Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Status yağışı rubrikası” bu dəfə qapılarını Aygün Həsənoğlu üçün açır. Buyurun.

Nəsiminin qaşlarını nə məqsədlə bu günə qoyublar, bilmirəm. Amma biabırçı görüntüdür. Onsuz da şairin rəsmləri fantaziya məhsuludur. Bəs fantaziyanız Azərbaycan kişisinin üz, xüsusilə də qaş şəklini daha uyğun təsəvvür edə bilmirmi, hörmətli rəssamlar?

Məncə bu rəsm artıq yığışdırılmalıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Zahirə Cabir, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Belə deyirlər ki, dədə-babalarımız qədim zamanlardanat belində gəzərmişlər. Əksər hissəsi cavanlardan olanbu igidlər vətəni düşmənlərdən qoruyar, lazım gələndəöz eli üçün canlarından da keçərmişlər. Belə igidlərharada olurmuşsa öz şücaətləri ilə ad qazanırmış .Onlardan biri atdığı oxları ilə düşmən gözü çıxarırdı. O “oxçu” adını qazanmışdı. 

Keçmiş zamanlarda şan-şöhrətli bir şah, onun dagözünün ağı-qarası bircə qızı varmış. Qızın gözəlliyinin sorağı hər yana yayılıbmış. Çox yerdənqıza elçi düşür. Şah onların içində özünə kürəkən olabiləcək varlı-dövlətli aşiqlər görsə də, qız heç kiməkönül vermir. Ata qızını nə qədər dilə tutursa, heç kimqızı yola gətirə bilmir. Sən demə qız mahalın ən güclüoğulu - oxçunu sevirmiş. Onlar xəlvəti görüşübdərdləşir, vüsala çatmaq üçün yollar axtarırmışlar. Oxçu kasıb olsa da mərd və cəsur idi. Bir gün şahbundan xəbər tutur. Bərk qəzəblənir. Əmr edir ki, oğlanı tapıb onun hüzuruna gətirsinlər. Şah ona əmredir ki, bir gecədə bir qala tiksə ona qızını verəcək.Oxçu qayanın başına yeddi karvan yükü yumurtagətizdirdi, yumurta sarısı ilə külü, gili bir-birinə qatıbpalçıq düzəltdi, barısının qalınlığı iki addım olandaşdan bir qala hörməyə başladı.  Oxçu qalanı tikir. Şah öz əhdinə dönük çıxır. Qalaya oğlan ilə birgəqalxır, sonra əmr edir ki, onu qaladan atsınlar. Oxçunuqalanın başından aşağı atırlar. Həmin dərədə sevgilisi o qədər ağlayır ki, göz yaşları çaya dönür. O vaxtdanhəmin çayı Oxçu çayı, qalanı isə Oxçu qalasıadlandırırlar. 

VI-VII yüzilliyə aid olan Qxçu qalası Zəngəzur mahalının Qafan rayonunun, Oxçu və Çığı çaylarının qovuşuğunda, Novruzyurd adlı hündür təpəliyin üstündə yerləşən qədim türk qalasıdır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Poetik Qiraətdə bu gün yenə də Əlizadə Nuridir, bu dəfə  “Dua” şeiri ilə. 

Ağrılıdır, ürəkgöynədəndir bu şeir.

“İndi ürəyindən sınır adamlar

İndi çörəyindən vurulur hamı.”

Xoş mütaliələr!

Dua

     Dostum  Ceyhun Alışlıya

Balıqçı toruymuş ömür deyilən,

Hamı öz torunu yığıb gedəcək.

Bəlkə  bu sevinclə şəkil çəkdirim?-

Onsuz da bir azdan çıxıb gedəcək...

Yaxşı ki, bu gecə səhərə çıxdı,

Bağrı çatlamadı bu tənhalıqdan.

Hamı göy üzünə tor atıb durub

Qızıl bəxt istəyir qızıl balıqdan.

Mən yerə asiyəm, göylər də uzaq,

Nə yaxşı ruhumun göy atları var.

Məni bu dünyada tapmaq çətindi

Tapacaq-kimin ki, qanadları var.

Bu yolu nə yaman uzun çəkiblər?-

Yolun yarısında yorulur hamı.

İndi ürəyindən sınır adamlar

İndi çörəyindən vurulur hamı.

Qaldı şair başı dar ağacında-

O cavan saçlara indi dən düşür.

