Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün saat 19.00-da XX-XXI əsrlər Azərbaycan Rəngkarlığı Muzeyində rejissor Andrey Tarkovskinin “Stalker” filmi nümayiş olunacaq.

Dərhal qeyd edim ki, nümayişin təşəbbüskarı YARAT Müasir İncəsənət Mərkəzidir. Film rus dilində, azərbaycanca subtitrlərlə nümayiş ediləcək. 

Təbii ki, Andrey Tarkovski dahi rejissordur və onun hər bir filminə baxmağa dəyər. 

Bəs “Yarat” “Stalker” filminin hansı səciyyəvi xüsusiyyətlərini tamaşaçılarımız üçün vacib hesab edir? 

“Stalker” filmi ilə dahi rejissor tamaşaçıları insan həyatının mənası haqqında dərin düşünməyə sövq edir. Əlbəttə ki, çoxumuz özümüzü yaşantının gündəlik standart axınına atıb niyə və nə üçün yaşadığımızın fərqinə belə varmırıq. 

Film reallıqla fantastikanın sərhəddində qərarlaşıb. Janrca elmi tantastikadır. Sirli və qadağan zonada, şayiələrə görə, ən əziz arzuların gerçəkləşdiyi bir otaq var. Tanınmış yazıçı və nüfuzlu professor bu otağa getməyə qərar verirlər – hər biri öz səbəblərinə görə, amma bu barədə danışmamağı üstün tuturlar. Onları otağa Zona üzrə bələdçi olan Stalker aparır – o ya dəli-divanədir, ya da yeni imanın elçisidir.

Film 1979-cu ildə çəkilib və olduqca maraqlıdır. 

Bir sözlə, baxmağa dəyər!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Vətəninə, cəmiyyətə fayda vermək ən gözəl arzulardandır. Bu arzuları həyata keçirən  bugünkü müsahibimiz ictimai xadim, uşaq hüquqlarının müdafiəçisi, vətənpərvər şair xanım Mərcan Şahbuzludur.

- Mərcan xanım, uşaq və gənclər öz hüquqlarını necə öyrənə bilərlər?

-Hər bir uşaq və gənc istər ailədə, istərsə də cəmiyyətdə öz hüquqlarını bilməlidir. Bunun üçün BMT- nin Uşaq Hüquqları Konvensiyasını bilmək birinci addımdır. Heç də uşaqların hamısı əla şəraitdə yaşamırlar. Bəzən uşaq və gənclər bəzi hüquqlardan məhrum olunurlar. Yəni, onların hüquqları pozulur. Ona görə də bütün vətəndaşlar uşaqların sağlam, təhlükəsiz və produktiv gələcəyi üçün çalışmalıdır.

- Bu gün uşaqların təhsil səviyyəsi hansı pillədədir?- 

-Dünyada təqribən 130 milyon məktəbyaşlı uşaq məktəbə getmir. Onların 3/2-si qız uşaqlarıdır. Bu uşaqların təhsil almaq hüququ pozulub. Hesablamalara görə, 2- ci minilliyin əvvəlində dünyada 850 milyon yəni, dünya əhalisinin 6/1 hissəsi savadsız olacaq. Bu statistika problemin böyük olduğunu göstərir. Təhsil sosial və iqtisadi inkişafın mərkəzi prinsipi və aparıcı faktorudur.

Digər başqa sahələrdə olduğu kimi    Konvensiyada uşaqların təhsil hüquqlarının təmin olunması vacib məsələ kimi qeydə alınıb. Hərbi münaqişələr  dünyanın çox yerində böyük fəlakətlərə və dağıntılara səbəb olur. Bu gün dünyadakı bir çox müharibələri buna misal göstərə bilərik. İstər Qarabağ, istər Ukranya, Qəzzada çoxlu sayda uşaqlar əziyyət çəkmişdir.

Belə vəziyyətdə UNİCEF VƏ YUNESKO tərəfindən xüsusi hazırlanmış " Edikit"  proqramı həyata keçirilir. Bu proqramın əsas məqsədi  yaranmış xaosla işləyən müəllim və şagirdlər üçün tədris vaistələri, dərsliklər, materiallar göndərməkdədir.

- Uşaqların maarifləndirilməsində ziyalıların rolu nədən ibarətdir?- 

-Məsələn, biz uşaq və gənclər təşkilatında fəaliyyət göstərərkən uşaqları müxtəlif tədbirlər vaistəsilə maarifləndirməyə, onların dünyagörüşünü artırmağa çalışırdıq. Bəzən məktəblərdə şagirdlərin iştirakı ilə tamaşalar hazırlayırdıq. Şagirdlər bu rolları məharətlə oynayırdılar. Hətta bu yaxınlarda rusdilli şagirdlərin ifasında

 " Xocalı şəhidlərinin"  xatirəsinə həsr edilmiş tədbir hazırlamışdıq. Bu dəfə də şagirdlər gözəl bacarıq nümayiş etdirdilər. Müstəqil Azərbaycanımızda da uşaqlara böyük sevgi və qayğı göstərilir.

- Uşaqların fikirlərinə cəmiyyətimiz tərəfindən diqqət yetirilirmi?

- Uşaqların fikirlərini dinləmək, hörmət etmək lazımdır. Bu prinsiplər uşaqların yaşadıqları dünyanın qurulması və formalaşması üçün vacibdir.

Son illərdə bir çox ölkələrdə uşaqlar ətrafında baş verənlərə təsir etmək imkanı qazana biliblər. Məsələn, Beliçkada uşaqlar valideynləri arasında mübahisələr və ya boşanma zamanı ifadə vermək hüququnu əldə ediblər.

Böyük Birtaniyada uşaqlara aid qərar çıxararkən hakimiyyət orqanları tərəfindən uşaqların fikir və arzuları öyrənilir.

Yaşlı nəsil bəzən uşaqları dinləmir, düşünürlər ki, uşaqlar tam fikir söyləməyə qadir deyillər. Əsla belə etmək olmaz. Yaşlı nəsil uşaqların fikir söyləmə hüquqlarının olduğunu bilib onlara q/ ciddi yanaşmamalıdır.

- Uşaqlara qarşı ayrı- seçkilik, q/ bərabər yanaşma hansı formalarda özünü büruzə verir?

- Uşaq müxtəlif səbəblər üzündən ayrı- seçkiliyə məruz qala bilər, məsələn: əlil olduğuna, küçədə yaşadığına görə, kimsəsiz olduğu üçün, eləcə də irqçilik, dini etiqad, etnik mədəniyyətə görə də ola bilər. Bizim uşaqlarımız tez- tez xarici ölkələrdə bununla qarşılaşırlar. Uşaq ayrı- seçkiliyə ən tez uğrayan təbəqələrdəndir. 

Çində məhbusların uşaqları ayrı- seçkiliyə məruz qalır. Uşaqlar günahsızdırlar, valideynlərinin günah ağırlığını daşımalı deyillər. Kimsəsiz uşaqlar küçələrdə yaşayıb hüquqlarından istifadə edə bilmirlər. Həyatın mənası təkcə dünyaya gəlmək deyil axı həyatın mənası dünyaya gələn hər bir uşağın cəmiyyətə, millətə, Vətənə layiqli övlad olmasıdır.

Uşaqlar haqqında yazdığım şeirin yeri göründü. 

Uşaqlar

Körpələr yaranıb eşq -məhəbbətdən,

Kim əl çəkə bilər bu səadətdən?

Hər evin günəşi ,ayı uşaqlar,

Hər evin neməti, payı uşaqlar.

/////

Uşaqlar parlayan gündür - gündüzdür,

Uşaqlar sabaha ümidimizdir.

Onlarsız gün çıxmaz, açılmaz səhər,

Gülməz üzümüzə.

 gələcək  günlər.

/////

Tanrı hər bir kəsin qəlb sirdaşıdır,

Uşaqlar evlərin üzük qaşıdır.

