Super User
QİRAƏT SAATInda “Eşq mələyi”
“Ədəbiyyat və incəsənət”in Qiraət saatı rubrikasında bu gündən etibarən siyasi romanlar müəllifi kimi tanıdığınız Adəm İsmayıl Bakuvinin bu dəfə eşq romanı ilə tanış olacaqsınız.
“Eşq mələyi” sizi bir başqa dünyaya aparacaq. Orada haqq ilə nahaq, yalan ilə həqiqət, namus ilə əxlaqsızlıq mübarizə aparır. Bu sayaq mübarizələrdə ədalət qalib gəlirmi?
Bu sualın cavabını romanı bitirərkən biləcəksiniz.
25-ci hissə
Yenə də tək
Həyatında kişilərdən aldığı zərbələrin davamı gəlmişdi yenə. Atası Qələndərovla qardaşı Xəyal, sonra əri Madar, sonra sevib aldandığı Rasim, sonra da it köpək oğlu Namiqlə kəbinlisi Rəşid onun axırını gətirmişdilər. Kişi tayfasına bilmərrə nifrət edərək həyatını duran yerdən davam etdirməliydi. Bir də heç bir kişi ilə yaxınlaşmayacağı barədə qərar vermişdi, bundan sonra yalnız qızı üçün yaşamalı, onun əlini çörəyə çatdırmalı idi.
İş onda idi ki, Rəşid müəllimlə izdivac qurma ərəfəsində Nazəndə xanım Ülkərin növbəti dəfə aldanmasından qorxub öz təşəbbüsü ilə gedib “Ülkərin xalasıyam” adı altında Rəşid müəllimlə görüşmüş, onun məqsədini öyrənmək istəmişdi. Və bu olaydan sonra Rəşid müəllim gedib Nazəndə xanıma qəhərli səslə demişdi:
-- Mən sizin bacınız qızı üçün hər şeyimdən keçdim, onu dünya malına qərq elədim, hətta ailəmin dağılması riskini də göz önünə aldım. Amma o, fahişəliyindən keçə bilmədi. Mənimlə kəbinli ər-arvad kimi yaşaya-yaşaya əlli manatın müqabilində gündə gizlində birinin altına yıxılırmış. İnanmırsız, hə? Budur, baxın bu şəklə, sürücümün qabağına bu cür uzanıb ki, gəl olaq.
Ülkər göz yaşları içində hər şeyi Nazəndə xanıma danışsa belə, hiss etdi ki, qadının ona qarşı münasibətində əvvəlki hərarət qeyb olub.Ülkərin “ər evi”ndən bu cür şərəfsizcəsinə qovulması anasını tam dərdə saldı, qadın yatağa düşdü, Ülkərlə küsülü oldu, kəlmə belə kəsmədi. Bacısı və qardaşı da onunla münasibəti pozdular. Bütün dünya sanki onun düşməninə çevrildi.
Məsələ belə qoyulmuşdu: Ülkəri atası yaşda varlı-hallı bir kişi saxlayırmış, o isə şadlığına şitlik edib saatı əlli manata kiminlə gəldi yatırmış. Bir gün də kişi onu öz cavan sürücüsü ilə tutanda döyüb, saçlarını da kəsib evdən qovub.
Hər kəs məsələni bu cür bilirdi, Ülkər ha özünə bəraət qazandırmağa çalışsa da, ona inanan bir kəs qalmamışdı.
Bəzən insan təmiz ola-ola heç cür bunu sübut edə bilmir, onu çirkabın içinə elə atırlar ki, güc tapıb çıxa bilmir. Belə məqamda kənardakılar mərhəmət göstərməli, anlayış nümayiş etdirməli, binəvaya kömək etməlidirlər. Onlarsa acımasız olurlar, əl uzatmırlar. Nədənsə deyilənlərə inanır, güclü olan haqsızın yanında olaraq zəif olan haqlıya həqarət göstərirlər.
Növbəti -- 2016-cı ili --otuzuncu baharını Ülkər göz yaşları içində qarşıladı. Bu qəddar dünyada yeganə tutalqası Aylin idi, Aylin olmasaydı, çoxdan həyata əlvida deyərdi.
İnsanlardan qaçırdı, kişi xeylaqlarından ikrah duyurdu. Bir çarpayı xəstəsi olan yaşlı qadına xidmətçilik edib cüzi məvacib alırdı, bununla da birtəhər dolanırdı. Həyatının ən pis dönəminə qədəm qoymuşdu. Yaşlı qadının yiyəsi Naza adlı bir qadın idi, Naza ona daha pullu iş təklif etdi, dedi:
-- Yağ-bal içində yaşamaq istəyirsən? Girirsən feysbuka, instaqrama, harda gözəgəlimli qız görürsənsə, tor atırsan, tanış olub yaxınlıq edirsən, sonra da təklif edirsən ki, gəl səni Dubaya aparaq, aya beş min dollar maaş verəcəyik. Neçə qızı tora salsan, hər qız üçün yüz manat məvacib alassan.
-- Qızları Dubaya nə iş görməyə aparacaqsız ki?
-- Necə yəni nə səbəbə? Ərəblərə satmağa. Fahişəliyə. Qəşəng, hələ bədənləri lırtlaşmamış qızların bir gecəsi üç-dörd min dollardır Dubayda.
Təbii ki, bu tanışlıq Ülkəri qorxutdu, qəti “Yox, bu iş mənlik deyil” deyib Nazadan kənarlaşdı.