İlahi, bu dünya bir damla yaştək

Bəlkə də haçansa gözündən düşüb?!

Bəlkə son tövbədi sonuncu nəğmə,

Bəlkə son axşamdı elə bu axşam?

Bu dünya-qərib bir şəhər kimidi

Mən də bu ,,şəhər"də azıb qalmışam...

Nə yaxşı, dilimə toxundu adın,

Başladım adından həya etməyə.

İlahi, nə yaxşı lal doğulmadım-

Nə yaxşı, dilim var dua etməyə!

Göyün o üzünü görə biləydim,

Bir gün açılaydı göyün yaxası.

İlahi, bir dəfə özünü göstər-

Adamlar bilmir ki, hara yıxılsın...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.07.2024)

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığına əsasən, hər ay mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları və digər idarəetmə qurumlarının rəhbərləri tərəfindən şəhər və rayonlarda qəbullar keçirilir, vətəndaşların müxtəlif məsələlərlə bağlı müraciətlərinə baxılır.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, mədəniyyət naziri Adil Kərimli iyulun 29-da saat 10:00-da Gədəbəy rayon Heydər Əliyev Mərkəzində (Heydər Əliyev prospekti 1) Gədəbəy, Şəmkir, Tovuz, Ağstafa və Qazax rayonlarından olan vətəndaşları qəbul edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının sevilən “Ötən il bu gün” rubrikasında sizlərə Britaniyanın əfsanəvi The Rolling Stones qrupunun Paris konsertindən bəhs edəcəyik.

Əfsanə qayıdır

Əfsanəvi  The Rolling Stones qrupunun solisti Mick Jagger ötən il bu gün qeyd edəcəyi 79-cu doğum günü ərəfəsində şənbə axşamı Parisdə verdiyi konsertlə dünya musiqisevərləri üçün unudulmaz anlar yaşadıb. Bulon meşəsindəki Lonşan Cıdır Düzündə keçirilən konsert 1961-ci ilin payızında yaradılmış Britaniya qrupunun yaranmasının 60-cı ildönümü münasibətilə təqdim edilən yubiley turnesinin bir hissəsi olub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı TASS agentliyinə istinadən məlumat verir.

50 min nəfərlik tribunalarda qrupun pərəstişkarlarının bir neçə nəsli toplaşmışdı. Maraqlıdır ki, konsertə tamaşa edən yaşlı insanlar etiraf edirdilər ki, bu yaşımızda Mick Jagger kimi bol enerjiyə və dözümlülüyə malik olmağı arzulayırıq.

Yubiley turu

Cıdır Meydanında şənbə çıxışı Rolling Stones qrupunun bütün tarixi ərzində Fransada verdiyi 54-cü konserti oldu. Qrupun ilk Paris konserti 1964-cü ilin oktyabrında "Olimpiya" zalında baş tutmuşdu.

Yubiley turu iyunun 1-də Madriddə başlayıb, avqustun 3-də Berlində başa çatacaq. Fransada qrup Lionda da çıxış edib. Amsterdam və Berndə iyun ayına planlaşdırılan konsertlər Mick Jagger-in coronavirus üçün verdiyi müsbət test səbəbiylə ləğv edilmişdi.

The Rolling Stones-in konsert repertuarına onların ən məşhur kompozisiyaları daxildir: Klassika şedevrləri Paint It black və Satisfaction-dan tutmuş ta ki, sonrakı dövrlərin Midnight rambler və Ghost Town şedevrlərinə qədər.

Mütləq qeyd edək ki, Paris konsertində biletlərin qiyməti 95 avrodan 330 avroya qədər olub və satışa çıxarılandan bir neçə saat sonra tam şəkildə satılıb qurtarıb.

Fransada bayram

Maykl Filip (Mick) Jagger 26 iyul 1943-cü ildə Böyük Britaniyanın Hartford şəhərində anadan olub. Musiqiyə blues və rok-n-roll dəbi gətirib. Mətnlərin müəllifi, bəstəkar, vokalçı olub, 1961-ci ildə isə The Rolling Stones-un təsisçilərindən birinə çevrilib. 2021-ci ildə qrupun təbilçisi Çarli Uottsun 80 yaşda vəfat etməsinə baxmayaraq, musiqiçilər çıxışlarını dayandırmağı planlaşdırmırlar.

