Super User

Super User

Mədəniyyət, Elm və Təhsil nazirlikləri, “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, Xətai Rayon İcra Hakimiyyəti, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, Dövlət Rəsm Qalereyası və Xətai Sənət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində elan olunmuş “Düşün və yarat!” adlı yaradıcılıq müsabiqəsinə əsər qəbulu başa çatıb.

 

Müsabiqəyə ölkəmizin müxtəlif güşələrindən 12 yaşdan yuxarı 1000 nəfərə yaxın iştirakçı 1500-ə qədər rəsm əsəri, gil, karton, kağız, metal parçası, plasmas və s. materiallardan hazırlanmış bir əşya və texnoloji sistemlər təqdim edib. 

İlkin seçimlərdə 300-ə yaxın müxtəlif sənət nümunəsi sərgilənmək üçün seçilib. Seçimlərdə müəllifin yaşı nəzərə alınmaqla ortaya qoyduğu yaradıcılıq əsas götürülmüş və ən əsası kənar (müəllim, valideyn) müdaxiləsiz işlərə üstünlük verilib.

“Düşün və yarat!” müsabiqəsinin yekun sərgisi martın 1-də Xətai Sənət Mərkəzində keçiriləcək. 

Sərgi iştirakçıları fevralın 27-dək ancaq fotoları paylaşılmış əsərləri Xətai Sənət Mərkəzinin ikinci mərtəbəsinə təqdim etməlidirlər. 

Nümayiş olunan əsərlər geri qaytarılır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02.2023)

Aida Eyvazlı yazır

 

“1979-cu ildə Xanqalas ulusunun Moxsoqollox qəsəbəsinin sement zavoduna Azərbaycanda İnşaat Mühəndislər İnstitutunu yenicə bitirimiş  Əliş Məmmədov adlı cənublu gənc bir oğlan gəldi. 10 ildən sonra həmin zavoda rəhbərlik edib, onu Yakutiyada ən böyük istehsal müəssisısinə çevirə bildi”.

Soyuq fevral ayında soyuq Yakutiyada ömrünün 65 yaşını tamamlayan Vətən oğlu Əliş Məmmədov haqqında “Yakutiya 24” televiziyasının xəbərlər proqramında gedən veriliş yuxarıdakı cümlələrlə başlayır.

Biz də elə 3-cü çağırış Saxa (Yakutiya) Respublikasının İl Tümen Məclisinə   Xanqalas ulusundan deputat seçilən  şəkili balası Əliş Zabit oğlu haqqında verilişdə lentə alınan fikirləri müsahiblərin sözləri ilə xalqımızla bölüşməklə yubilyarı təbrik etmək fikrindəyik.

“Yakutsement” İstehsal Birliyinin elektrik təmiri sexinin müdiri Viktor Qreçko azərbaycanlı soydaşımızın  “Yakutsement” İstehsalat Birliyinə direktor seçilməsi prosesini belə xatırlayır:

“Heç yadımdan çıxmaz. Direktorluğa 4 namizəd var idi. Birini Moskva dəstəkləyirdi. Lakin çox ləyaqətli şəkildə biz zavodumuza direktor Əliş Məmmədovu seçdik. Lakin sonra yenidənqurma maşınının islahatları ilə istehsal müəssisələri iflasa uğramağa başladı. 1990-cı ilin iqtisadı böhranında zavodu bağlanmaq təhlükəsindən xilas etdi”.

“Yakutsement” İstehsal Birliyinin smeta layihələri şöbəsinin rəhbəri Yelena Omelçenko deyir:

“Bizim  zavod kollektivinin əməkhaqqı problemləri yaranmışdı. Direktorumuz Yakutiyanın digər zavodları ilə barter sənədləri imzalayıb, bizi səfalətdən qurtardı. Əməkhaqqı da alırdıq, ərzaq da. Və həmin illərdə o, belə bir əmr verdi: “Əmək haqları əvvəlcə fəhlələrə verilməlidir. Əgər müəssisədə pul qalarsa, baş iqtisadçı, baş mühasib və direktor əmək haqqlarını ən axırıncı alacaqlar.”

