Super User
Türk Dünyasının Yumor Festivalı keçirilib
“Yaradıcı həftə” çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Nizami Kino Mərkəzində Türk Dünyasının Yumor Festivalı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, festivalın əsas məqsədi qarşılıqlı mədəni inteqrasiya, təcrübə mübadiləsi, yaradıcı və peşəkar qarşılıqlı fəaliyyət, inkişaf yolunda möhkəmlənmə, şou-biznes sahəsində birgə beynəlxalq yaradıcılıq layihələrinin hazırlanmasıdır.
TÜRKSOY-un baş katibinin müşaviri Kayrat Mukanov çıxış edərək bildirib ki, Türk Dünyasının Yumor Festivalı ilk dəfədir keçirilir. Festivalın məhz Azərbaycanda keçirilməsi sevindirici haldır.
Festivalda Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan və Tatarıstandan yumor sahəsini təmsil edən yaradıcı sənayenin tanınmış simaları iştirak ediblər. Türk dünyasının yumor ustaları “stand-up” janrında çıxış ediblər.
Yumor ustaları Erkin Ergin, Cavid Qurbanov, Rüstəm Əhmədov (Azərbaycan), Oğulcan Bektaş, Doruk Kaparlar (Türkiyə), Ayrat Mavlyutov, Bulat Xanmurzin (Tatarıstan), Medet Kalibekov, Aubakir Emilbay (Qazaxıstan), Taras Kosimbarov, İndira Miftaxova (Özbəkistan), Azimxan Raxatov, Anzor Borzayev (Qırğızıstan) öz istedadlarını nümayiş etdiriblər.
Münsiflər heyətinin qərarına əsasən, Tatarıstanı təmsil edən Kazan stand-up klubunun üzvü Bulat Xanmurzin (şəkildə) qalib adını qazanıb.
Qalibə festivalın kuboku təqdim edilib.
Sonda münsiflər heyətinin üzvləri çıxış edərək festivalın təşkilatçılarına təşəkkürlərini bildiriblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
2023-cü ilin 10 ən yaxşı filmi “Time” jurnalının versiyasında
“Time” jurnalı 2023-cü ilin 10 ən yaxşı filminin siyahısını təqdim edib. Siyahını nüfuzlu jurnal üçün kinotənqidçi Stefani Zaxatek hazırlayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı film.ru-ya istinadən xəbər verir ki, S.Zaxarek siyahının birinci pilləsinə finlandiyalı rejissor Aki Kaurismyakinin “Tökülən yarpaqlar” filmini layiq görüb. Bu ekran əsəri 2023-cü ildə Kann kinofestivalının münsiflər heyətinin mükafatını qazanıb.
İki yənha insan Helsinkidə görüşür. Onlar ilk və son sevgilərini yaşamaq istəyirlər. Olduqca lirik, dramatik, sentimental bir filmdir.
İkinci yerdə Bredli Kuperin “Maestro” filmidir. Siyahıda liderlər üçlüyünü britaniyalı rejissor Conatan Qleyzerin “Maraqlar zonası” kinolenti qapayır.
TOP-10-da, həmçinin Sofiya Koppolanın “Prissilla: Elvis və mən”, Alisa Vinokurun “Paris haqqında xatirələr”, Selin Sonun “Ötən talelər”, Martin Skorsezenin “Çiçəkli ayın qatilləri”, Kelli Frimonun “Tanrı, buradasanmı?”, Bill Poladın “Vəhşi yuxular” və Ayra Saksın “Passajlar” filmləri də yer alıb.
Xatırladaq ki, az öncə “Time” jurnalı kino tənqidçilərinin versiyasında əsrin 100 ən yaxşı filmini təqdim etmişdilər.
Şəkildə: Lider filmin posteri.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
Orxan Fikrətoğlunun hekayəsi İspaniya portalında dərc olunub
İspaniyanın populyar “Alquibla” ədəbiyyat portalı Dövlət Tərcümə Mərkəzinin “Azərbaycan ədəbiyyatı beynəlxalq virtual aləmdə” layihəsi çərçivəsində tanınmış Azərbaycan yazıçısı Orxan Fikrətoğlunun ispan dilinə tərcümə edilmiş “Son igidin nağılı...” hekayəsinin dərcinə başlayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Dövlət Tərcümə Mərkəzinə istinadən xəbər verir ki, yazıçının yaradıcılığı haqqında məlumatla təqdim olunan hekayənin ispan dilinə tərcümə müəllifləri – ispan filoloqu Fransisko Kapilla Martin və ispan dili mütəxəssisi Tutuxanım Yunusovadır.
Yazıçı, jurnalist, kinodramaturq Orxan Fikrətoğlu Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının baş redaktoru, Dövlətlərarası MİR Teleşirkətinin direktor müavini, “Mozalan” satirik kinojurnalının direktoru vəzifələrində çalışıb. Hazırda Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət nazirinin müşaviridir. “Dünya haqqında upuzun bir nağıl”, “Səhər”, “Üçüncü günün adamı”, “Tək”, “Ölü mətn” kimi nəsr kitablarının müəllifidir. Yazıçının “Yeddi” romanı Almaniyada Xüsusi mükafata layiq görülüb. Eyni zamanda, müəllifi olduğu “TAS”, “Qıyığın ölümü”, “Şəkilçi və şəkilçi” pyesləri səhnələşdirilib.
Əməkdar incəsənət xadiminin ssenariləri əsasında “Ümid”, “Solaxay”, “Səs”, “Ağ kətandakı adam”, “Qız qalası”, “Ərazi”, “Yalan”, “Kəpənək”, “Borc” adlı bədii və sənədli filmlər çəkilib. “Xalça nəğməsi” filmi Birinci Beynəlxalq Yalta Kinofestivalının baş mükafatını qazanıb.
