdir. Şəhərin inşası zamanı Şuşa və ətrafında geniş yayılmış ağ qayalardan (əhəng daşlarından) istifadə edilib.
XVIII əsrdən etibarən Şuşa şəhərində beş fərqli şəhərsalma-memarlıq təbəqəsi formalaşıb:
1. Xanlıq dövrü: Şuşanın şəhərsalma-memarlıq üslubu: iç qalalar, yaşayış evləri, saray, malikanə, karvansara, məscidlərin inşaası və s;
2. Çar Rusiyası dövrü: kilsələr, təhsil müəssisə və inzibati binalar inşa edilib. Eləcə də, şəhərin orta əsr Azərbaycan memarlıq üslubuna Avropa elementləri əlavə edilib;
3. Sovet dövrü: şəhərdə yeni inzibati və yaşayış binaları, istirahət və müalicə mərkəzləri, uşaqlar üçün yay düşərgələri inşa edilib;
4. 1992-ci ildən başlayan erməni işğalı dövrü: şəhərdə bir çox binaların memarlıq üslubları dəyişdirilib. Kotteclər, sosial binalar tikilib, bir çox dini, inzibati binalar sökülərək məhv edilib.
5. 2020-ci il noyabrın 8-i Şuşanın işğaldan azad olduğu gün: yeni bərpa və quruculuq işlərinə başlanılıb. Şəhərin bütün tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpa edilməsinə qərar verilib.
XVIII əsrdə Şuşada şəhərsalma iki istiqamətdə aparılıb. Birinci istiqamət: Qarabağ memarlıq üslubunda binaların plan quruluşunda kompozisiyası prinsipləri nəzərə alınmaqla məscidlər, karvansaralar və digər inzibati binaların inşası; ikinci istiqamət: şəhər memarlığında mühüm yer tutan yaşayış evlərinin inşası Avropa memarlığı ənənələri əsasında inkişaf etdirilib. Bu üslub Şuşanın memarlıq quruluşunda şərq və qərb memarlığının sintezini yaradıb. Şuşanın bu tipli yaşayış evləri öz memarlıq-planlaşdırma xüsusiyyətlərinə görə Azərbaycanın digər rayonlarında inşa edilən yaşayış evlərindən fərqlənirdi. Fərqliliyə görə el arasında bu yaşayış binaları “Qarabağ evləri” adlandırılıb.
XVIII-XIX yüzilliklərdə ən xarakterik tiplər Şuşa şəhərində məhz yaşayış evləri, məscidlər, bulaqlar, hamamlar və karvansaralar idi. Şəhər yaşayış evləri, kasıb əhali üçün damlar; varlı və imkanlı şəxslər üçün saraylar və malikanələrdən ibarət idi. Bu dövrlərdə şəhər memarlığındakı evlərin həllində çoxobrazlılıq diqqət çəkib. Şuşada inkişaf etmiş şəhər və saray tipli yaşayış evlərinin inşası ilə yanaşı, Azərbaycan ərazisində daha qədim dövrlərdə yayılmış qaradam tipli yaşayış evlərinin inkişaf etmiş forması olan damlar, qara damlar, sonralar müasirləşən ev damlarının da inkişafı diqqət çəkirdi.
İki və ya dördotaqlı evlər adətən eyvanlı olurdu. Bu tipli evlərin eyvanları küləyin əksi istiqamətində tikilib. Küçə(yol) tərəfə eyvan nadir hallarda qoyulurdu. Şuşada yaşayış evlərinin eyvanları adətən evin ya otaqların ön tərəfində binadan 1,5 metr önə çıxmış, üstüörtülü və ya açıq, qabaq tərəfinə təqribən 80 santimetr hündürlükdə taxta və ya dəmir məhəccərlər bərkidilmiş açıq eyvan (buna balkon və ya seyvan da deyilir) olurdu. Bəzi eyvanlar isə sadə olurdu. Belə eyvanların qarşısında taxta və ya dəmir məhəccərlər olmurdu. Saray və malikanələrdə içəri girmiş eyvanlara daha çox təsadüf edilir. Belə eyvanların üç tərəfi bağlı, üstü örtülü, yalnız qarşı tərəfi açıq olduğu göstərilir.