Onları tutaraq ürəkdə əziz,

Ərməğan edirik gələcəyə biz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

Yanvarın 25-də Azərbaycan Mətbuat Şurasının və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə Özbəkistanın "Kitab dünyası" qəzetinin baş redaktoru, tanınmış şair-publisist Xasiyyət Rüstəm ilə keçiriləcək görüş keçiriləcək. 

Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyindən məlumat verilib. 

Tədbir "Kitab dünyası" qəzeti ilə tanışlıq və əlaqələrin qurulması məqsədi daşıyır. 

Xatırladaq ki, Xasiyyət Rüstəm çağdaş özbək ədəbiyyatında yeri olan şairdir, eləcə də Özbəkistan - Azərbaycan ədəbi əlaqələrinin genişlənməsində fəallıq göstərir. 

Tədbir Azərbaycan Mətbuat Şurasının Məmməd Araz küçəsi 4 ünvanında yerləşən ofisində baş tutacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

Bu dəfə " Cümə günü Əbülfəzqızının 10 sualı ilə" rubrikasının sevimli qonağı hərf-hərf birləşib söz olan şair, sözlə qanadlanıb uçan bəndə, həyatı təbəssümündən oxuyan AYB- nin üzvü, Prezident Təqaüdçüsü Faiq Hüseynbəylidir.

1.)Xoş gördük, dəyərli Şairimiz Faiq bəy.

Əslində misralarınızdan sonsuz sayda bənzəri olmayan " sual ordusu" sıraya düzmək olardı, amma ən şanslı " 10 sualımız" liderliyi ilə yaman öyünür. Vaxt itirmədən birinci sıradakı 

"ildırımsürətilə tələsən" sualımızı Sizlə qovuşdururam.

Xoş gördük, axşamın xeyirli olsun,

Necəsən bu axşam?...

Salam, ay divar!..

Gəl bir az dərdləşək, şeir oxuyum,

Atam-anam divar, balam ay divar.

(Faiq Hüseynbəyli)

"Yolların ən mübarəki insanı özünə çatdıran yoldur."

(Əbu Turxan)

Dəyərli şairimiz, deyəsən, bu təxəyyülünüzdəki divar bizləri özümüzə qaytaran, uzaqlaşmağa qoymayan, sədd çəkən divardır, elə deyilmi? Bu divarın sirri nədədir?

- Xoş gördük, hər vaxtınız xeyirli olsun. "Söz var ki, kəsdirir başı, söz var ki, kəsər savaşı"- deyir Şah İsmayıl Xətai. Bu mənada, "divar" sözü də çoxşaxəlidi. Divar arzularla insan arasında sərhəd də ola bilər, sizin qeyd etdiyiniz kimi, insanı özünə, keçmişinə qaytaran, milli şüurundan, mənliyindən ayrılmağa qoymayan sədd də. Divarın bir üzü məhbəsdi, hansı ki, azadlığını məhdudlaşdırır, bir üzü Vətəndir, evdir, ocaqdır, hansı ki, azadlığı üçün canından-qanından keçirsən, qoruyursan, uğrunda şəhid olursan.

2)" Məhəbbət bütün ehtirasların ən güclüsüdür, çünki o eyni zamanda başa, ürəyə və bədənə hakim olur."

(Volter)

Faiq bəy, məhəbbət ən böyük gücdürmü? Elə deyilsə, söyləyin, nədir ondan güclü olan?

- Mənim üçün bu dünyada ən güclü nəsnə SÖZDÜR. Dini baxışlarda dünyanın yaradılışı Sözlə bərqərar olub. Sözün ucalığı Tanrının "Ol" kəliməsində gizlənir. Söz həm ehtirasdı, həm etirazdı, həm də etirafdı. Asilərin də, aşiqlərin də sirri SÖZDƏdir. Söz ayindi, duadı, alqışdı. Söz həm də küfrdü, qarşığdı. Nə qədər trafaret səslənsə də, mənim üçün müqəddəs olan SÖZDÜR. 

3) Ulayır səbrimi kəsən küləklər,

Torpaqdan, dənizdən küsən küləklər.

Bu yağan yağışlar, əsən küləklər,

Yar gələn yollarda tozun yorğunu. 

Tanrı, sirlərini açan bəndəyəm,

Mən haçan Tanrıyam, haçan bəndəyəm?

Sözlə qanadlanıb uçan bəndəyəm,

Sözün yorğunuyam, sözün yorğunu.

(Faiq Hüseynbəyli)

"İnsanlar yorğun, həyat tərəfindən cəzalandırılmış, ya sevgiylə, ya da sevgisizliklə şikəst olmuş." (Ç. Bukovski) 

Faiq bəy, şairləri nə yorur, niyə yorur?

- Bu sualın cavabı elə öz əksidir. Şairlər yorulmur, sadəcə yorğunluqdan şairlik doğur, şeir yaranır. Şair ömrü Sizif əzabıdır. Yorğunluq həm də çəkilən yükün göstərisidir. Yüklü şeirlər yorğunluğun məhsuludur. Şairi isə yoran həyata keçməyən arzular, yarım qalan sevgilər, bir az həyatda qərarsızlıq, haqq uğrunda mübarizə, ədalət mexanizminin işləməsi üçün çabalardır. Çünki, şairlər təkcə özlərini yaşamır, həm də cəmiyyətin qarşılaşdığı problemlərə ayna tutur. Orta əsrlərdə bir çox şairləri, dərvişləri tüfeyli həyat tərzinə görə qınayıblar. Əslində, bu yaşam özü cəmiyyətlə iqtidar arasında güzgü effekti rolunu oynayıb. 

4) Həyat sınıq bir şüşə,

Kim ucala, kim düşə?

Aç əlini Günəşə,

Havalar xoşdu, Faiq. 

Sevdiyinə ərk elə,

Sevgi nədir, görk elə...

Qəlbi doldur eşq ilə,

Bu dünya boşdu, Faiq.

(Faiq Hüseynbəyli)

"Həyat səni güldürmürsə, zarafatı anlamadın deməkdir."

(Anton Çexov) 

Faiq bəy,  həyatın "ərköyün uşaq", "qəddar şah", "amansız düşmən", "deyingən qoca qarı" obrazları ilə qarşılaşanda səbrinizi "qalxan" edə bilirsinizmi?

- Səbr Tanrının adlarından biri kimi iradəmizi təmsil edir. Həqiqəti dərk edən, ədaləti təmsil edən biri kimi şair, qeyd etdiyiniz obrazlarların qarşısında öz fəlsəfəsini ortaya qoyur. Problemlərin həlli yolunu təklif edir. Texnoloji inkişaf qarşısında ekoloqlar yüz il, min il sonra dünyada baş verəcək iqlim dəyişmələrinə qarşı bu gün necə mübarizə aparırlarsa, şairlər də dünənki, bugünkü milli şüuru sabahlara təhlükəsiz şəkildə ötürməkdə görəvli şəxslərdir. Tarixin bəzi məqamlarında şahların vəzirləri, məsləhətçiləri elə şairlər olub. Hətta bu yerdə yenə də şair Şah İsmayılın adını vurğulamaq istərdim. Qılınc və Qələm paralelliyi Dədə Qorquddan, Koroğludan, Şah İsmayıldan bu günümüzə qədər öz aktuallığını qoruyub saxlamaqdadır. "Amansız düşmən"dənsə, mehriban dostluğu, sevgini tərcih edərdim. Qocalıq məhfumunu yaşla əlaqələndirmirəm. İndi o qədər zamanədən gileyli gənclərimiz var ki... Bu bir az da sosial vəziyyət ilə bağlı olsa da, ədəbi yaşantıya çevrildiyi məqamlar da olur. 

5) Sizə "qismət", "əzəl", "nakam", "kədər", "qaranlıq" sözlərindən bir poetik cümlə qurmanızı xahiş etsək, təxəyyülünüzdən hansı cümlə doğular?

- Hər poetik sözün öz fəlsəfəsi var. Təqdim etdiyiniz sözlər uğursuz insan modelini şəkilləndirir. Şeir nə zaman güclü olur? Əlbəttə ki, yaşantı güclü olanda. Əzəldən nakam qisməti kədərli qaranlıqlar olan şairlər öz tənhalıqlarını yaşamağa məhkumdurlar. Bu da olsun verilən sözlərə uyğun bir cümləlik ifadə. 