Hələ bəlli deyil ki, məşhur müğənni doğum gününü Fransada necə qeyd edəcək. Ola bilsin ki, bayram  Parisətrafı Turendə - ona məxsus qəsrdə keçirilsin. 24 hektarlıq ərazidə fransız bağı və parkına, tennis kortuna və Yapon havasına (süni havalandırma sisteminə) malik qəsrdə yay aylarında gəlib dincəlməyi müğənni çox sevir.

Əvvəlki illərdə də Mayklın Fransadakı bu qəsrində atəşfəşanlıqlar təşkil edilib. 2020-ci ilin yazında COVİD-19 pandemiyasının pik zamanında o, uzun müddət burada yaşamış, yeni disklərin yazılmasına vaxt ayırmışdı.

Səhnəyə əbədi bağllıq

Mick Jagger ser tituluna malik ən nüfuzlu britaniyalılardan biridir, bu titulu ona 2002-ci ildə kraliça II Yelizaveta verib.

Jagger-in vəziyyəti bu gün üçün 250 milyon avro olaraq qiymətləndirilir. Razılaşın ki, qocaman müğənni kifayət qədər varlı adam hesab edilə bilər.

Bir dəfə müsahibələrin birində "Səhnəyə" qayıtmağa" ehtiyacım yoxdur, çünki onu heç vaxt tərk etməmişəm", - deyə Jagger jurnalistə bildirmişdi, həqiqətən də o, səhnə ilə yaşayır, hətta çıxış etməyəndə belə özünü səhnədə hesab edir.

İnsan can qoyduğu fəaliyyətdən şöhrət və var-dövlər kimi dividendlər götürə bilirsə, nə xoş onun halına.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.07.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı detektiv ustası, polis podpolkovniki Fəxrəddin Qasımoğlunun yeni yazdığı “Ruh” romanını dərc edir..

Fəxrəddin Qasımoğlu dalbadal dərc edilən bir neçə detektivi, xüsusən “Son gecə” böyük oxucu auditoriyası tərəfindən maraqla qarşılanıb. Bu romanda da ənənəvi qəhrəmanlar iş başındadırlar, bu dəfə onlar uşaq oğurıuğunu araşdırırlar.

Mühafizəçi başını aşağı salıb dedi:

-Onda qulaq asın. Mən yaxşı rəngsazam. Növbəni təhvil verəndən sonra bir qədər yatıb tanış ustalara köməyə gedirəm. İşin həcmi rol oynamır, işin gününə on səkkiz manat verirlər. Yarım gün hesabı ilə işlədiyim üçün hər on gündən bir beş günün pulunu alıram, yəni doxsan manat. Maaşım az olduğu üçün bunu edirəm. Üç uşağım var, biri də ağır xəstədir, çalışıb bir qırağa çıxarmalıyam onları. Deyə bilərsiz ki, bəs niyə daimi öz peşəmlə məşğul olmuram? Əvvəllər briqadada işləyirdim. Pis də qazanmırdım. Sonra ağciyərlərimdə problemlər yarandı. Həkimlər qadağan etdi. İndi də ancaq emulsiya işlərini görürəm. Yəqin bilirsiz, bu rənglər su tərkiblidi, iyi yoxdur. Bu işləri də köhnə briqadam vəziyyətimi, həm də əl qabiliyyətimi bildikləri üçün mənə təşkil edirlər. Yoxsa, heç bir sifarişçiyə təkcə emulsiya vuran usta lazım deyil.

Yəqin ki, bunları mənə danışmağa mühafizəçinin bir səbəbi var idi. Vaxtım az olsa da, onu tələsdirmir, səbrlə dinləyirdim. Çox güman ki, əsas mətləbin üstünə gəlmək üçün əvvəlcə bunları deməyi lazım bilmişdi. Bir qədər ara verən həmsöhbətim davam etdi:

- Həmin gün də başqa heç nə baş vermədi. İşimi bitirib evimə getdim. Sonra ayın on beşində növbəyə gəldim. Həmişəki kimi bir qədər tez gəlmişdim. Gözətçi köşkunə keçib iş yoldaşımla salamlaşdım. Bundan bir qədər sonra Fərman müəllim düşüb işə getməkçün yanımızdan keçdi. Əvvəllər heç onu belə görməmişdim. Tələsirdi. Əli ilə onu gözləyən sürücüyə işarə verib tələsik maşına oturdu. Nə baş verdiyini bilmirəm, ancaq sürücü maşını çox sürətlə yerindən tərpətdi. Növbəni təhvil alandan yarım saat sonra Sənubər xanım həyətdə göründü. Uzaqdan belə çox həyəcanlı olduğu hiss olunurdu. Yaxınlaşıb asta səslə mənimlə çox vacib söhbətinin olduğunu dedi. Nə olduğunu soruşduqda, on biri tarixində, evdən çıxıb getdiyi saatların görüntülərini silməyimi və bunu gizli saxlamağımı xahiş etdi. Bunun mümkünsüz olduğunu dedim. Görüntülərə müdaxilə etməyi heç ağlımın ucundan da keçirmirdim. Onda masanın üstünə iki yüzlük qoydu. Heç olmasa nəsə soruşarlarsa susmağımı, heç kimə heç nə deməməyimi xahiş etdi. Az qalırdı, ağlasın. Bir qədər fikirləşib razılaşdım.

Bunları deyən mühafizəçi əlləri ilə üzünü ovuşdurdu. Sonra baxışlarını yerə dikib nə deyəcəyimi gözlədi. Mənə lazım olanları öyrənmişdim. Mühafizəçinin danışdıqları çox vacib məlumatlar idi və demək olar ki, çox şeyə aydınlıq gətirmiş oldu. Daha vaxt itirmək olmazdı. Təcili zəncirin qırılan halqasını yerinə qoyub axtarışların sonrakı istiqamətini müəyyən etməliydim. Mühafizəçi ilə sağollaşdım. O çönüb bir neçə addım atdıqdan sonra qəfildən dayandı. İki addım mənə tərəf qayıtdı. Sonra üzümə baxmadan dedi:

- Uşağın halı pisləşirdi, bir həftə idi dərmanları qurtarmışdı. Ala bilmirdim. Hamısı yüz yetmiş manat edirdi. Mənimsə evdə cəmi otuz manatım vardı.

Bunu deyib cavab gözləmədən çevrilib sürətlə uzaqlaşdı. Səsindən qəhərləndiyi aşkar hiss olunurdu.

Cavab gözləsə belə, ona deyəcək bir sözüm yox idi. Övladlarının ruzisi üçün gecə də, gündüz də işləyən bu atanı qınamağı ağlımın ucundan da keçirmirdim. Həyat hərəyə bir cür sınaq verir. Hərə də o sınaqdan elə öz bildiyi kimi keçir. Özümüz mühakimə olunacağımız halda kimisə mühakimə etmək bizim haqqımız deyil. Yalnız bir hakim var, o da Uca Allahdır.

Bir azdan o, binanın tinindən burulub gözdən itdi. Mənimsə burada edəcəyim daha bir iş ortaya çıxmışdı. Binanın mühafizə otağındakı görüntüləri mütləq izləməli idim. Mühafizəçinin doğru danışdığı aydın idi. Görüntülərdə hər iki tarixdə Sənubərin yanına gəlmiş adamlar mənə maraqlı idilər. Növbəni təhvil almış mühafizəçi məni tanımırdı. Telefonu çıxarıb yenə Fərman müəllimi yığdım. Cavab verən kimi salamlaşıb dedim:

- Fərman müəllim, binanızın mühafizə otağındakı kamera qeydlərinə baxmaq lazımdır.  Mən aşağıdayam, zəhmət olmasa, tapşırın ki, onlara baxa bilim.

- İndi komendanta deyərəm.

Fərman bu dəfə özünün aşağı düşməsinə təkid etmədi. Görünür yox deyəcəyimi təxmin etmişdi. Bir qədər keçmiş binanın komendantı yaxınlaşdı və birlikdə mühafizəçi köşkünə keçdik.

* * *

 Nataraz telefonunu çıxarıb gələn mesajı oxudu: Mən yerimdəyəm, hərif səhər bir qədər həyətdə görünüb sonra içəri keçdi. Deyəsən yatıb. Hələ ki, sakitlikdi.