Bundan başqa kitabda:
1. Tarix və mədəniyyət abidələri üzərində bərpa işlərinin aparılması qaydaları;
2. Tarix və mədəniyyət abidələri üzərində aparılması nəzərdə tutulan təmir və bərpa işlərinin növləri;
3. Abidələrin bərpası zamanı istifadə olunan memarlıq üslubları;
4. Abidə üzərində elmi-tədqiqat işləri aparılmasına icazə alan müəssisə və ya təşkilatın öhdəliyi.
5. Daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrindən istifadə qaydaları.
6. Abidələrin istifadəyə verilməsi qaydaları barədə də oxuculara geniş məlumat verilir.
“Astrid Lindqren” xatirə mükafatına iki azərbaycanlı yazıçının namizədliyi irəli sürülüb
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-ın Stokholmdan yaydığı xəbərə istinadən bildirir ki, 2023-cü il üzrə uşaq ədəbiyyatında nailiyyətlərinə görə, İsveçin məşhur “Astrid Lindqren” xatirə mükafatına iki azərbaycanlı yazıçının namizədliyi irəli sürülüb.
Belə ki, mükafata namizədlər siyahısında azərbaycanlı yazıçılar Sevinc Nuruqızı və Raziyə Rəhimzadənin adları qeydə alınıb.
İsveç hökuməti tərəfindən 2002-ci ildə dünyaca məşhur uşaq yazıçısı Astrid Lindqrenin şərəfinə təsis edilmiş xatirə mükafatına növbəti il ümumilikdə 64 ölkədən 251 namizəd qeydə alınıb. Bu qlobal mükafat hər il uşaq və gənclər ədəbiyyatının inkişafına böyük töhfə verən şəxsə və ya təşkilata verilir. Mükafat laureatı hər il 12 nəfərdən ibarət münsiflər heyəti tərəfindən seçilir və sonradan İsveçin paytaxtında xüsusi keçirilən tədbirdə qalibə təqdim edilir. Mükafatlandırma mərasiminə İsveçin vəliəhd şahzadəsi Viktoriya rəhbərlik edir.
Qeyd edək ki, cari ildə “Astrid Lindqren” xatirə mükafatına isveçli yazıçı və illüstrator Eva Lindström layiq görülüb. Ona təqdim olunan mükafatın dəyəri 5 milyon isveç kronu (təqribən 760 min manat) təşkil edib.
Tanınmış şair İbrahim İlyaslının atası dünyasını dəyişib
Tanınmış şair, Prezident təqaüdçüsü, “Qazax” Xeyriyyə İctimai Birliyinin və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin Azərbaycan Yazıçılar Birliyi “Poeziya Seksiyası” sədrinin müavini, Əli Kərim adına Sumqayıt şəhər Poeziya Evinin direktoru, İbrahim İlyaslıya və Aşıq İlham Aslanbəyliyə ağır itki üz vermişdir. Ataları Hacıyev Musa Mustafa oğlu ömrünün 92 yaşında haqqa qovuşmuşdur.
Musa Hacıyev 15 mart 1930-cu ildə Qazax rayonunun Aslanbəyli kəndində doğulub. 1954-cü ildə indiki Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsini bitirib. Təyinatla indiki Göygöl rayonuna fizika müəllimi təyin edilib. Bir müddətdən sonra doğma Aslanbəyli kəndində fizika və riyaziyyat fənlərini tədris etməyə başlayıb. Qazax rayonunda qabaqcıl müəllim kimi tanınıb. 40 ildən çox bir müddət ərzində Aslanbəyli kənd orta məktəbində müəllim, direktor müavini kimi fəaliyyət göstərib. Dərs dediyi şagirdlər fizika elmi sahəsində böyük uğurlara imza atıblar.
Musa müəllim, həmçinin Azərbaycan ədəbiyyatını və aşıq sənətini dərindən bilən və onu təbliğ edən bir ziyalı, milli dəyərlərin qorunmasında xidmətləri olan bir aydınımız olub.