6) Kəpənək əllərin bəyaz təbaşir,

Həllini tapırmı qara lövhənin?

Həyat tənlikləşir, inteqrallaşır,

Sonsuza bərabər eşq ilə yəni... 

Qalmışıq həyatın məngənəsində,

Həsrətin uzanır, yol dəyişirsən.

Sən ki, riyaziyyat müəllimisən,

Niyə isim kimi hal dəyişirsən? 

Mən səni unuda bilmirəm, amma,

O vaxtdan kodlaşıb, rəqəmləşmişəm.

Sənin həsrətinə, sənin qəminə,

Yenidən vurulub eşqə düşmüşəm. 

(Faiq Hüseynbəyli) 

Həsrətə don biçsəydiniz, hansı rəngdən istifadə edərdiniz və nə üçün?

- Həsrətin rəngi monotondu, yaşantılarla qarışdıqda rənglənir. Həsrət bir növ yaşantıların rəngli alınması üçün katalizator rolunu oynayır. Nə qədər poetikləşdirməyə çalışsaq da, hər kəs eyni cür darıxır. Gənclik illərində sevdiyi qıza qovuşmayanlar eyni həsrəti yaşayır, analar, atalar övladlarını eyni cür sevir, torpağını, xalqını sevən, soyuna-kökünə bağlı olan hər kəs vətənini eyni şəkildə sevir. Şəhid anaları eyni taleyi yaşayır. Hərdən mənə elə gəlir ki, şəhid ataları bir ailədir, biri-birinə qardaşdırlar. Həsrətin rəngi hər halda göz oxşayan deyil. Həsrətin rənginə bələnməyi kimsəyə arzu etmirəm. Həsrətin rəngi, bəlkə də, yeddi əsas rəngdən səkkizincisidir. Şeirlərdəki fikir həsrətin rəngini özü ilə gətirir. 

7)Xoşbəxt deyilsiznizsə belə, arzuladığınız xoşbəxtliyi artıq tapmış insan kimi davranın. Əmin olun ki, çox qısa zamanda, həqiqətən də, xoşbəxt birinə çevriləcəksiniz.

(Deyl Karnegi)

"Xoşbəxtlik xoşbəxt anlarla ölçülür və daimi deyil"- söyləyənlər də az deyil. Bəs Faiq Hüseynbəyli xoşbəxtliyə necə tərif verərdi?

- Xoşbəxtlik anlayışı ruhunun rahatlıq tapdığı zaman və məkan anlayışı ilə düzmütənasibdir. Hardansa oxumuşdum ki, həyatında səni sıxan, səni narahat edən hər nə varsa, tərk et. Tərk etməyi bacar ki, növbəti qarşılaşdığın anlar sənin xoşbəxtliyin ola bilər. 

8) Bir ümid ver mənə,

Gözlərimin işığı,

Bu qaranlıq dünyanı

nura qərq edim.

Bir ümid ver mənə,

Arxasınca ölümə gedim.

Bir ümid ver,

Qüssədən-qəmdən uzaq.

Əllərimdən tutsun,

Yeni tale yazaq.

Bir ümid ver,

Sonda könlü qırılmasın,

Gözləri dolmasın...

Acı olsun zəhər kimi,

Yeməli olmasın.

Bir ümid ver ki,

möhkəmliyi dəmir kimi.

Gündüzləri parlaq,

Gecələri kömür kimi.

Yansın öz atəşiylə,

Alışsın söz oduyla,

Yansın söz atəşiylə.

Oynasın xəyallarımın günəşiylə.

(Faiq Hüseynbəyli) 

Faiq bəy, bəs ümidi yaşadan, onu ayaqda saxlayan nədir?

- Ümidi yaşadan xatirələrdir. Gələcəyi istiqamətləndirən keçmişdir. A nöqtəsindən B nöqtəsinə qədər olan məsafədə ümidlərinin gerçək olacağını fərz etməklə öz isbatını ortaya qoya bilərsən. Ümid bir işıqdır. İşıq isə özündən sonra zamanı və məkanı qaranlıqda qoyur, deyə düşünürük. Əslində, işıq sadəcə qaranlığın içindən keçir, müəyyən zaman və məkan kəsiyində onu aydınladır. 

9) Sədaqət sadəcə, güclü ruhların cəsarət  edə biləcəyi bir seçimdir.

(Paulo Koelo)

Dəyərli Faiq bəy, cəsarətli ruh daha nələrə qadirdir?

- Cəsarətli ruh bir az öncə qeyd etdiyimiz xoşbəxtlik məhfumundan təcrid olunmaqla mükafatlandırılır. Cəsarət etməyə çalışırsansa, demək, haqqındır, amma sənin deyil, sahiblənməyə çalışırsan, mübarizə aparırsan, əldə etmək üçün çaba göstərirsən. Sonunda istəyinə nail olsan da, o deyil. Cəsarətli olmaq, istəyinə nail olmaq, mübarizə yoludu. Mübarizə yolunun sonunda qalibiyyət varsa, rahatlıq var, həzz var. Amma bu yolda itirdiklərin qazandıqlarından çox olur. 

10) Deyirəm, dünyanı tərs çevirəsən,

Quşlarla balıqlar verə baş- başa.

Buludlar saxlaya dağların yükün,

Çaşdıra Allahı bu tərs tamaşa. 

O da əsəbləşə, coşa, kükrəyə,

Əfv edə, çəkməyə sözü dərinə,

Deyə, kim tərsinə çevirib rəsmi?

Fırladıb yenidən asa yerinə.

(Faiq Hüseynbəyli) 

Faiq bəy, yalanla doğrunun yerini 

"1  GÜNLÜK" dəyişsək, yalan doğrunun nə çəkdiyini anlayarmı?

- Doğru Tanrı, yalan isə şeytandır. Tanrıyla şeytanın yerini dəyişmək absurddur. Nizam pozular. Şeytanın Tanrılaşdığı yerlərdə insan kimi yaşamaq olmaz. Əlavə olaraq, elin dediyi kimi, yalanın ömrü qırx gündür. Qırx birinci gün hər şey öz ampulasında olacaq. Doğru nə çəkirsə, çəksin, vicdanı rahatdır. Gerçəkliyi isə heç nə dəyişə bilməz. 

-Dəyərli Şairimiz, rubrikamıza ömrünüzdən pay ayırdığınız üçün minnətdarıq, Sizə həyat və yaradıcılığınızda uğurlar arzulayırıq.

Sonda isə ənənəvi sualımızı verirəm: Hansı sualımızı daha çox bəyəndiniz?

- Bütün suallara daxili narahatlığı əks etdirən ruh hakim idi. Həyatda fərq qoymağa çalışmıram. Əgər mütləq bəyəndiyim vardırsa, bəyənmədiyim də vardır, demək. Bu mənə görə yanlışdır. Yaşamaq eşqdir, sevgidir. Sevgidə eqo olmamalıdır. Eqonu məhv etməlisən ki, onun üzərində dayanasan. Eqonun köləsi olmaq uduzmaqdır. Seçim Tanrınındır. Mən isə sadə bir insanam.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət”in Qiraət saatı rubrikasında bu gündən etibarən siyasi romanlar müəllifi kimi tanıdığınız Adəm İsmayıl Bakuvinin bu dəfə eşq romanı ilə tanış olacaqsınız.

“Eşq mələyi” sizi bir başqa dünyaya aparacaq. Orada haqq ilə nahaq, yalan ilə həqiqət, namus ilə əxlaqsızlıq mübarizə aparır. Bu sayaq mübarizələrdə ədalət qalib gəlirmi?

Bu sualın cavabını romanı bitirərkən biləcəksiniz.

35-ci hissə

Bu da son

Sentyabrın axırları idi, isti küləklər mülayimləşmişdi, ara-sıra yağışlar yağırdı.

