
Super User
“Mədəniyyət dünyanı xilas edəcək” - akademik Fuad Məmmədov
YÜKSƏKMƏDƏNİYYƏTLİ İNSANLARIN VƏ RƏQABƏTQABLİYYƏTLİ İNSAN KAPİTALININ FORMALAŞMASI VƏ İNKİŞAFINA KULTUROLOJİ AÇAR. “MƏDƏNİYYƏT DÜNYANI XİLAS EDƏCƏK” MONOQRAFİYASI
ƏRƏB DİLİNDƏ NƏŞR OLUNUB.
9 yanvar 2023-cü ildə “Mədəniyyət dünyanı xilas edəcək!” kulturoloji monoqrafiyası ilk dəfə ərəb dilində nəşr olunmuşdur. Bu, Sivilizasiyalar Dialoqu Açıq Universitetinin və Azərbaycan “Simurq” Mədəniyyət Assosiasiyasının birgə əməyinin məhsuludur. Monoqrafiyanın müəllifləri tanınmış kulturoloq alimlər – Rusiya Təhsil Akademiyasının akademiki, “Sivilizasiyalar Dialoqu” Açıq Universitetinin prezidenti professor Suheyl Fərah və Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyasının akademiki, Azərbaycan “Simurq” Mədəniyyət Assosiasiyasının prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının professoru Fuad Məmmədovdur.
YUNESKO-nun 75 illiyinə həsr olunmuş monoqrafiya Dəməşqdə Suriya Mədəniyyət Naz- irliyinin nəzdindəki Suriya Milli Kitab Assosiasiyası tərəfindən tanınmış ərəb tərcüməçi doktor Muhamməd Kadjunun tərcüməsində, 647 səhifə həcmində nəşr edilib.
Kitabda ruhi mədəniyyətin strukturunu və funksiyalarını, mahiyyəti və xüsusiyyətlərini əks etdirən sistemli kulturoloji təhlili verilib. Burada mədəniyyətin əsas sosial fenomen kimi dəyəri özünü göstərir, insanı heyvadan fərqləndirən, qədim zamanlardan bizim günümüzə kimi insan həyatının saxlanmasına və yaxşılaşmasına səbəb olan, yüksək mədəniyyətli insanın mənəvi ink- işafının formalaşması texnologiyaları təsvir olunur.
Monoqrafiya, mədəniyyəti sosial sistem kimi dəyərləndirməyə, insanların yaşadıqları ölk- ələrdən asılı olmayaraq xalqların kulturogenez mexanizmlərini və mədəni inkişafının obyektiv amillərini anlamağa kömək edən çox sayda innovativ kulturoloji konsepsiyaları və formulları özündə cəmləşdirir. Onda mədəniyyətin düzgün anlaşılmasına, intellektual və etik mədəniyyət dəyərlərinə, həmçinin mədəniyyətin ayrılmaz hissəsinə - insanın zehni əməyinin nəticələrinin ma- teriallaşmasını nəzərdə tutan, maddi mədəniyyətin predmetlərini istehsal edən iqtisadiyyata xüsusi yer ayrılıb.
Ayrı-ayrı başlıqlar və paraqraflar ailə mədəniyyəti, dini mədəniyyət, sülh və münaqişələrin həlli mədəniyyəti məsələlərinə, Şərqin və Qərbin mədəni inkişaf xüsusiyyətlərinə, habelə xarici ölkələrin dövlət idarəetməsi və sosial idarəetmə mədəniyyətinin inkişafındakı təcrübəsinə həsr olunmuşdur.
Kitabda BMT və YUNESKO – nun dünya mədəniyyətinin humanistləşməsinə təkan verəcək yeni siyasəti öz əksini tapıb. Burada milli və beynəlxalq idarəetmədə böhran hallarının aeadan qaldırılmasına yönəldilmiş yanaşmalar, bəşəriyyətin humanitsar təhlükəsizliyinin təminatına hədəflənmiş mədəniyyətlərarası dialoqun texnologiyaları təsvir edilib.
Əsər son dərəcə aktualdır və çox sayda alimlərin, pedaqoqların və mütəxəssislərin, geniş oxucu kütləsinin, müxtəlif ölkələrdən olan gənclərin stolüstü kitabına çevrilə bilər. Monoqrafiyada mədəniyyət və onun davamlı insan inkişafı üçün qeyri-məhdud dəyişdirici imkanlarından söhbət açılır, qloballaşmanın bir sıra çağırışları nəzərdən keçirilir.
