Super User
Filarmoniyada maestro Niyazinin xatirəsinə həsr edilmiş konsert təşkil olunub
M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında SSRİ Xalq artisti, görkəmli dirijor və bəstəkar maestro Niyazinin anadan olmasının 111 illiyinə həsr olunmuş konsert proqramı təqdim edilib.
Sözügedən konsertdə bədii rəhbər və baş dirijor, Əməkdar artist Fuad İbrahimovun rəhbərliyi ilə Ü. Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri çıxış edib.
Konsert çərçivəsində Konsert valsı və “Rast” simfonik muğamı səsləndirilib. Solistlər Fatimə Cəfərzadə (soprano) və Gülnar Qüdrətli (xanəndə) orkestrin müşayiəti altında dinləyicilərə bəstəkarın “Arzu” romansı və “Qaragilə” xalq mahnısını təqdim ediblər. Xatırladaq ki, bu mahnının işlənməsi Niyaziyə məxsusdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
Ustad xanəndə Xan Şuşinskinin məzarı ziyarət olunub
Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə az öncə Azərbaycan muğam sənətinin böyük ustadı, Xalq artisti Xan Şuşinskinin anadan olmasının 122-ci ildönümündə İkinci Fəxri xiyabanda məzarı ziyarət olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndələri və incəsənət xadimləri sənətkarın məzarı üstünə güllər düzüb, xatirəsini yad ediblər.
Mədəniyyət nazirinin müşaviri Cahangir Səlimxanov, Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin direktoru, Əməkdar artist Sahib Paşazadə çıxış edərək, Xan Şuşinskinin musiqi mədəniyyətimizdə, muğam sənətinin inkişafında xidmətlərindən danışıblar. Qeyd olunub ki, ustad xanəndə muğamlarımızın bənzərsiz ifaçısı olmaqla yanaşı, “Şuşanın dağları”, “Məndən gen gəzmə”, “Ay gözəl” kimi dillər əzbəri olan mahnı və təsniflər bəstələyib.
Muğam ustadı İslam Abdullayevin tələbəsi olan İsfəndiyar Cavanşirov “Xan Şuşinski” adını təsadüfən qazanmayıb. Hər kəs anadan olanda ona ad verilir və nadir insanlar olur ki, onlar həyatda ad qazanırlar. Xan Şuşinski hələ gənc yaşlarından ecazkar səsi, ifası ilə muğam sənətinin Xanı olduğunu sübuta yetirmişdi. O həm də bu adı böyük şərəflə Şuşa şəhərinin əsasını qoyan Pənahəli xanın kötücəsi olaraq daşıyırdı. 16 yaşında olarkən ustadı İslam Abdullayevlə birgə iştirak etdiyi məclisdə “Kürd-Şahnaz” muğamını heyrətamiz bir tərzdə ifa etdiyinə görə müəllimi ona “Xan Şuşinski” adını verib.
Xanəndənin ailəsi adından çıxış edən oğlu Aslan Cavanşirov və qızı Bəyimxanım Verdiyeva anım tədbirinə qatılan hər kəsə təşəkkür edərək, atalarının doğma yurdu Şuşanın azad olunmasına görə Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevə və ölkəmizdə muğam sənətinin inkişafına diqqət və qayğısına görə Birinci vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya minnətdarlıqlarını bildiriblər.
Qeyd edək ki, Xan Şuşinski müstəsna istedadı, geniş diapazonlu, gur və məlahətli səsi, yüksək ifaçılıq mədəniyyəti sayəsində hələ gənclik illərində şöhrət qazanıb, Azərbaycan muğam ifaçılığı sənətini zənginləşdirib. Eyni zamanda bir neçə muğama yeni xallar, guşə və şöbələr əlavə edib. 1924-cü ildən keçmiş SSRİ-nin bir çox şəhərlərində uğurla çıxış etməklə, muğam sənətini ayrı-ayrı xalqların nümayəndələrinə sevdirib, musiqimizin təbliğində özünəməxsus xidmətlər göstərib. Vaxtilə onun böyük məharətlə ifa etdiyi “Qarabağ şikəstəsi”, “Bayatı-Şiraz”, “Mahur”, “Mirzə Hüseyn segahı”, “Şahnaz”, “Şur”, “Çahargah” və “Heyratı” muğamları, bir sıra təsniflər, “Qara qaşın vəsməsi”, “Apardı sellər Saranı”, “Girdim yarın bağçasına” xalq mahnıları, milli musiqi mədəniyyətimizdə xüsusi yer tutan bu gözəl sənət nümunələrini dinləyicilərin yaddaşına əbədi həkk etdirib.
Xan Şuşinskinin müəllifi olduğu “Qəmərim”, “Şuşanın dağları”, “Ay gözəl” mahnıları da dillər əzbərinə çevrilib. O, bəstəkar mahnılarına da müraciət edib, Üzeyir Hacıbəylinin "Qara göz" mahnısının ilk ifaçısı olub.