İqbal bazar günlərindən əlavə arada da gəlir, gah ərzaq gətirir, gah da maklerlə birgə evə baxmağa gələn müştəri ilə qiymət sevdasına çıxırdı.

Bir gün də yenə gəlmişdi, Bəsti xala yatan vədələr idi, maklerlə müştərini yola saldı, həmişə özü də qalmazdı, gedərdi, amma indi dayandı, keçib əyləşdi, Ülkərdən çay istədi:

-- Çayınız varsa, bir çay verin də mənə, zəhmət deyilsə.

Ülkər gedib ona çay süzüb gətirdi. İqbal çayı asta-asta içdi, hiss olunurdu ki, nəsə sözlü adama oxşayır. Həm də nəsə təlaşlıydı.

***

Süleyman “tfu, lənət sənə” deyib yerindən durdu, əsəbi şəkildə davam etdi:

-- Hökmən bu iblis qıza əl uzadacaq. Bu, lap ağ oldu. Nə oldu elə, bu bədbəxtin qarşısına ancaq mənfur insanlar çıxdılar?

Əl atıb telefonunu götürdü, Elgünü yığdı. Saatın neçə olmasının fərqində deyildi. Saat 6-ya qalıbmış. Elgün bir müddət sonra “alo” deyə yuxulu səslə ona cavab verəndə sərt şəkildə söylədi:

-- Sən bu əsərin adını dəyiş, nə haqla bu adı vermisən? Fahişə Ülkər deyil, onu bu yola sürükləyən o kişilərdir, bu cəmiyyətdir. Anlayırsan? Qələmi götürüb hadisəni vərəqə köçürməklə deyil. Hadisəyə yazıçı baxışın hanı, yazıçı müdaxilən hanı? Sən nə haqla hadisələri öz axarına buraxırsan? Nə haqla?!!

Tezcə də əlaqəni kəsib yarımçıq qaldığı vərəqi əlinə aldı ki, bir qədər də oxuyub işə yollansın.

***

...Sonra İqbal bir stəkan da istədi, onu da asta-asta içdi.

-- Anamla yola gedirsiz?

Sualın məğzini anlamadı Ülkər. Ümumiyyətlə, İqbalın çıxıb getməməsi, bu halı şübhə doğururdu.

-- Bəli, yola gedirik.

-- Hə, sizdən həmişə razılıq edir.

-- Sağ olsun.

-- Deyir, sənin donluğunu artırım, mən də planlayıram ki, bunu yaxın zamanlarda mütləq edim.

-- Çox sağ olun.

Ülkər otaqdan çıxmaq istədi:

-- İcazənizlə, mən təmizlik işləri görməliyəm, mürəxxəs olardım.

İqbal yerindən durdu:

-- Getməyin, bir dəqiqə ayaq saxlayın.

Ülkər dayanıb mat-mat onu süzdü. İqbal yaxınlaşdı, Ülkər nə baş verəcəyini təxmin edə bilmirdi hələ də, ən pisi, onu düşünürdü ki, yəqin, İqbal onu işdən çıxarmaq istəyir, amma bunu deməkdə çətinlik çəkir.

Birdən İqbal onun üstünə atılıb ətli dodaqlarını sifətinə sürtə-sürtə özünə sıxdı, Ülkər müvazinətini saxlaya bilmədi, ikisi də yerə dəydi. İqbal onun üstünə keçib əlini ayaqlarının arasına ataraq “Mənim mələyim, sevgilim” deyə zarıyırdı, tövşüyürdü, xırıldayırdı, Ülkər isə ağlına gətirmədiyi bir olayın təəccübündən, don vurmasından sonra məsələnin mahiyyətini anlayıb İqbalı kənara itələməklə məşğul idi.

-- Sənin əməkhaqqını min manat eləyəcəm. Həftədə bircə dəfə mənim olsan, bəsimdir.

-- Buraxın, ayıb olsun sizə. Bu nə vəhşilikdir!..

-- Canım. Ürəyim. Ufff...

-- İndi qışqıracam, ananız oyanacaq.

--Həyatım. Sevgilim. Bir dənəsən sən...

Ülkər qışqırdı, İqbal cəld kənara atıldı.

Ülkər ondan yaxa qurtarıb paltarının cırılmış sinəsindən sallanan döşünü göz yaşları içində geri itələdi, aşağı çəkilmiş alt paltarını qaldırdı, “ayıb olsun sizə” deyərək hönkürməyə başladı.

İqbal quruyub qalmışdı, Ülkərin təslim olmayacağı ağlına belə gəlmirdi.

Ülkər hönkürərək əşyalarını yığmağa başladı. İqbal bir kəlmə “Bəs Namiq deyirdi ki, siz... siz...” deyib dalını gətirməyə utandı, amma sonra hər halda dalını gətirdi. Dedi, Namiq deyirdi ki, siz fahişəsiz.

Haradan tanıyırdı Namiqi, olsun ki, Gülgün vasitəsilə tanış idi, olsun ki, başqa yolla, Namiq nə bilirdi Ülkər bunun evində işləyir, indi bunların heç birini aydınlaşdırmağa lüzum yox idi. Bilgəh hekayəti bitmişdi. Beləcə qapqara bir hekayətə dönmüşdü ilk vədələrdə al-əlvan görünən bu hekayət.

Bədənini göyərtmişdi, cırmaqlamışdı, dodağını belə dişləmişdi İqbal, paltarını da yaman günə qoymuşdu. Zoğalı rəngli çamadanını dartıb İqbalın yalvarışlarının, üzrxahlıqlarının müşayiəti altında qapıdan, ardınca darvazadan çıxdı.

İqbal onun barəsində səhv düşündüyü üçün özünü qınayır, ziyalı adına ləkə olan bu hərəkətinə görə özünə nifrətini bildirirdi, Namiqin də dalınca danışırdı ki, bu cür namuslu qadına şər atıb.

Ülkər üçün dünyada sonuncu körpülər də uçmuşdu. Bədənindən çox qəlbi, ürəyi zoqquldayırdı. Çamadanını arxasınca sürüyə-sürüyə irəliləyirdi, sanki evlər, hasarlar, ağaclar, maşınlar üstünə gəlirdi.

Sonradan artıq səma, dəniz də onun üstünə gəlməyə başladı. Bu yükün altında inlədikcə inləyirdi, gücü yalnız göz yaşlarına çatırdı.

***

Süleyman sanki çiynində ağır yük evdən çıxdı, iş yerinə yollandı. Roman onu incidirdi, məngənəyə salıb sıxırdı, ağrıdırdı, hisslərini, düşüncələrini əzib tapdalayırdı.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu ilə “Ulduz" jurnalı “Ədəbiyyat və İncəsənət" portalının media dəstəyi ilə görkəmli qələm ustası, Xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın 85 illik yubileyinə həsr edilmiş, yaşı 35-dək gənc yazarlar arasında hekayə müsabiqəsi keçirib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, ölkədə gənc nasirlərin nəsr nümunələrinin daha da püxtələşməsinə xidmət edən, mövzu seçimi sərbəst olan müsabiqədə Münsiflər tərəfindən 8 finalçı müəyyənləşib. Finalçıların adları öncəki günlərdə açıqlanıb və finalçılar aşağıdakılardır:

Elay İsmayılov;

Xanbala Mahmudov;

Cavid Babayev;

Orxan Cuvarlı;

Bəşir Niftəliyev;

Şəhriyar Bəhmənov;

Səma Quliyeva;

Pərviz Əlyaroğlu.

Qalib və mükafatçıların adlarını isə Münsuflər Heyəti bu gün bəyan edib.

Beləliklə:

HƏVƏSLINDİRİCİ YERLƏR

Bəşir Niftəliyev, 

Səma Quliyeva

3-CÜ YER

Xan Abdulla

2-Cİ YER

Orxan Cuvarlı

1-Cİ YER

Cavid Babayev

Mükafatlandırma mərasimi barədə əlavə məlumat veriləcək. 