Həyatında müdhiş bir boşluq yaranmışdı, bilmirdi bu boşluqda qərq olmaqdan necə yaxa qurtarsın. Bir gün YouTube-dan namaz qılmağı öyrəndi, başladı namaz qılmağa. Başını bağladı, dini ayinləri öyrənib onlara riayət etməyə başladı. İslam dini dinlərin ən gözəlidir. İnsanın ümidlərini almaz, əksinə, onu ümidləndirər.
Quranı tam oxudu, hədisləri əzbərlədi. Dini məclislərə getməyə başladı, cümə günləri cümə namazlarını gedib məsciddə qıldı. Bir dəfə məsciddə Banu adlı bir imanlı qadınla tanış oldu. Banu da həyatdan küskün idi. O da ərdə olub çıxmışdı, ərini başqa qadınla tutmuşdu. Çox yaxınlaşdılar, bir-birinin evinə get-gəlləri yarandı. Banunun özü kimi imanlı qardaşı da vardı, Tural adında. Ülkər kişilərə nifrət etsə də, Turaldan nədisə əsla çəkinmirdi, bəzən saatlarca üçlükdə söhbət edirdilər. Söhbətlərin bir mövzusu var idi, o da din idi, Quran idi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
“Çil-çil qurbağa” – Nurəddin Ədiloğlunun hekayəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı REDAKSİYANIN POŞTUNDAN rubrikasında elektron poçta təzə daxil olmuş bir hekayəni sizlərə təqdim edir. Nurəddin Ədiloğlunun hekayəsi “Çil-çil qurbağa” adlanır.
Hekayə başına qəribə əhvalat gəlmiş İbad kişidən bəhs edir. Hansı əhvalat? Buyurun, tanış olun.
Qorabişirən avqust günəşi çöl-bayırı dəmirçi kürəsi kimi yandırıb-yaxırdı. Yulğun kollarının arası ilə uzanan araba yolunun üstündə tövşüyə-tövşüyə sayrışan ilğımlar uzaqdan kiçik gölməcələrə bənziyirdi... Belə isti havada kənddən çox aralandığına görə İbad kişi özünü qınayırdı. Gün günorta olmamışdı, amma dil-dodağı qurumuşdu, nəfəsi təntiyirdi, susuzluqdan ciyərləri pörşələnirdi.
Güclə ayaqlarını sürüyərək özünü Qırxbərənin dikdirinə çatdırdı. Uşaqlıq çağı adına Ana İstil deyilən bu böyük su tutarına yaşıdları ilə çimməyə gələrdilər.
Keçmişdə üç kəndi birləşdirib kollektiv təsərrüfat yaradanda dördbir yanı dikdirlə əhatəyə alınan istilə cəltik əkinini, bağ-bostanı suvarmaq üçün Gur-gur çayının suyu yığılardı. Yayda çayın suyu quruyanda kəndin qız-gəlini xalça-palazları yumaq üçün bura gətirərdi, at arabası olanlarsa Ana İstildən evlərinə çəlləklə su daşıyardılar. İstillərin də adı vardı: Bala istil, Beçə istili, Çandıq istili, Ocaqverdi İstili... Su tutumu böyük olduğuna görə Qırxbərənin dikindəki istilə Ana İstil deyirdilər.
...İndi İbad kişinin Ana istildə uşaq vaxti çimdiyi və içdiyi nə göz yaşı kimi o dupduru sudan, nə də ətrafdakı tut bağlarından əsər-əlamət qalmışdı. Elə bil, o zaman dəvəyə, filə boy verməyən Ana İstilin gümüşü suları həmişəlik yerin tərkinə gömülmüşdü. Əvvəllər sürüdən qoyun-quzu, naxırdan mal-qara azıb-itəndə kənd adamları onları İstildən yuxarı - qalın və sıx meşəni xatırladan tut bağlarından tapardılar. Artıq iki gün idi ki, İbad o qayğısız uşaqlıq illərini xatırlaya-xatırlaya itmiş boğaz inəyini axtarırdı. Çaladakı yulğunluğu, Muğan xolundakı qamışlığı, Ağqobudakı ovalığı ələk-vələk eləmişdi... Qorxurdu ki, inək doğsa, balası qurd-quşa yem olar! Ona görə inəyi tapmamış evə dönmək istəmirdi.
Amma susuzluq onu haldan salmışdı. Birdən yadına düşdü ki, böyürtkən yesə susuzluğunu yatırar. Susuz torpağı çat-çat olsa da Ana İstilin ətrafını xeyli böyürtkən kolları bürümüşdü. İbad elə ilk yaxınlaşdığı kolun üstündə qıvrılıb yatmış ilanı görcək bədənindən soyuq gizilti keçdi. İlandan elə qorxurdu ki, hətta jurnalda, kitabda şəklini görəndə belə əti ürpəşərdi. Səhər tezdən evdən çıxanda ürəyndə Allaha yalvarmışdı ki, ağına da, qarasına da lənət oxunan bu qorxunc heyvan rastına çıxmasın!
...Alnının tərini silə-silə bir-iki addım geri çəkildi, sonra yavaşca koldan aralandı. Birdən qulağına qurbagalarin qurultusu gəldi. Səs Ana İstilin uçulub-dağılmış bəndi tərəfdən - çayın yatağınından gəlirdi.