Geniş oxucu auditoriyası tərəfindən izlənən portal mütəmadi olaraq səhifələrində Fyodor Dostoyevski, Xuan Gil Albert, Qustavo Adolfo Bekker, Ceyn Ostin, Virciniya Vulf, Jan Pol Sartr, Emil Zolya, Roke Dalton Qarsia kimi dünyaşöhrətli yazıçı və şairlərin yaradıcılığına yer ayırır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
“Gəl, Yarat!” yaradıcılıq üzrə marafonun qalibləri müəyyənləşib
Dekabrın 1-3-də YARAT Müasir İncəsənət Məkanında Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə “Gəl, Yarat” yaradıcılıq üzrə marafon təşkil olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, dekabrın 3-də marafonun final mərhələsi baş tutub və beş istiqamət üzrə (animasiya, kino, qrafik dizayn, teatr və videoqrafiya) 25 iştirakçı komanda tərəfindən hazırlanan məhsullar səhnədə təqdim edilib.
Sonda münsiflər heyətinin qərarı ilə aşağıdakı istiqamətlər üzrə komandalar qalib olaraq seçilib və mükafatlandırılıb.
Kino - “Alfa”
Teatr - “Səssiz”
Dizayn - “The last of us”
Videoqrafiya - “The pulse of innovator”
Animasiyada - “Ovsun”
“Gəl, Yarat!” marafonu Azərbaycan Film Akademiyasının kino və teatr, Bakı Dizayn Akademiyasının qrafik dizayn, Azərbaycan Animasiya Assosiasiyasının animasiya istiqamətləri üzrə mentorluğu ilə "Yaradıcı Həftə" çərçivəsində reallaşıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
GÜNEY AZƏRBAYCAN NƏSRİ ANTOLOGİYASInda Ruqiyyə Kəbirinin “Ləkə” hekayəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Nəsri Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Ruqiyyə Kəbirinin hekayəsini təqdim edir.
Ruqiyyə Kəbiri
Ruqiyyə Kəbiri 1962-ci ildə Xoy şəhərində dünyaya gəlib, Təbriz universitetinin feldşer fakültəsi, laborator elmlər bölümündə təhsil alıbdır. 2013-cü ildə elm və tibb idarəsindən təqaüd olubdur.
Onun, "Ürəyim ağrıyır" (Hekayələr), "Bu qapı heç çalınmayacaq" (Hekayələr) Evim" (Roman), "Online yazılar" (Uzun hekayə), "Yerdən uca torpaq" (Roman), "Dünya qabar çalıb yoldaş" (Hekayələr), "Saçaqdan asılmış əjdaha" (Çin səfərindən yazılar), "Quşlar daha qorxmurlar" (Roman), "Özbəkistan səfərnaməsi", "Mürr ağacının kəhrəba gözləri" (Roman), "Aclıq baratası" (Roman), "Endim bulaq başına" (Yaylaq səfərindən), "Aqurada yandırın məni" (Hekayələr), "Hər qulağımda bir qızıl alma" (Hekayələr), "Düşərgə" (Roman) kimi nəsr kitabları və müxtəlif şeir kitabları ilə uşaq kitabları çap olunubdur.
LƏKƏ
Əllərimizdə polis qalxanı, başımızda hərbi dəbilqə, qoruyucu boyunluq, gövdə zirehi, diz qoruyucusu və bellərimizdən sallanan batomlarımızla iqtidarlı robot ləşkəri kimi xiyabanın ortasında səf çəkib komandırın əmrini gözləyirik. Yumuruqlarını bizə sarı tutub, ağızlarını göyə açıb, bağırıb, şüar verən cəmiyyət isə qarşımızda dayanıb.
Cəmiyyətə baxırkən dəbilqənin üz qoruyucu təlqinin üzərində nöqtə boyda bir qırmızı ləkə gözümə sataşıb, fikrimi qarışdırır. Özümü görməzliyə vursam da, nöqtə gözümə soxulur. Çox yüksək səviyyədə hazırlıq əmri aldığımız üçün diqqətim pozulmamalıdır. Amma o qırmızı nöqtə leyzer ışığı kimi beynimin içinə nüfuz edir. Əlcəkli barmağım ilə nöqtəni silməyə çalışıram. Silinmir. Zehnimi nöqtədən yayındırım deyə qarşımızdakı şüar verən cəmiyyətin yumuruqlarına diqqət verirəm. Hər adamın ürəyi yumuruğu boydadır deyirlər. Yumuruqları sayıram. Bir, iki, on, on beş, yüz, iki yüz... Bu qədər yumuruğu saymaq mümkün deyil. Göz qabağında görünən yumuruqların boy-buxununa baxıb ürəklərin əndazasını öz yanımda təxmin vururam. İncə yumuruqlar, incə ürəklər, kobud yumuruqlar, kobud ürəklər...
Öz əllərim ilə həmqatarlarımın əllərinə baxıram, hamımız əllərimizi qara əlcəklərin içində qorumağa çalışsaq da, ürəklərimizi iki qat qorumağa çalışırıq. Biz ürəklərimizi gövdə zirehi ilə polis qalxanı arxasında gizli tutmuşuq.
Əlcəksiz yumuruqlar, əlcəkli yumuruqlar, rəngbərəng yumuruqlar havada oynayır... Yaşıl yumuruqlar, qara yumuruqlar, sarı yumuruqlar, qəhvəyi yumuruqlar, bənövşəyi yumuruqlar, mavi yumuruqlar və bir qırmızı yumuruq...