BƏŞİR NİFTƏLİYEV

Mən, Niftaliyev Bəşir Qədir oğlu, 24 sentyabr, 1988-ci ildə Sabirabad rayonunun Ulacalı kəndində anadan olmuşam. 1995-ci ildə Sabirabad rayonunun Ulacalı kənd tam orta məktəbinin birinci sinfinə daxil olmuş, 2006-cı ildə həmin məktəbi bitirmişəm. 2006-cı ildə Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının “Biznesin təşkili və idarə edilməsi ixtisası” üzrə bakalavriatura təhsil pilləsinə daxil olmuş, 2010-cu ildə həmin təhsil müəssisəsini müvafiq ixtisas üzrə “Fərqlənmə” diplomu ilə bitirmişəm. 2010-2011-ci illərdə hərbi xidmətdə olmuşam. 2011-ci ildə Azərbaycan Dövlət İqtisadi Universitetinin “Təhsil, elm və sosial mədəni sahənin iqtisadiyyatı” ixtisası üzrə magistratura təhsil pilləsinə daxil olmuş, 2014-cü il tarixində həmin universiteti müvafiq ixtisas üzrə “Fərqlənmə” diplomu ilə bitirmişəm.

1 iyun 2019-cu ildən Böyük Britaniyanın “Chartered Institute of Taxation” təhsil müəssisəsində tələbə kimi qeydiyyatdan keçmiş, 10 iyun 2021-ci il tarixdə imtahanda uğur qazanaraq “Transfer pricing” modulu üzrə sertifikat əldə etmişəm.

5 yanvar 2023-cü ildən bu günədək Dövlət Vergi Xidmətinin 5 saylı Ərazi Vergilər İdarəsinin Vergi ödəyicilərinin dövlət qeydiyyatı və uçot şöbəsinin rəisi vəzifəsində çalışıram.

Ailəliyəm, iki övladım var.

SEHRLI DANAXOR

    İsti yay günlərindən biri idi. Həmin gün üçün atam mənə söz vermişdi – günortadan sonra balıq tutmağa gedəcəkdik. Hələ səhərdən həvəslə, bir gün əvvəl suvardığım bağımızdan atamın bəyənəcəyi qara yağış qurdlarını çıxarıb köhnə, paslanmış konserv qabına yığmış, ölməsinlər deyə üzərinə yaş torpaq tökmüş, qarmaqları hazır vəziyyətə gətirmişdim – bəzi qarmaqlar əyilmişdi deyə onları kəsib yenisi ilə əvəz etmişdim. Tutduğumuz balıqları canlı saxlamaq üçün suya sallamağa kartof-soğan yığmaq üçün nəzərdə tutulmuş sintetik torlardan da götürmüşdüm. Həyətdə oturub atamın evdən çölə çıxmasını dörd gözlə gözləyirdim. Altı yaşlı kiçik qardaşım həyətdə məftildən düzəldilmiş arabasını sürməklə məşğul idi. Arada gəlib mənə siqnal verir, yanımdan keçib uzaqlaşırıdı.

     Baxmayaraq ki, yüngül meh əsirdi və böyük ehtimalla axşama tərəf hava sərinləşəcəkdi, qərara gəldim ki, içmək üçün yola su da götürsək yaxşı olar. Vaxt itirmək olmazdı. Birdən atam həyətə düşər, məni görməz, fikrini dəyişər. Cəld su çəninin yanında yığılmış şüşə butulkalardan birini götürüb su ilə doldurdum. Bu işim də hazır. Birdən yadıma düşdü ki, çörək götürməmişəm. Gedəcəyimiz yeri atam seçəcəkdi. Ola bilərdi ki, həmin yerdə qurdla balıq tutmaq mümkün olmasın. Atam deyirdi ki, xırda balıqların çox olduğu yerdə qurdla böyük balıqları tutmaq mümkün olmur, xırda balıqlar qurdu didişdirib yararsız hala salırlar deyə böyük “Çəki” balıqlarını tutmaq üçün yarımislanmış və xəmir halına salınmış çörəkdən istifadə edilir. Atamı razı salmağım vacib idi. Yoxsa, ya ona getməmək üçün bəhanə verəcəkdim, ya da qayıdanda yol boyu “Məni boş yerə məcbur edib gətirdin, bu günümüz boşa getdi”, “Çörək götürməmisən deyə heç nə tuta bilmədik”, “Bir də səni bir yerə aparmaram”, “Hava isti idi deyə gərək gəlməzdik” və ya hansısa başqa acıqlı ifadə ilə deyinəcəkdi. Buna görə də mənə çörək verməsi üçün açıq pəncərədən anamı çağırdım. O, cavab vermədi. Əlimdə saxladığım qarmaqları ağaca söykəyib evə qaçdım. Qapını açanda atamla üz-üzə gəldim. O, heç də balıq tutmağa getdiyi geyimdə deyildi. Təzə paltarda, saçları daranmış, əlində ayaqqabı fırçası ilə yanımdan keçdi, pilləkənlərdə səliqə ilə cütlədiyi ayaqqabılarını götürdü, fırçasını qara ayaqqabı kreminə batırdı və fırçalamağa başladı. Bu səhnə mənə çox tanış idi. Çünki, istisna hallarda və vacib işi olanda o axşamlar evdən çıxmazdı. Başqa günlərdə isə bu qaydada geyinib-keçinər, kənd çayxanasına domino oynamağa gedərdi. Axı bu gününü mənə ayırması üçün ondan söz almışdım! Görünür, ya yadından çıxmışam, ya da domino oynamağı mənə verdiyi sözdən üstün bilib. Pilləkənlərdə oturub dizimi qucaqladım və tələsik şəkildə ayaqqabılarını fırçalayan atama tamaşa etməyə başladım. Gözlərimdən axan yaş damlaları yanaqlarımdan süzülməyə başladı. Duzlu göz yaşı dodaqlarıma toxunanda üzümü şalvarımın dizinə sildim. Atam işini bitirib mənə tərəf baxmadan küçəyə açılan taxta qapıya tərəf getdi. O, qapıdan çıxanda artıq səsli ağlamağa başlamışdım, ancaq səsimi eşitmədi.

Bayaqdan bəri evdə təmizlik işləri görən və bütün olan-bitənlərdən xəbərdar olan anam evdən çıxanda məni pilləkənlərdə büzülüb oturmuş vəziyyətdə gördü. Atamın verdiyi sözü o da bilirdi və bu sözü ondan qoparmaq üçün mənə əlindən gələn köməyi etmişdi. Bir həftədən çox idi ki, hər dəfə şam edəndə atamdan məni balıq tutmağa aparmasını xahiş edirdim. Nəhayət dünən anamın israrı ilə bu günə mənə vaxt ayıracağını söz vermişdi. Atamın heç bir söz demədən, üzrxahlıq etmədən, geyinib-keçinib evdən çıxmağını da görmüşdü. Hər halda içəridə məni balığa aparmayıb çayxanaya getdiyinə görə etirazını da bildirmişdi ona.

-  Ağlama ağıllı balam – deyə anam yanımda oturdu, məni qucaqlayıb başımı qollarının arasına alıb öpdü.

Anamın məni oxşayıb əzizləməsi sanki ağlamaq üçün mənə bir az da cəsarət verdi. Başa düşdüm ki, ürəkdən ağlamaq üçün də cəsarətli olmaq lazım imiş.

– Ağ evlərin yanındakı gölə gedərsən, orada da çoxlu balıq olar, bilirəm mütləq tutacaqsan – deyə anam mənə təskinlik verməyə çalışdı. Hiss etdim ki, o da ağlayırdı, ancaq gözlərini məndən qaçıraraq gizlətməyə çalışırdı.