Monoqrafiyanın praktiki dəyəri onunla şərtlənib ki, o, şəxsiyyətin özünü tək- milləşdirilməsinə, özünü təhsilinə, özünüdərkinə, özünü tərbiyəsinə və özünü idarəetməsinə kpmək edir ki, bütün bu sadalananlar da dünyada insan kapitalının inkişafı və yüksək mədəniyyətli insanların yetişməsi üçün çox mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Monoqrafiya həmfikirlərimiz, Azərbaycanın böyük dostları – RF Tatarıstan Respublikasının gprkəmlo alimləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. “Mədəniyyət dünyanı xilas edəcək!” monoqrafiyasının hazırlanması zamanı onlarla gərəkli elmi məsləhətləşmələr aparılmışdır. Onlar kulturologiya, sülh mədəniyyəti, ədliyyə və digər humanitar və sosial elm sahələri üzrə öz funda- mental əsərləri ilə dünyada yaxşı tanınan şəxslər – Dünya Mədəniyyət İnstitutunun (YUNESKO) rektoru və akademiki, “Avropa-Asiya” Beynəlxalq Humanitar Akademiyasının prezidenti, “Si- murq” AMA-nın vitse-prezidenti, tarix elmləri doktoru, professor Engel Rizakoviç Tahirov və “Böyük Volqa Yolu” Beynəlxalq ictimai təşkilatının prezidenti, hüquq elmləri doktoru, professor Maksim Valentinoviç Andreyevdir.
“Mədəniyyət dünyani xilas edəcək” monoqrafiyasının elmi və praktiki dəyəri onunla bağlıdır ki bu, ensiklopedik xarakteri daşıyan fundamental əsər, universal kulturoloji biliklərin toplusu kimi, yüksəkmədəniyyətli insanlarin və rəqabətqabliyyətli insan kapitalinin formalaşmasi və ink- işafina kulturoloji açar kimi bütün dünyada istifadə oluna bilər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Yeni ilin ilk sərgisi keçə sənətinə aid olacaq
Bu sahə barədə bilgiləriniz varmı? Ta qədimdən keçə adlı parçanın əkiz tayı məişətimizdə yer tutub. Yanvarın 14-də “NUR Art House” qalereyasında “Arts Council Azerbaijan” və “World Crafts Council Europe” təşkilatlarının birgə dəstəyi ilə modelyer-rəssam Nailə Kərimovanın "Keçə sənəti: Zamanın və məkanın vəhdəti" adlı ilk fərdi sərgisi açılacaq.
Qalereyanın mətbuat xidmətinin məlumata görə, keçə ustası Nailə Kərimovanın yaratdığı əsərlər müxtəlif mövzuları əhatə edir. Onun xalq tətbiqi sənətinə marağı uşaqlıqdan yaranıb. O, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində işlədiyi müddətdə incəsənət sahəsini dərindən öyrənməyə başlayıb və uşaqlıq marağı sənətə çevrilib. Daha sonra modelyer-rəssam kimi təhsil alıb və ciddi şəkildə tətbiqi sənətdə yenilik yaratmaq arzusu onu keçə sənətinə gətirib.
N.Kərimova Azərbaycan mədəniyyəti üçün çox nadir və unikal olan bu sənətin unudulmasını istəmədiyinə görə, ona müraciət edib. Ölkəmizin isti iqlim şəraitini nəzərə alaraq keçəni müxtəlif materiallarla kombinə edərək, yalnız dekor üçün deyil, həmçinin geyimdə və aksesuarlarda da keçə sənətindən istifadə edir.
Qeyd edək ki, modelyer-rəssam Nailə Kərimovanın dizayner kimi axtarışlarında əsas məqsəd keçə sənətinin müasir ifadə vasitələri və imkanlarını tam olaraq sənətsevərlərə təqdim etməkdir.