Ustad sənətçinin gənc xanəndələrin yetişdirilməsində də əməyi var. Milli muğam ifaçılığı məktəbinin yüksək ənənələri əsasında məktəb yaratmış görkəmli xanəndə bütün səy və bacarığını istedadlı ifaçıların yeni nəslinin inkişafına sərf edib.
Xan Şuşinski 1979-cu il martın 18-də vəfat edib və Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
Sitrusda balıq steyki
Aysel Qarayeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Əziz izləyicilərim. Yay, deyilənə görə, balıq mövsümü deyil. İşaqlıqdan eşitmişik ki, hansı ayda r hərfi yoxdusa o ay balıq yeyilməz. Amma gəlin biz mövhumata inanmayaq və dünya ilə birgə addımlayaq, may-avqust dövrünü - düz dörd ayı özümüzü balıq yeməkdən məhrum etməyək. Ən azı ləziz təamdan və vitamindən vaz keçməyək.
Bu gün sizə sitrusda - portağal və limon şirəsində bişən balıq steykinin reseptini təqdim edir.
Lazım olan ərzaq:
* 1 böyük dilim salmon balığı
* 1 ədəd portağal
* 1 ədəd limon
* 1 diş sarımsaq
* duz, istiot
* qızartmaq üçün kərə yağı
Hazırlanma qaydası:
İlk öncə balığa duz və istiot səpin. Portağal və limonu yaxşıca yuyub qabığını rəndədən keçirin. Daha sonra portağalın suyunu bir stəkana sıxın, limonun suyunu da başqa bir stəkana sıxıb kənara qoyun. Tavada kərə yağını əridin. Balığı tavaya qoyub qızardın. Tavada olan balıq filesinin üzərindən bıçaqla kəsiklər atın. Sarımsağı da xırda doğrayın. Rəndələnmiş limon, portağal qabığı və sarımsağı tavadaki yağa əlavə edin. Balığın bir tərəfi qızardıqda digər tərəfinin qızarması üçün çevirin. Sıxdığınız limon və portağal suyunu da tavaya əlavə edib balığı bişirin. Arabir qaşıqla tavadaki sousdan götürüb balığın üzərinə gəzdirin. Balıq bişib suyu azaldıqda boşqaba qoyub, şirəli sousunu da üzərinə tökün və süfrəyə verin.
Nuş olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Azərbaycanlı rəqəmsal rəssam haqqında Səudiyyə mətbuatında məqalə dərc olunub
Azərbaycanlı rəqəmsal rəssam Asya Hacızadə haqqında Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının mətbuatında məqalə dərc olunub.
“Report” xəbər verir ki, məqalə "Əl-Hədəs" xəbər saytında yayımlanıb.
Məqalədə bildirilib ki, A.Hacızadə müasir digital incəsənətin nəhəng dünyasında yaradıcı özünüifadə üçün öz şəxsi yolunu tapıb və onun üçün fırça və kətan rolunda mobil telefon çıxış edir.
Rəssam orijinal, bəzən qeyri-standart kompozisiya həlli ilə fantastik süjetlər yaradaraq öz dərin mənəvi dünyasını mobil telefonun ekranına köçürür, rəsmi öz müsbət enerjisi və düşüncələri ilə doldurur. Onun üçün mobil telefon sərhədsiz yaradıcılıq imkanları üçün universal alətdir. Çünki rəqəmsal incəsənət ənənəvi yaradıcılığın və digital texnologiyaların hüdudsuz texniki imkanlarının simbiozudur. Bir sıra sənətşünasların fikrincə, onun əsərlərinə təkcə virtuoz bədii ifa deyil, həm də dərin fəlsəfi məzmun xasdır.
A.Hacızadə Azərbaycanda rəqəmsal incəsənətin inkişafına və geniş yayılmasına, həmçinin ölkə hüdudlarından kənarda tanınmasında öz töhfəsini verir. O, azərbaycanlı rəssam kimi öz yaradıcılığını bir sıra virtual incəsənət meydançalarında (in.gallerix.ru, pinterest.com, artchive.ru, gallereo.ru və s.) təqdim edir və onun işləri böyük maraqla qarşılanır. Bu gün məşhur incəsənət klubu “Qalleriks” reytinqində 40 000-dən çox qeydiyyatda olan rəssamın arasında 50-ci yeri tutur.
Məqalədə qeyd edilib ki, rəqəmsal incəsənətə maraq onun üçün əsas yaradıcılıq janrına çevrilib. Müasir texnologiyaların və yaradıcı özünüreallaşdırma üçün yeni alətlərin inkişafı ona bir növ təkrarolunmaz rəsmlər yaratmağa imkan verib, bu rəsmlər heç kəsi laqeyd qoymur və uzun müddət onlara baxmağa, rəssamın niyyətini anlamağa, bu və ya digər sujetin nəyi nəzərdə tutduğunu tapmağa məcbur edir. Onun rəsmlərinin adları isə ayrı bir mövzudur, onlar tamaşaçını rəssamın özü tərəfindən müəyyən edilmiş axara kökləyir. Məsələn, “Sonun əvvəli”, “Cəhənnəmə aparan qırmızı xalı”, “Sən olduqca zaman vardır”, “Hər şey müvəqqətidir”, “Qapalı məkanda idilliya”, “Leylanın qara gözləri”, “Quş hüquqları”, “Ulduzlar pilləkan olsaydı”, “Gedim biraz aglayım” və s.
