“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız. Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.        

Kumir, ideal seçmək perspektivi

Lap uşaqlıqdan özümüzə ideal, kumir seçir, onun həyat və fəaliyyətini örnək götürürük. Bu, insan olaraq bizim xislətimizdən irəli gəlir. Axı insan xaraktercə daim inkişafa, təkmilləşməyə, kamilliyə meyillidir. Seçdiyi həyat yolunda örnək götürüləsi hansısa bir insana bənzəmək istəyi insanda hədsiz dərəcədə güclü olur. Yeri gəlmişkən, həyatda uğur qazanmağın bir sirri də məhz elə budur: özünə bəhrələnə biləcəyin ideal seçmək!

Baxın, uşaqlar həyətdə futbol oynayırlar. Onların mütləq əksəriyyəti özlərini bu günümüz üçün dünyanın ən güclü futbolçüları olan Kriştiano Ronaldo və Leonel Messiyə bənzətməyə çalışır, bu futbolçuların matçlarına tamaşa edir, onları sosial şəbəkələrdə izləyir, video və fotolarını toplayırlar.

Əlbəttə ki, mən uşaqları elə-belə xatırlatdım, peşəkar futbolla məşğul olanlar da öz amplualarındakı ən güclüləri özlərinə ideal seçirlər. Hazırda qapıçıların hansından soruşsanız Canluici Buffona, David Dexeyaya, Manuel Noyerə, müdafiəçilərin Serxio Ramosa, Tyaqu Silvaya, Marselloya, yarımmüdafiəçilərin Luka Modriçə, Toni Krosa, Andres İnyestaya, hücumçuların da adlarını çəkdiklərim Kristiano Ronaldoya, Leonel Messiyə, eləcə də Neymara bənzəməyə çalışdıqları bəlli olacaq.

 Digər idman növlərində, digər peşələrdə də bu belədir. Məsələn, mənim ölkəmdə əlbəyaxa idman növləri çox  populyardır. Bu idman növləri ilə məşğul olan hansı gənci sorğu-sual etsəniz Namiq Abdullayev, Rəfael Ağayev, İlham Zəkiyev kimi dünya və olimpiya çempionlarının adlarını bir örnək kimi çəkəcəklər.

Hansı alim, tutalım, Nyüton, Freyd, yaxud dünyaya qeyri-səlist məntiq nəzəriyyəsini bəxş etmiş Lütfi-Zadə olmaq istəməz?

Hansı rəsam, Rembrandt, Da Vinçi, Səttar Bəhlulzadə, hansı rejissor Fellini, Spilberq, Skorseze, hansı aktyor və aktrisa Alen Delon, Merilin Monro, Tarantino, hansı yazıçı Dostoyevski, Nizami Gəncəvi, Markes, hansı müğənni Luçano Pavarotti, Maykl Cekson, Uitni Hyuston, hansı modelyer Koko Şanel, Pyer Karden, Corcio Armani (mən hər sahədə ağlıma gələn ilk 3 adı sadaladım, ünlülər əlbəttə ki, çoxdurlar) olmaq istəməz ki?

Adətən, insanlar özlərinə idealları, kumirləri lokal və qlobal dairədən seçirlər. Biz sadaladığımız kumirlər – lokal dairədən olan kumirlərdir. Yəni hər hansı bir sahədə çalışan şəxs o sahənin ən güclü və nüfuzlusunu özünə örnək seçərək onun kimi olmağa çalışır, onun əldə etdiyi yüksəkliklərə yüksəlməyi arzulayır. Qlobal kumirlər isə artıq dünyanı dəyişən nəhəng insanlardır ki, belələrini istənilən sənətdə, peşədə olan şəxs öz həyat idealı seçə bilir. İisus Xristos, Məhəmməd  Peyğəmbər, Albert Eynşteyn, Martin Lüter Kinq, Robert Oppengeymer, Alfred Hiçkok, Çe Gevara, Uinston Çörçil, Mustafa Kamal Atatürk, Heydər Əliyev, Bill Qeyts, Uorren Edvard Baffett kimi insanlar bu qəbildəndirdər.