Çətin, məsuliyyətli, ancaq maraqlı sahədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Huşsuz heykəlin hekayəti - Vaqif Səmədoğlunun mono-pyesi
2-ci hissə
Pah atonnan, ay gidi dünya! Millətçi olmamağım yadımdadı, di gəl, kim olmağım yox. Deyəsən, məndən bədbaxt heykəl yoxdur yer üzündə. Qoy bir də baxım bu andıra. (postamentə baxır, başını bulayır)
Bir dənə hərif görünür - H. Bəlkə H deyil, böyük N-dır? Bəlkə, mənə latın əlifbası vaxtında heykəl qoyublar? Əlifbaların üçü də yadımdadı, özüm yox... Deyəsən, fırıldaq adam olmuşam. Bəlkə, qumarbaz? Yox, Sovet hökuməti qumarbaza heykəl qoymaz. Afərin olsun belə hökumətə ki, kim olduğumu yadından çıxarıb, harada yaşadığımı unutmamışam. Yeridiblər. Elə yeridiblər ki, 200 il ayaq üstə, ya ottux yerdə, əli yuxarı, ya əli aşağı dur bu torpaqda, fərqi yoxdur - səni tuncdan kim töküb, qranitdən kim yonub - beynindən çıxmaz. Əlbəttə ki, vaxtaşırı, bax, indiki kimi gəlib səni uçurtmayalar. Hər şey yadımdadı, adımdan savayı. Bəs, din necə? Deyəsən, müsəlman olmuşam. Amma hardan bilmək olar bunu? Bu din məsələsində də bir az cəncələ düşdüm, deyəsən. Görəsən, adamın heykəli düzələndə heykəltəraş, türkün sözü, hər şeyi qayırır? Yoxsa, elə üzdə olanları? (üst-başına baxır). Yox, tapa bilmədim onu da. Yeri yadımdan çıxıb. Amma bilirəm, elə bir şey var idi məndə. Nə vaxtsa... Neyləyim mən, ay camaat. Gül kimi durmuşdum orda. Eh, gecələr mənim ayaqlarımın altında o qədər araq içiblər ki, gəl görəsən. Vay dədə, necə antisovet söhbətlər eşitmişəm mən burdan, necə! Yox, nə deyirsiz - deyin, amma heykəl olmağın müsbət tərəfləri də var. Görürsən, eşidirsən, istəsən də heç kəsin işinə qarışa bilməzsən. Necə qarışasan? His, tüstü... basır adamı, daha doğrusu, adam heykəli. Yayda lap dilxorçuluq olur bunun ucundan. Heç olmasa, ildə bir dəfə gəlib adamı şlanqla yumurlar. Maşın yuyurlar, heykəl yumurlar. Maşın heykəli... Yaxşı, bəs, mənim maşı- nımın heykəlini neyçin qoymayıblar? İndiki kimi yadımdadı, mən ölüm, əntiqə maşınım var idi mənim - ZİS-110. Yox, ZİS-105. 110 kişidəydi - 01 - 01. Qara rəngli. Biri də Teymur Quliyevdə idi. Maşınlar da yadımdadı, rəhbərlər də. Özüm yadımdan çıxmışam. Ailəmi unutmuşam. Yaşadığım ev yadımdadı. Bax, bu boyda otaq var idi, heykəlim duran yerdə iri bir stol vardı. Nikolaydan qalma. Açılanda, ehey, burdan ora qədər uzanardı. Yeddi, bəlkə, on metr olardı, mən ölüm. Dayan, dayan, qonaqlıq olanda, üstünə ağappaq süfrə salardılar, bir dənə süfrə o boyda stolun üstünü örtərdi. Süfrənin də tən ortasında Q. Z. T. hərfləri tikilmişdi ipək sapla. Qadji Zeynalabdin Taqiev. Hacının malları ya satılanda, ya da təzə hökumətin adamlarının arasında bölüşdürüləndə, süfrə gəlib çıxmışdı bizə. Gözündə pensne olan bir kişi gətirmişdi. Ya babam idi, ya atam. İşə bax, süfrə yadda qalıb, ata, ya baba yox. Bu da, deyəsən, bolşeviklərin işidi. Ya da o süfrəni hazırlayan, toxuyan ustaların bacarığı, sənətkarlığı. Neyləyim, ay dədə. Bəlkə, gözündə, daha doğrusu, burnunun üstündə pensne gəzdirən kişi babam, atam yox, dayım olub? Dayım bizim evdə yaşayırdı, yəni? Axı, pensnesi tumboçkanın üstündə olardı, yanında stəkan, stəkanın içində qoyma dişləri, bir də kitab... dayan, dayan, hə, kitab... üstündə “Qılınc və qələm”. Maksim Qorkinin poeması? Yox, əşşi kimsə bizimkilərdən yazmışdı. Deyəsən. Yox, bizimkilər “Gələcək Gün” romanını yazmışdı. Yaxşı, bəs, o pensneli kişi kimiydi? Sir-sifət- dən bir balaca Molotova oxşayırdı. Hə, iki dənə çarpayı vardı. Birində o Molotova oxşayan kişi yatardı, o birində... Ay ana, sənə qurban olum, adın yadımdan çıxıb. Adın hardadır, ay ana? İki çarpayının tən ortasında, divarda şəklin də varıydı. Başına çəpəki beretka qoymuşdun... Bax, burda idi şəklin.