Təlq arxasından qırmızı yumuruğa baxıram. Hərbi dəbilqənin təlqi arxasından baxmaq, pəncərədən baxmaq kimi deyil, pəncərə insan vücudundan ayrı olduğuna görə, baxıb qırağa çəkilib, görüntülərin təsirindən qaçmaq ola bilər, amma hərbi dəbilqə başa qoyulduğu an, baş sahibi ilə birləşib, baş sahibinə iqtidar bağışlayıb onu güclü və əlçatılmaz göstərir.
Təlq üzərindən beynimə sızan qırmızı nöqtəyə fikir verməyim deyə qarşımızda qımıldayan cəmiyyətə baxırkən öz-özümə düşünürəm: “görəsən vücudumuza geydiyimiz bu qoruyucu əbzarlar güclüdür, yoxsa havada oynayan bu yumuruqlar və yumuruq boyda ürəklər?!”
Qırmızı yumuruq beynimə mıxlanıb, gözümü ondan ayırmağa qadir deyiləm. Cəmiyyət şüar verib, bağırırkən bizə sarı hücum gətirir. Qırmızı yumuruğun hərəkətini gözümlə dolandırıram. Baxdıqca qırmızı nöqtənin şüası təlq üzərində genişlənir. Daha dözə bilməyib, dəbilqənin təlqini yuxarı çəkirəm. Qırmızı yumuruq ilə aramdakı ləkəli pəncərə yoxa çıxıb, hər şey göz önümdə aydınlaşır. Mən o qırmızı yumuruğu tanıyıram. O yumuruq mənim ürəyimdir, mənim döşümün altında döyünür. Mən o qırmızı yumuruğun kimə aid olduğunu başa düşüncə yumuruğumu sıxıram, ürəyim ovcumda döyünür.
Yumuruqların sayısı çoxalıb, səslər isə get-gedə itiləşsə də, mən hövüşnə ilə yalnız o qırmızı yumuruğu gözümlə təqib edirəm. Bizim əbzarlarımızın gücü qarşımızdakı cəmiyyətin canına qorxu salan kimi birlikdə bağıran səslər ilə yumuruqlar, özəlliklə o qırmızı yumuruq da mənim canıma xof salır.
Komandır dəbilqəmin təlqinə işarə edir. “komandırın əmri, dəmiri kəsər” sözü, mənim və həmqatarlarımın qulağına sırğa kimi asılıb. Ən yaxşı polis, əmrlərə itaət edən polisdir. Mən və həmqatarlarım üzümüzü də ürəklərimiz kimi qorumalıyıq. Təlqi üzümə salıram. Qırmızı yumuruq ilə mənim aramdakı aydınlıq kaslaşır. Hövüşnəm get-gedə artır.
Komandır hücum əmri verir. Daha bizim yumuruqlarımız ürəklərimiz boyda deyil. Həmqatarlarımın batomları havaya qalxıb-enir. Mən isə yalnız o qırmızı yumuruğa sarı qaçıram. Onu qorumalyam. Cəmiyyətin səsi ilə güllə səsi bir-birinə qarışır. Cəmiyyət güclərini ayaqlarına verib qaçırlar. Qırmızı yumuruq isə gözümdən itir. O qırmızını mən onun barmaqlarına taxmışam. Mən o barmaqların birinə halqa salmışam. Mən o barmaqları dəfələrcə birbəbir öpmüşəm, mən o qırmızı yumuruğu, o qırmızı ürəyi batomlardan qorumalıyam. Qarşımızdan qaçan cəmiyyətin arasında yalnız bir qırmızı nöqtə axtarıram. Bir an yenə qırmızı nöqtə mıx kimi gözümə batıb sonra nöqtənin nəzmi pozulub, dəbilqənin təlqi üzərinə qırmızı cövhər səpilir deyəsən.
Cəmiyyəti itələyib, asfalt üzərə düşən qırmızı əlcəkli qızı bağrıma basıb, onu hərbi polis qarşısından qaçan cəmiyyətin ayaqlarından və həmqatarlarımdan qorumağa çalışıram. Qırmızı nöqtələr yalnız asfaltı ləkələmir. Mənim qara əlcəklərim, ürəyimi arxasında gizlətdiyim gövdə zirehim də, diz qoruyucum da ləkələnib. Get-gedə ləkənin şüası asfalt üzərə böyüyür...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
Ömrün soyuq anları - Müzahim İsmayılzadənin 65-inə
Daşdəmir Əjdəroğlu yazır
İnsan dünyaya ovucları sıxılmış halda gəlir və sanki “Bütün Yer kürəsi mənimdir” deyir. Ömrünü başa vuranda, həyatdan köçəndə isə əlləri açıq gedir. Elə bil “baxın, özümlə heç nə aparmıram” - deyir.
İnsan uşaqlığında, gəncliyində qayğı umur, bir şirin sözə, məhəbbətə mənəvi ehtiyac hiss edir. Beləcə günlər keçir, gəlib çatır orta yaş həddinə. Birdən-birə səksənir, diksinib üşənir. Yadına düşür ki, 50 yaşı keçibmi, sanki minalanmış sahəyə girir. О minaların biri nə zamansa ayaqların altında partlaya bilər. Belə anda kövrəlir və istər-istəməz qanrılıb arxaya baxır. Yaxşı-yaman yaddaşında oyanır. Xoşbəxt о kəsdir ki, keçmişi, ötən günləri üçün xəcalət çəkmir, qürur hissi duyur. Bu xilqətdə olanlardan biri də tanınan jurnalist, yazıçı-publisist Müzahim İsmayılzadədir.