İlk olaraq Ümummilli lider Heydər Əliyev barədə danışacağıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

İlqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

İlqar İsmayılzadə fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktorudur, "Həməşəra" mətbu orqanının təsisçisi və baş redaktoru, "Zəfər" Media Mükafatı laureatı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür. “Məzarda yatan sevgi” janr etibarı ilə povest adlandırıla bilər, biz bir neçə gün dalbadal hissə-hissə povesti sizlərə təqdim edəcəyik ki, sizlər Fidan və Fatehin nakam sevgi hekayəsindən xəbərdar olasınız.

5-ci paylaşım

(Həyatda nakam sevgiyə mübtəla olanlara ithaf olunur!)

Fidan pis vəziyyətə düşsə də, elə həmin axşam bu əlaqəyə son qoyacağını Fatehə söz verdi! Halbuki o neçə gün öncə həyatında heç bir kəsin olmadığı, heç bir oğlanla nə realda, nə də virtual aləmdə əlaqə saxlamadığını təkidlə söyləyirdi. Üstəlik, bir dəfə həmin oğlandan gələn qəfil zəng nəticəsində Fatehin yanında çıxılmaz vəziyyətə düşmüş və həmin oğlanla əlaqəyə son zoyacağına dair söz vermişdi.

Az sonra Fidan özünü sanki heç bir hadisə baş verməmiş kimi göstərməyə başladı. O, Fatehin uzun illər boyu onu sevdiyi və öz qəlbində saxladığını və heç bir zaman onu unutmadığını fikirləşmirdi. Çünki, belə olsaydı ən azından Fatehin ona evlilik təklifini verəndən, özünün isə Fatehi sevdiyini etiraf etdikdən sonra hər bir şeyə son qoymalı idi...

Fidanın bu hərəkəti Fatehin Fidana qarşı olan 30 illik saf məhəbbəti və sevgisinə olan növbəti və sarsıdıcı bir zərbə idi. Zahiri görünüşdə bu adi bir zəng olsa da, onların Fatehdən uzaq hansı münasibətdə olduqları bəlli deyildi. Bu baxımdan, Fateh Fidanın onunla ikili oyun oynadığı, ona xəyanət etdiyini fikirləşməyə başlamışdı.

Onlar birlikdə şəhərin gözəl və görməli yerlərini gəzsələr də Fatehin qəlbi sarsılmış, özünü olduqca məyus hiss edirdi. O, təxminən saat 9-10 radələrində Fidanı yaşadığı binaya qədər ötürüb evə tərəf qayıtdı. Yenə də ağrılı-əzablı fikirlər və hisslər onu boğurdu.

Fateh ölkə xaricindən ixtisası ilə əlaqədar dəvət aldığı bir beynəlxalq sərgiyə qatılmaq üçün xaricə səfər etdi və orada işləri ilə əlaqədar bir aya yaxın vətəndən uzaqda qalmalı oldu. Lakin bu müddət ərzində hər gün istər internet, istərsə də telefon vasitəsilə Fidanla əlaqə saxlayır və onunla müxtəlif mövzular barədə söhbətləşirdilər.

Fidan son bir ay ərzində iki dəfə böyük səhvə yol vermişdi. O, Fatehin saf sevgisinə qarşı hörmətsizlik etsə də Fateh hələ də onu bağışlayır və sevgisini qəlbində qoruyub saxlayırdı. Nəhayət, Fateh xaric səfərindən vətənə qayıtdı və Fidanı görməyə tələsdi. Onların uzun müddət fasilədən sonra bir-birini tapmasından artıq 2 ay ötürdü.

O, bu dəfə yenə də, günortadan öncə Fidanla görüşdü. Günortanı birlikdə şirkətin bufetində olub, gələcək ailə həyatı və qarşılıqlı işlər və xasiyyətlər kimi müxtəlif mövzular barədə söhbət etdilər.

Fidan həmin gün bir neçə dəfə özünün də, heç bilmədiyi bir mövzudan nigaran olduğunu bildirirdi. Hətta, söhbət əsnasında bir-iki dəfə gözləri yaşla dolub, - "Fateh! Əzizim! Mən səni sevirəm! Mən səni itirmək istəmirəm!" sözünü təkrar edirdi. Onun bu hərəkəti Fatehi qəlbən narahat etsə də, özünü cilovlayır və Fidanı sakitləşdirməyə, onun narahatçılığını aradan qaldırmağa çalışırdı. Amma görünür həmin gündə baş verəcək hadisə Fidanı bərk nigaran etmişdi. Hər halda Fatehin qəlbində də müəyyən mənfi fikirlər yaranır, nə baş verdiyini başa düşə bilmirdi.