Bəndə çatanda suçu Möhsün kişini xatırladı, astadan: “Qəbri nurla dolsun” pıçıldadı. Kəndin yaşlı adamları ona mirab deyərdilər. Möhsün kişi bağ-bostan yayda susuz qalmasın deyə Gur-gur çayın qabağına bənd vurub, suyunu Ana İstilə yönəldərdi. Yazın oğlan çağı çaya sel gələndə bəndi də, çayın üstündən keçən körpüləri də bir-bir yıxardı. Sel suyu çəkiləndən sonra çayda irili-xırdalı balıqlar peyda olardı. Belə anlarda kəndin ağsaqqalları-ağbirçəkləri deyərdi ki, Allaha çoxlu-çoxlu şükürlər edin, ay camaat, Novruzqabağı yerin-göyün sahibi el-obaya ruzu göndərib...
İbadın yeniyetmə çağında balıq tutduğu çayın bəndə yaxın yatağı indi yamyaşıl kəz bağlamışdı. Kəzin üzərində qurbağalar atılıb-düşür, sanki oxuya-oxuya rəqs edirdilər...
İbad kişi diqqətlə baxanda gördü ki, qurbağaların çoxunun dərisindəki çil elə durğun suyun üzərindəki kəzin, yosunun rəngindədir.
Kəzi əli aralayıb sudan ovuclayıb içdi. İkinci dəfə suyu götürəndə ovucları arasında ona mat-mat baxan qurbağanı görcək, elə bil, diksinib yuxudan ayıldı... Qurbağanı kənara tullayıb ayağa qalxdı. Suya təşnə ürəyi bulandı, mədəsində bərk ağrı hiss elədi. Ona elə gəldi ki, ilk ovuclayıb içinə acgözcəsinə sömürdüyü suyla birlikdə mədəsinə qurbağa gedib... Bir -iki dəfə ögüsə də qusa bilmədi. Və talaş içində kəndə döndü.
***
...İbadın çölləmədə boğaz inəyini gəzərkən qanovdan içdiyi kəz basmış su ilə qarnına qurbağa getməsi xəbəri ildırım sürətilə kəndə yayıldı. Heç kim eşitdiyi bu xəbərə inanmaq istəmirdi. İnananlar da ona təcili rayon mərkəzindəki xəstəxanaya getməyi – özünü rentgen aparatında yoxlatdırmağı məsləhət görürdülər.
...İbad rentgen otağındakı qadın həkimə utandığından “mədəmdə nəsə var, bərk ağrı verir” dedi. Həkim ona təbaşir içirəndən sonra mədəsini yoxlayıb, “Mədənizdə heç nə yoxdur, maşallah saat kimi işləyir” dedi.
İki gündən sonra İbad yenə xəstəxanaya gəldi. Bu dəfə rentgen otağındakı kişi həkim yenə ona ürəyini bulandıran təbaşır məhlulu içirtdi. Mədəsini mayinə edib İbada sağlam olduğunu söylədi.
İbad rahatlaşmayıb dedi:
-Doktor, axı baş barmağım boydaydı, özüm gördüm. Gecələr də quruldayır... Həkim diqqətlə onun baş barmağına baxıb maraqla soruşdu:
- Nəyi gördün?
-Çil-çil qurbağanı... Neçə gündür ki, boğazımdan su da keçmir...
Həkim məsələnin nə yerdə olduğunu biləndə təəssüflə başını bulayıb dedi ki, ay rəhmətliyin oğlu, sənin qarnında qurbağa nə gəzir? Get, əməlli-başlı ye-iç, sənin qarnın aclından quruldayır...
İbad əli ətəyindən uzun, kor-peşman yenə kəndə döndü. Bu bir neçə gündə xeyli arıqlamışdı. Rəngi-rufu qaçmışdı. Çuxura düşmüş gözlərinin işığı get-gedə azalırdı. İbad kişiyə elə gəlirdi ki, həkimlər ona içirdikləri təbaşir tozundan olan ağ məhlulun içində göyümtül rəngə çalan çil-çil qurbağanı görə bilmirlər.
Əlac türkəçarəyə qalmışdı...
Amma ara həkimlərə də şübhə hissi ilə yanaşırdı. Arvadı da səhər-axşam deyinirdi: “Belə getsə, ay kişi, üzülüb lap əldən düşəcəksən!..”
***
Aradan iki-üç gün də ötüb- keçdi. İbadın başına gələn hal-qəziyyə qonşu kənddə yaşayan məktəb yoldaşı, şair Əli Zamanın da qulağına çatmışdı. Eşitmişdi ki, İbad nə yeyir, nə içir, nə də yatır. Düşünürdü ki, bu minvalla bədbəxt azarsız-bezarsız ömürünü başa vura bilər! Odur ki, təzə nəşr olunmuş şeirlər toplusundan bir-iksini əl çantasına qoyub İbadgilə yollandı.
İki kəndin arasında sədd nişanı olan çayın üstündəki Taxta körpüyə çatanda nə düşündüsə, çayın kəz bağlamış yatağından baş barmağı boyda bir çil-çil qurbağanı tutub cib yaylığına bükdü. Əl çantasının yan cibinə ehmalca qoyub sonra yoluna davam etdi.