(Bu yerdən başlayaraq Heykəl evi bəzəməyə başlayır. Mümkün olan avadanlığı, şəkilləri, qapı-pəncərə şəkillərini yerinə qoyur. Patefon gətirir, uşaq velosipedi tapır. Xülasə, səhnənin dekorlarını, atributlarını yerbəyer eləməyə, onları canlandırmağa başlayır.)
Adın neyçin yadımdan çıxıb, məmə? Bəlkə, sağsan, məmə? Yox, mən azı, 20-30 ildi heykələm. Bəlkə, ondan da çox. Eh... Kül mənim heykəl başıma. Adə, ay Sovet hökuməti, atasını-anasını unutmuş adama da heç heykəl qoyarlar! Lap 5 dəfə Sosialist əməyi qəhrəmanı olsun, cəhənnəmə ki! Əslini- nəslini unudanlara da şəhərlərin meydanlarını verərlər? Günahdı, axı! “Gü- nah” sözü də yadımdadı, anamın adı yox. İyi də yadımdadı anamın. Heykəl burnumdan da sovuşmayıb ana ətri. Krepdeşin paltarda, bax, burda, burda pəncərə varıydı (pəncərəni yerinə qoyur), onun qabağında durub, hər axşamüstü... hə, hə... maşın gözləyərdi. Maşın siqnalı... turacı siqnal - dad, məni tutdular, dad, məni tutdular. Ay millət, pəncərənin qabağında anam yox, mən durardım. Siqnal eşidən kimi qışqırardım: “Mama, mama, papa gəldi”. ZİS- 105. Şofer də Anatoli. Ay Allah, sənə qurban olum, maşının da, şoferin də adları yadımda, ata - ananı neyçin silmisən huşumdan? (ağlayır)
Yaxşı, bəs, o maşında gələn kişinin, dəqiq atam olan kişinin gözündə pensne yox idi, axı. Bəs, bax, burdakı çarpayıda yatan kişinin... Tumbuçka burdaydı, üstündə pensne, içində qoyma dişlər olan stəkan, bir də Maksim Qorkinin “Qılınc və Qələm” romanı. Ancaq mənim pəncərə qabağında gözlədiyim kişinin ağzındakı öz dişləriydi, gözləri də yaxşı görürdü. İndiki kimi yadımdadı. Uşaqlığım da yadımdadı. Kaş uşaqlığımın da heykəli olaydı. Niyə, görəsən, körpələrə heykəl qoymurlar? Əşşi, hamının uşaqlıq fotosu olmur? Qoy uşaqlıq heykəli də olsun. Bax, burda, vallah, indiki kimi yadımdadı, burada ramkada mənim uşaqlıq şəklim vardı, özü də tumançaq. Pensneli kişi hərdən ona baxıb, “qıqılı”, ”qıqılı” deyirdi. Bəlkə, babam idi o? Ay Allah, öldür də məni. Ölsəm necə, harada basdırarlar məni? Heykəl qəbiristanlığı var, görəsən? Sovet hökumətində gərək olsun, olmalıdır. Qurulan gündən elə vurhavurdu, uçurthauçurtdu. Xeyli qəbiristanlıqlar salmaq olardı bu məmləkətdə. Ölü heykəlləri diri heykəllər basdırardı. Bala heykəllərin üstündə ana heykəllər tuncdan, mərmərdən göz yaşı tökərdi. Ağı-bayatı deyərdi ana heykəllər. Ay kişilər, Kirovun yerində bir dənə nəhəng Göz Yaşı heykəli, abidəsi ucaltmaq lazımdır.