Onlar bufetdən çıxıb iş yerini birlikdə tərk edərək Bulvara tərəf hərəkət etdilər. Xəzər dənizinin sahilində oturacaqda əyləşib söhbətlərini davam etdirdilər. Bu zaman Fateh Fidana üz tutub səmimiyyətlə dedi: "Fidan! Əzizim! Mən xaricdə olanda kimsə sənə zəng edibmi? Son bir ay ərzində kiminləsə görüşün, telefon və ya internetdə danışığın, yazışman olmayıb ki?"

Fidan soyuqqanlı halda "xeyr!" deyə cavab verdi. Amma bu cavabdan sonra üz gizgiləri dəyişdi və bu da onun soyuqqanlı halda verdiyi cavabda səmimi olmadığını göstərirdi.

Bu zaman Fateh Fidandan telefonunu ona verməsini xahiş etdi. Fidan ilk öncə bundan imtina etdi. Lakin onun bu hərəkəti Fatehi daha çox şübhələnməyə vadar edirdi. Odur ki, öz istəyində daha da israr edib son bir ayda onun telefonuna gələn və ya göndərdiyi mesajları nəzərdən keçirməkdə israr etdi.

(Davamı var)

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

Orta və yuxarı yaşlılar yaxşı xatırlayarlar, bir vaxtlar vardı, həqiqətən də, yeniyetmələrimiz SSRİ-yə səs salan “Qarabağ bülbülləri” ansamblında təmsil olunurdular. Bəs o ansamblı kim və necə yaratmışdı? Mən ərz edim, siz də qulaq asın.

Murad Yunis oğlu Rzayev 7 dekabr 1947-ci ildə Ağdam rayonunda ziyalı ailəsində anadan olub. 1954-cü ildə 3 nömrəli orta məktəbə daxil olub, 1964-cü ildə həmin məktəbi bitirib. Hələ orta məktəbdə oxuyarkən Güllücə kəndində kino qurğusunda motorçu, yəni fəhlə işləyib, həmçinin kiçik yaşlarından Ağdam rayon Xalq Teatrında bir çox tamaşalarda rollar oynayıb, respublika Teatr Cəmiyyətinin fəxri fərmanına və diplomlarına layiq görülüb. Həmin ildə Üzeyir Hacıbəyli adına Ağdam Musiqi Texnikumunun Xor-dirijorluq fakültəsinə qəbul olub, 1968-ci ildə həmin məktəbin tam kursunu bitirib. Həmin ilin noyabrında hərbi xidmətə çağırılıb. Hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra 1970-ci ildən 1971-ci ilin may ayına kimi Ağdam rayon Mədəniyyət evində bədii rəhbər vəzifəsində çalışıb, tamaşalara musiqi tərtibatı verib və eyni zamanda bir çox tamaşalara musiqi yazıb.

Respublika Komsomol Komitəsinin təqdimatına əsasən1977-ci ildə Zaqafqaziya Komsomol məktəbinə qiyabi qəbul olub, 1979-cu ildə oranı əla qiymətlərlə bitirib. Həmin ildə də Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Mədəni-maarif fakültəsinə qəbul olub, 1984-cü ildə universiteti bitirib. 1971-ci ildən Ağdam rayon Komsomol Komitəsi bürosunun qərarına əsasən Ağdam rayon Pioner və Məktəblilər Evinə (hazırda Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzi) direktor təyin olunub.Rayonda ilk dəfə müəllim və şagirdlərdən ibarət xor qrupu və estrada orkestri yaradıb.

Bəli, zənniniz sizi aldatmır. Murad Rzayev barədə boşuna söz açmıram ki. rayon Pioner və Məktəblilər Evinə direktorluq etdiyi meddətdə məktəbin nəzdində "Qarabağ bülbülləri" adını almış məşhur ansamblı yaradıb.