Asya Hacızadənin rəqəmsal əsərlərində əfsanələr və reallıq əlaqəlidir, onun süjetləri şüuraltını illüstrasiya edir, ən məntiqli şəkildə olmasa da, maraqlı və gözlənilməz tərzdə anlaşılmazı nümayiş etdirir. Onlar sadədir və eyni zamanda dərin və səmimidir. Anadangəlmə rəssamlıq duyğusu ona harmonik palitranı təlqin edir, bu da onun əsərlərinə yüngüllük hissi və kompozisiya mükəmməlliyi bəxş edir.
Rəssamın rəqəmsal əsərlərini şərti olaraq bir neçə tematikaya bölmək olar: bu rəssamın dünyasına baxışı əks etdirən çiçəklər və peyzajlar, səmalarda mövcud olan müxtəlif quşlar, mələklər, xeyir və şər, insan duyğuları, sonsuzluq və “fantazi” ilə həmsərhəd olan mücərrəd rəsmlər. A.Hacızadə sadəcə sərbəst yaradıcılıqda pərvazlanır. O, izləyicini həyat və ölüm barədə, sonsuzluq, vaxt və məkan barədə düşünməyə vadar edir. Onun həm yağlı boyalı, həm qrafika, həm rəqəmsal işlərində təbiətə, milli xarakter və mədəniyyət mənbələrinə olan sevgi hopub, bu əsərlərdə ideal haqqında arzu asanlıqla təxmin edilir. Təkrarlanmayan əsərlər yaratmağa üstünlük verən Asyanın rəsmləri əbədi çiçəkləyən simfoniyadır, burada boyaların zənginliyi təxəyyülü həyəcanlandırır və daim bahar hökm sürür.
Məqalədə bildirilib ki, Azərbaycanın Əməkdar jurnalisti olan A.Hacızadənın planlarında nail olduğunda dayanmamaq, öz sənətkarlığını inkişaf etdirib təkmilləşdirmək, ölkəmizin rəqəmsal sənət sahəsindəki uğurlarını geniş yaymaq var.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
“Təbiətin zədələnməsi, canlıların ölümü, atmosferin çirklənməsi bəşəriyyətin məhvidir”
Lalə Həsəncan, “Ədəbiyyat və incəsənət”
İnsan sağlamlığına mənfi təsir göstərən amillərdən biri iqlim dəyişməsidir. Təbii fəlakətlər, istilik dalğaları, dəyişkən hava şəraiti minlərlə insan həyatını məhv edir. Bəşəriyyət üçün ən böyük fəlakətlər isə qlobal istiləşmə və amansız müharibələrdir.
Bəlli olduğu kimi təbii fəlakətlər: sunami, zəlzələ, vulkan, meşə yanğınları və s... nə qədər də zədələyici təsir göstərsə belə amansız müharibələrin açdığı qorxuducu təsirlər bəşəriyyətin duyğularında daha dərin iz salır. Əsl fəlakət insan ümidlərinin sarsılmasıdır. Bu zaman yaşadığımız ağır yaralar çarəsizliyə, ümidsizliyə səbəb olur. Hər bir travmanın gətirdiyi faciə ruh düşkünlüyü yaradır. Ruh düşkünlüyü isə sevincimizi, gücümüzü, sağlamlığımızı bizdən alır.
Bütün bunlarla yanaşı dünyanı qucaqalayan pandemiya sarsıntısı da var. Dünyanı ağuşuna alan bu bəla nəinki insan sağlamlığına, hətta iqtisadi itkilərə də səbəb oldu. Sözsüz ki, dünyada dərin böhran yaradan pandemiya dövründə karantin rejiminin tədbiq olunması tənəzzülə uğrayan bir çox ölkələrdə iqtisadiyyatın dirçəlməsi üçün uzun zaman alacaq. Pandemiyanın təhsil, səhiyyə, sosial rifah, iqtisadiyyat və mədəniyyət zəminində göstərdiyi mənfi təsirləri nəzərə alsaq, həyat fəaliyyətinin çətin sınağı insanların nə qədər mubariz olduğunu göstərir.
2019-cu ildə gündəmə gələn, “COVİD-19 “ adı ilə tanınan koronavirus infeksiyası insanlarda psixoloji gərginliyin artmasına səbəb oldu. Sərt karantin rejimi, virusun kütləvi yayılması, ölüm hallarının artması, işsizlik, bahalaşma, tədbiq olunan bəzi məhdudiyyətlər, nəfəs almağı çətinləşdirən qoruyucu maskalar və s... insanların şəxsi mənafeyinə vurulan ağır zərbə idi.