...Orta məktəbdə dərslərini yaxşı oxuduğuna görə bir çox şagird yoldaşları kimi İbad da Əliyə həsəd aparardı. Məktəbin divar qəzetində bir dəfə Əli ona satirik şeir də yazmışdı. İbad hələ o vaxtı hamının şair çağırdığı Əlidən inciməmişdi. Çünki müəllimlər də Əliyə “ağıllı, bacarıqlı, istedadlı uşaqdı” deyə hörmət bəsləyirdilər. Keçmiş sinif yoldaşının gəlişinə İbad kişi sevindi. Kitabına baxıb: “Çox mübarəkdir” -dedi. Hər ikisi dünyasını dəyişən məktəb yoldaşlarına rəhmət oxuyub, sağ qalanlardan söz saldılar. Qırx-qırx beş il əvvəl məktəbdə baş verən bir-iki məzəli əhvalatı yada salıb güldülər də... Sonra: ” -İndiki, ay İbad, həkimlərə şəkk edirsən, onda mənə yaxşıca qulaq as!”-deyə şair müdrik görkəm alıb, özündən uydurduğu hadisəni belə nəql etdi: “Bunu rəhmətlik nənəmin dilindən eşitmişəm: babam bir dəfə pələmədə bostanın qarovulunu çəkirmiş. El sözüdür, sən də bilirsən, deyir, pələməsiz bağ olmaz! Sən demə, pələmənin taxta tavanının bir güncündə sərçə yuvası varmış, yumurtadan təzə çıxan cıppılı bir ətcabala düşür su bardağına. Gecənin bir vədəsi kişi bardağı başına çəkəndə sərçə balası gedir mədəsinə. Bu minvalla təşvişə düşüb, üz tutub gəlir evə. Nənəmə qayıdıb deyir ki, içimdə elə bil sərçə cikkilədəyir. Nənəm eləməyib tənbəllik, əvvəl yarım çölmək qatığı, sonra üstündən bir kasa ərinmiş camış yağını içirir babama. Kişi sıfraq edəndə, quşun balası da düşür ləyənin içinə...”
İbadın arvadı söhbətə qulaq asırdı. “Qatığımız var, qardaş, amma camış yağı yoxdur!” deyəndə şair ərklə dilləndi ki, hansı yağ olur, olsun, fərq etməz!..
Qadın soyuducudan üzərinə “Günəbaxan yağı” yazılmış şəffaf rəngli plastik qab gətirdi. Şair də təcrübəli təbiblər kimi: “Bacı, bu yağı azca isitsən yaxşı olar” -dedi. İbad inansın deyə, şair gətizdirdiyi ləyəni də düz evin ortasına qoydu... “Hə, indi əvvəl qatığı iç, üstündən də yağı... “
Boş mədəsi qatıqla dolandan sonra günəbaxan yağı İbadın ürəyini bulandırdı... Ögüyüb ləyənə qusdu. Arvadı doğma əmisi qızı olsa da, çımtəşib üzünü yana çevirdi. İbad növbəti dəfə gözlərini yumub ögüdüyü məqamda şair cəld çantasından cib yaylığına bükdüyü qurbağanı ləyənə içinə atıb: “Hə, İbad, hə, bir də cəhd elə...bir də... bir də...”– deyə-deyə azca kənara çəkildi. Və birdən sevinc hissi ilə qışqırdı: “Əla, alındı. Bərəkallah... Hə, bax, bax, xallı qurbağaya bax...”.
İbad yaşarmış gözlərini silib gah ləyəndəki kiçik çil-çil qurbağaya, gah da şairə baxdı. “Adın Əliyə and olsun ki, mənim qarnıma gedən çil-çil qurbağa düz baş barmağım boyda idi”
Şair onun qabarlı əlindəki baş barmağına baxıb gülümsündü, sonra çox ciddi tərzdə dedi: “Əşi, ay pir olmuşun oğlu, neçə gündür ki, ac qalmaqdan əriyib çöpə dönübsən, qurbağa da acından arıqlayıb dana...”
İbadın gözlərinə işıq gəldi. Gülə-gülə dedi: “Şair dana dedin, yadıma boğaz inəyim düşdü. İnşallah, erkək doğsa, balasını sənə bağışlayacam...”
Sonra ucadan arvadına səsləndi: “- Əmiqızı, gəl bu şoqəribi apar tulla o yana, özün də biş-düş elə, tez ol gətir düz süfrəyə...”
Arvadı içərisində çil-çil qurabağının atılıb-düşdüyü ləyəni götürəndə şairə ürəkdən təşəkkür edib dedi: “Allah babana da, o təbib nənənə də min rəhmət eləsin, qardaş, düz bir həftədir ki, yuxu üzünə tamarzı qalmışdıq...”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
Uorren Baffet: “Qətiyyətli olun!”
Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Dünyaşöhrətli investor, filantrop Uorren Baffet həm də uğur nəzəriyyəsinin banisidir. Onun 13 bənddən ibarət “Uğur qazanmaq qaydası” təlimi də var. Bu gün sizlərə növbəti bəndi təqdim edəcəyik.
Əminik ki, sizlərə bu dahi şəxs çox faydalı olacaq.
Qayda 10
Qətiyyətli olun!
«Qətiyyətsizliklə siz heç nəyə nail ola bilməyəcəksiniz. 1984-cü ildə mən bir kompaniya almışdım. Bu kompaniyada bir qadından – kompaniyanın qurucusundan çox xoşum gəlirdi. İş onda idi ki, böyük maliyyəsi olmayan və olduqca qətiyyətli olan bu xanım yalnız qətiyyəti hesabına mebel satışı ilə məşğul olan böyük bir mağazalar şəbəkəsi aça bilmişdi».