İşlədiyi müddətdə Murad Rzayevin rəhbərlik etdiyi "Qarabağ bülbülləri" ansamblı respublikanın mədəni-kütləvi tədbirlərində, o cümlədən bir sıra xarici ölkələrdə çıxış edib və qazandığı nailiyyətlərə görə həm Murad müəllim, həm də kollektiv keçmiş Sovet İttifaqı Mərkəzi Komitəsinin, SSRİ Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri sərgisinin, Ağdam Rayon Partiya Komitəsinin, Ümumittifaq Komsomolu Mərkəzi Komitəsinin, Pioner Təşkilatı Mərkəzi Komitəsinin, Ümumittifaq Pioner Təşkilatının döş nişanına, Təhsil Nazirliyinin fəxri diplomuna, Ümumittifaq Baxış müsabiqələrinin diplomlarına, Ümumittifaq Xor Cəmiyyətinin döş nişanına, II Beynəlxalq Musiqi Festivalının diplomuna, Mədəniyyət və Təhsil nazirliklərinin, Azərbaycan Qaçqın və Məcburi Köçkün Gənclər Təşkilatının fəxri diplomuna, Qafqaz-Media İctimai Birliyinin diplomuna, Yeni Azərbaycan Partiyası Ağdam Rayon Təşkilatının diplomuna, Respublika Xalq Yaradıcılığı festivallarının diplomuna, Azərbaycan Dövlət Televiziyasının fəxri diplomuna, milli muğam sənətinin təbliği və inkişafındakı xidmətlərinə görə "Milli Muğam Musiqisi " mükafatına, "Əsrin Ziyalısı" fəxri diplomuna, o cümlədən rayon İcra Hakimiyyətinin fəxri fərmanına və hədiyyələrinə, Daxili və Sərhəd Qoşunlarının cəbhə bölgələrindəki "N" saylı hərbi hissələrinin fəxri fərmanlarına, müxtəlif dövlət təşkilatlarının musiqi festivallarının 5 ədəd laureat medalına layiq görülüblər.

Murad Rzayevin müəllifi olduğu onlarla mahnı respublikamızın görkəmli xanəndələrinin, eyni zamanda respublikanın Xalq artistləri Mirzə Babayev, Qədir Rüstəmov, Flora Kərimova, Oqtay Ağayev, Əməkdar artistlər Zöhrə Abdullayeva, Teymur Əmrah və digər tanınmış müğənnilərin ifasında səslənib. Həmçinin, M.Rzayevin vaxtilə Tacir Şahmalıoğlunun (yeri gəlmişkən, Tacir də məşhur ansamblın yetirməsidir) ifasında səslənən "Bayatı-Şiraz" muğamına etdiyi improvizə bu gün də Azərbaycanın bir çox dövlət tədbirlərində, müsabiqələrində səslənir.

Böyük şöhrət qazanmış “Qarabağ bülbülləri” barədə 1977-ci ildə eyniadlı film çəkilibdir. Film Qarabağın dahi müğənnilərinin, muğam ustalarının yolunu davam etdirən gənc xanəndələrə həsr olunmuşdur. Kinolent gənc müğənnilərin məlahətli mahnılarının sədaları altında gözəl Qarabağın tarixi yerlərini, təbiətini əsrarəngiz gözəlliklərini əks etdirir.

Ümumilikdə, ansambl dünyanın əksər ölkələrində Azərbaycanı mahnı festivallarında təmsil edərək 40 qızıl medal, 100-dən cox fəxri fərman almış, 12-sənədli və bədii filmdə çəkilərək Zaqafqaziya Ümumittifaq və Beynəlxalq Festivallar Laureatı adına layiq görülmüşdür. Murad müəllimin rəhbərlik etdiyi ansambl haqqında onlarla kitablar nəşr olunub. Pedaqoji fəaliyyətə başladığı illərdən etibarən və "Qarabağ bülbülləri" ansamblı yarandığı gündən M.Rzayevin həyat və pedaqoj fəaliyyətini, eyni zamanda ansamblın işini özündə əks etdirən yüzlərcə videokasetlər, disklər işıq üzü görüb. Gənc nəslin təlim, vətənpərvərlik və estetik tərbiyəsinə görə 1993-cü ildə Təhsil Nazirliyinin kollegiyasında iş təcrübəsi müzakirə edilərək ustada təşəkkür edilib və bu barədə "Azərbaycan müəllimi" qəzetində geniş material dərc olunub. 1988-ci ildə Murad Rzayevin Ağdam rayon Mədəniyyət Sarayında 40, 2007-ci ildə 60, 2012-ci ildə isə 65 illik yubileyi isə Rəşid Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrında Azərbaycanın görkəmli ziyalılarının, millət vəkilləri, şair, yazıçı, incəsənət xadimlərinin iştirakı ilə təntənəli şəkildə qeyd olunub.