Qayıdaq müharibələrə. Son illərdə dünyanın bir çox ölkələrini ağuşuna alan amansız müharibələr insan həyatının ən ağır və ən dəhşətli sınaq hadısəsi olmaqdadır, hansı ki, bir insan üçün qəm, kədər və göz yaşından başqqa bir şey deyildir. Aclıq, səfalət və acılar nə qədər faciəvi olsa da bir insan şüurunda, təfəkküründə, düşüncəsində cəmlənən qürur obyekti azadlıq, qələbə uğrundakı savaşın mübariz daşıyıcısıdır. Təsadüfi deyil ki, indi dünya böyük bir müharibənin dirijorluğu ilə iki cəbhəyə bölünüb. Rusiyanın Ukraynaya qarşı başladığı işğalçı müharibə Rusiya və Ukrayna tərəfdarları arasındakı siyasi, iqtisadi qarşıdurmanı özündə ehtiva etməkdədir.
Məhz son illərdə dünyada baş verən təbii fəlakətlər də az deyildir. Bir çox ölkələrdə baş vermiş təbii fəlakətlər planetimizin sakinləri üçün təhlükəli hadisələrdən hesab olunur. Ən əsası da təhlükənin anidən baş verməsi, infrastrukturun məhv olmasıdır. Zəlzələ, sunami, vulkan püskürməsi, leysan yağışlar, torpaq sürüşməsi özünəməxsus dağıdıcı xüsusiyyətlər daşıyır. Elə təkcə on minlərlə insanın ölümünə və böyük dağıntılara səbəb olan Türkiyə zəlzələsini, yaxud bütün yaşayış məntəqələrinin yanıb külə dönməsi ilə nəticələnən Havay adasındakı təbii yanğınları misal gətirmək kifayət edər. Təbiətin zədələnməsi, canlıların ölümü, atmosferin çirklənməsi bəşəriyyətin məhvidir. Təbii ki, fırtına, daşqın, leysan yağışlar, dənizdə su səviyyəsinin artması, quraqlıq qlobal istiləşmənin nəticəsidir. Qlobal istiləşmə 20-ci – 21-ci əsrlərin qlobal problemidir.
Bu da sənaye və iqtisadi inkişafın infrastrukturuna böyük əks-təsir göstərir. Su qıtlığı yaradır. Bütün bunlar quraqlığa, infeksiyaya, insan sağlamlığının itirilməsinə, ishal və korluğa gətirib çıxardır. Susuzluqdan yanan taxıl sahələri fermerlərin narahatlığına səbəb olur. Çunki bitkilər də su istəyir. Sahələrdəki fəaliyyət artımı su ehtiyatından asılıdır. Uzun sürən quraqlıq, qlobal temperatur artımı, isti hava səbəbindən su ehtiyatının azalması bəşəriyyətin ciddi qida böhranı ilə üzləşəcəyindən xəbər verir. Əlbəttə, insanların sağlamlıq fəaliyyətinin vacib amillərindən biri də qida məhsulları ilə təmin olunmasıdır.
İnsanı sövq edən, dünyanı sarsan hər bir fəlakət insan həyatında çox şeyi dəyişdirir. Hər dəyişimdə isə insan bir daha yenilənir. Mənəvi maarifçilik, savadlılıq, tərbiyəvilik bir insan tərəfindən yaradılmış mənəvi-əxlaqi bir dəyərdir. Yaşadıqlarımız nə qədər ağır olsa da keçmiş itkilər gələcək ümidlərlə doludur. Ümid ruhumuzun kəşfi, bitmiş bir insanın yenidən canlanmasıdır. Nə qədər əzab-əziyyət, acı, gözyaşı yaşasaq da unutmamalıyıq ki, yalnız əzmi, ümidi ilə yaşayan insanlar yaşayar. Acı keçmiş, çətinlik, müsibət olsa da bir ruhun qidası ümiddir. Hər bir fırtına insanı böyük uğursuzluğa sövq edər, hər bir insan iradəsi, əzmi, vicdanıyla mübarizə aparar. Düşüncələr, əməllər, narahatlıqlar, biz insanları dəyişdirər. Bütün bunlara varan qətiyyətli insanlar üçün həyat davam edər, ümidlər canlanar və yaşam dolu həyat başlar.
70 ilə qədər yaşayan qartal 40 yaşında yaşamaq üçün həyatının çətin qərarını vermək məcburiyyətindədir. Dimdiyi uzanan, qanadları pırtlaşan, tükləri qartlaşan, pəncələri sərtləşən qartal bu məqamda ya ölümü seçər, ya da yenidən doğuluşun çətinliklərinə dözərək yaşayar.
İnsanlar da belədir. Keçmişimiz nə qədər ağrılı-acılı olsa da yenidən yaşamaq üçün
çətinlikləri unutmalı, gələcəyə davam etmək üçün mübarizə aparmalıyıq.