“Qazax” Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə Heyətinin sədri professor İlham Pirməmmədov, İctimai Birliyin İdarə Heyətinin üzvləri Xalq şairi Nəriman Həsənzadə, Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyasının Prezidenti, iqtisad elmləri doktoru Məmməd Musayev, Millət vəkilləri – Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədri, professor Səməd Seyidov, akademik Nizami Cəfərov, Ülviyyə Ağayeva, Azərbaycan Sənaye Korporasiyası Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Baş direktoru Kamran Nəbizadə, Azərbaycan Respublikası müdafiə nazirinin birinci müavini – Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi general-polkovnik Kərim Vəliyev, Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrinin komandanı kontr-admiral Sübhan Bəkirov, Müdafiə Nazirliyinin idarə rəisi general-mayor Məmməd Eminov, general-mayor Namiq Poladov, polkovnik Eldəniz Namazov, polkovnik Elşən Qapaqov, polkovnik-leytenant Elçin Məmmədov, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı kapitan Nicat Bədəlov, akademik Şahin Mustafayev, akademik Məhəmməd Babanlı, akademik Bilal Bilalov, Əməkdar incəsənət xadimi Vidadi Babanlı, Puşkin Əhmədov və Arzuman Abdulkərimov, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin rektoru professor Mustafa Babanlı, Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasının rektoru Fuad Hacıyev, “Odlar yurdu” Universitetinin rektoru professor Əhməd Vəliyev, Həsrət Pirməmmədov, Binnət Həsənov, Elçin Carçıyev, Rusiyanın Yekaterinburq vilayətindəki Azərbaycan diasporunun lideri Şahin Şıxlinski, professor Valeh Nəsibli, professor Məhəbbət Dəmirçiyeva, Xalq artistləri Sabir Məmmədov, Həmidə Ömərova, Tariyel Qasımov, Əməkdar mühəndis Qasım Abdullayev, Əməkdar məşqçi Firdovsi Umudov, Əməkdar həkim Şərif Şahməmmədov, Əməkdar jurnalist Varis Yolçuyev, professor Məqsəd Qocamanov, professor Rüstəm Kamal, Namiq İsmayılov, Kamal Axundov, Ramiz Göyüşov, Rövşən Babanlı, İsmayıl Umudlu, Məmməd Nəsibov, Fikrət Hacıyev, Mədət Səttarov, rəssam Nəvai Metin, rəssam Qafar Sarıvəlli, Sahib İbrahimov, Eldar Ələkbərov, Vasif Məhərrəmli, Sultanxanım Nəsibova, Məlahət Qurbanova, dosent Dürdanə Vəkilova, dosent Natavan Dəmirçioğlu, Ramil Göyüşov, Solmaz Kosayeva, dosent Məti Osmanoğlu, dosent Yusif Alıyev, şair Rafail İncəyurd, Yusif Rəhimov, Fərid Bayramlı, Allahverən Dəmirov, şair Məmməd Əfşan, Fərman Qəhrəmanov, Bəxtiyar Rüstəmoğlu, Aşıq Şaiq, Aşıq Avdı, Ceyhun Babaşov, Əli Rəhimov, Fərhad Əyyubov, Səbinə Yusif, Ələddin Kəsəmənli və İctimai Birliyin bütün üzvləri adından şair İbrahim İlyaslıya və Aşıq İlham Aslanbəyliyə atası Musa müəllimin vəfat etməsi ilə əlaqədar başsağlığı verir, bu ağır günlərdə Tanrıdan onlara səbr, dözüm, dəyanət diləyirlər.
Allah rəhmət etsin.
Ankarada kitab sərgisi açılıb
Türkiyənjn paytaxtında ənənəvi Ankara Kitap Fuarı fəaliyyətə başlayıb.
Avrasya Yazarlar Birliyindən “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına verilən məlumata görə, qurum sərgidə geniş təmsil olunur.
Bengü Yayınları Türk Dünyasından 400 ədəbi əsərlə öz pavilyonunda oxucuları gözləyir.
Xanəndə Süleyman Abdullayev vəfat edib
Azərbaycanın Əməkdar Artisti, görkəmli xanəndə Süleyman Abdullayev 83 yaşında vəfat edib.
Bu barədə Mədəniyyət Nazirliyi məlumat yayıb.
Bir müddət əvvəl səhhətində ciddi problemlər yaranan xanəndə şəkər xəstəliyindən əziyyət çəkirdi.