Anamın nəzərdə tutduğu yer hər tərəfdən qapalı, qamışlıq basmış bir göl idi. Suyu isə mamırla örtülmüş, yaşıl rəngə çalırdı. SSRİ dönəmində həmin göl pambıq əkinində suvarma məqsədləri üçün – həm qurunt sularının çəkilməsində, həm də pambığın suvarılması zamanı suyun normasının tənzimlənməsində istifadə olunurmuş. Anam nəzərdə tutduğu “Ağ evlər” isə pambıq becərənlər üçün eyni formada, yan-yana tikilmiş və əhənglə rənglənmiş üç ev idi və gölün sahilində yerləşirdi. Həmin göldən balıq da tutarlarmış, hətta atam da bir neçə il əvvəl həmin göldən böyük balıqlar tutubmuş. Lakin sonradan Kür çayının suyundan qidalanan və suvarma üçün istifadə olunan şirin su borusundan gölə tökülən suyun qarşısı kəsilmiş, istifadə olunmadığı və illər ərzində qazılmadığı üçün dayazlaşmış, diqqətdən kənarda qalıb unudulmuşdu. Dəfələrlə həmin gölü böyük torlarla süzüb balıqlarını tutmuşdular. Deyilənə görə, hətta bir neçə dəfə qaçaq ovçulər gölə elektrik cərəyanı qoşub olan-qalan su canlılarını da məhv etmişdilər. Bütün bunları anam da bilirdi, orada balıq yaşaması ehtimalının az olmasını da. Ancaq o, mənim təkbaşına uzağa getməyimə razı olmazdı.

-  Dayan, yaxşı yadıma düşdü, sənə danaxor düzəldəcəm – anam nəsə tapmış kimi sevincək şəkildə ayağa qalxdı. Danaxor düzəltməyin qaydasını da təxminən bilirəm, baban – qayınatasını nəzərdə tuturdu – çox vaxtı onun köməyilə balıq tuturdu, o hazırlayanda görmüşəm. Onunla balıq tutmağa getsən suda bir dənə balıq olsa onu da sən tutacaqsan.

Bu sözü ilk dəfə idi eşidirdim. Nə isə sehrli bir şey olduğunu düşündüm. Daha ağlamırdım. Anamın diqqəti və nəvazişi ilə qəlbimə rahatlıq çökməyə başlamışdı.

Anam evə girdi, bir qədər sonra əlində qayçı, ip və iki-üç yaşlarımızda geyindiyimiz, nimdaş uşaq şalvarlarından biri ilə qayıtdı. Yanımda oturdu. Qayçı ilə şalvarın bir ayağını kəsdi, aşağı tərəfindən iplə yaxşıca düyünlədi. Sonra isə birlikdə həyətin sonundakı söyüd və çinar ağacından dirəklər və döşəmələr üzərində, qamış və palçıqdan tikilmiş tövləyə getdik. Anam tövlənin divarına söykənmiş kürəyi götürüb yerdə bir qədər yumşaq quru peyin topladı. Tövlənin divarına bitişik toyuq hininin üstündəki böyük çuqun qabdan bir-iki ovuc arpa götürüb yerdə yığılmış peyinlə qarışdırdı və şalvar ayağından düzəldilmiş torbanın içərisinə doldurub ağzını bağladı.

-  Əslində danaxor bir-iki gün suda qalmalıdır ki, peyinin içərisində arpa qıcqırsın və balıqların xoşladığı qoxusu yaransın. Hələlik təkcə peyinin qoxusu da bəs edər. Gələn dəfə gedəndə isə lap hazır, yetişmiş vəziyyətdə olacaq. Bunu da özünlə götür. Balıq tutmaq üçün qarmağını atdığın yerdə bir ağac parçası tapıb suya basdırarsan, bunu bağlayarsan və suya sallayarsan. Çox keçməyəcək balıqlar bunun qoxusuna dayana bilməyib yanına gələcəklər. Yeməyə bir şey tapmayanda isə sənin qarmağındakı qurdu yeyəcəklər, sən də rahatca onları tutacaqsan – deyə anam əminliklə gülümsədi.

Bayaqdan bəri ağzı ilə maşın səsi çıxararaq öz tel arabasını sürə-sürə bizim arxamızca gəzən qardaşım da maraqla dayanıb sakitcə anama qulaq asmağa başlamışdı. O, soruşdu:

-  Ana, olar ki, balıq tutmağa mən də qardaşımla gedim?

-  Yox bala, sən balacasan, yorularsan – anam etiraz etdi.

-  Nə olar ay ana, gedim də - qardaşım israrla ayaqlarını titrətdi.

Anam gülümsəyərək mənə baxdı:

-  Nə deyirsən, ay Yumu – anamın dediyinə görə körpəlikdə yatmış vəziyyətdə qoyub getdikləri bir yerdə dayanmayıb yumaq kimi başqa yerə yuvarlandığıma görə sonradan məni bu adla oxşamağa və çağırmağa başlamışdılar. Əsl adım da babamın adı olduğu və baba, nənə adlarının başqa sözlə əvəzlənməsi demək olar ki, adət halını aldığı üçün mənə yeni ad qoyulması başqa bir bəhanə olmuşdu – apara bilərsən? Sənə mane olmaz ki? Aparsan, gərək bir gözün də onda olsun. Suya düşməkdən də qoru.

-  Yox ay ana, narahat olma, qağam ağıllı uşaqdır. Onun da balıq tutmağa həvəsi var, arada mənim qarmaqlarımı götürüb arxdan balıq tutmağa çalışır. Qoy getsin mənimlə, həm də tək qalmaram.

Qardaşım artıq anamın icazə verəcəyindən arxayın şəkildə hıçqırıqlı gülməyə, gah mənim, gah da anamın üzündən öpməyə başladı.

Anam razılaşdı:

-  Yaxşı Yumu, birlikdə gedin, ancaq hava qaralana qədər qayıdıb gəlin. O gölün ətrafında axşamlar çaqqallar ulaşır, uşaq qorxar birdən.

Bir qədər sonra iki qarmaq, balıq üçün tor, qurd və torpaqla dolu konserv qabı və danaxorumuzu götürüb qardaşımla birlikdə yola düzəldik.

Gölə çatıb qamışlıq olmayan açıq yer tapdım. Cəld anamın öyrətdiyi kimi danaxoru suya salladım və təxminən yarım metr uzunluqda bağlanmış ipini suyun kənarındakı yulğun ağacına bağladım, qarmaqların hər ikisinə qurd keçirdim. Birini özüm suya atdım, digərini isə atması üçün qardaşıma verdim və qaydasını başa saldım.

Xeyli vaxt keçsə də qarmağımız qətiyyən tərpənmirdi, balıqdan əsər-əlamət yox idi. Təkcə mənim qarmağım bir dəfə yuxarı-aşağı gedib gəldi, bir az aralıda suyun üzünə çıxan tısbağanı görəndə əmin oldum ki, bu onun işidir. Qarmağı yoxlamaq üçün çəkib baxanda isə gördüm ki, bu yaramaz tısbağa qoyduğum qurdu elə yeyib ki, sanki qarmaqda heç qurd olmayıbmış kimi. Qarmağıma yenidən, bir az da qalın qurd seçib keçirdim və suya salladım.

Bir saata yaxın idi ki, heç nə dəyişməmişdi. Qardaşım artıq yorulmuş, qarmağını oyun oynayarcasına suya daldırıb yuxarı çəkirdi. Suyun üzündə sakitcə dayanan qarmağım hələ də tərpənmirdi. İstədim ki, çəkib yoxlayam görüm qurd yerindədirmi, ya yox. Qarmağı dartanda elə bil yer ayağımın altından qaçdı. Böyük, güclü bir şey məni suya tərəf dartmağa başladı, bir ayağım suya düşdü və palçığa bulaşdı. Bu ancaq mənim çəkimlə nisbətdə çox iri və güclü bir balıq ola bilərdi. Güman ki, balıq qarmaqdakı qurdu yeməklə məşğul olanda mən qarmağı dartmışam və qarmaq onun ağzına ilişib.