Keçmişin səninlədir, şaxtalı olsa belə.
Bu günün səninlədir, zəif olsan belə.
Gələcəyin səninlədir, çətin olsa belə.
Ən əsası da xoşbəxt olmağa çalışın ki, sevinciniz kədərinizə şərik olsun.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
Növbəti Putiniada lətifəsi
Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Ruslar get-gedə Putin barədə daha çox lətifələr qoşurlar. Az qala bütün lətifə saytlarında Putin baş qəhrəmandır. Putin Lenin və Stalini çox geridə qoyub. Xalq yaradıcılığı çox zəngindir.
Anekdotı.ru saytının bu lətifəsi xaraktetikdir.
Əgər Putin bircə gün Rusiyaya prezidentlikdən əl götürsə, onu dərhal başqa ölkələr götürüb özlərinə prezident edərlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
Günün fotosu: Üçlərin görüşü xeyli məhsuldar keçdi
Günün fotosu: Üçlərin görüşü xeyli məhsuldar keçdi
ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya liderlərinin ilk üçtərəfli görüşü cümə günü ABŞ prezidentinin yay kurortu olan Camp David-də başladı.
Prezident Bayden Yaponiya və Cənubi Koreyanı "cəsarətinə" görə təriflədi və Çini qınadı. Üçlük Şimali Koreyaya təzyiqi artıracağını və Rusiyaya qarşı sanksiyaları davam etdirəcəyini vəd etdi.
Foto: Reuters
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
Gül üzlü Gülər xanım...
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Xeyirxah əməlləri çoxdur, elə indinin özündə də xeyirxahlığından qalmır. Bacardığı qədər insanlara yardım etməyə tələsir. 2000- ci ilin avqust ayında küçədə dilənən, bədəninin müxtəlif nahiyələri yanmış bir uşağı görür, ürəyi dözmür, onu 5 nömrəli xəstəxanaya aparıb əməliyyat etdirir. İki gecə yanında qalır. Sonra məlum olur ki, anası onu qardaşı ilə birgə dilənçi mafiyasına satıb. Uşaqları azad etmək üçün bu mafiya ilə çox vuruşur. Nəhayət, uşaqları xilas edir və onları övladlığa götürmək istəyir. Uşaqların ata-anası sağ və salamat olduğu üçün qanun buna yol vermir. Məcbur qalıb hər iki uşağı uşaqlar evinə verir. Bundan əlavə, ərinin dəlixanaya saldırıb iki uşağını əlindən aldığı, Gülnarə adlı bir qadının uğrunda mübarizə apararaq, uşaqlarını özünə qaytarılmasına nail olur...
Deyir ki;- “Mən insanlara zərər vurmağa bəraət qazandıra bilmirəm. Təəssüflə demək istəyirəm ki, ictimai mənafeni dərsliklərdə düz izah etmirlər. Mən axı adada yaşamıram, bir toplumun içərisindəyəm. Əgər bu toplumun içərisindəyəmsə, deməli, toplumun mənafeyi mənim mənafeyimdir. Bacımın, qardaşımın, övladlarımın mənafeyidir. Hə, yəni axmaq adamlar düşünə bilər ki, şəxsi mənafe və ya ictimai mənafe ayrı-ayrı şeylərdir. İnsanlara əvvəldən bir şeyi düz izah etməyəndə sonrası çətin olur. Bizim problemimiz təhsil deyil, düzgün tərbiyədir. Təhsili hər vaxt almaq olar, amma tərbiyələnmək çətin olur. Çünki tərbiyə vərdişdir. Mişel Montenin “Təcrübələr” əsərində bu çox yaxşı açıqlanır. Elə şeylər var ki, biz seçirik, elə şeylər də var ki, seçim imkanımız olmur. Və ayıra biləndə ki, bunlar məndən asılıdır, bunlar isə yox, onda rahat olursan. Məncə ədəbiyyatın da, incəsənətin də ən böyük qayəsi bu olmalıdır, insanlara bunu başa salmalıdır.”
Xaraktercə güclü xanımdır, möhkəm iradəsi var. Çox çətinliklər görüb, necə deyərlər, od-alovdan keçib, amma sınmayıb. Qürurunu, mərdliyini qoruyub saxlaya bilib...
“Dünyada maddi və fiziki ləzzət çoxdur. Lakin, hamısının sonu peşmançılıqdır. Tək bir ləzzət var ki, onu bir dəfə duyan başqa ləzzət arzulamır. O da Allahla tək qalmaqdır. Allah və sən! Bu ləzzəti duymaq mənə iki dəfə nəsib olub, yenə də arzulayıram. Bir dəfə Kəbə evində, bir dəfə də namazda. İnsanlar onu bilsinlər ki, Allah hər kəsə bir dəfə imkan- pul verir. O puldan zinaya, içkiyə, əyyaşlığa, murdar işlərə xərcləyən kimi, ya tamamilə kəsir, ya da paralel ömürlük ağır dərd verir. Ona görə də ehtiyatlı olmaq lazımdır.”- söyləyir.