Qeyd edək ki, Süleyman Cümşüd oğlu Abdullayev 1939-cu ildə Füzuli rayonunun Qoçəhmədli kəndində anadan olub. Seyid Şuşinskinin ənənələrini yaşadan xanəndə, eyni zamanda, özünəməxsus ifaçılıq üslubu, oxuma tərzi ilə tanınıb.
Həm istedadlı sənətkar, həm də böyük bir elin ağsaqqalı kimi sevilən xanəndə xalq tərəfindən “Dədə Süleyman” deyə çağırılıb.
Süleyman Abdullayev Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə 2012-ci il sentyabrın 14-də Əməkdar artist fəxri adına layiq görülüb.
Allah rəhmət eləsin!
Parisdə Azərbaycan “Asiya & Nigar Art Gallery” qalereyası ilə təmsil olunub
Parisdə “Carrousel du Louvre”da 30-cu “Art Shopping Paris 2022” müasir incəsənət salonu keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, salonda tanınmış rəssam, “Toile d’Or” (Qızıl kətan) mükafatçısı Nigar Nərimanbəyovanın “Asiya & Nigar Art Gallery” qalereyasının təşkilatçılığı ilə dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan Azərbaycan əsilli rəssamların əsərləri nümayiş olunub.
“Asiya & Nigar Art Gallery” qalereyasının stendində Nigar Nərimanbəyovanın, eləcə də Lalə Hüseynova, Marina Okampo, Təranə Rəhimova, Marta Ramazan, Sevər Məmmədova, Leyla Qurbanova, Fərəh Hacızadə, Nərmin Paşazadə, Nuray Xudiyeva, Əfruz Rəhimovanın əsərləri sərgilənib.
Salonda Azərbaycan əsilli rəssamların əsərləri rəng çalarlığı, kompozisiyası ilə sənətsevərlərin diqqətini cəlb edib və maraqla qarşılanıb.
“Şuşa İli” çərçivəsində Qətərdə azərbaycanlı uşaqların əl işlərindən ibarət sərgi təşkil olunub
Azərbaycanın Qətərdəki səfirliyinin təşəbbüsü və bu ölkədəki Azərbaycan icmasının təşkilatçılığı ilə “Şuşa İli” çərçivəsində Dohada Bakının Xəzər rayonunun Binə qəsəbəsində yerləşən “Ümid yeri” uşaq sığınacağının sakinlərinin əl işlərindən ibarət xeyriyyə sərgisi keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, AzərTAC-ın Qətərdəki səfirliyimizə istinadən məlumatına görə, xeyriyyə sərgisində Qətərdə yaşayan Azərbaycan icmasının üzvləri iştirak ediblər.
Sərginin açılışında çıxış edən səfir Rəşad İsmayılov “Ümid yeri” uşaq sığınacağı barədə qısa məlumat verib, sığınacağın 1997-ci ildə təsis olunduğunu, burada 18 yaşınadək şəxslərin məskunlaşdığını, 2019-cu ilin iyununda Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın həm müəssisənin yeni inşa olunan binasının açılışında iştirak etdiyini bildirib.
R.İsmayılov, həmçinin səfirliyin təşkilatçılığı ilə bu il avqustun 1-də Qətərdə fəaliyyət göstərən qeyri-hökumət təşkilatı - “Ajyal” Təhsil Mərkəzinin 5 müəllim və 35 orta məktəb şagirdindən ibarət heyətin “Ümid yeri” uşaq sığınacağına ziyarətinin təşkil olunduğunu və onlara yardım göstərildiyini qeyd edib.
Diplomat yaranmış əməkdaşlıq çərçivəsində Dohada “Ümid yeri” uşaq sığınacağının sakinlərinin “Şuşa İli” mövzusunda rəsm, xalça və dekorativ bəzək əşyalarından ibarət əl işlərinin satış-sərgisinin təşkil olunduğunu deyib. Səfir sərgidə iştirak edən Azərbaycan icmasının nümayəndələrinə təşəkkürünü ifadə edib.
Qətərdəki Azərbaycan icmasının rəhbəri Eldəgiz Rəfibəyli çıxışında bu xeyriyyə satış-sərgisindən əldə olunacaq vəsaitin “Ümid yeri” uşaq sığınacağının bank hesabına köçürüləcəyini bildirib. O, bu xeyirxah təşəbbüsün bundan sonra da davam etdirilməsini təklif edib.