“Qarabağ bülbülləri” ansamblı Azərbaycan mədəniyyətinə Məhərrəm Qasımov, Gülçöhrə Quliyeva, Xanım Abdullayeva, Tacir Şahmalıoğlu, Nazim Zeynalov, Bəhram Məmmədov, Araz Hüseynov, Nəzakət Teymurova, Aygün Bayramova, Cabir Abdullayev, Fehruz Səxavət, İlhamiz Paşayev, Arzu Fərhadov kimi sənətkarlar bəxş edibdir.

78 yaşlı Murad müəllimə cansağlığı, yenidən qurulan doğma Ağdamda firəvan yaşamağı arzulayırıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Biri vardı, biri də vardı. Biri  İnsan idi, biri Ümid idi. Yan-yana gedirdilər. Qəfil qarşılarına bir döngə çıxdı... Ondan sonra başladı hər şey... Ondan sonra...

...İnsanın gedərkən qapını çırpmağı ümiddir-bəlkə qalan bu səsdən diksinə, ona deyə: “Getmə...”  Pillələri qaça-qaça düşmək də, yolu qaçaraq keçmək də, pəncərədən görünən yolla getmək də-hamısı ümiddir.

         ...Döngənin başında dayanmışdılar. İnsan görürdü ki, iki yoldan yalnız biri abaddır.  Şüur, məntiq ona deyirdi: “Abad yolu seç! Abad yolla get!”  Ümidin üzü  digər yola-çala çuxur, gölməçələrlə dolu yola tərəf idi. İnsan başladı fikirləşməyə: “Bəlkə Ümid mənim görmədiyim nəyisə görür? Bəlkə Ümid hər iki yolun sonunun hara çıxdığından xəbərdardır?”

“Bəlkə”lər  beləcə yaraşdı ümidin adının əvvəlinə.  Beləcə, insan ümidə adət etdi. Adət ümumiliyə aid olanda yaxşı, xüsusiliyə aid ediləndə yaman pis qarşılanır insan cəmiyyətində. Günahkar axtarışına çıxmasaq, yaxşıdır. Sonda barmağımızı güzgüdəkinə tuşlamaq ehtimalı daha yüksəkdir axı...

...İnsan Ümidin qolundan yapışıb özüylə abad yolla aparmaq istəyirdi.  Onu naçar qoyan yolun sonu haqqındakı bilgisizliyi idi. Ümid onun tərəddüdünü duymuş olacaqdı ki, geriyə bircə baxış atdı və kinayə ilə pıçıldadı: “Getmək istəyirsənsə,  mənsiz get. Və unutma, mən yaxşı adətəm, mənsizlik pis adətdir...” İnsan diksindi.

Alber Kamyu “Taun”da yazırdı: “...ümidsizlik adəti ümidsizliyin özündən də pisdir”.  Şeirdən küsürəm, dostum mesaj yazır: “Ümidsizliyə qapılma...” Yol göstərdiklərim yola düşən kimi,  mənə qoyub getdiklərinin düyün olduğunu görürəm,  danışmaqdan küsürəm, bütün dinlər səs-səsə verir: “Ümidsiz olma!” Qayıdıb tapıram ümidi dolaşıq duyğuların içindən...

...Ümid düz deyirdi. Onsuzluqda məna yox idi-ha o yol abad olsun, ha o başı Xoşbəxtlik ölkəsinə çıxsın.  İnsan bunu anlamaqda gecikmədiyinə sevindi. Ümid bir addım atdı abad olmayan yola. İnsan onun izinə qoydu ayağını... Çala-çuxurlardan keçdilər, gölməçələrdə ayaqları islandı, hər dəfə ayaqları gölməçə kənarlarında sürüşəndə “birdən yıxılaram” qorxusu bürüdü onları, amma dayanmadılar... Getdilər, getdilər... İnsan hər addımda  onu anladı ki, Ümid olmasaydı, bu yolu gedə bilməyəcəkdi.