Əliş Məmmədov harada işlədiyini yaxşı bilirdi. Xanqalas ulusu  türklərin xan nəslindən, toyon nəslindən olan şəxsiyyətlərinin yurdudur. O bu müqəddəs torpaqlarda xanların, ululaın adına layiq işləməyin vacibliyini bütün məsuliyyəti ilə hiss edirdi. Bu məsuliyyət nəticəsində rəhbərlik etdiyi müəssisənin də  gəliri artırdı. Bir ildə 500 min ton sement istehsal etməyə başlanmışdı. Ağır 1990-lardan başlayaraq,  rəhbərlik etdiyi əmək müəssisəsi üçün sosial obyektlərin (idman zalı, uşaq bağçası, məktəb, poliklinika) tikintisinə başladı.  Çünki istehsal etdikləri məhsulla  respublikanı kənardan gətirilmə sement asılılığından qurtarmışdılar.

Əliş Məmmədov Xanqalas ulusunun  xalq deputatı titulunu da çox şərəflə daşıyır. Onun adını  Saxa (Yakutiya) Respublikasının şərəf kitabına yazıblar.  Onun seçicilərlə hər görüşü  problemlərin həlli, seçicinin sevinci, yeni quruculuqla nəticələnir. Əliş Məmmədovu deputat seçən  Xanqalas ulusunun Pokrovka qəsəbəsindən olan seçici Marqarita Reşetnikova deyir ki, evimdə qaz və istilik problemi var idi. Mən deputatımız Əliş Məmmədova müraciət etdim. O məni dinlədikdən sonra, problemi araşdıracağını dedi. Problem həllini tapana kimi isə evimə odun göndərdi ki, soyuq qışda istiliyimiz olsun.

Əliş Məmmədov  haqqında  Xanqalas ulusunun  başçısı Oleq İrinyev deyir:

- Bizim elin əhalisi onu əsil deputat kimi qəbul edir. O, seçicilərinin bütün problemlərini həll edir. Xanqalaslılar üçün o çox qiymətlidir. Ona olan hörmətimizin bariz nümunəsidir ki, Xanqalas ulusunun 17 nasleqinin fəxri vətəndaşıdır.  Bu şərəfli  titula və etimada  isə ölkəmizdə ondan başqa yalnız Respublikamızın birinci Prezidenti Mixail Nikolayev malikdir.

“Azərbaycanlı” adına - gözümüzdən uzaq, könlümüzə yaxın türk torpaqlarında şərəf gətirən soydaşımız Əliş Məmmədov həm də Saxada yaşayan azərbaycanlıların ağsaqqalıdır. Türkiyədə baş verən fəlakət bölgəsinə yardım üçün azərbaycanlı soydaşlarımızla birlikdə o, 5 min dollar ilkin yardım edib. Var olsun! Çox yaşasın!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02.2023)

 

Özbəkistanla Azərbaycan arasındakı mıdəni əlaqələrin inkişafına töhfə verən qurumlardan biri də Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzidir. Ötən günlərsə mərkəzin  direktoru Samir Abbasovla Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunun rektoru Eldar Şermanov arasında görüş keçirilib. 

 

Mərkəzdən verilən məlumata görə, Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunda baş tutan görüşdə qonaqları salamlayan rektor Eldar Şermanov əvvəlcə Özbəkistan-Azərbaycan mədəni əlaqələrin tarixi, iki ölkə arasında yüksək səviyyəli əməkdaşlıq, habelə mədəni əlaqələrimizin möhkəmlənməsi istiqamətində uğurlu fəaliyyətlərinə görə Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə öz təşəkkürünü bildirib. 

Rektor Eldar Şermanov Özbəkistan-Azərbaycan arasında mövcud əlaqələrin dövlətlərarası münasibətlərin genişlənməsi fonunda daha da möhkəmləndiyini, Özbəkistan dövlət rəhbərliyinin Azərbaycanla sıx əlaqələrin qurulmasına xüsusi diqqət yetirdiyini və konkret tapşırıqlar verdiyini vurğulayıb. Bu sahələrdən biri də təhsil və mədəniyyət sahəsidir ki, rəhbərlik etdiyi ali təhsil müəssisənin Azərbaycandakı ali təhsil ocaqları ilə əməkdaşlıqda maraqlı olduğunu bildirib. 

Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov qardaş Özbəkistanla bütün sahələrdə olduğu kimi mədəni əlaqələrin daha da genişlənidirlməsi və inkişafının prioritet olduğunu qeyd edib. O, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2022-ci ildə Özbəkistana ardıcıl üç səfərini xatırladaraq ölkəmizin Özbəkistanla əlaqələrə və əməkdaşlığa mühüm əhəmiyyət verdiyini və eyni zamanda Prezident İlham Əliyevin iki ölkə arasında əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsinə dair konkret tapşırıqlar verdiyini diqqətə çatdırıb. 

Samir Abbasov Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin də ölkə başçısının, dövlət qurumlarımızın tapşırıqlarına uyğun olaraq Özbəkistanda bir çox layihələr, tədbirlər, konfranslar, sərgi və müsabiqələr, konsertlər keçirəcəyini vurğulayıb. 

Diplomat 2023-cü ilin Azərbaycanda “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi ilə bağlı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin geniş və silsilə tədbirlər planlaşdırdığını və bu tədbirlərdə Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunun da yaxından iştirakını arzu etdiyini bildirib. 

Daha sonra Samir Abbasov sözügedən universitetlə sıx əməkdaşlığın qurulması üçün konkret təkliflərlə çıxış edib. Diplomat “Heydər Əliyev İli” münasibətilə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Özbəkistanın 3 aparıcı universitetinin əlaçı tələbəsi üçün “Heydər Əliyev təqaüdü”nün təsis edildiyini və Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunun bir əlaçı tələbəsinin sözügedən təqaüdə layiq görüləcəyini bildirib.

Samir Abbasovun təkliflərini yüksək qiymətləndirən rektor Eldar Şermanov Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi ilə əməkdaşlığa hər zaman hazır olduqlarını bildirib. O, öz rəhbərliyi ilə yaxın günlərdə İnstitutu təmsil edən geniş bir heyətin Azərbaycana səfər edəcəyini və bu səfər çərçivəsində Azərbaycanın bir çox ali təhsil ocaqları ilə əməkdaşlıq memorandumları imzalayacaqlarını vurğulayaraq, sözügedən səfər və görüşlərin təşkilinə görə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə minnətdarlığını ifadə edib. 

Görüşün sonunda Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən özbək dilində tərcümə və nəşr edilmiş dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”si və “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının nəfis nəşrləri Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunun rektoru Eldar Şermanova hədiyyə edilib.

Sonda, qonaqlar Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunun fakültələri ilə tanış olub, institutun tələbələrindən ibarət “Folklor və xalq çalğı alətləri ansamblının” çıxışlarını izləyiblər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02.2023)

Professor Əlibala Məhərrəmzadə “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq”  layihəsini sizlərə təqdim edir

 

 

 

Əslində, uğur formulası ümumi olduğu qədər də spesifikdir, yəni bir xalq üçün lazım olan uğur qazanmaq keyfiyyətləri başqa bir xalq üçün aparıcı olmaya da bilər. Məsələn, Azərbaycanda (ümumən Şərqdə) uğur formulasında mental qayda-qanunlara, davranış tərzinə istinadı, möhkəm ailə faktorunun, nümunəvi tərbiyənin rolunun hegemonluğunu, milli kökə və dini mənsubiyyətə bağlılıq faktorunu spesifikliyə aid edə bilərik.

Mən öz şəxsi təcrübəm, eləcə də illərdir ki, davam edən müşahidələrim nəticəsində uğurun qazanılmasında aşağıdakı parametrləri xüsusi olaraq qabardardım:

 

12) Nikbin olmaq.