Qeyd edək ki, sərgi çərçivəsində Qətərdəki Azərbaycan icmasının üzvlərinin azyaşlı övladlarının “Şuşa İli” mövzusunda əsərlərindən ibarət rəsm müsabiqəsi də təşkil olunub. Müsabiqədə iştirak edən uşaqlara səfirlik tərəfindən sertifikatlar verilib.
Orxan Fikrətoğlu: “Düşünürəm, ədəbi mühit yoxdur. Ədəbsiz bir mühit var”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının 3X3 rubrikasında çağdaş ədəbiyyatımızın 3 nümayəndəsinə 3 sualla müraciət edilib. Aqşin Yeniseydən, Orxan Fikrətoğlundan və Kənan Hacıdan əməkdaşımız Ümid Nəccari soruşub ki:
-Bugünkü Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi mühiti necə dəyərləndirirsiniz? Ümumiyyətlə, ədəbi mühit varmı?
-Azərbaycanda yazıçıların əsas problemi olan kitablarının az sayda satılmasına, ədəbiyyata diqqətin azlığına başlıca səbəblər nə ola bilər? Və çıxış yolunu nədə görürsünüz?
Ölkəmizdə təşkil olunan kitab sərgiləri ədəbi mühiti canlandıra bildimi?
Orxan Fikrətoğlunun cavablarını təqdim edirik:
-Düşünürəm, ədəbi mühit yoxdur. Ədəbsiz bir mühit var. Bu ədəbsiz mühit necə şəkillənib: təsəvvür edin ki, fərqli-fərqli dəstələr təşkil olunub. Bu dəstələr məhəlli, bölgə və yaxud dostlar tərəfindən yaradılmış şəkilindədir. Onların öz aralarında seçdiyi və qəbul etdiyi, qəbul etmədiyi və gündəmə çıxartdığı “dahi”lər var, amma blok şəkilində “dahi”ləri var, “zəyif”ləri var, “irəli” gedənləri var.
Təəssüf olsun ki, ümumi Azərbaycan ədəbi mühiti mənzərəsini formalaşdıran, obyektiv qiymət verməyi bacaran ədəbiyatın elitası yoxdur. Xalqın yaddaşında Sovet dönəmindən qalmış yazıçı və şair adında tanınan insanlar var. O cümlədən, publisistik reallıqda, ədəbiyyatla junalistika arasında formalaşmış bir mühit. Mən şəxsən onların heç birini ədəbiyyat nümunəsi kimi qəbul etmirəm. Bu “yazıçı”lar hətta özlərindən sonra gələn yeni nəslə məsləhətlər verirlər. (gülür). Bu absurddur. Və konkret ədəbi mühitin olmadığına görə, küllü halda dəyərləndirmək mümkün deyil. Məsələn, çox istedadlı insanlar var ki, sosial şəbəkə yazarlarına çevriliblər. Çox istedadlı yazarlar var ki, maddi baxımından məcbur olaraq jurnalistə çevriliblər və saytlarda işləyirlər. Çox istedadlı yazarlar var ki, ümumiyyətlə, gündəmdə deyillər və ona görə də, vahid ədəbi mühit haqqında danışmaq mümkün deyil
-Bir mənalı olaraq, bu gün kitaba qayıtmaq təhsilimizin problemidir. Kitaba qayıtmaq cəmiyyətimizdə ziyalıya verilən qiymət problemidir. Xalqın ədəbiyyatı sosial sifariş olaraq yazıçıya vermək problemidir. Ümumiyyətlə, xalqın müariflənmək istəmək problemidir. Təsadüfi deyil ki, bugünkü sosioloqlar, politoloqlar, siyasi texnoloqlar həm ruhani və həm mənəvi baxımdan ədəbiyyatın gərəksiz bir sahə olduğunu, yəni, gəlir gətirməyən bir sahə olduğunu bizə sırımaq istəyirlər. Əlbəttə, bütün ömrünü ədəbiyyata sərf etmiş bir adam kimi bu deyilənlərə inanmıram və qəbul etmirəm. Bununla belə, ədəbiyyat bazar