Haqqında söhbət açdığım Milli Məclisin sabiq deputatı Gülər Əhmədova 20 avqust 1965-ci ildə Bakıda anadan olub.Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun riyaziyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Psixologiya elmləri namizədidir. Rus və ingilis dillərini bilir. 1986-cı ildən 1994-cü ilədək Bakıda texniki peşə məktəbində müəllim, orta məktəbdə müəllim, direktor müavini vəzifələrində çalışıb. Sonra Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyində baş təlimatçısı, şöbə müdiri, idarə rəisi vəzifələrində işləyib. On il BDU-nun müəllimi olub. 2016-cı ildən “Berlin” klinikasında psixoloq kimi şalışır. İnsanları güclü nevrozlardan müalicə edir...
Ailəlidir, həyat yoldaşı Fikrət Əhmədov fizika-riyaziyyat elmləri namizədidir. Sözlərinə bir sıra mahnılar bəstələnib...
Deyir ki;- “Bu gün mənim yenidən BDU-da işləməyimə mane olanlar var. BDU-nun indiki rektoru qorxusundan nəinki məni işə götürmür, hətta mənimlə görüşməkdən qaçır.”
Böyük rus şairi Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin bir sözü var: “Dünyada mütləq xoşbəxtlik yoxdur, azadlıq və rahatlıq var.” O da özünü mənən rahat və azad adam hesab edir. Şeir, hekayə yazmaq, mahnı ərsəyə gətirmək onun sevimli hobbisidir. İstəyir ki, yeni əsərlərini xarici dillərdə yazıb konfranslarda təqdim etsin və çalışır ki, Quranı ərəbcə oxuya bilsin. Ən böyük arzusu isə idmanla aktiv məşğul olmaq, xeyirxah əməlləri ilə savablar qazanmaqdır...
“Mənim xoşbəxtliyim və bədbəxtliyim odur ki, sosial maska taxmışamsa da keçici olub. Mənim aldığım tərbiyədə sosial maska olmamışdı deyə sosial maskada narahat oluram. Hamıya da deyirəm ki, mən beləyəm. İnsan özü ilə xoşbəxt deyilsə, deməli heç kimlə də xoşbəxt olmayacaq. Olsa da müvəqqəti olacaq. İnsanın ən böyük qazancı, özü ilə xoşbəxt olmasıdır. Və mən tam səmimi etiraf edirəm ki, xoşbəxtəm.”- söyləyir.
Allahı və ona bəxş etdiyi dostları çox sevir. Ona qarşı olan paxıllıqlardan, gözü götürməməzlikdən çox əziyyət çəkdiyini dilə gətirir. Mütaliəni xoşlayır, kitab oxumaqdan zövq alır.
Deyir ki;- “Çox gözəl kitabxanam var. Tanıyanlar bilir ki, kitabımı oxuyub qaytarmayan birinci “düşmənimdir’’. Çox kiçik yaşlarımdan oxumuşam və çox oxumuşam. Deyəsən, Qorkinin sözləridir: “Həyatımda ən çox kitablara borcluyam”- bunu desəm bəlkə də bayağı çıxar. Amma doğrudan kitablara çox borcluyam. Və kitab oxuyarkən belə bir vərdişim var, bir dəftər ayırırdım və ora kitabdan seçdiyim fikirləri yazırdım, kitabı bitirəndə isə ümumi aldığım təəssüratı yazırdım. Olur axı, adam unudur, sonra açanda elə gözəl təzələnir ki yaddaş. Bu texniki tərəfidir. Sizə səmimi deyirəm, Tolstoyun, Çexovun mənə böyük təsiri olub. Amerika realistləri, məsələn Drayzer mənə təsir edib. İndi bölgü apara bilmərəm. O vaxt qlobalist və ya antiqlobalist yazıçılar yox idi. İndi durub desəm ki, Floberin “Bovari”si təsir edib, “Zolya” yox, doğru deyil. Bir insan kimi formalaşmağımda hamısının təsiri var.”
Avqustun 20-si Gülər xanımın növbəti ad günü oldu. Ona möhkəm can sağlığı, işlərində uğurlar arzulayırıq.
Çox yaşayın, gül üzlü Gülər xanım!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Rəsm qalereyası: Nəvai Metin, “Natürmort”
Rəsm qalereyası: Nəvai Metin, “Natürmort”
“Sən məni qovduğunda da gedəcək və gələcək tək güman yerim yenə sən oldun”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oxucularımızın yaradıcılığı ribrikasında sizlərə kitabxana sektorunda çalışan Zahirə Cabirin “Həyata qayıdış” hekayəsini təqdim edirik
Bu gün hava çox isti idi. İyunun əvvəli olmasına baxmayaraq Günəş yeri-göyü yandırırdı. Hava necə olur-olsun Sadiq zəng vuranlara söz vermişdi, mütləq getməliydi. Qol, ayaq protezlərini könülsüz taxıb ayağa qalxdı. Şüşə sol gözü isə həmişəlik yerinə pərçimlənmişdi. Sağ əli ilə əynini geyindi. Bütün bunları etdikcə dişini-dişinə sıxır, “nə üçün, kimin üçün yaşayıram” sualını özü də hiss etmədən neçə dəfəyə təkrarlayırdı. Özünə güzgüdə baxıb ah çəkdi. “Nərmin, səni də itirdim”- dedi. Anidən bir damla göz yaşı yanağından üzü aşağı düşdü.