Həmin vaxt doqquz yaşında, arıq bir uşaq idim. Balıq nə qədər böyük idisə, sudan çıxarmaq mənim kimi biri üçün olduqca çətin idi. Balıq da sudan çıxmamaq üçün var gücü ilə mübarizə aparırdı. Balığın iri ağ gövdəsi suyun üzündə görünəndə çox həyəcanlandım, həyatımda ən böyük qələbə və yaxud ən ağır məğlubiyyətimin başlanğıcının bu gün olduğunu düşündüm. Bir tərəfdən həyəcan, bir tərəfdən də qollarımın taqətdən düşməsi nəfəsimi dərmək üçün verdiyim fasilədə birtəhər suyun səthinə qədər dartıb gətirdiyim balığa suyun dərinliyinə getmək üçün imkan yaradırdı. Eyni işi görmək üçün təkrar-təkrar başa qayıtmalı olurdum. Bir anlıq fikrimdən keçdi ki, kaş atam burada olaydı, asanlıqla balığı sudan dartıb çıxarardı.  “Yox, kim olduğumu, əslində onun bacardığı bəzi şeylərin mənim edə biləcəyimi ona sübut etməyin vaxtıdır” düşüncəsi ilə daha qətiyyətlə mübarizəmə davam etdim. Həm də anama onun sehrli danaxorunun necə möcüzə yaratdığını göstərməyə, əməyini boşa çıxarmadığımı ona nümayiş etdirməyə çalışırdım.

Üç-dörd dəqiqədən çox olardı ki, balığı sudan çıxarmaq üçün əməlli-başlı çarpışırdım. Artıq balığın da yorulduğunu hiss edirdim. Deyəsən, qarmaq ağzına möhkəm keçmişdi, yoxsa çoxdan ağzının yaralanmasına mail olsa belə bu gərgin ölüm-qalım mübarizəsindən qalib ayrılıb gözdən itmişdi. Həm də bəxtimdən qarmağım çox möhkəm idi, əks halda bu ağırlıqda dartılmaya tab gətirməzdi. Qarmaqları atam özü üçün hazırlamışdı, köhnə də olsa qonşu kənddən gətizdirdiyi iynə kimi düz, qalın, möhkəm qarğıdan və sərt qaytandan diqqətli şəkildə, səliqəli hazırlamışdı. Bu arada qardaşımın öz qarmağını bir tərəfə atıb balıqla davam edən mübarizəmi seyr etmək üçün başımın üzərində tamaşaçı kimi öz yerini aldığını da görməmişdim. Bəlkə də nəsə deyirdi, ya da öz köməyini təklif edirdi, ancaq qulaqlarım qəribə ahəngi olan şırıltı və ya uğultudan başqa heç nə eşitmir, sevinc və həyəcandan dumanlanmış gözlərim isə dar çərçivədə suyun və hərdənbir suyun üzərində ağaran balığın bulanıq görünüşündən başqa heç nə görmürdü.

Balıq növbəti dəfə suyun üzərinə çıxanda var gücümü toplayıb sudan ayırmağa çalışdım. Bilirdim ki, balıq suda güclü olur, havaya çıxdısa öz çəkisindən başqa heç nə qalmır. Çətini onu sudan ayırmaq idi. Belə də oldu. Sudan çıxardıqdan sonra əvvəl tətbiq etdiyim gücü azaltmadığım üçün balıq havaya sıçradı, qarmağın qaytanı başımın üzərində əyilmiş vəziyyətdə olan qamış dəstəsinə ilişdi və balıq gözümün qarşısında havadan asılı vəziyyətdə qaldı. Düşünmədən balığı qucaqlayıb sudan kənarlaşdım və sahilin yamacı boyu yuxarı daşıdım. Bu kifayət qədər böyük (uzunluğu təqribən bir metrdən çox idi) enli, ağappaq Karp balığı idi (həmin vaxt balıqların adlarını bilmirdim, sonradan öyrənmişdim ki, bu balığın adı Karpdır).

Balığı yerə sıxıb qardaşımdan var gücü ilə saxlamasını istədim. Qardaşım sanki balığın üstündə oturmuşdu, ancaq onu zorla saxlaya bilirdi. Hər an əlindən çıxıb suya düşəcəyi qorxusu ilə bir gözüm qardaşımda, əvvəlcə özümün, sonra isə qardaşımın qarmağını yığışdırıb bağladım. Qarmaqları ona verib balığı güclə qucağıma götürdüm. Sevincimizdən bir-birimizlə danışa da bilmirdik. Sadəcə olaraq qollarımın arasında qıvrılan balığı seyr etməklə məşğul idik. Yol boyu qucağımda tutduğum və quyruğu yerlə sürünən balığa tamaşa edən adamların təəccüblü baxışları və sual dolu nəzərləri altında, həyəcanla evə tərəf addımlayırdıq. Onlardan bir neçəsi bizi saxlayıb balığa tamaşa edir, bəziləri isə bunu necə və haradan tutduğumuzu soruşurdu. Mən isə balığı yerə qoyub həm dincəlir, həm də qürurla onlara öz qəhrəmanlıq hekayəmi danışırıdm.

Küçə qapısından içəri girəndə həyətdə böyük teştdə paltar yumaqla məşğul olan anamla qarşılaşdım. Qucağımdakı balıqla anama tərəf getdim. O, oturduğu daşın üstündən qalxdı, “Aman Allahım, bu nədir ay Yumu, sən tutdun bu balığı?” deyə çaşqınlıqla dilləndi. Onun gözləri yenə də dolmuşdu – bu dəfə isə sevinc göz yaşları ilə.

-  Ana, sənin danaxorun işə yaradı – deyə balığı yerə qoyub dərin nəfəs aldım və anamı möhkəm qucaqladım. Bütün baş verənləri həvəslə ona danışdım. Anam həm diqqətlə məni dinləyir, həm də hərdən çevrilərək yanındakı balığa həvəslə baxırdı. Onun yaşıl rəngli, parıldayan gözlərinin nə qədər gözəl və mənalı olduğunu kəşf etdim.

-  Sizinlə fəxr edirəm, balalarım. Halal olsun ikinizə də!

Yaşadığım günün həyəcanı gecə mənə yatmağa da imkan vermədiyi üçün gec saatlarda evə gələn atamı ayaq səslərindən tanıdım. Anamın eyvanda karton kağızın üzərinə qoyduğu balığı görməməsi mümkün deyildi. “Görəsən, indi nə hislər keçirir, balığın haradan peyda olduğunu düşünür, səhər onunla ilk qarşılaşanda nə deyəcək?” düşüncəsi ilə səhərin açılmasını tezləşdirmək üçün yatmağa çalışdım.

Səhər yuxudan oyanıb həyətə düşəndə atamın qarmaq hazırladığını gördüm. Hər halda anam onu məsələdən agah etmişdi. Yanına getdim. Atam başını qaldırdı, mənə baxdı. Əlindəki qarğını yerə qoydu və əllərini açdı. İstər-istəməz özümü atamın qucağında gördüm. Atam məni qucaqlayıb alnımdan öpdü.

-  Yumu, sən ağıllı oğlansan, əsl kişisən. Səninlə fəxr edirəm. Mən indiyədək o qədər qəşəng balıq tutmamışam. Yumu, dünən sənə verdiyim sözü tutmadım, məni bağışla. Onun əvəzinə sənə daha yaxşı qarmaq düzəldəcəm və biz səninlə birlikdə mütləq bu axşam balıq tutmağa gedəcəyik – atam başımı oxşayaraq gülümsədi.

Bu dəfə atam sözünü tutmuş, məni balıq tutmağa aparmışdı. Həmin gündən bəri o, çayxanaya daha az, nadir hallarda, xüsusilə də kiminləsə görüşməli olanda getməyə başladı. Tez-tez balıq tutmağa gedirdik. Artıq atam mənimlə daha çox vaxt keçirməyə başladı. Bir dəfə yeşik taxtasından mənə gitara düzəltdi. Həmin gitara simləri qırılana qədər mənim ən sevimli oyuncağım oldu. Atam söyüd budağından yay, nazik qarğıdan ox düzəltdi və mənə ox atmağı öyrətdi. Onun köməyilə dama, nərd və domino oynamağı öyrəndim. Artıq dərslərimlə maraqlanmağa və ev tapşırıqlarımda mənə kömək etməyə başlamışdı.