Əvvəlki günlərdə isə bunları təqdim etmişdik:
Qayda 1
Unutmayın – həmişə özünə investisiya qoymaq lazımdır!
«Hər gün öz xarakterinzin zəif cəhətləri üzərində çalışın, onları daha yaxşı edin, öz qabiliyyət və bacarıqlarınızı inkişaf etdirin. Özünə investisiya qoymaq həmişə universitetlərə təhsil haqqı ödəmək anlamında deyil. Mənim iki diplomum var, amma mən onları çərçivəyə salıb divardan asmıram. Mən hətta bilmirəm ki, onları hara qoymuşam».
Qayda 2
«Yox!» deməyi öyrənin
«Siz «yox» deməyi öyrənməsəniz, heç vaxt öz zamanınızı tam olaraq idarə edə, ona nəzarət edə bilməyəcəksiniz».
Qayda 3
Heç vaxt başqalarına qulaq asmayın
«Çalışın, başqalarının düşüncəsinə əsaslanan qərar qəbul etməyəsiniz. Karyeramın əvvəlində mənə yalnız uğursuzluq vəd edirdilər. Hətta mən investorlardan 100 min dollar toplamağı bacaranda da həmin şəxslərin fikirləri dəyişməmişdi. Təsəvvür edin, 10 ildən sonra bu pullar mənə 100 milyon dollar gətirəndə onların sifətlərinin ifadələri nə cür oldu.
Özünüzə yalnız öz daxili şkalanız ilə qiymət verin!»
Qayda 4
Cəld və məhsuldar hərəkət edin
«Qərarı çox uzadıb çox düşünməyin. Həmişə çalışın, hər şeyin məğzini cəld, zamanında anlayasınız. Sonradan başa düşəcəksiniz ki, bu, pul qazanmağın yeganə vasitəsidir».
Qayda 5
Çalışın, öz gəlirlərinizi təkrar investisiyaya qoyasınız
«Öz ilk biznesinizlə qazandığınız pulu çalışın xərcləməyəsiniz, işin inkişafına qoyasınız. Haçansa mən dostumla bərbərxanada oyun avtomatı quraşdırıb bir qədər pul qazanmışdım. Amma bu pulu digər yeniyetmələr kimi xərcləmədik, dövriyyəyə buraxdıq. Nəticədə, 26 yaşda artıq mənim 1,4 milyon dollarım var idi».
Qayda 6
Hər şey barədə əvvəlcədən razılaşın
«İstənilən işi başlayanda dərhal maliyyə məsələsində razılaşın. Bunu etməsəniz, böyük ehtimalla siz aldadılacaqsınız. Bu dərsi mən yeniyetməlik vaxtımda əxz eləmişəm. Necəsə, mənim babam məndən və dostumdan mağazasını təmizləməyi xahiş etmişdi. Biz 5 saat ərzində süpürgələrlə işlədik, yeşikləri daşıdıq. İş qurtaranda babam bizim ikimizə cəmi 90 sent ödədi. Həmin anda şəraitin ədalətsizliyindən mən çox sarsılmışdım».
Qayda 7
Ən xırda şeylərə belə diqqət edin və onlardan öz maraqlarınız üçün istifadə eləyin
«Həmişə xırda şeylərə diqqət etsəniz yaxşıca qənaət etmiş olacaqsınız. Bir yaxşı nümunə gətirim: Mənim bir tanışım evinin küçə divarlarını rəngləmək qərarına gəlmişdi, o bunu çox ağılla etdi. 4 divarın hamısını yox, yalnız əsas küçəyə baxan divarı rənglədi».
Qayda 8
Öz pullarınızdan düzgün istifadə edin
«Birinci qayda: heç vaxt pulunuzu itirməyin. İkinci qayda: heç vaxit birinci qaydanı unutmayın.
Foreks bazarında ticarətlə məşğulsunuzsa həmişə məntiqsiz risklərdən qaçın. Ticarətlə necəgəldi məşğul olmayın. Həmişə pula qənaət metodundan yararlanın ki, nəticədə kapitalınız qorunsun və artsın».
Qayda 9
Öz vəsaitinizlə yaşayın!
«Çalışın, heç vaxit borca pul göitürməyin. Götürsəniz, heç cür inkişaf edə bilməyəcək, bütün həyatınızı yoxsulluq içində keçirəcəksiniz. Cəld borclarınızı qaytarın və dövriyyəyə buraxmaq üçün azacıq kapital toplayın».
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
Ötən ilin son tədbiri
Qafar Cəfərli, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Lənkəran Bölməsində "2023-cü ildə bölgənin ədəbi həyatı: görülən işlər və vəzifələr" mövzusunda tədbir keçirilib.
Bölgə yazarlarının iştirakları ilə keçirilən və ötən ilin son tədbiri olan tədbiri giriş sözü ilə bölmənin sədri, yazıçı-publisist Qafar Cəfərli açaraq iştirakçıları salamlayıb. Ölkəmizin 2023-cü ildə siyasi və ədəbi həyatda qazandığı uğurlardan danışaraq o, iştirakçıları qarşıdan gələn Yeni il və Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü münasibətilə təbrik edib.
Bölgənin ədəbi həyatında görülən işlərdən danışan bölmənin ədəbi məsləhətçisi Ağamir Cavad 2023-cü ildə AYB Lənkəran Bölməsinin təşkilatçılığı ilə görülən işlərdən, həyata keçirdiyi layihələrdən danışıb.