Vaxta hələ var idi. Televizorun pultunu əlinə götürüb kanallara baş vurdu. Mədəniyyət kanalında retro mahnılar verirdilər. Mirzə Babayevin “Necə unudum səni” mahnısı otağa yayıldı. Sadiq xəyallara daldı. Necə də xoşbəxt günlər idi. Hər ikisi birinci kursda bir-birini sevib əhd-peyman bağlamış, nişanlanmışdılar. İnstitutu bitirəndən sonra toyları olacaqdı. Gəl gör ki, sən saydığını say, gör fələk nə sayır. Müharibə başlayanda üçüncü kursda oxuyurdular. O da yoldaşları ilə birlikdə könüllü cəbhəyə yazıldı. Onunla gedən tanıdıqlarından təkcə sağ qalan Sadiq oldu. Üc bacının bir qardaşı Sadiq. Sadiq Füzulidə Narlıq deyilən sərt bir yerdə gedən döyüşlərdə “İsgəndər” adlanan mərmi partlayışından bədəninin yarısını itirmişdi. Uzun müddət əməliyyatlardan sonra bütün bunları tam dərk etmiş, həkimlərdən ona iynə vurub öldürmələrini xahiş etsə də, onu bu psixoloji gərginlikdən xilas edib yenidən həyata qaytarmışdılar. Nərmin onu hələ də sevdiyini etiraf etsə də, o artıq Nərmini sevmədiyini, onun üçün öldüyünü demiş, ürəyinə bir köz basaraq sevgisini yandırmışdı. Sevgi yansa da, amma kül hələ də yerindəydi. Ötən günlərə istəməsə də çaşıb boylanırdı... Dənizkənarı bulvarda dondurma yemələri, ən hündür karuseldə əylənmələri, Nərminin şaqraq gülüşləri, daha nələr... İlk dəfə Nərmini onda qucaqlayıb, öpmüşdü. Onu nə qədər sevdiyini demişdi.
Ərik piroqunu çox sevirdi. Nərmin onu evlərinə çay içməyə dəvət edərkən sevdiyi piroqu masanın üstündə görəndə sevgilisinin ona qarşı necə diqqətli olduğunu anlamışdı.
Bu xatirələri yada saldıqca hönkür-hönkür ağlamaq istədi. Yadına Alı Mustafayevin “Dəli bir ağlamaq keçir könlümdən” şeiri düşdü. Amma nə qədər istəsə də ağlaya bilmədi. Sanki sinəsində nəsə düyünlənmişdi. Kim bilir, bəlkə də bu iki il ərzində axıda bilmədiyi göz yaşları və sinəsində boğduğu hıçqırıqlar idi. Nə qədər qəddar olsa, istəməsə də Nərmini tamam yaddaşından, ürəyindən silmək istəyirdi... Nərmin isə sevgisini göz yaşları içində kitabları arasında qurutduğu gül ləçəklərində axtarırdı. Tez-tez özlüyündə deyirdi: Müharibə - sevilən qızların arzularına atılan güllələrdir.
Sadiq telefonu açdı. Nərminin yazdığı mesajı bir də oxudu:
“Sevgilim, bir gün mənə bir şey olsa, sadəcə bil ki, həyatımda səndən özgə kimsə olmadı. Həyatıma səndən qeyri kimsəni almadım. Məni qovsan da başqasına qaçmadım, yenə sənə gəlmək istədim. Dərdini dərdim bildim. İtirdiklərini öz itkim saydım. Səni bu günə salan müharibəyə nifrət etdim. Allahıma dedim ki, “insafmı Allahım, insafmı? Sadiqim gör nə günə düşdü? Bütün arzularımız yarımçıq qaldı, daha heç vaxt çiçək açmayacaq”. Sənin qolun, qıçın, gözün olmaq istədim. Mənə heç yazığın gəlmədi, etibarsızçasına qovdun. Yarana məlhəm olmaq istədim, amma izin vermədin. Sən məni qovduğunda da gedəcək və gələcək tək güman yerim yenə sən oldun. Bir gün əgər mənə bir şey olsa bil ki, ürəyimdə sən oldun, sevgilim. Bunu sənə yazıram ki, heç olmasa bu mesajımı silib atma, qalsın. Bəlkə nə vaxtsa yadına düşsəm oxuyub məni azacıq da olsa anasan deyə. Biləsən ki, mən yalnız tək səni sevmişəm.”