“Grantchester” serialında sevdiyi oğlana deyil, atasının seçimiylə varlı sahibkara ərə gedən Amanda ikinci uşağının dünyaya gəlməsinə az qalmış yenidən geri dönür və sevdiyinə deyir: “Ümid olmasaydı biz nə edərdik?”

 ...İnsan gedirdi. Ümidi manşırlayıb gedirdi. Yavaş-yavaş anladı ki, Ümid ondann daha sürətlidir.  Adladıqları gölməçələrin sayını itirmişdi İnsan. Saymağa başladığı da yadında deyildi.  “Kaş sayaydım...” “Kaş” ilə başlanan cümlələrin hərdən peşmanlığı anlatdığının da fərqinə onda vardı İnsan. Gülümsəməyə imkan tapmadı... Gördü ki,  daha Ümidin arxasınca getmir, Ümidin özündən uzun kölgəsinin arxasınca gedir.

“Babil kitablığı”nda  oxumuşdum Lu Sin`in “Vətən” hekayəsini. Hekayə bu cümlələrlə bitir: “Ümid o deyil ki, artıq o mövcuddur və ya mövcud deyil. Ümid yol kimidir-realda yoxdur, amma keçib-gedən insanlar onu yaradırlar”.

         ...Biri vardı, biri də.... Vardımı? Yoxsa o, İnsanın  gözəgörünməzi görünən etməkçün  əbədi cəhdi idi?  Və “insanların ürəyinə ölümsüzlük arzusunu qoyan” Tanrı bu cəhdi seyr edərkən gülümsədi... Gülümsədimi? Yəqin...  Yoxsa, Gülay Tahirli yazmazdı ki:

Daş olub eləcə yağır başıma

Sənə uzatdığım güllər, çiçəklər.

Tanrının da hər gün çıxır yadından

Bu sevən ürəklər, yanan ürəklər.

Öpdüyün yerlərdən dərdlər boy atır,

İndi həsrət gəlib oxşayır məni.

Nə zaman qolumu açsam yoluna,

Sanki qolların da ox sayır məni.

Daha qanadların quşları yoxdur,

Ağacsız qalıbdır indi budaqlar.

Məndən yaranmışdı, məni öldürdü,

Sinəmdə yurdsuzdur indi bu dağlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

Fariz Əhmədov, Naxçıvan televiziyasının baş redaktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi

Şəkildə görünən mənzərə nə utopiyadır, nə də ki fotoşopdur. Bura nə Kanada, nə də Finlandiyadır. Bura düz iki ildən artıqdır ki, müharibənin isti sobaları soyutduğu Ukraynadır. İki ildən artıqdır, baş verən müharibə uşaqları ruhsuz, böyükləri müqavimətsiz, evləri nəfəssiz, torpaqları bəhrəsiz, qapıları bağlı qoyub. Vaxtilə bu torpaqlar barlı-bəhərli, Günəşin uzun-uzun uşaqlara nur səpələdiyi ölkə idi.

Müharibə tək insan ölümü ilə sonlanmır. İnsanlarla bərabər hisslər, duyğular, əşyalar da ölür. Oksigen mənbəyi azalır, meşələr yanğın yerinə çevrilir. Yaşıllıqlar məhv edilir. Yaşamaq uğrunda mübarizənin ən barbar şəklidi müharibə. Bizdən sevdiklərimizlə bərabər, həyatı da, yaşamağı da alıb götürür.

Şəkildəki bu yer Ukraynanın yerli dəmir yolu xətti üzərində yerləşən unikal təbiət abidəsidir. Sevgi tuneli Klevan qəsəbəsində sakinləri, turistləri və təbiətsevərləri qarşılayır. Həmçinin tuneldən keçən dəmir yolu xətti Klevan və Orjev qəsəbələrini birləşdirir.Yük qatarının bir sutkada üç dəfə keçdiyi və uzunluğu 5 kilometr olan bu yaşıl tunel meşə bitkiləri ilə əhatələnmiş botanika bağını xatırladır bizə.