Müzahim haqqında yazarkən xəyallar məni bir az uzağa apardı… Fikirləşirəm, ömrün yoxuşunu qalxdıqca elə bil hava seyrəlir, sərinləşir, soyuyur. Bəzi istəyənlərim, istədiklərim kimi. Zirvədə addımladığın cığırlar haçalanır. Gah daralır, gah da düyünə düşür. Başının üstünü, yolunu duman-çən alır. Gözün görəcəyi məsafə sanki ağappaq örpəyə bürünür... Uzaq düşmüş “vəfasız, dönük” gəncliyim daha ahıllığına səmtimir, gəlmir çağırışına, çatmır imdadına, harayına! Səmanı bulud bürüyəndə kölgələr ərşə çəkildiyi kimi, dostlar da qeyb olur. Belə çağlarda ürək dözmür, sancır, başlayır içindən ovulmağa, əriməyə, gileylənməyə”.
Dünya təsviri sənətinin qüdrətli ustadlarından biri Brülovun “Pompeyin son gecəsi” adlı çox dəhşətli, zəhmli tablo mənzərəsi var. Görənlər ömrü boyu istəsələr də, onu unuda, yaddan çıxara bilmir. Bu sətirləri beynimdə canlandırarkən gözlərim qarşısında həmin əsər yenidən canlandı. Allah, nə şirin olurmuş ömrün təravətli anları, gənclik çağları, atalı illəri! Müzahimin yaşının bu çağında, 65-ində incəlmiş, kövrəlmiş vaxtında artıq xatirə örpəyinə bürünüb güclə görünən о günlərə qayıdıram. Amma ehtiyatla...
Taleyimizdə oxşarlıq var
Dünyaya göz açdığım Basqal qəsəbəsinin tən ortasından bir çay keçir. Basqalçay adlı. Uzaq-uzaq dağlardan, dərələrdən, yallardan, yamaclardan damcı-damcı, sısqa-sısqa, gilə-gilə, ovuc-ovuc süzülüb bir məcrada qovuşur, gur axınla ümmanlara doğru baş alıb gedir. Daşlara çırpılır, çilik-çilik olur, kükrəyib şahə qalxır, gah bulanır, gah durulur, lakin məcrasından kənara çıxmır Basqalçay (Bir dəfə bu çay haqqında yazanda bəzi ağzıgöyçəklər dedilər ki, o çay heç axırmı, oradan su keçirmi? İstər-istəməz o çayın kənd cavanlarını ağuşuna alıb apardığı dövrləri həmin kəslərin yadına salanda susdular, bir daha o sözü ağızlarına gətirmədilər. Basqalçayın kükrəyən vaxtlarını görənlər onun kəndi nə qədər fəlakət və faciə ilə üz-üzə qoyduğunu xatırlayırlar). Həzin nəğmələri ilə qəlbləri ehtizaza gətirən, neçə-neçə elə-obaya, kəndə-kəsəyə xoş ovqat, xeyir-bərəkət bəxş edən Basqalçay. Gəncliyimdə qənşər bir yerdə dayanıb, uşaq heyranlığı ilə tamaşa etdiyim, ahıllığımda yuxularımın qanadlarında hər gecə görüşünə getdiyim, dəli bir həsrətlə dalğalarını qollarım arasına alıb dərinliklərinə baş vurduğum, duruluğunda durulub, dincəlib, rahatlıq tapdığım Basqalçay.
Taleyimizdə bir oxşarlıq var bu aşıb-daşan çayla. Qələmimdən süzülən qara mürəkkəb ağ kağızlarda asanlıqla sətirlənməyib. Əlimə qələm götürüb kiçik məqalələr yazmağa başlayandan böyük kitablarımı yazmağa başladığım bu günədək qələmimin yolu heç də rəvan olmayıb. Basqalçay kimi başı daşdan-daşa dəyib, sərt küləklərə, müxalif rüzgarlara, bəd niyyətlərə məruz qalıb. Lakin sarsılmayıb qələmim, səmtini dəyişməyib sətirlərim. Yalana, yanlışa uymayıb, bayağı hay-küylərdən, məddahlardan, məddahlıqdan uzaq olub, Tanrının müqəddəs qanunlarına, vicdanımın paklığına xilaf çıxmayıb qələmim.
Basqalçayın yaşı neçədir, bilinmir. Min ildir, milyon ildir, səhih xəbər verən yoxdur. Qələmimin ömrü isə... Basqalçayın yanında nədir ki?.. Yarım əsri başa vura, vurmaya. Lakin mürəkkəbi tükənməkdə olsa da, sətirlər cıdırında yorulmaq bilmədən, büdrəmədən gedir. Ömrün yaxınlaşmaqda olan qürub anlarına doğru...
Basqalçaya nə var ki?.. Yaranışından neçə yerdə bənd qurub bəndə salsalar da, qələmim kimi başı daşdan-daşa dəysə də, ona təfavütü yoxdur. Dünya binnət olandan gecə-gündüz çağlayır, dağlardan-daşlardan gilə-gilə, ovuc-ovuc süzülüb gələn saf, sərin suları öz maviliyinə qatıb dərin-dərin dəryalara ərməğan edir.