Bu, vəziyyəti nəzarətdə saxlamaq üçün göndərdiyi adamın mesajı idi. Ona məsələnin əsl mahiyyətini izah etməmişdi. Sadəcə vaxtı bitmiş iyirmi beş min manatlıq qumar borcu olan birinin qaçıb gizlənməməsi üçün onu oraya qoyduğunu demişdi. Əlbəttə hər şey qaydasında gedərsə, alacağı iki yüz min manatı kiminləsə bölüşmək fikri yox idi. Amma birlikdə «torba tikib» udduqları iyirmi beş mini həmin puldan ayırıb qumar yoldaşları ilə üç yerə böləcəkdi. Onlarla münasibəti korlamaq olmazdı. Bu iki nəfər hələ ona lazım olacaqdı. Pusquda dayanan adam həmin iki nəfərdən biri idi.

Telefonu cibinə qoyub həyətdəki tut ağacının altında torpağa sancılmış beli götürdü. Evin dalına keçib əvvəlcə oğrun-oğrun ətrafa baxdı. Sonra dünəndən nişanladığı yeri qazımağa başladı.

* * *

Deyəsən Layiqə yenə də Nadirlə görüşməli olacaqdı. Görüntülərə baxmaq xeyli vaxt aparsa da, buna dəyərdi. Mühafizəçinin etirafı çox şeyə aydınlıq gətirmişdi. Bu söhbətin davamı kimi atacağım addımlardan birini atmış, indi növbəti addımı atacaqdım. Yenə də Fərman müəllimə zəng etdim. O, dərhal cavab verdi.

- Eşidirəm, Bəxtiyar müəllim.

Ona qısa bir təlimat verdim:

- Fərman müəllim, mən liftlə qalxıb mənzilinizdən bir mərtəbə aşağıda sizi gözləyəcəm. Sənubər xanım görmədən, evinizdən bir yuyulmuş təmiz su bardağı, dəhlizdəki dəmir ayaqqabıgeyinəni, bir də ki, Ağamirzənin işlətdiyi qələmlərdən birini götürüb oraya düşün.

Şərtlərimi xatırlayan Fərmanın - başa düşdüm, - deməkdən başqa çarəsi qalmadı.

Bloka girib liftin düyməsini basdım. Fərmanın mənzili on altı mərtəbəli binanın doqquzuncu mərtəbəsində idi. Mən səkkizinci mərtəbəyə qalxacaqdım. Səssiz qalxan lift lazım olan mərtəbəyə çatıb qapıları açılanda Fərmanı orada dayanmış gördüm. Dediyim şeylər bir torbanın içində, əlində idi. Liftdən çıxanda bir xeyli döyüküb mənə baxdıqdan sonra tanıyan Gəraybəyli görüşüb torbanı mənə uzatdı. Həm qrimimə, həm də ondan istədiyim şeylərə təəccübünü gizlədə bilməsə də, bunun nəyimə lazım olması barədə sual vermədi. Amma dözməyib ümumi vəziyyəti soruşdu. Halı da heç yaxşı görünmürdü. Hər şeyin yaxşı olacağını ona deyib liftin düyməsini basdım. Fərman ayaqlarını sürüyə - sürüyə yuxarı mərtəbəyə qalxmağa başladı. Mənsə liftlə aşağı endim. İndi tələsməli, bu şeyləri Layiqəyə çatdırmalı idim.

Ofisə çatmağım tıxaclarda xeyli vaxt aparmışdı. Çatmağımla cib telefonuma zəng gəldi. Fərman müəllimin nömrəsi idi. Cavab verəndə qadın səsi soruşdu:

- Bağışlayın, Bəxtiyar müəllimdi?

Bu, Sənubərin səsi idi.

- Mənəm, Sənubər xanım. Nəsə olub?

- Olub, Bəxtiyar müəllim, olub. Fərmanın halı pisdi. Təcili yardım həkimləri infarkt diaqnozu qoydular, xəstəxanaya aparırıq. Vəziyyəti ağırdı.

Fərmanın halının pis olduğu aşkar hiss olunurdu. Amma vəziyyətin bu dərəcədə ciddi olduğunu təxmin etməmişdim. Bu heç yaxşı olmadı. Uşağı qaçıranların tək görüşmək istədikləri adam Fərman idi. Onlar tələbi belə qoymuşdular - heç kimə heç nə demə, iki gündən sonra pulları gətir. Yaranmış vəziyyətə uyğun addım fikirləşməli idim. Telefonda gözləyən Sənubərə dedim:

- İndi mənə diqqətlə qulaq asın. Siz xəstəxanada çox qalmayın. Əlaqə üçün həkimin nömrəsini götürüb evə qayıdın. Fərman müəllimə bu gün axşama qədər vaxt qoyublar, bilirsiz. Ona görə də, hər an evə zəng gələ bilər. Evdə olun ki, gələn zəngə cavab verə biləsiniz.  Zəng edən adam yoldaşınızın xəstəxanada olduğuna inanmaya da bilər. Çalışın onu inandırasınız. Mənə cəmi bir gün lazımdır, tək bircə gün. Ancaq iki gün möhlət ala bilsəz, çox yaxşı olar. Fərman müəllim xəstəxanaya düşdüyü üçün bu möhləti onlardan almaq sizin öhdənizə düşür. Nə olursa olsun, buna nail olmalısınız. Vəziyyət barədə də daim məlumatlı olmalıyam. Nə olarsa, dərhal zəng vurub mənə deyin ki, bilim.

Sənubər bir qədər fikirləşib dedi:

- Çalışaram vəziyyəti onlara izah edim.

Xətti kəsib Layiqəyə baxdım. O, ayaq üstə dayanıb telefon danışığımın bitməsini gözləyirdi. Əlimdəki torbanı ona uzadıb dedim:

- Layiqə, vaxt itirmədən bunu Nadirə çatdır. Nə etmək lazım olduğunu o bilir. Sonra bura qayıt, işimiz çoxdur.

- Yaxşı, Bəxtiyar müəllim.

Layiqə aldığı torbanı masanın üstünə qoyub geyinməyə başladı. Hazır olan kimi götürüb ofisdən çıxdı.

Yolda Nadirə zəng vurub lazım olanı demişdim. Həmişə dadıma çatan dostum bu dəfə də hər şeyi yüksək səviyyədə həll edəcəyinə söz vermişdi. Keçib kresloma oturdum. İndi gecəki təhlilləri bir daha aparmaq, ortaya çıxmış yeni faktlarla uzlaşdırmaq, sonra Nadirdən gələn zəngi gözləmək olardı. Ona tapşırdığım iş ən azı yeddi - səkkiz saat vaxt tələb edirdi. Amma çarə yox idi. Ümid edək ki, Sənubər mənə lazım olan heç olmasa bir gün möhləti ala biləcək. Buna isə ümidim böyük idi. Niyə? Bunu sizə sonra deyəcəyəm.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.07.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bütün yüksəliş və enmələr liderliyin sayəsində baş verir» sözləri ilə başlayan «Liderliyin 21 inkaredilməz qanunu» kitabını – Con Maksvellin bu incisini, yəqin ki, oxumayan əz-əz liderə rast gəlmək olar. Rəsmən onun özünün, yaratdığı EQUIP və The John Maxwell Company təşkilatlarının bu günədək liderliyin sirlərini öyrətdiyi 5 milyon müdavimi var. Bu gün ABŞ-ın Vest Poynt Hərbi Akadesmiyasından tutmuş BMT-yədək, nüfuzlu Fortune 500 siyahısındakı əksər şirkətlər təmsil olunmaqla az qala hər bir qurumda Con Maksvelldən liderlik dərsi almış insanlara rast gəlmək olar.

Con Maksvellin təqdim etdiyi liderlik qanunlarının 21-nə də qısaca da olsa nəzər yetirməyimiz vacibdir. Belə ki, öz şəxsi həyatlarında və bizneslərində bu qanunlara əməl etməklə insanlar dərhal fayda əldə edirlər.

3.Proses qanunu.

«Lider bir gün ərzində deyil, günbəgün olurlar».

Liderə çevrilmək prosesi haradasa aksiya bazarında müvəqqəti kapital investisiyasına bənzəyir. Siz bir günə varidat toplamaq istəyirsinizsə, uğur qazanmağa əsla şansınız yoxdur. Burada ən vacib olan olduqca uzun məsafəyə qaçışda sizin gündəlik hərəkətlərinizdir. Liderlik – çox mürəkkəb məfhumdur. Onun olduqca çox aspektləri var: təcrübə, emosional güc, hörmət, insanlarla ünsiyyət təcrübəsi, nizam-intizam, perspektiv, uzaqgörənlik, vaxtında qərarvermə bacarığı, hücuma keçmə əzmi. Bunların hamısı qeyri-maddi şeylərdir, onları birdən-birə əldə etmək mümkünsüzdür. Məhz buna görə də liderlərə effektiv olmaq üçün belə uzun müddətlik möhkəmlənmə, güclənmə lazım gəlir.