Göz yaşı axıtdım bizim bu ellə,
Çiynimdə lopatka, əlimdə bellə.
Hayıf bizdən, hayıf. Gül kimi millət ola bilərdik. Vaxtaşırı camaatımız susub, heykəllərimiz dil açmasaydı. Bəli, bəli, yer üzündə qoyulmuş heykəllər vaxtaşırı dil açırlar. Xüsusilə dövlət xadimləri, prezidentlər və nəhayət, imperatorlar. Amma sözləri həmişə keçmir. Vay o gündən, dil açan heykəllərin səsi, sözü eşidildi... Onda həngamə başlanır. Neyləmək olar. Həyatdı da. Hamı diri ola bilməz ki! Hamının da heykəli ola bilməz. Odur, dünya dediyimizdə çərxi-fələk elə dönür ki, hər bir milyon adamın yerinə bir heykəl ağız açıb danışmalı olur. Yəni, milyon adamın sinəsi, türkün sözü, dolur, dolur, dolur. Milyon məxluq bir yerdə, türkün sözü, sinəsini boşalda bilməz və onların yerinə heykəl danışmağa başlayır. Amma hayıf bizdən, hayıf. Çünki o milyon adamdan biri də bizim səsimizi eşidə bilməz, qadir deyil diri ət qulaq, ölü tunc ağızdan çıxan sözləri eşitməyə. Əslinə qalsa, bizim dilimizdə danışan bir kəs də yoxdur. Bəlkə də, var - bilmirəm... Odur, ay kişilər, heykəlləri çox uçurtmayın, birdən uçarlar. Qanad açıb uçarlar. Bir də görərsiniz, hər baharda uçurtduğunuz heykəllər qatar-qatar düzülüb, odur ha, gəlirlər yer üzüylə. Hara qonacaqlar? Bir də gördün... on tonluq heykəli sənin damına qonmaq istəyir. Bax, belə, quşbazlar kimi fit çalacaqsan? Yoxsa, “kiş-kiş” deyəcəksən? Dədəm vay...
1991
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Bu gün Turan Kitab Festivalı açılır
Xəbər verdiyimiz kimi, bu gün - yanvarın 11-də Bakıda Birinci Turan Kitab Festivalı açılacaq. “Pasaj-1901” sərgi salonunda təşkil olunacaq festival “Çapar yayınları”nın təşkilatçılığı, Elm və Təhsil Nazirliyinin, DOST Agentliyinin, Bakıdakı Yunus Əmrə İnstitutunun təşkilati dəstəyi ilə reallaşacaq.
Təşkilatçı tərəflərdən biri, Bakıdakı Yunus Əmrə İnstitutunun rəhbəri Səlçuk Karakılıçın açıqlamasına görə, festivalda 40-a yaxın nəşriyyatın, 20-yə yaxın kitab mağazası iştirak edəcək. Onun sözlərinə görə, festivalda Türkiyədən olan bir sıra yazarların da iştirakı nəzərdə tutulur.
Festival günlərində kitab təqdimatları, imza saatları, qiraət saatları, mühazirələr olacaq, müəlliflərlə görüşlər keçiriləcək.
“Xarici qonaqlarla eksklüziv görüşlər, alimlərlə diskussiyalar, zəngin proqram 2023-cü ilin ilk kitab bayramında zamanınızı səmərəli keçirməyə kömək edəcək”, - deyib Səlçuk Karakılıç.
Festivalın bağlanışı yanvarın 15-də olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Euronews-un versiyasında 2022-ci Ilin 20 ən yaxşı fotosu - Ənənəvi Tarraqon festivalı
Nüfuzlu Euronews yola saldığımız 2022-ci ilin ən yaxşı fotolarını müəyyənləşdirib. Burada Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən tutmuş İrandakı antihökümət yürüşlərinə, Tur de Frans yarışmalarınadək hər şey var. Yola saldığımız il hadisələr baxımından o qədər zəngin olub ki, fotoqraflar fotokameralarını futlyara salmağa macal tapmayıblar.
Həmin fotoları ardıcıllıqla “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı oxucularına təqdim edir.