Sonra Bölmə sədri Qafar Cəfərli 2023-cü ildə Bölmənin tədbirlərində fəal iştirak edən və yaradıcılıq uğurlarına görə bir qrup yazara Bölmənin Fəxri Fərmanını təqdim edib.
Şair və yazıçılardan Ziyafət Yəhya, Hafiz Mirzə, Səyavuş Süleymanlı, Əlizadə Əsədov, Şəfahət Şəfi, Eldar İlqaroğlu, Vilayət Məmmədov, Əməkdar məşqçi İdrak Dadaşov çıxış edərək bölmənin 2023-cü ildə gördüyü işləri yüksək qiymətləndirib, bu fəaliyyətin daha da güclənməsi üçün arzu və təkliflərini bildiriblər.
Tədbirdə iştirak edən AMEA Ədəbiyyat İnstitutunun ədəbi-tənqid şöbəsinin müdiri, AYB idarə heyətinin üzvü, filologiya elmləri doktoru, tanınmış ədəbi tənqidçi Vaqif Yusifl Bölmənin Respublikanın ədəbi həyatındakı nüfuzlundan söz açıb, görülən işləri alqışlayıb. Vaqif Yusifli Lənkəran Bölməsinin tanınmış yazarlarının yaradıcılığı haqqında qələmə aldığı ədəbi-tənqidi məqalələrindən danışıb, yeni məqalələr yazmağı planlaşdırdığını söyləyib, hər kəsə yeni ildə yeni yaradıcılıq uğurları diləyib.
Bölmə sədri Qafar Cəfərli bütün təklifləri nəzərə alaraq 2024-cü ildə nəzərdə tutulan işlər haqqında məlumat verib, hamıya yaradıcılıq uğurları diləyib, tədbiri yekunlaşdırıb.
Sonda xatirə şəkilləri çəkilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
ŞƏHİDLƏR BARƏDƏ ŞEİRLƏR – Azad Rzayev
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair Çoşqun Xəliloğlu Şəhidlər barədə şeirlər silsiləsini Redaksiyamıza təqdim edib. Növbəti şeir Azad Rzayevə ithaf olunub.
AZAD ALLAHVERDİ OĞLU RZAYEV
(10.10.1965.-20.01.1990.)
Bakı şəhərində dünyaya gəlmiş, Dərin Dəniz Özülləri Zavodunun əməkdaşı, 20
Yanvar şəhidi
AZAD
Dedi, Vətən olsun azad,
Özün oda atdı Azad,
Qəhrəmantək şəhid oldu,
Hünəriylə qazandı ad.
Çox sevirdi Qobustanı,
Həyatı qeyrət dastanı,
Azərbaycan müstəqildir-
Yerdə qalmayıbdır qanı.
Qorxu nədir, bilməz oldu.
O, ölmədi, ölməz oldu,
Elə ömür yaşadı ki,
Zirvədən enməz oldu.
Azad sevilir ellərdə,
Yaşayacaq əməllərdə.
Bir azadlıq nəğməsitək
Oxunacaqdır dillərdə.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
Rəsm qalereyası: O. Sadıxzadə, “Mikayıl Müşfiqin portreti”
Rəsm qalereyası: O. Sadıxzadə, “Mikayıl Müşfiqin portreti”
29 illik nakam həyata elegiya
Ah, mən gündən-günə bu gözəlləşən
İşıqlı dünyadan necə əl çəkim?
Mikayıl Müşfiq.
Sətirlərdən də, aydın olduğu kimi bu günün mövzusunu 86 il öncə dünənki gün, 30 yaşına dolmadan dünyadan nakam köçən gənc şair Mikayıl Müşfiqə həsr edirəm.
Müşfiq 5 iyun 1908-ci ildə Bakıda, o vaxtın təbiriycə desək, Bakı quberniyasında anadan olmuşdur. Həyatını erkən yaşlarından ədəbiyyata həsr edən gənc şair ali təhsilini Azərbaycan universtitetində almış, ədəbiyyat müəllimi kimi dərs keçərək neçə-neçə şagirdin qəlbinə şeiriyyatı ilmək-ilmək toxumuşdur.
1938-cu ildə isə Stalin repressiyasının qurbanlarından biri kimi güllələnmişdir. Ölümündən uzun zaman sonra 1956-cı ilin mayında bəraət almışdır.
Bu məlumatları vikipediadan axtaran hər kəs rahatlıqla tapa bilər. Yəni, 29 illik nakam həyat bir abzasdan da az yer tutur. Lakin həyat qısa bir bioqrafiyanın özətindən ibarət deyil. İnsan həyata hansısa bir amal üçün gəlir və o amal uğrunda həyatdan köçən hər kəs ölümün ən şərəflisini dadmış olur. Yaşasa daha çox yazacaqdı bəlkə, sətirləri qəlbimizi fərahladacaqdı. Kim bilir, represiyaya qurban olmasaydı o da, çiçəklənən diyardan əl çəkməyəcəkdi. Həyatınln bahar çağında dağlı çörəyindən bir parça kəsib yenə zümzümə edəcəki, öz gözəl şeirlərindən. Zaman-zaman ağladacaqdı bizləri qəlbində yanan ana həsrətilə. Hələ çox yazacaqdı eşqdən, məhəbbətdən, nakam sevgilərdən. Gənc getdi şair bu dünyadan. Bizlərə cəmi 29 illik ömründən xeyli sətirlər buraxaraq gözlərini yumdu bu ədalətsiz dünyada.