Nikbinlik – həyatda ancaq yaxşı cəhətlərə diqqət etmək, uğura, müvəffəqiyyətə, gözəl gələcəyə inanmaq, şən və gümrah olmaq dünyagörüşüdür. Sinonimi optimizm (optimus – latın dilində «ən yaxşı») olan «nikbinlik» həyat baxışı olaraq iddia edir ki, dünya gözəldir, istənilən çətin şəraitdən çıxmaq mümkündür, hər şeyin axırı yaxşı olacaq! Bir özünüz düşünün, uğura doğru yolda nikbin olmaq necə böyük əlavə dividendlər gətirir insana. İndi «nikbinlik» sözünün antonimi olan «bədbinlik» sözünə diqqət edin. İnamsızlığı, hər şeyin pis olmasını ifadə edən, qara rənglərə tapınan bu həyat baxışı insana necə uğur gətirə bilər axı?

Nikbinliklə bədbinliyin qarşıdurmasının ən məşhur misalı yarım stəkan suyun vəziyyətinin şərhidir. Nikbin deyir ki, stəkan yarıyacan doludur. Bədbin deyir ki, stəkan yarıyacan boşdur.

Fəlsəfədə alman filosofu Qotfrid Leybnitsin «Biz ən mümkün dünyaların ən yaxşısında yaşayırıq» sözləri ilə fəlsəfi təlim səviyyəsinədək yüksələn nikbinlik tək uğur qazanmaqçün yox, ümumən insan həyatı üçün faydalıdır. Belə ki, elmi tədqiqatlar sübut ediblər ki, nikbinlik insan sağlamlığına hədsiz fayda verir:

 - köməksizlik və çarəsizlik halının yaranmasını aradan qaldırmaqla immunitetin möhkəmlənməsinə dəlalət edir;

 - Sağlam həyat tərzinə, istənilən narahatlıq duyan kimi həkimə müraciətə sövq edir;

 - dostluq, yoldaşlıq münasibətlərinə daha rahat nail olmaqla insanlar özlərinə sosial dəstək yaradırlar ki, bu da sağlamlığın qorunması şərtlərindən biridir.

Əziz oxucularım, həyatda nikbin olun, uğursuzluqları müvəqqəti sayın, problemlərin hamısını keçəri hesab edin, bədbəxt hadisələri təsadüfi hadisə sanın, əksinə, yaxşı hadisələri qanunauyğun, təbii sanın. Nə qədər nikbin olsanız, uğura doğru yolunuz bir o qədər sürətli olacaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02. 2023)

 

Bazar ertəsi, 20 Fevral 2023 10:00

Azər Turanın ilk tamaşası bəyənilib

Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının səhnəsində C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının "Atam, anam, qardaşım, mən və Stalin" tamaşasının premyerası keçirilib. Azər Turanın eyniadlı dramı əsasında ərsəyə gətirilən tamaşa dahi şair-dramaturq Hüseyn Cavidin 140 illiyinə həsr olunub. 

 

Tamaşada Cavidlər ailəsinin – Hüseyn Cavid, Mişkinaz Cavid, Ərtoğrul Cavid və Turan Cavidin – Stalin repressiyası səbəbindən məruz qaldıqları məşəqqətli ömür yollarından bəhs olunur. Faciəvi həyat və onu şərtləndirən qeyri-sağlam dövlət quruluşu, cəmiyyət. 

Səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru Əməkdar incəsənət xadimi Bəhram Osmanov, tərtibatçı rəssamı Vahid Mürsəliyev, musiqi tərtibatçısı Çingiz Xəlilov, rejissor köməkçisi İmaməli İmaməliyevdir. 

Rolları Əməkdar artist Esmiralda Şahbazova, aktyorlar Samir Əliyev, Pərvin Dadaşova, Niyaməddin Səfərəliyev ifa ediblər.

Səhnə əsəri tamaşaçılar tərəfindən maraqla qarşılanıb. Onlar aktyorları alqış yağışına tutublar.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02.2023)

Ölkəmizin Belçika Krallığındakı səfirliyi Brüsseldə dünyaşöhrətli foto-jurnalist Reza Deqatinin “Xocalı: Yaralı ruhlar” adlı foto-sərgisini keçirib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, sərginin açılışında əvvəlcə Türkiyədə, Suriyada və Xoy şəhərində baş vermiş dağıdıcı zəlzələlər nəticəsində həyatını itirmiş insanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub.