Bu epizodik xatirələrimi yazanda elə haqqında cəsarətlə yazdığım Müzahim qardaşım düşdü. Təxminən eyni taleli yazarlarıq. Həyatı ziqzaqlı da olub, haradasa hamar da olub…
O, ulduza bənzəyir
Həqiqi dostlar ulduza bənzəyirlər, çünki qaranlıq çöküncə gözə ilk görünənlər məhz onlar olurlar. Hər dəfə Müzahim İsmayılzadə haqqında düşünəndə ağlımdan bu fikirlər keçir. O, həqiqətən də mənim həyatımda bir ulduz kimi rol oynayıb. Onu 1981-ci ildən tanıyıram. İsmayıllı ilə bağlı illərimdən. İsmayıllıdan başlayan dostluq bu günədək davam edir. O, yaxşı tanıyır ismayıllıları. Ona görə də haqqında yazmağı, fikir və mülahizələrimi bölüşməyi xahiş edəndə də tərəddüd etmədim. Ən çətin anlarda həmişə bir-birimizdən məsləhətlər almış, ikimiz də fikir mübadiləsi apararkən eyni məxrəcə gəlmişik. Dostum təkcə qaranlıq gecənin parıltılı bəzəyinə də çevrilməyib. Bir çox halda məndən 7 yaş böyük olan Müzahim bəndənizə doğru yol da göstərib. Öz sısqa nuruyla ən zülmət qaranlıqları yarmaqda heç kimdən görmədiyim dəstəyi mənə o verib. Xüsusilə bu xarakterinə görə M.İsmayızadə doğrudan da ulduza bənzəyir. Qədim dövrlərdə atalarımız ulduzlara nəzərən hərəkət etmirdilərmi? Həccə gedən zəvvarlarımız “Süd yolu” - Kəhkəşanın ulduz düzümü istiqamətində yürüyərək, müqəddəs mənzillərinə çatmayıblarmı? Yaxşı dost da insanın ən çətin anlarda “Süd yolu”na çevrilməli, onu gedəcəyi mənzilə aparmalıdır. Etiraf edim ki, Müzahim bir dost kimi üzərinə düşən bu missiyanı ləyaqətlə yerinə yetirməyi bacarır.
O, xeyirxah təbiətlidir
Bir az yuxarıda onunla tanışlığımızın tarixini xırdaladım. Bakıya gələndən sonra söhbət əsnasında məlum oldu ki, BDU-nun tarix fakültəsində təhsil alarkən mənim mərhum xalam ingilis dili müəllimi Şölə Şirəliyeva ona dərs deyib. Həmişə xalama – ingilis dili müəlliminə hörmət əlaməti olaraq dərsə vaxtında gəlib-gedib, çətin fənni mənimsəməyə çalışıb. Deyir ki, Şölə xanımın xətrini çox istəmişəm həmişə. Həm bir savadlı, ixtisasını mükəmməl bilən müəllim, həm də namuslu, ismətli, yaraşıqlı bir qadın kimi. O həm də Əfsanə xanımın anasıdır: “Övladcanlı olduğunu da bilirdim. Mərhum anası Zəkiyyə xala da əziyyətkeş, fədakar bir qadın kimi yaddaşımda qalıb. Şölə xanımın qəfləti dünyadan köçməsi qəlbimi param-param elədi, bu xəbəri gec eşitsəm də, çox təsirləndim. Niyə belə pak, namuslu adamlar dünyadan tez köçürlər? Şulan müəllimlə Şölə xanım BDU-nun auditoriyalarında birgə addımlayanda həmişə fəxr etmişəm bu mehriban, bir-birinə yaraşan cütlüklə. Haradasa bəxtəvərlik də oxumuşam. Daim Azərbaycan ailələrinin belə nümunəvi olmasını arzulamışam. Allah hər ikisinə də rəhmət eləsin. Ruhları şad olsun!”.
Müzahimlə bu qədər yadda qalan ömür yolu keçməyimizin başlıca səbəbi onun xeyirxah təbiətindən irəli gəlib. Ətrafımdakı heç kim bəlkə də onun qədər xeyirxah ola bilməz. Bu xeyirxahlıq onda bədxərclik səviyyəsindədir. İndiyə qədər təsadüf etməmişəm ki, birgə oturduğumuz məclislərdə o, kiməsə əlini cibinə salmaq fürsəti versin… Sevgisi böyük olan insanların ruhu çox zəngin olur. Onlar hər şeyin qiymətini və dəyərini bilirlər. Məhz həyata və insanlara sevgisi hədsiz dərəcədə böyük olan Müzahim də hər şeyin və hər kəsin qiymətini, dəyərini yaxşı bilir. Bir Afrika atalar sözündə deyilir: “Cibi zəngin, amma ruhu kasıb olan adamın halı çox pisdir. Çünki o hər şeyin qiymətini bilər, ancaq dəyərini yox”. Hər şeyin, hər kəsin dəyərini, qiymətini yaxşı bilən, həyata, insanlara hədsiz sevgisi olan, sağlam ruhu ilə mənəvi qida alan Müzahim bu gün insanlara, onu tanıyanların hər birinə sevgi və qorxu hisslərini anladır.
Həsəd aparılacaq xarakter sahibi
Fransız ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Viktor Hüqonun belə bir fikri var: “Bizi həmişə özümüzdə çatışmayan cəhətlər cəlb edir. Gün işığını kor qədər heç kim sevmir”. Bəzi insanlarda sadəlik, səmimilik, xeyirxahlıq, nəciblik kimi insani cəhətlər olmur. Deməli, həmin şəxslərdə bu cəhətlər çatışmır. Müzahim qardaşım bu baxımdan həsəd aparılası bir ziyalı, yaradıcı insandır. O, yaşından asılı olmayaraq hər bir kəslə tay-tuş kimi davranır. Başqa sözlə, Müzahim hər bir kəslə öz dilində danışmağı bacarır. O, gəncliyə, orta, yaşlı və ahıl nəslə aid enerjini sintez edən bir müəllim, pedaqoq kimi şəraitə uyğun olaraq davranır. “Azərbaycan” nəşriyyatına daxil olanda dəhlizlərdə görüşdüyü adamlarla bu münasibəti görür, ürəyimdə ona alqışlar yağdırır və hər kəsə bu cür olmağı arzulayıram.