Bəlkə daha gözəl olardı… ömrü uzun, sətirləri sonsuz olardı yaşasaydı.
Qəlbindəki sevgini, gözlərindəki mərhəməti aşılayardı neçə körpəyə.
Qızım-oğlum deyib Vətən övladlarını milli ruhda böyüdərdi.
İndi onun xatirəsindən geriyə xatirə muzeyi və şeirləri qalıb.
Sən Bakıya ruhunu əmanət edən şair, Bakı səni unutmaz, Vətən qanın tək damlasını itirməz.
Rəhmətlik şairə həsr edilən bu qısa məqaləni onun ən sevdiyim şeirlərindən olan "Yağış yağarkən" şeiri ilə sonlandırmaq istəyirəm.
Yağış yağır, rəqs eyləyir gur damlalar,
Sıra-sıra, inci-inci nur damlalar.
Göydə iki qara bulud çatılaraq,
İldırımlar şaqqıldayır şaraq-şaraq.
Quşlar uçur yuvasına fırıl-fırıl.
Çaxnaşmada göy üzündə ildırımlar,
Bir-birinə dəydi, baxın, qaldırımlar.
Dönmələrdə durana bax, qaçana bax!
Qaldırımda o balaca oğlana bax!
Öz döşündən yeni sözlər toxuyaraq.
Ayağını şappıldadır oxuyaraq.
Gülə-gülə bir qız qaçır o səkidən,
Ürəkciyi xali deyil səksəkidən,
Yanında bir gənc də qaçır,
Yağış yağır, onu açır.
Ey gənc, durma, qoltuqlamaq zamanıdır,
Təbiətin ən şux, çaqraq zamanıdır,
Yağ, yağışım, yağ, sel ol, yağ!
Sırma-sırma, tel-tel ol, yağ!
Çözül, sən ki, kölgəli bir yar saçısan,
Bağrı yanıq səhraların əlacısan.
Yağ, yağışım, sellənərək,
Sırmalanıb tellənərək!
Zümzümənlə şirin-şirin dillən, yağış,
Küçələrdə uşaq kimi vellən, yağış!
Bunlar keçər, çarpın səma köksüm kimi,
Ey ildırım, səs ver mənə, səsim kimi!
Yağ ey yağış, fikrim kimi, hissim kimi,
Uzaq, yaxın çöllərə yağ,
Ölkələrə, ellərə yağ!
Yağış yağır, rəqs eyləyir gur damlalar,
Sıra-sıra, inci-inci nur damlalar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
“Edebiyat Gazetesi”nin eyniadlı kitabı nəşr edilib
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Qardaş Türkiyənin 1932-ci ildən nəşr edilən "Edebiyat Gazetesi"nin eyniadlı kitabı işıq üzü görmüşdür. Kitabda Azərbaycanlı yazıçı, portalımızın əməkdaşı Habil Yaşarın da yazıları işıq üzü görmüşdür.
“Beş Hececiler” adlı ədəbi qrupun şairlərindən Orhan Seyfi Orhon tərəfindən 1932-ci ildə nəşr olunan Ədəbiyyat qəzeti, 1 yanvar 2023-cü ildə “Alaska” Nəşrləri
daxilində yenidən nəşr həyatına başladı. İlk on iki sayında yenidən ədəbiyyatsevərlərin diqqətini çəkməyi bacaran və ayda orta hesabla 5 min, ildə isə 50 min oxucuya çatan Ədəbiyyat qəzetinin 2023-cü ildəki on iki sayında Adam Silver, Ahmet Rıfat İlhan, Ahmet Yılmaz Tuncer, Akif Akın Cabı, Alper Kaya, Barış Bozdağlı, Cansu Işık, Cemal Öztürk, Coşkun Bulut, Deniz Boyraci, Deniz Sarıtop, Esra Kuran, Fırat Kasap, Habil Yaşar, Harun Tınas, Hazım Gökçen, Hüseyin Avni Cengiz, Hüseyin Yıldız, İlhan Kılıç, İlkay Coşkun, İlknur Kaya, İsmail Hilal, İsrafil Baran, Kadir Ersoy, Mavi Melek Sulu, Mehmet Ali Talayhan, Mehmet Memdoğlu, Mehmet Sayan, Muhammed Aytekin, Mustafa Bilgücü, Orhan Kumral, Orkun Cabi, S. Ali Ellikci, Selçuk Tanaydın, Sema Maşkılı, Sezgi Kaya, Şebnem Pişkin, Şeyma Yaşar, Tan Doğan, Umut Özkan, Yasemin Cebeci, Yücel Aydın kimi dəyərli adların məqalələri, hekayələri, şeirləri və müsahibələri nəşr olunub.
Zamanın axarında iz qoymuş bir yola çıxan qəzetin on iki nömrəsinin hər birinin yer aldığı bu kitab hekayə, məqalə, şeir və müsahibələrlə dolu bir xəzinədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
“Mən bu kitabı imanımdan yola çıxaraq yazdım…” - ESSE
Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu gün artıq yanvarın 7-dir. Bir göz qırpımında 2024-cü ili xırdalamaqdayıq. Onun gəlişinə bir neçə saat qalmış ürək sözlərimi not dəftərimə qeyd etmişdim. Onları sizlərlə bölüşürəm.