reallığında özünü doğrulda bilməz. Ədəbiyyat dövlət himayəsində də özünü doğrulda bilməz, çünki dövlət əgər ədəbiyyatı sifariş verəcəksə, özünə uyğun bir şəkildə sifariş verəcək və özünə uyğun olanları yazdıracaq. Bazar da elədir. Bazarın şüuru heç yoxdur. Yenə dövlət sənə sifariş verirsə müəyyən ideolojini sifariş verir, bazar sənə düşünə bilməyən kütlənin küt maraqlarından qaynaqlanan bioloji sifarişlər verir. Tutaq ki, sevgi, səni gərginlikdə saxlayan detektiv janra aid bir şeylər... Düşünürəm ki, hər ikisi də ifratdır və ədəbiyyata aid deyil. Ona görə də, yazıçının bir nömrəli problemi onun kitabının satılması deyil, onun dəyərinin qaytarılmasıdır. Yazıçı cəmiyyətdə dəyər olaraq qəbul olunmalıdır. Ölkəni filosoflar idarə etməlidir, ədəbiyyatı ədəbiyyatçılar idarə etməlidir. Kapital gəlir deyil. Məsələn, mən şəxsən kitab sərgilərində öz kitabını satan yazıçı satıcılarını görəndə içimdən bir kədər keçir. Sizi əmin etmək istəyirəm ki, heç də xoş şəkillənmə deyil. Yazıçı daha elitdir, yazıçı daha yüksəkdədir və yazıçının etdikləri, yazdıqları millətin təməl prinsiplərinin formalaşmasına yönəlir. Əlbəttə ki, kitab satan yazıçı xalqın yaddaşında və gözünün qabağında heç vaxt hər hansı bir böyük fikiri söyləyən ziyalı kimi şəkillənə bilməz, mümkün deyil. Çünki arada bir bazar xətti var.
-Canlandıra bilmədi! Əlbəttə ki, canlandıra bilmədi. Ora dəvət olunan və kitabların seçilməsi, müəlliflərin çağırılması subyektivdir. Məsəl üçün, elə yazıçı var ki, ümumiyyətlə kütlə içinə çıxmaq istəmir. Və yaxud, kitabını oraya gətirib bu yeni qurallarla sərgiləmək istəmir. Amma bütün xalq bilir ki, o, ciddi yazıçıdır və onun ədəbiyatını istəyirlər. O təşkilatçılar o yazıçıları müəyyən etməyə qadirdimi? Ümumiyyətlə, təşkilatçılar monitorinq aparmışdılarmı ki, hansı kitablar daha oxunaqlıdır? Ümumiyyətlə, bütün bunların arxasında Azərbaycan dövlətinin maraqları dururdumu? Mən sonuncu Beynəlxalq Kitab Sərginsində ən yüksək yerdə İran bayrağını gördüm. Mənə çox maraqlı gəldi, Azərbaycan bayraqları, Türkiyə bayraqları bir kənarda idi, amma ən yüksək yerdə bir İran bayrağı dalğalanırdı. Satılan kitabların otuz-qırx faizi dini zəmində kitablar idi. Bu gün bu bizə lazımdırmı? Əlbəttə ki, biz müsəlmanıq və müsəlman dəyərlərini paylaşmalıyıq. Amma tutaq ki, Azərbaycan dilçiliyi, Azərbaycan dövlətinin təməl prinsipləri ilə bağlı, vətəndaş inistutları, qeyri-hökümət təşkilatlarının təşviqi ilə bağlı varıydımı kitablar? Düşünürəm az idi. Gerçək ədəbiyyat- Xaqanidən üzü bu yana, klassik ədəbiyyatdır.
Şəxsən məndə çap olunmamış 350 Şirvan şairinin şeir var, nə zaman çap olunacaq? Məndə bütün Bakı tarixinə dair sənədlər var, haçan çap olunacaq? Hansı nəşriyyat bu missiyanı üzərinə götürəcək? Ümumiyyətlə, düşünürəm, Azərbaycanda kitab işi formalaşmayıb, yazıçı ilə nəşriyyat münasibətləri qanun vasitəsilə tənzimlənməyib. Bunlar çox ciddi məsələlərdir.