İcra Hakimiyyətindən zəng edib ona ev verildiyini demişdilər. Bir neçə sənəd hazırlamalı idi. Telefonda onlara “evi istəmirəm, kimə istəyirsiz verin!”- desə də, icra nümayəndələri əl çəkməmiş, nəhayət onun inadını qırıb razı sala bilmişdilər. Sonda Sadiq evi avtomobil qəzasında həyat yoldaşını itirən bacısına verməyi qərara alaraq razılaşmışdı.
Taksi sifariş edib ASAN Xidmətə gəldi. Müştərilərə xidmət zalında iki növbə sırası vardı. Hərbiçilər, qazilər, şəhid ailələri üçün bir növbə, digər mülki vətəndaşlar üçün ayrı növbə. Gəlib birinci növbədə dayandı. Ondan qabaq dayanmış bir gənc əsgər geyimində idi. Deyəsən təqdim etdiyi sənəd düz deyildi, qız ona nəyisə başa salmağa çalışırdı. Sadiq oğlanın qıza qarşı çox aqressiv danışdığını eşitdikcə əsəbiləşirdi. Nəhayət qız: “bu arayışı gətirmədən siz sənədi ala bilməzsiniz”-deməsi oğlanı lap hövsələdən çıxartdı, əlini masaya bərkdən vurub: “Bilirsən nə var, sən gecələr ərinlə isti yataqda yatanda mən sənin kimilər üçün canımı güllə qabağına qoymuşam.” – dedi. Qız bu təhqirləri eşidib “bu nə sözdür mənə deyirsiz, mənim qardaşım da şəhid olub.” –deyərək ağlamağa başladı. Elə bu andaca Sadiqin cin təpəsinə vurdu. Sağ əli ilə toqqalı kəmərini belindən açıb qızı təhqir edəni gücü çatdığı qədər vurmağa başladı. Səsə ASAN Xidmətin rəhbər işçiləri, nəzarətçilər gəldilər. Onu tutmaq istəyəndə: “qolumdan tutmayın çıxıb əlinizdə qalar, ayağıma da dəyməyin yerindən çıxar. Qoyun bu əclafı necə lazımdır döyüm” deyərək onlardan kənarlaşdı. Sonra söyməyə başladı:
-Ay əclaf, sən qızlarımızın, gəlinlərimizin, analarımızın namusunu qoruyan oğul olsaydın bu sözü dilinə gətirməzdin. Hərbi forma geyinməklə sənə heç kim səlahiyyət vermir ki, xalxın qızını təhqir edəsən.
Nəzarətçilər güc-bəla ilə “əclafı” onun əlindən aldılar. Onu o biri xidmət zalına aparıb sakitləşdirdilər. “Vulkan” isə püskürürdü, sakitləşə bilmirdi. Rəhbərlik onu “əsil oğulsan”- deyib alqışladı, onun işsiz olduğunu biləndə hətta iş də təklif etdilər. Yaşıllaşdırmada bağban kimi....Sadiq isə işləmək nədir, heç yaşamaq istəmirdi. Bu gün isə ona verilən evin sənədini almaq üçün uzun sürən yalvar- yaxardan sonra bura gəlmişdi.
"Müharibədə itirdiyim sol ayağımın, qolumun, gözümün təqaüdünü indi sağ tərəfimdəkilər alıb xərcləyir! Solun bütün əziyyətini sağ çəkir. Əsgər şəhidlik zirvəsinə ucalır. Qazi isə müharibənin travmasını, mərmidən aldığı yarasını, ağrı-acıları ömür boyu canında və yaddaşında daşıyır. Bu elə bir hisdir ki, ondan xilas olmaq çətindir. Bir əsgərin ölüm günü başdaşının doğum günüdür. Hər ölüm bir məzarın doğumuna bərabərdir. İllər keçir və məzarlar doğulsa da, ordakı ölümlərin yaşı artmır."- dedi.
Həyatda hər cür insanlar var. Bəziləri insanların naxışı, bəziləri isə bədxahıdırlar.
Müharibəni yaşamayan adam müharibə haqqında danışa bilməz. Onun içində olmayan, düşmənlə üz-üzə gəlib, o qorxu hissini yaşamayan, mühasirəyə düşməyən, qucağında şəhid ölməyən, yaralının qolunu, ayağını əlində aparmayan adam müharibə nədi bilməz və o anları yaşamamısansa müharibə haqqında danışmağa haqqın yoxdur.
ASAN Xidmətdən çıxdı. Yaşamaq istəməyən Sadiqin qəlbindəki sərt fırtınalar basılmışdı ... Dərindən nəfəs aldı. Bəli! ... Sanki tənhalığın, ümidsizliyin, çarəsizliyin yeganə əlacı olan sevgini tapmışdı. Həyata və insanlığa belə bir tükənməz sevgi üçün Tanrıya şükür etdi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.08.2023)