Tarraqondakı ənənəvi festival. İnsanlardan ibarət qüllədüzəltmək mərasiminə hazırlıq gedir. 2 oktyabr, 2022-ci il.
Foto: Josep Lago/AFP
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
YouTube-da “Arşın mal alan” filminin kadrarxası görüntüləri yayımlanıb
Az TV-nin YouTube kanalında 1945-ci ildə çəkilmiş “Arşın mal alan” bədii filminin çəkilişlərinin kadrarxası məqamlarını əks etdirən görüntülər üzə çıxıb.
“Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC-nin Sosial media və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin məlumatına görə, lent yazısında aktyorlarla yanaşı filmin ərsəyə gəlməsində zəhməti olan şəxslərin də kadrları yer alıb.
Filmin rejissoru Rza Təhmasib və Nikolay Leşşenko, operatorları Əlisəttar Atakişiyev və Muxtar Dadaşovdur. “Arşın mal alan” tammetrajlı bədii filmi 1945-ci il oktyabrın 1-də tamaşaçılara təqdim olunub. Filmdə gənc tacir Əsgər rolunu Xalq artisti Rəşid Behbudov, Gülçöhrə rolunu isə Xalq artisti Leyla Bədirbəyli ifa ediblər.
Bu film Azərbaycan Respublikasında dövlət varidatı elan edilən filmlərin siyahısına daxil edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
“İlan vuran ala çatıdan qorxar” - bir aktrisanın acı taleyi
ATV-də gedən “Bir qadın” serialı kifayət qədər maraqla izlənilir. Tamaşaçı sevgisi qazanan aktrisalardan biri də Sona Babayevadır. “ATV səhər” proqramı Sona Babayevanın evində olaraq ondan müsahibə götürüb. 81 yaşlı aktrisa başına gələn zillətləri tamaşaçılarla bölüşüb.
Onun danışdıqlarını dinlədikcə həyatın necə də keşməkeşli olması anlamına gəlirsən. Sona Babayeva danışır:
“Bütün həyatım gözümün önündədir. Atam müharibədə (2-ci dünya müharibəsi - red.) yaralandı. Çox yaşamadı. Həmçinin də anam. Anam heç yadıma düşmür. Bacımı isə sonradan tapdım. O, evdə mən isə uşaq evində böyümüşdüm. İsinişə bilmirdim.
Uşaq evindən çıxdıqdan sonra qalmağa yerim yox idi. Kolların arasında olan gizli oturacaq var idi. Girirdim ora, balış əvəzi çantamı başımın altına qoyub həmin oturacaqda büzüşüb yatırdım. Səhər tezdən isə küçələrdə təmizlik işləri görənlər gəlirdi. Onların süpürgələrinin səsini eşidən kimi dururdum ayağa və oradan qaçırdım. Altı ay mən çöldə qaldım”.
S.Babayevanın ailə həyatı da acı olub, həyat yoldaşı ona aktrisa rəfiqəsi ilə xəyanət edib:
“Teatrda işləyəndə yaxşı günlərim olurdu. Səhnədə olanda mən xoşbəxt olurdum. Amma bu xoşbəxtlik sona kimi olmadı. Ailəmi sevib qurmuşdum. Lakin həyat yoldaşım naxələf çıxdı. Aramıza rəfiqəm girdi. O da aktrisa idi. Rəhmətə gedib. Ona öz bacım, qızım kimi baxırdım. Ancaq ərim mənə onunla xəyanət etdi. Boşandıq. Bundan sonra hər kəsə deyirdim ki, uşağımın atası ölüb. Oğlumu tək böyütdüm. Ona sənət də verdim. İnsanlar var idi ki, mənimlə ailə qurmaq istəyirdilər. Ancaq ilk həyat yoldaşım naxələf çıxdığına görə ikinci dəfə ailə həyatı qurmaqdan qorxdum”.
İndi Sona Babayevanın yeganə təsəllisi səhnə həyatı, çəkiliş meydançalarıdır. “Bir qadın”dakı uğuru onu bir az da həvəsləndirib.
Qapaq şəklində: Sona Babayeva “ATV səhər” proqramında.
Şəkillərdə: Aktrisanın gənclik fotoşəkli; O, “Bir qadın” teleserialında.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyindən yeni kitab-İstanbulda təqdimatı olacaq
Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin yeni nəşri işıq üzü görüb. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə təşkilatın başqanı şair-publisist İntiqam Yaşar məlumat bildirib.
Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondunun dəstəyi və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin təşkilatçılığı ilə “Türk dünyasından Şuşaya-Şuşadan Türk dünyasına” layihəsi çərçivəsində Türk ölkə və topluluqlarından olan yazarların Azərbaycanın Mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhərinə həsr olunmuş müxtəlif janrlarda olan qələm nümunələri kitab şəklində çap olunub. “Türk dünyasından Şuşaya – Şuşadan Türk dünyasına” adlı kitabda Azərbaycan, Özbəkistan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğız Respublikasından olan yazarların Şuşa movzusunda qələmə aldıqları şeir, məqalə, esse və hekayə janrlarında olan qələm örnəkləri yer alıb. Adıçəkilən kitabın Türkiyənin İstanbul şəhərində 14 yanvar saat 14:00-da Türk Ədəbiyyatı Vəqfinin konfrans salonunda təqdimatı baş tutacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Böyük Nizaminin ruhu şad olacaq
Milli Kitabxanada Nizami Gəncəviyə aid nadir əlyazmaların elektron və çap nüsxələri təqdim edildi
Anonsunu verdiyimiz böyük hadisə nəhayət ki, baş tutdu. Yanvarın 10-da Milli Kitabxanada böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin qəzəllərinin yer aldığı ilk əlyazma olduğu ehtimal edilən “Şeirlər məcmuəsi”nin (Tehran, 1295-ci il) əldə olunmuş digital variantının və kitabxananın fondu üçün nəşr olunan nüsxəsinin, habelə tərtibat baxımından unikal hesab olunan Nizaminin “Xosrov və Şirin” poemasının və digər əlyazmalarının (cəmi 156 əlyazma) təqdimatı keçirildi. Tədbirin təşkilatçıları Mədəniyyət Nazirliyi və Milli Kitabxana idi.
Zaman-zaman Azərbaycanın yetişdirdiyi ən böyük tarixi şəxsiyyətlərdən olan Nizami Gəncəviyə farslar sahib çıxmaq istədilər, onun əlyazmaları Vatikan, Drezden kitabxanalarında dustaqlıq həyatı sürdü, onun ana vətəni Gəncənin qapıları belə gürcülərin Gelati monastrında əsir saxlanıldı. Çox şükür ki, müstəqillik qazanandan sonra Azərbaycan öz dahi oğluna sahib çıxmağa çalışır və bu işdə Azərbaycan dövləti, hökuməti, Heydər Əliyev Fondu təxirəsalınmaz işlər həyata keçirir.
Sözügedən tədbir də bu aspektdə görülən işlərin bariz nümunəsidir.
Tədbiri Milli Kitabxananın direktoru, professor Kərim Tahirov açaraq Nizami Gəncəvinin Azərbaycan ədəbiyyatındakı rolundan, ötən tarixi dövr ərzində onun əlyazmalarının, həmçinin xalqımızın milli sərvətlərinin xarici ölkələrə aparılmasından, həmin əlyazmaların dünyanın ən məşhur kitabxana və muzeylərində nümayiş olunmasından, kitabxananın Mədəniyyət Nazirliyi və Heydər Əliyev Fondu ilə birgə həyata keçirdiyi “Milli-mənəvi dəyərlərimizin Vətənə qayıdışı” layihəsindən, bu layihə çərçivəsində dünyanın ən zəngin kitabxanalarında mühafizə olunan Azərbaycan klassiklərinin əlyazmalarının digital nüsxələrinin Milli Kitabxanaya gətirilməsindən bəhs etdi.
Natiq bildirdi ki, 2021-ci ilin Prezident İlham Əliyevin “Nizami Gəncəvi İli” elan etməsi ilə əlaqədar dahi şairin 156 nadir əlyazmasının digital (elektron) nüsxələrinin Milli Kitabxanaya gətirilməsi təmin olunub və bu iş gələcəkdə də davam etdiriləcək.