Bir çoxunda olmayan sadəlik, səmimilik və xeyirxahlıq Müzahimin həyat kredosudur. O, iş-gücün başdan aşdığı vaxtlarda ehtiyac içində olan insanlara qayğı və diqqət göstərməsindən həzz alır. Yorulmadan, usanmadan çalışır, tanıdıqlarının, ətrafında olanların sevinməsindən, uğur qazanmasından zövq alır. O, insanları, sözün yaxşı mənasında, yola verməyi bacarır. Kim ona ağız açırsa, kömək istəyirsə, ümidsiz qalmır. Birisinin məqaləsini redaktə edir, digərinin dərsini keçir, başqa birisinin işinin düzəlməsi, probleminin həlli üçün məsləhət verir, bütün günü faydalı işlə məşğul olur. O bu işləri ona görə bacarır ki, elmi biliyi yüksək səviyyədə olmaqla yanaşı, insanlığı və humanistliyi də ali səviyyədədir.
Yazıya başım o qədər qarışıb ki, heç qəhrəmanım haqqında tanışlıq verməyi belə unutmuşam. Həmsöhbət maraqlı, erudisiyalı, dünyagörüşlü olanda yaradıcılıq prosesi vaxtı hər şey yaddan çıxır. Elə köklənirsən qələmə və ağ vərəqlərə…
Tanışlıq
Budur, Müzahim qardaşımın tərcümeyi-halı: Müzahim İsmayılzadə 5 dekabr 1958-ci ildə Gədəbəy rayonunun Nəriman kəndində ziyalı ailəsində anadan olub. 1965-1975-ci illərdə doğulduğu Nəriman kənd orta məktəbində təhsil alıb. Orta məktəbi bitirdikdən sonra iki il istehsalatda çalışıb.
1976-1981-ci illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) tarix fakültəsində təhsil alıb. Universiteti bitirdikdən sonra 1981-1984-cü illərdə təyinatla İsmayıllı rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyində, habelə şəhər 3 №-li orta məktəbdə çalışıb.
Azərbaycan Texniki Universitetində (1984-1990-cü illər), “Ədəbiyyat qəzeti”ndə (1990-1992-ci illər), Azərbaycan Dövlət Quruculuğu və Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda (1992-1994-cü illər), “Həyat” (1994-1995-ci illər), “Xalq qəzeti” (1995-1999-cu illər) və “Respublika” qəzetlərində (1999-2009-cu illər) məsul vəzifələrdə çalışıb. 2009-2014-cü illərdə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə qəsəbəsində bələdiyyə üzvü seçilib, komissiya sədri olub. 2015-ci ildən Azərbaycan Dövlət Milli Arxiv İdarəsində işləyir. 1984-cü ildən Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin və 2002-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, prezident təqaüdçüsüdür. “Qızıl qələm”, “Araz” alı media mükafatlarına layiq görülüb.
1988-ci ildə ailə qurmuşdur. Üç ovladı, dörd nəvəsi var.
Ədəbi yaradıcılığına gəldikdə isə onu deyə bilərəm ki, bu sahəyə orta məktəb illərində yazdığı şeirlə gəlib. İlk şeirləri 1978-ci ildə "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində dərc edilib. Bundan sonra o vaxtkı "Komunist", "Azərbaycan gəncləri", "Molodyoj Azerbaydjana", "Həyat" qəzetlərində, "Azərbaycan", "Ulduz", "Mars" jurnallarda şeirləri və nəsr əsərləri çap olunub.
Müzahim İsmayılzadənin nəsr əsərlərində tarixi keçmişimizin ağrılı problemləri əks olunub. Onun yaradıcılığında xüsusi yer tutan 2018-ci ildə işıq üzü görmüş “Sunami” romanı Sumqayıtda baş verən erməni təxribatını, bütövlükdə Azərbaycan-erməni münaqişəsinin xronikasını özündə cəmləşdirir, daşnakların törətdikləri cinayətləri əks etdirir.
“Yol”, “Mezazoyda gecikmiş toy” romanları, “Kölgəsi özünə oxşayan adam”, “Amansız, anamsız dünya” povestləri jurnalistlərin həyatından bəhs etməklə zamanın mürəkkəbliklərini əks etdirir, dövrün ictimai və siyasi, mədəni həyatını reallığı ilə göstərir. Hekayə, esse və novellalarında da müəllif üslubuna sadiq qalaraq yaşadığı illərin portretini yaratmışdır.
Müəllif “Milyon dollarlıq nahar”, “22 ildən sonrakı etiraf”, “Onda daha xoşbəxt idi”, “Ağcaqanad dərəsi”, “Hasarın o üzündən gələn səslər” və başqa nəsr əsərlərində sosial və mənəvi-əxlaqi problemlərə toxunub.
Əsərləri rus, ingilis, türk və fars dillərinə tərcümə olunub. İndiyəsək 19 kitabı işıq üzü görüb.
Tanınmış yazıçı-publisist, qələm dostumuz Vaqif İsaqoğlu 2018-ci ildə onun ədəbi irsi haqqında “Sunami”dən sunamiyə: Müzahim İsmayılzadənin söz dünyası” adlı monoqrafiya yazıb.