Sevgi tuneli təkcə təbiət abidəsi deyil. Bu tunelin bu şəkildə formalaşmasına ən çox diqqət və marağı insanlar göstərib. Sırf ağac emalı kombinatına gedən yolun buradan keçməsi tunelin formalaşmasında əvəzsiz rol oynayıb. Vaxtilə meşə ərazisindən keçən bu yolda qatarların hərəkəti daha intensiv idisə, yol öz müasir formasını aldıqca gediş-gəliş azalmağa və bu yol təbiət abidəsi kimi qorunmağa başlandı. O gündən bu günə tunel turistlərin ən sevimli məkanına çevrildi.

Zaman keçdikcə bu tunel daha da səs-küyə səbəb olaraq haqqında əfsanələr, rəvayətlər formalaşdı. Əfsanəyə görə, sevgililər bu tuneldən birgə keçərək ürəklərində arzu tutarlarsa, arzuları mütləq həyata keçər. Bu əfsanəni eşidən hər bir gənc sevgi tunelində gül-çiçək əkərək hisslərini ölümsüzləşdirməyə çalışır.

Yaponiyalı kinorejissor Akiyoşi İmazaki bu haqda 2014-cü ildə “Klevan: Sevgi tuneli” adlı romantik dram filmi çəkib. 23 noyabr 2014-cü ildə Hanoy kinofestivalında göstərilən filmin süjet xətti birbaşa sevgi tuneli ilə bağlıdır.

İnsanlar əl-ələ verib təbiətsevər olsa, hər yer bu cür təbiət mənzərəsi ilə nəfəs alar. Çalışaq gələcəyə böyük ümidlə baxaraq ən azı bir ağacın böyüməsini öz himayəmizə götürək.

Unutmayaq ki, təbiəti insan məhv etdiyi kimi, insan da xilas edəcək!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Təqvimdə bu günə doğum günü təsadüf edən daha bir şəxs barədə sizlərə danışmaq istgəyirik: Möhbəddin Əliyev (Möhbəddin Səməd) barədə.

Möhbəddin Əliyev 1942-ci il yanvarın 25-də Qərbi Azərbaycanın Noemberyan rayonunun Yuxarı Körpülü kəndində anadan olmuşdur. Bədii yaradıcılığa orta məktəbdə oxuyarkən həvəs göstərmişdir. "Əsli" adlı oçerki 1958-ci ildə "Sovet Ermənistanı" qəzetində dərc olunmuşdur. Öz yaradıcılığında sənədli hekayələrə üstünlük verir. Məqalə, esse və portret oçerkləri dövri mətbuatda müntəzəm çap olunur.

Toğrul Nərimanbəyov, Qara Qarayev, Səttar Bəhlulzadə, Fikrət Əmirov barədə elmi-kütləvi oçerkləri Yaponiya, Almaniya, Fransa, Türkiyə, Amerika və Lüksemburqda dərc edilmişdir. "Uzaq və yaxın Lütfi Zadə", "Alim", "Körpülü", "Ömür", "Musiqişünas", "Luvr", "Toğrul" çoxseriyalı sənədli filmlərinin ssenari müəllifidir.

Amerikada yaşayan dünyaşöhrətli Azərbaycanlı alim, professor Lütfü-Zadə barədə geniş məlumatı 1980-ci ilin axırlarında Azərbaycan içtimayətinə ilk dəfə o çatdırmışdır. Böyük alimə həsr olunmuş 4 seriyalı "Uzaq və yaxın Lütfü-Zadə" sənədli filmi və alimin həyat və yaradıcılığından bəhs edən "Dünya dahilərsiz yaşaya bilmir" kitabı (Azərbaycan, türk və rus dillərində) Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Möhbəddin Əliyevin qələminin məhsuludur. Jurnalistlər Birliyinin də üzvü olan Möhbəddin bəy Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunmuşdur.

Kitabları:

1. Nağıllar yalan olmur.

2. Dialoqlar.

3. Toğrul Nərimanbəyov.

4. İncəsənət ustaları.