Con Maksvell iddia edir ki, liderliyin bir çox aspektlərini o özü məhz uzun illərdən sonra 51 yaşında hiss etməyə başlayıb. Liderləri digərlərindən fərqləndirən əsas cəhətlər məhz öz bacarıqlarını inkaşaf etdirmək, yaxşılaşdırmaq qabiliyyətidir. Uğurlu liderlər öyrənməyi bacarır və sevirlər. Və öyrənmə prosesi onlarda ömür boyu davam edir.

«İnsan nəyi bilmədiyini bilmirsə, o inkişaf edə bilməz».

Liderlik – inkişaf qanunlarına tabedir.

Əvvəl təqdim edilən qanunlar isə burda sıralanıb:

1.     Tavan qanunu.

«Liderlik qabiliyyətini insanın effektivliyi müəyyənləşdirir».

Şəxsin liderlik effektivliyi tavanla xarakterizə edilir. Şəxsin insanları öz ardınca apara bilmək qabiliyyəti nə qədər azdırsa, onun potensial imkanlar tavanı da o qədər alçaqdır.

Liderlik keyfiyyətləri həmişə individuumun təşkilatda effektivlik tavanı yaratmasını təmin edir. Liderlik güclüdürsə, tavan da yüksək olacaq. Ölkə çətin duruma düşəndə yeni prezident, firma pullarını itirəndə yeni baş direktor, kilsə ziyarət olunmayanda yeni baş pastor, idman komandası ardıcıl məğlubiyyətlərə uğrayanda yeni baş məşqçi axtarışına çıxırlar. Liderliklə effektivlik arasındakı qarşılıqlı əlaqə ən çox idmanda özünü göstərir. Hər bir komandada istedadlar olur. Amma komandaların fərqini məşqçi və bir neçə əsas oyunçunun təmin etdiyi liderlik yaradır. Komandanın effektivliyini dəyişmək üçün məşqçi tərəfindən onun liderlik çəviyyəsini yüksəltmək lazımdır. Bax bu da fəaliyyətdə olan tavan qanunudar.

2.     Təsir qanunu.

«Liderliyin həqiqi ölçüsü təsirdir».

Əgər insan başqalarına təsir edə bilmirsə, heç vaxt öz ardınca adam apara bilməz. Əsl liderlik heç vaxt hansısa posta təyin olunmaqla baş tutmur, o, yalnız təsir edə bilmək qabiliyyətindən asılıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.07.2024)

Təqdim edir: Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İnsan bir iynəsi itsə, axtarar,

Mənim Təbriz boyda şəhərim hanı? 

Qüssədən nə gecəm, nə gündüzüm var, 

Urmiyəm, Mərəndim, Əhərim hanı? 

On səkkiz ilimi taladı hicran, 

Şeirimdə xətləri daladı hicran....

Başımda bəyaz qar qaladı hicran, 

Demədim o qara məxmərim hanı? 

Ölümlə çarpışdım zillətə dözdüm, 

Hicranla çarpışdım həsrətə dözdüm,

Nadanla çarpışdım töhmətə dözdüm, 

Dedim ağırayaq zəfərim ham? 

Bir arı şanıdır sinəm yaradan, 

Deyin, ölümmüdür bizi yaradan? 

Gündə bir dostumu alır sıradan, 

Mən ki, bağ əkmişdim, bəhərim hanı? 

Halımdan varmıdır xəbərin, həyat? 

Varsa, niyə qopmur məhvərin, həyat? 

Nə çoxdur axşamın, səhərin, həyat! 

Bəs mənim, bəs mənim səhərim hanı? 

Azadlıq! Mən səni nisgillə duydum! 

Kövrək təməlinə canımı qoydum. 

Əfsus nə yarıdım, nə də ki, doydum, 

O eşqim, zəhmətim, hünərim hanı? 

Qoymaram Vətənim yada baş əyə! 

Meydan oxuyaram mən yerə, göyə. 

Döyüşmək istərəm azadlıq deyə, 

Üstünü ot basmış səngərim hanı? 

Azadlıq! Yenə də sən qayıt dala! 

Təbriz də desin ki, uğurlar ola! 

Sevinc yaşlarıyla yazsın ki, yola 

Hanı təzə doğan ülkərim, hanı?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.07.2024)