Saatlar sonra 365 səhifəlik bir kitabın daha sonuna gələcəyik. Dolu-dolu yaşadığımı düşündüyüm bu il mənim üçün xeyli-enişli yoxuşlu oldu. Öncə həyatıma girən insanlar üçün tanrıya təşəkkür etdim, biraz zaman keçəndən sonra isə əvvəl həyatımdan çıxardığıma peşman olduğum insanların əslində ayaq bağı olduğunun fərqinə varıb tanrıya məni məndən qoruduğu üçün təşəkkür etdim. Yeri gəldi ağladım, yeri gəldi güldüm. Qazandım, itirdim, yıxıldım və dim-dik ayağa qalxdım. Özümü kəşf etdim, bolca özümlə vaxt keçirtdim, sevdiyim insanlarla əyləndim, zaman-zaman çox ağır mübahisələr yaşadım.
16 kitab oxudum, 70-dən çox yazımı portalda paylaşdım, oxucu kütləmi genişləndirdim, hətta, bu gün o portaldan mükafat da aldım.
Ailəmlə bəzən münaqişələr yaşadım, ancaq hər dalğanın dənizindən başqa sığınacağı olmadığı kimi mən də, onlara sığınıb onlara sarıldım. Sevməyin, sevilməyin gözəlliyini, dəyərini hiss etdim və peşman olduğumu düşündüyüm hər hadisədən dərs çıxardım. Mən bu kitabı imanımdan yola çıxaraq yazdım və indi son sətirlərimi yazarkən axıb gedən bu zaman kəsiyində yaşanmışlıqların sadəcə qum saatı olmadığını anlamaq, ruhunu hiss etmək mənim üçün əvəzolunmaz duyğular idi. Mən bu il onlu yaşlarımın sonuncusunu geridə qoyub iyirmili yaşlarımın başlanğıcında xəyallarını, hədəfləri bəlli etmiş, əqidəsini həyatının məqsədi edən biri kimi yaşadım. Ən əsası, həmrəyliyi, milli-mənsubiyyəti dərk edib, tərk etməmək üçün həyatı dərk etməyə çalışdım. Bu qocaman kitabda mənimlə bərabər rol alan hər kəsə həyatımda buraxdığı izlər üçün pisi və yaxşısı ilə minnətdaram.
Müharibələrdən uzaq, uşaqların ölmədiyi, yaxşılıqların reklam olunmadığı bir il olaraq gəl, əziz 2024, səndən öyrənəcəyim və səni yaşayacağım çox zamanım olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
Vicdanı heç vaxt susmayan Vidadi Babanlının 97 yaşı tamam oldu
Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Azərbaycan nəsrinin sayılan-seçilən və ən qocaman təmsilçisi Vidadi Babanlı iki gün öncə 97-sini tamamladı və 100-ün cəmi üç addımlığına çatdı.
Əməkdar incəsənət xadimi, Prezident təqaüdçüsü, “Şərəf” ordenli yazıçı Vidadi Babanlı Böyük insandır. Böyük Şəxsiyyətdir. Qürur duyduğumuz Ziyalıdır. Sovetlər dönəmində o, əl-əl gəzən “Vucdan susanda” romanını yazdı. Bu romana görə Yazıçılar Birliyində Mərkəzi Komitənin tapşırığı ilə ona istintaq qurdular. “Sovet insanının vicdanı niyə sussun axı” sualını verib, “Sən niyə Kommunist Partiyasına üzv olmursan?” ittihamını tuşlayıb da onu xalq düşməni çıxarmaq istədilər. İmperiya nökərləri imperiyaya imperiya ağalarından da sayıq xidmət edirlərmiş. Amma romanı oxuyan Kremldəki başbilənlər onun qadağan edilməsini deyil, əksinə, təbliğini lazım bildilər və “Vicdan susanda” rus dilinə çevrilib 100000 tirajla çap olundu. Ən qəddar rejimlər belə böyük ədəbiyyatın qarşısında acizdirlər.
Bax belə bir əhvalat!
“Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri İlham Pirməmmədov və İctimai Birliyin üzvləri Vidadi Babanlını yeni il münasibətilə və anadan olmasının 97-ci ildönümü ilə əlaqədar olaraq evində ziyarət etdilər.
Vidadi Babanlı ziyarətə gələn hər kəsə, xüsusilə "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri İlham Pirməmmədova və İctimai Birliyin üzvü Sultanxanım Nəsibovaya ona göstərdikləri diqqət və qayğıya görə təşəkkürünü bildirdi.
Aşıq Şahin Süleymanov Vidadi Babanlının ən çox sevdiyi “Baş Sarıtel” və “Ruhani” havalarını ifa etdi.
Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru, yazıçı Varis öz kitablarını Vidadi Babanlıya hədiyyə etdi.
Şair Rafail İncəyurd Vidadi Babanlıya həsr etdiyi şeiri söylədi.
Sonda ənənəvi olaraq Səməd Vurğunun "Azərbaycan" şeiri saz sədalarının müşaiyəti ilə kollektiv şəkildə ifa olundu.
Qonaqları Vidadi Babanlının oğlu Vüqar Babanlı və qızları çox səmimi qarşıladılar. Görüş xoş təəssüratlarla yadda qaldı.
Biz də Vidadi müəllimi ad günü münasibətilə təbrik edirik. Ona ürəyi istədiyi ömrü yaşamağı Allahdan arzu edirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.01.2024)