5. Tofiq Dadaşov və onun psixoloji etüdləri.

 6. Səsin sehri varmış.

7. Rənglə musiqinin harmoniyası.

8. Dünya dahilərsiz yaşaya bilmir.

9. Yaddaşımın yaşıdları.

10. Şux rənglərin təranəsi

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bəzən insanların dilləri susar, gözləri danışar. Onlar baxışları ilə bir-birlərinə fikirlərini çatdırarlar. Məhz onlar "Sükutla danışanlar"dır. Elvin Arifoğludur kitabın müəllifi. 

Bu kitab Allah'ı ,dini mövzuları çox gözəl tərzdə, başa düşülən şəkildə ifadə edir. Məhəmmədlə Səlimin, Fəridlə Davudun söhbətlərində oxuyanlar bunu müşahidə edəcək. Xəyanət, zülm, yalan heç vaxt doğru olmayıb, olmayacaq. “Sükutla danışanlar” kitabı sizə bunu əyani şəkildə də göstərəcək. Fəridlə Günelin sevgi münasibəti keçdiyi bütün çətinliklərin üstəsindən Allah'ın yardımı ilə gəlir. Çünki onların sevgisi safdı. 

Kitab gözəl və insanı yormayacaq tərzdə yazılıb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)

Əli Çağla, “Ədəbiyyat və incəsənət”, Güney Azərbaycan təmsilçisi

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun təşkilati  dəstəyi ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında həyata keçirilən “Güney Azərbaycan Ədəbiyyatının təbliği” layihəsində bu gün sizlərə Əkbər Qalanın   şeirləri təqdim ediləcək. 

Son bir ildə böyük oxucu auditoriyası toplayan və hər iki Azərbaycanda sevilərək izlənən layihəmiz davam edir. 

I.  

İçimdə bir zindan var

İçində mən

Mənlik qandalları, ayaqlarımda

Məncillikdən məncilliyə qoşdururam, xəyallarımda ;

İçimdə bir dustaq var

Sağır birisi

Dinləməz, duymaz, görməz

Çiyinlərində kibir

Ağır birisi;

İçimdə bir məhkum var

İçimdə əsir

Günəşə doğru,

Hər zaman yolumu kəsir...

II.

Arabaların sinir pozan siqnalları

Sərt heykəllər

İsti, tüstü məncilli göydələnlər

Qaraqabaq ağaclar, soyuq baxışlar

Kor olmuş pinarlar

Daşlaşmış könüllər

Və

Robot adamlar;

Sanki!

Cənnətdən qovulan kimi

Sona varmış bir dünyanın

Cəhənnəmində gömülmüşəm...

III.

Bakının havası üşüdür məni

Təbrizə döndükdə donub qalıram.

İstirəm gözlərində qızışım biraz,

Sevgi damosunda yanıb qalıram.

Arxanda köksündə dərin yaralar,

Hələ də görünür, silinməz bu dərd.

Baxma ki, ayığam gözlərim baxır,

Elə yatmışam ki, bilinməz bu dərd.

O tayda sənsizəm qala bilmirəm,

Keçirəm bu taya gözləyir məni.

Bakıda bir cüt kömürü gözlər,

Bilirəm hər zaman özləyir məni.

Bu yanda onsuzam, oyanda sənsiz,

Sən tək ayrılığa dözə bilmirəm.

İllərdir çəkirsən ayrılıq qəmin,

Mən nədən bu dərdi çözə bilmirəm?! 

Bakıda yaşamaq, Təbrizdə ölmək,

Yetər ki, vətəndən ayrı qalmayım.

Bu torpaq mənimdir, mənim qalacaq,

Yetər ayrılıqdan sarı qalmayım.

IV. 

İçimdə bir arzu var

Dar ayağında
Həsrətim

ipini çəkmək istəyir


Səbrim tükənib, ümidlərim də.

Birbəbir,
intihar etmək istəyir


Gözlərin!


Nədən məni sürgün edib ki?

Xəyal dünyasında
gözləyim səni


Yurdumda sənsiz qürbət yaşayım

Təbriz qapısında özləyim səni?

V.

Xəyalımın

Uzun-uzun yollarında

Sevdanı, düşündüyüm zaman

Həsrətlə 

Darısqal küçələrdə 

Arxanca süründüyüm zaman

Nə biləydim

Buraxdığım çağlar 

Talan imiş?!

Bütün sevgilər

Yalan imiş?!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.01.2025)