O, eyni zamanda, AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutu ilə birgə müştərək komissiyanın yaradılması layihəsindən, bu layihə əsasında yeni əlyazmaların araşdırılaraq üzə çıxarılması və məxsusi formada nəşr olunmasından bəhs etdi. Diqqətə çatdırdı ki, son bir il ərzində araşdırma nəticəsində əldə edilən əlyazmaların arasında dahi Nizaminin şeirlərinin də yer aldığı 1295-ci ildə köçürülən – böyük şairin ən qədim əlyazması olduğu ehtimal edilən nüsxənin olduğu və 1312-ci ildə köçürülmüş ən qədim “Xəmsə” əlyazması da aşkar olunub.
Həmçinin bildirdi ki, bu qiymətli əlyazmaların 30 nüsxəsi hər biri 1 nüsxə olmaqla nəfis şəkildə çap olunaraq Milli Kitabxananın “Nadir kitablar fondu”na daxil edilib.
Sonra akademik, Əlyazmalar İnstitutunun baş direktoru Teymur Kərimli, Yazıçılar Birliyinin katibi İlqar Fəhmi, AMEA-nın Ədəbiyyat İnstitutunun Qədim əlyazmaları şöbəsinin müdiri professor İmamverdi Həmidov, Ədəbiyyat İnstitutunun elmi katibi Aygün Bağırova, Əlyazmalar İnstitutunun elmi katibi, dosent Əzizağa Nəcəfov çıxış edərək Nizami yaradıcılığından, onun Azərbaycan ədəbiyyatında tutduğu mövqedən, təqdim olunan əlyazmaların ədəbiyyatşünaslar üçün böyük əhəmiyyətindən, Milli Kitabxananın bu istiqamətdə həyata keçirdiyi çox böyük işlərdən bəhs etdilər. Bütün mütəxəssislər bu günədək Azərbaycan elminə məlum olmayan qədim əlyazmalarımızın aşkar olunaraq mütəxəssislərə təqdim etdiyinə görə Milli Kitabxanaya öz təşəkkürlərini bildirdilər.
Sonda iştirakçılar Milli Kitabxananın fondu üçün nəşr edilən Nizami əlyazmalarının sərgisi ilə tanış oldular.
Tədbir zamanı “Nizami Gəncəvinin əlyazmaları dünya kitabxanalarında” adlı Elektron məlumat bazası da iştirakçılara təqdim olundu.
Tezliklə dahi şairimizin nadir əlyazmalarının orijinal nüsxələrinin də Vətənimizlə və şairin ruhuyla qovuşması ümidi ilə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.01.2023)
Diqqət! “Avroviziya-2023”də Azərbaycanı təmsil edəcək ifaçı və mahnı seçimi üçün qəbul vaxtı uzadılıb
“Avroviziya” beynəlxalq mahnı müsabiqəsinin Azərbaycanda rəsmi yayımçısı İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti (İTV) “Avroviziya-2023” müsabiqəsində ölkəmizi təmsil edəcək ifaçı və mahnı seçimi üçün çoxsaylı müraciətləri nəzərə alaraq qəbul vaxtını uzadıb.
İTV-dən AzərTAC-a bildirilib ki, seçimlərdə iştirak etmək istəyən Azərbaycan ifaçıları və bəstəkarları 15 yanvar saat 22:00-dək öz ifalarını, demo şəklində bəstələdiyi mahnılarını, yaxud öz ifasında olan və “Avroviziya” üçün hazırlanmış yeni mahnılarını Bu email ünvanı spambotlardan qorunur. Onu görmək üçün JavaScripti qoşmaq lazımdır. elektron ünvanına göndərməlidirlər.
Göndəriləcək mahnıların demo versiyaları tam hazır (sözlər, ifa, xronometraj) və “Avroviziya” mahnı müsabiqəsinin qaydalarına uyğun olmalıdır. Avropa Yayım Birliyinin (EBU) qaydalarına əsasən, mahnının xronometrajı 3 dəqiqədən çox olmamalıdır. Mahnı 2022-ci il sentyabrın 1-dən əvvəl kommersiya məqsədilə buraxılmamalı, ictimai resurslarda və KİV-də (televiziya, radio və ya internet vasitəsilə) yayımlanmamalıdır. Seçimlərdə iştirak edəcək hər kəs özü haqqında qısa məlumat təqdim etməlidir.
Qeyd edək ki, “Avroviziya-2023” mahnı müsabiqəsi Böyük Britaniyanın Liverpul şəhərində mayın 9, 11 və 13 tarixlərində keçiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(10.01.2023)