Atam sonralar balıq tutuduğum gölün yaxınlığında yerləşən evlərdə yaşayan kənd camaatından imza toplayaraq bələdiyyəyə gölün qazılmasını, suyunun dəyişdirilməsini və şirin su ilə doldurulmasını, gölə balıq körpələrinin tökülməsini xahiş etmişdi. Gec də olsa onun müraciətinə baxılmış, həmin göl və onun ətrafı bir-iki il ərzində əvvəlkindən daha gözəl vəziyyətə gətirilmişdi. Kənd sakinləri gölün kənarlarında ağaclar əkdi. Artıq həvəskar ovçuluqla məşğul olan insanlar həmin göldən həm balıq tuta bilir, həm də balıqların sayını normada saxlamaq üçün əllərindən gələni edirlər – gölə kiçik balıqlar buraxır, onları yemləyir, gölün suyunun daim dəyişdirilməsinə və şirin su ilə əvəzlənməsinə nəzarət edirlər. Hər axşam gölün ətrafı dincəlməyə, söhbət etməyə və gəzişməyə çıxan insanlarla dolu olur. İnsanlar bələdiyyə tərəfindən quraşdırılmış turniklərdə, paralel qollarda idman edir, skamyalarda oturur, qəzet və kitablar oxuyurlar. Kəndlilərdən birinin öz maddi vəsaiti hesabına gölün ətrafında tikdirdiyi, təqaüdçülər və əlillər üçün birmərtəbəli taxta tikilidə samovar çayı içib, nərd və domino oynayırlar. Artıq atam da domino oynamağa qonşularımızla həmin gölün sahilinə gedir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.10.2023)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

- Unutmayın, marketinq sizin biznesin ən vacib təşkilatlanma alətidir. Marketinqin dörd əsas aspekti mövcuddur: 

 - məhsul: satdığınız əmtəə və ya xidmət;

- qiymət: öz əmtəəniz və ya xidmətiniz müqabilində aldığınız pul;

- irəliləmə: sizin bazarda özünüzü təqdim etdiyiniz üsullar – siz kimsiniz, nəçisiniz və haradasınız;

- təminat: sizin malı istehlakçıya çatdıran kanallar.

Aydındır ki, marketinq sadəcə reklam və satışdan başqa digər xeyli şeyi əhatə edir. Məsələn, marketinqin əsas hissəsinə sizin müştərilərin öyrənilməsi prosesi daxildir.

Onlar nə istəyirlər?

Onlar özlərinə nəyi rəva görə bilərlər?

Onlar nə düşünürlər?

Sizin sualları anlamaq və formalaşdırmaq qabiliyyətiniz və həmin sualların cavablarını təcrübədə tətbiq etməyiniz biznesdə uğlur qazanmağınızda başlıca rol oynayır.

- Bazar payının və bazar potensialının müəyyən edilmə prinsipləri də çox vacibdir. İlk olaraq öz istekhlakçınızı (kim) və bazarın həcmini (nə qədər) müəyyən edin. Bu, bazarın ümumi potensialıdır. Rəqiblərinizin sayı və gücünü bildikdə və onlardan ala biləcəyiniz bazar payını qiymətləndirdikdən sonra siz konkret olaraq öz müəssisəniz üçün bazar potensialını almış olacaqsınız.

- Sizin biznesin artım templəri sizin reklam kampaniyasını nə dərəcədə yaxşı planlaşdırıb həyata keçirmənizdən asılıdır. Bu, sizin kampaniyanın imicini formalaşdıran əsas faktorlardan olduğundan, reklam kampaniyası yaxşı planlaşdırılmalı və maliyyə resursları ilə təmin edilməlidir. Sizə effektiv reklam strategiyasının işlənib hazırlanmasında kömək edəcək yerli reklam agentliyini dərhal müəyyənləşdirməli və onunla əlaqəyə girməlisiniz.

- Biznesin həyata keçirilməsi üçün yer seçiminə sərf etdiyiniz vaxt və səylər sizin işinizin uğur və ya iflasını birbaşa təmin etmiş ola bilər. Biznesin həyata keçirilmə yerini seçərkən siz sahənin xüsusiyyətləri, potensial bazar, əlçatan işçi qüvvəsi, rəqiblərin sayı və gücü kimi amilləri nəzərə almalısınız.

Biz bəzi şərtlərə baxdıq. Artıq siz müstəqil hazırlığı bitirmisiniz, biznes-planı işləyib hazırlamısınız, harada (hansı sahədə) işləyəcəyinizi bilirsiniz, nə qədər pul lazım olacağını hesablamısınız, siz öz işçiləriniz, tədarükçüləriniz və bazar imkanlarınız haqqında zəruri informasiyaya maliksiniz. Planlarınızın mütləq obyektiv kənar qiymətə ehtiyacı var. Kənar obyektiv qiymətləndirmə üçün regionunzdakı ekspertlərlə əlaqəyə girin. Qərarınızda əmin olduqdan sonra işə başlayın. Uğur mütləq sizi tapacaq!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Emin Süleymanova həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız.

EMİN BƏHMƏN OĞLU SÜLEYMANOV

(21.07.1977.-09.11.2020.)

İmişli rayonunda anadan olmuş Azərbaycan Silahlı Qüvvələrin peşəkar zabiti, mayor, Qarabağ uğrunda Vətən müharibəsinin şəhidi

UCALDI ƏBƏDİ ZİRVƏYƏ  E M İ N

Öz ömrünü ləyaqətlə yaşadı,

Doğma yurda məhəbbətlə yaşadı,

Sevgi ilə, sədaqətlə yaşadı,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Ordunun mayoru, zabiti idi,

Vətənin cəsur bir igidi idi,

Qələbə-arzusu, ümidi idi,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Artilleriyada komandir idi,

Döyüşlərdə sanki pələng, şir idi,

Yaradan da ona dayaq, yar idi,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

İmişli elinin əziz balası,

Vətənin dayağı, sipər- qalası,

Qəlblərdə həmişə yaşar, qalası,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Mənim şair könlüm ilhamla dinər,

Aprel döyüşündə göstərdi hünər,

Dedi:-Ey əsgərlər, bizimdir zəfər,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Verəndə əmrini Ali Komandan,

Oldu döyüşlərdə Emin  bir aslan,

Yox oldu, məhv oldu tayqulaq, nadan,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Hər zülmətdən sonra doğular səhər,

Xilas eylədilər neçə kənd, şəhər,

Yağının aşına qatdılar zəhər,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Şeytanlar, iblislər gəlsin lənətə,

Bu aslan ürəkdə baxın qeyrətə,

Sonadək vuruşdu, köçdü cənnətə,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Vətən azadlığı ona səadət,

Göstərdi nə qədər hünər, rəşadət,

İki gül balası qalıb əmanət,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

Şəhidlər tacdılar Azərbaycana,

Başını dik saxla, Tamara ana,

Mərd oğlun yetişdi şöhrətə, şana,

Ucaldı əbədi zirvəyə Emin.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.01.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğludan növbəti 10 aforizm təqdim edir. 

1.Tarixdə çapıq qoyanlar iz qoyanlardan daha yaxşı yadda qalırlar.

2.Tənbəl dostun olsun, özləri heç nə etməsələr də, sənə yaxşı ideyalar verə bilərlər.

3.Dost olmadan aldatmaq olmur.

4.Elmin əlaməti odur ki, hər elmi cavabdan sonra daha da çox elmi suallar doğur.

5.Xoş düşüncə, pəhriz və hərəkət səni xəstəxanadan uzaqlaşdıran arabanın atlarıdır.

6.İşıq yoxdursa, gözü, məna yoxdursa, sözü qınama.

7.Kişi yalanını inandırdığı qadını sevməyə borcludur.

8.Milçəyə yumruq, düşmənə buyruq göstərmək əbəsdir.

9.Nəfəs verib bir cüt soyuq əli isitmirsənsə, nəfəs almağın əbəsdir.

10.Nifrəti sevgisini üstələyənin ilk qurbanı elə özü olur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.01.2024)