Günün fotosu: Çin özünə müddətsiz lider seçdi
Günün fotosu: Çin özünə müddətsiz lider seçdi
Totalitar Çin rejimi Çin Kommunist Partiyasının 20-ci qurultayında Si Tzin Pini müddətsiz lider seçdi. Tarixdə o, belə şərəfə layiq görülmüş 2-ci Çin lideridir. Birinci Mao Tze Dun olub.
Foto: Euronews
Türk dünyasının inkişaf yollarını Beynəlxalq Türk Akademiyası müəyyənləşdirməkdədir
Macarıstan Parlamentinin vitse-spikeri Beynəlxalq Türk Akademiyasını ziyarət edib
Ötən gün Macarıstan Milli Assambleyasının sədr müavini Şandor Lejakın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Beynəlxalq Türk Akademiyasını ziyarət edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Beynəlxalq Türk Akademiyasından daxil olan məlumata görə, fəxri qonaqlar Türk Akademiyasının kitabxanasının tanınmış macar türkoloq İştvan Konqur Mandokiyə aid qiymətli kitab fondu ilə ilə tanış olublar.
Sonra macar dilində “550 qazax atalar sözü və məsəlləri” və “Kunların təsvirli xronikası” kitablarının təqdimatı olub.
Tədbirdə Macarıstan Milli Assambleyasının sədr müavini Şandor Lejak, Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidenti vəzifəsini icra edən Füzuli Məcidli, Macarıstanın Qazaxıstandakı səfiri Otto İvan Rona, Qazaxıstan XİN xüsusi tapşırıqlar üzrə səfir Erjan Mukaş, tanınmış alim və dövlət xadimi Adil Axmedov, Nazarbayev Universitetinin Türkologiya kafedrasının müdiri, türkoloq Yulay Şamiloğlu, macar türkoloqu David Şomfai Kara, həmçinin dövlət və ictimai xadimlər, tanınmış elm adamları və ziyalılar iştirak ediblər.
Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidenti vəzifəsini icra edən Füzuli Məcidli Akademiyaya müşahidəçi üzv olan Macarıstanın təşkilatın fəaliyyətlərində aktiv iştirak etdiyini, tərəflər arasında sıx elmi əlaqələrin mövcud olduğunu qeyd edib və indiyədək həyata keçirilən layihələr haqqında məlumat verib. Macarıstan Milli Assambleyasının sədr müavini Şandor Lejakın birbaşa dəstəyi ilə macar alimləri tərəfindən hazırlanan hər iki kitabın təqdimatının məhz Akademiyada keçirilməsinin böyük önəm daşıdığını vurğulayıb.
Vitse-spiker Şandor Lejak təqdimata ev sahibliyi etdiyi üçün Türk Akademiyasının rəhbərliyinə təşəkkürünü çatdırıb və bildirib ki, “550 qazax atalar sözü və məsəlləri” toplusunu şair Ferens Buda macar dilinə tərcümə edib. Kitab macar türkoloqu İştvan Konqur Mandokiyə həsr olunub və alimin Orta Asiyaya tədqiqat səfərləri zamanı çəkilmiş fotoşəkilləri də nəşrə əlavə olunub.
“Kunların təsvirli xronikası” kitabında isə 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər kunların (kuman-qıpçaqların) mənşəyi, məskunlaşması və tarixinə dair elmi araşdırmaların nəticələri yer alıb. Nəşr üç hissədən ibarətdir. Birinci fəsildə Kunların tarixi təsviri, ikinci hissədə isə Kunlarla bağlı 33 terminin izahı verilmişdir. Sonuncu hissədə 49 yaşayış məntəqəsinin tarixi təsvir olunur. Kitabda elmə məlum hadisələrlə yanaşı, az məlum olan faktlar, eləcə də Kun xalqı üçün çox işlər görmüş görkəmli şəxsiyyətlərin və hökmdarların fəaliyyəti haqqında məlumatlar yer alıb.
TDT Ağsaqqallar Şurasının keçmiş üzvü, tanınmış alim və dövlət xadimi Adil Axmedov, tanınmış türkoloqlar Yulay Şamiloğlu, Aybolat Kuşkumbayev və digərləri təqdimatın əəmiyyətini vurğulayıb və Macarıstanla elmi əməkdaşlıqla bağlı fikirlərini bölüşüblər.