Aramızda böyük doğmalıq var
Bax, budur Müzahim qardaşımın genişşaxəli, əhatəli, dolğun yaradıcılığı. Nə qədər yazsaq, nə qədər bəhs etsək, azlıq edər. Gördüyünüz kimi, onun insanlığı, insani keyfiyyətləi ilə yaradıcılığı bir-birini tamamlayır. Müzahimi yaxından tanıyan bir dost kimi deyə bilərəm ki, o, bütün işlərə vaxt tapıb. Tez-tez dostları və tələbə yoldaşları ilə görüşür. Bu onun dostluğa nə qədər sədaqətli olduğunu göstərir. Biz bir müddət bir binada işlədiyimiz üçün aramızda çox böyük doğmalıq var.
Sonda üzümü 65 yaşlı dostuma deyirəm: Hörmətli Müzahim qardaşım! Sən arzu-muradına yetişmisən. Üzərinə düşən övladlıq, yazıçılıq missiyanı uğurla, şərəflə başa vurmusan. Yazdığın hər şeir, bir hekayə, roman, povest, bir sözlə, kitab yaşadığın ömrünün bir anıdır. Bu anı yaşamasan, duymasan yazdıqların adi söz yığını olacaq. Zorla şair, yazıçı, jurnalist olmaq olmur. Əgər yazdıqların ürəkdən gəlmirsə,ürəklərə təsir etməyəcək. Sənin yazdıqların da, yaşantıların da hər kəsə bir nümunədir. Əgər sən nümunəsənsə, deməli, bütöv şəxssən. Və sənə Allahın verdiyi ömürlüyündə sonadək belə qalmağı arzulayıram.
Hörmətlə: 42 illik dostun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
Xəyal içində bəşər daima səadət arar - CAVİDİN ANIM GÜNÜ
Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət"
Ah, bilməm ki, bu aləm nərəsi?
Bana bir söylə, cəhənnəm nərəsi?
Şu sönük qəlbimə atəş dilərim,
Ağlamaq istər ikən həp gülərim.
Bu gün Azərbaycan ədəbiyyatında romantizm ədəbi cərəyanının əsas nümayəndəsi, milli romantik şeirin və mənzum faciənin banisi, XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının ən parlaq nümayəndələrindən biri, söz və fikir zadəganı adlandırılan, Stalin represiyası qurbanı dahi şair Hüseyn Cavidin anım günüdür.
Hüseyn Cavid 1937-ci il iyunun 4 də Sovet cəza orqanları tərəfindən həbs olunub, 1937-ci ildən 1939-cu ilə qədər Keşlə və Bayıl həbsxanalarında dustaq olmuşdur.
Bu illər ərzində 3 dəfə məhkəmə olsa da, heç bir əsaslı dəlil olmadığından məhkəmə qərar çıxara bilmir. Və onun sənədləri SSR-i xalq daxili işlər komisarlığına göndərilir. 1939-cu ilin iyun ayında xüsusi müşavirənin qərarı ilə Hüseyn Cavid antisovet təşkilatında və təbliğatında iştirakına görə 8 il islah əmək düşərgəsinə sürgün edilərək uzaq Sibirə - Maqadana göndərilir.
50-60 dərəcəlik Sibir şaxtası şairin səhhətinə təsirsiz ötüşmür və xəstələnən Cavid 1941-ci ilin iyun ayında müalicə olunmaq məqsədi ilə İrkutsk vilayətinin Tayşek rayonunun Şevçenko kəndinə 21 saylı məhbus əlillər evinə göndərilir.
Tayşet rayon arxivində Şevçenko kəndində yerləşən məhbus əlillər evində həlak olanların siyahısında yer alan Hüseyn Cavidin sənədində qeyd olunduğuna görə 21 saylı məhbus əlillər evində müalicə olunan Cavid 1941-ci ilin dekabrın 5-də saat 22:30-da ürək zəifliyindən dünyasını dəyişib. 59 yaşlı şair 2 gün sonra məhbus qəbristanlığında 59 nömrəli qəbirdə taxta tabutda 2 metr dərinliyində dustaq Azərbaycanlıların iştirakı ilə başı şərqə dəfn olunub.
1956-cı il martın 6-da Azərbaycan SSR ali məhkəməsinin hökmü ilə Hüseyn Cavid bəraət alıb.
26 oktyabr 1982-ci ildə Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Hüseyn Cavidin cənazəsi doğma vətəninə gətirilib və o, Naxçıvanda dəfn olunub.
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
Yaşamaq istəyənə ölüm, istəməyənə ömür gətirmisən…
Gülnaz Talıbova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Dünən Şaxta Babaya məktubyazma günü idi. Mənsə qərara gəldim, o məktubu bu gün yazım.
Salam, Şaxta baba. Bilirəm ki, çox uzaqlardasan, ancaq yenə də ümid edirəm, gələcəksən. Çünki bizə öyrədiblər ki, ümidi heç vaxt itirməyək. Bir yandan da nəsihət edirlər: heç vaxt "heç vaxt" deməyək. Qalmışıq iki yol ayrıcında.
Böyüdükcə anladım: bəzən ümidlər bizdən qopub ayrı düşür və itmiş ümidlər üçün geri dönüb baxırıq. Lakin nə fayda?! Artıq o, başqasına qismət olub. Səndən bunu istəməyəcəm, səbəbi budur ki, o ümidlər mənə o zaman gərək idi. Qaytara biləcəksənmi zamanı?! Fərz edək ki, keçmiş zamanı hədiyyə gətirdin. Bəs ağarmış saçların, solğun bənizin əvəzini ödəyə biləcəksənmi, əziz baba?
Səni qınamıram, zamanın saçlarına örtdüyü qar səni də dondurur. Fəqət, bir şeyi sənə etiraf etməliyəm: bəzi hədiyyələri dəyişik salmısan. Yaşamaq istəyənə ölüm, istəməyənə ömür gətirmisən. Ana olmaq istəyənə həsrət, "azadlıq arzulayana övlad vermisən. Danışa bilməyənlərə dil ərməğan etmisən, ürəkləri dolu olanlara səbir kasası söz vermişdin axı. Onu unutmusansa, lütfən, gözləyəcəklər, onları əliboş qoyma. Dövlətli bəxşişinin qədrini bilmir - 16-cı mərtəbədən daim aşağılara baxır, ürəyi necə dözür... Kasıb ki, sənə əl uzatdı, onların əlləri havada qaldı. Baba, xahiş edirəm səndən hədiyyələrini bölüşdürəsən. Son olaraq bir istəyim də olacaq səndən: haqlıların haqqı əllərindən alınıb, sənin gəlişinə ümid bağlayıblar, sən, bəlkə, onların dadına çatasan...
Salamat qal, can baba, məktubumu sona qədər oxumusansa, gələcəyinə şübhəm yoxdur...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
O qədər sevinc istəyirəm ki…- ŞAXTA BABAYA MƏKTUB
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Salam, Şaxta baba. Necəsən? Sənə ilk məktub yazanda 7 yaşım var idi. Səndən qırmızı-bəyaz bir paltar istəmişdim, eyni yeni il şənliyindəki qar qızınkına bənzər. Sonrakı illərdə səndən daha çox şokolad, daha çox oyuncaq, daha-daha bir sürü şey istədim. Son məktubumda-təxmini 8-9i il öncə səndən daha böyük və mümkünsüz bir hədiyyə istəmişdim və olmamışdı... Bu səfər, illər sonra yetişmiş biri olduqdan sonra sənə ilk məktubumdur bu. Şaxta baba, öncəliklə səndən o körpə Leylanın xəyalı olan xoşbəxtliyi istəyirəm. Düzdür, o Leyla ilə indikinin xoşbəxtlik anlayışları tamam fərqlidir, amma xoşbəxtlik özü birmənalı bir hissdir. Səndən daha çox oyuncaq yerinə daha gözəl dostluqlar istəyirəm. Keçən il yeni il arzum daha çox uğur qazanmaq idi. Bu il yeni ildən arzum daha çox sevincdir. O qədər sevinc istəyirəm ki, sıradanlaşsın və mən üzüldüyüm anlar üçün darıxım. Səndən istəyim bu il mənə daha çox cəsarət, daha çox güc verməyindir ki, səndən istəməyim mümkünsüz olan hər şeyi özüm əldə edim. Düzdür, bu hisləri mənə necə aşılayacaqsan, bilmirəm, amma bəlkə sən ən azından mənə stimul ola biləcək hədiyyələr göndərsən bu hissləri özüm yarada bilərəm. Nə deyirsən?
Şaxta baba, bir də ki, dünya üçün bir şey istəcəyəcəm səndən. Bu dünyadan bütün təmiz qəlbləri, körpələri al və yeni bir dünyaya apar. Bura artıq tozlanıb. Silah səsləri çoxdur, gecələr yatmaq olmur. Körpələr səni yox, ölümü, əzrayılı gözləyir daha. Bizə gedə biləcək, qapılarında "Kirli qəlblər, nifrət qadağandır!" yazılan bir dünya ver. Qısqanclıq, savaş olmasın orada. Acgözlük olmasın. Hansı ki, dövlətlər də olmasın. Tək bir dünya olsun, hamıya aid. Torpağa görə savaşlar bitər bəlkə. Pul olmasın orada. Hər kəs hər şeyini bölüşsün. Bəlkə də bizim üçün ən xeyrlisi olar əsrlər öncəki həyata dönmək. Tək dərd ac qalmamaq, rahat yataq tapmaq olan dövrlərə. Bizə çətin görsənir, amma sən marallarına tapşırsan, bizi apararlar bəlkə o dünyaya. Hə bir də, heyvanlar üçün də bir diləyim var. Ya onları da yeni dünyaya gətir, ya da apayrı bir dünya yarat. Qoy onların da qarnını doyuranlar olsun. Öncədən təşəkkürlər. Sağlıcaqla qal, əziz Şaxta baba, şaxta can!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(04.12.2023)
“Vətən oğulsuz olmasın”
Bu gün saat 12:00-da Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər kitabxanasında ''Vətən oğulsuz olmasın'' kitabının təqdimatı olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, ''Vətən oğulsuz olmasın'' kitabı Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin töhfəsidir.
Məclisin sədri Güllü Eldar Tomarlı portalımıza açıqlamasında söyləyib:
-Kitabın təqdimatı bu gün Bakıdan başlayaraq bölgələrimizdə davam edəcək. Kitaba müsbət rəy almağımız və Azərbaycanın bölgələrində keçirilməsinə icazə verilməsi, şərait yaradılması üçün dövlətimizə təşəkkür edirəm. Təqdimat Bakı, Sabirabad, Bərdə, Ağsu bölgələrində nəzərdə tutulur. Onu da nəzərinizə çatdırım ki, bu kitabın ilk təqdimatı 20 iyul, 2023-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Naxçıvanda, M.S. Ordubadi adına Naxçıvan MR kitabxanasında keçirilib. Allah davamına yol versin, inşallah.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.12.2023)