Səfir Vaqif Sadıqov çıxış edərək, 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni qaniçənləri tərəfindən 613 mülki şəxsin öldürüldüyünü, o cümlədən 8 ailənin tamamilə yox edildiyini, 1300 nəfərin əsir götürüldüyünü, yüzlərlə azyaşlının valideynsiz qaldığını bildirib, insanlığa qarşı cinayət olan Xocalı soyqırımı haqqında ətraflı məlumat verib. 

Reza Deqati çıxışında bir vaxtlar əsas sənəti olan memarlığı atıb foto-jurnalistika ilə məşğul olmasının məhz insanlığa qarşı sevgisindən irəli gəldiyini söyləyib, həqiqətlərin mədəniyyət və sənət vasitəsilə yayılmasının ən qüvvətli vasitə olduğuna inandığını qeyd edib. O, insanların ölümünə, binaların, tarixi abidələrin, həyati infrastrukturun dağılmasına səbəb olan müharibələrin, təbii fəlakətlərin, böhranların sağ qalan insanların yaddaşlarında sağalmayan yaralar açdığını bildirib.

Tədbir çərçivəsində ölməz bəstəkarımız Fikrət Əmirovun nəvəsi, istedadlı pianoçu-bəstəkar Nəzrin Əfəndiyevanın Belçikada yaratdığı “Trio Manestri” üçlüyünün ifasında Xocalı faciəsinin qurbanlarının xatirəsinə həsr olunmuş konsert keçirilib. Pianoda Nəzrin Əfəndiyevanın, skripkada Mari-Karmen Suarezin və fleytada Astrid Gallezin ifasında Azərbaycan xalq mahnıları, F.Əmirovun, A.Rozmanın, K.Azedianın, L.Einaudinin, V.Azaraşvilinin bəstələri və N. Əfəndiyevanın “613 xatirəsinə” və xüsusilə bu tədbir üçün ərsəyə gətirdiyi “Azərbaycan miniatürləri” kompozisiyaları səsləndirilib.

Açılış mərasiminə qatılan diplomatik korpusun nümayəndələri, Avropa İttifaqının rəsmiləri, Belçikanın mədəniyyət, mətbuat və akademik dairələrinin nümayəndələri və digərləri sərgiyə böyük maraq göstərərək, hər bir fotoşəkil haqqında məlumat alıblar.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02.2023)

“Simurq” Azərbaycan Mədəniyyəti Assosiasiyasının qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyeva “Simurq quşu” Beynəlxalq Mükafatına layiq görülüb, ona “Ruhi mədəniyyətin görkəmli yaradıcısı” ictimai fəxri adı verilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Simurq” Azərbaycan Mədəniyyəti Assosiasiyasının Rəyasət Heyətinin 18 fevral 2023-cü il tarixli qərarına  istinadən xəbər verir.

 

“Simurq quşu” beynəlxalq mükafatı - Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyası tərəfindən Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin layiqli şəxsiyyətlərini - elm, təhsil və incəsənət xadimlərini, ictimai xadimləri, diplomatları və digər mütəxəssisləri mükafatlandırmaq məqsədilə təsis edilib. O, cəmiyyətin ruhi - əqli və mənəvi mədəniyyətinin inkişafında müstəsna töhfəyə, böyük, uzunmüddətli xidmətlərinə görə verilir. Mükafat Azərbaycan mifologiyasında xeyirxahlığın və yeni həyata dirçəlişin və fədakarlığın qədim rəmzi olan əfsanəvi Azərbaycan quşunun heykəlciyi formasında hazırlanır.

“Simurq quşu” mükafatının təsis edilməsi Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının kulturoloji inkişaf konsepsiyasına və Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət siyasətinin maraqlarına uyğundur. Mükafat cəmiyyətin həyatının əsası kimi Azərbaycan ruhi mədəniyyətinin daha da inkişafına, milli inkişafın bərpa oluna bilən strateji resursu və insan kapitalının əsas hərəkətverici qüvvəsi olan yüksək mədəniyyətli azərbaycanlıların formalaşmasına ictimai motivasiyanı təşviq etmək məqsədi daşıyır. Eyni zamanda, Azərbaycanın bu yeniliyi digər ölkələrdə də ruhi mədəniyyətin, sülh və beynəlxalq əməkdaşlıq mədəniyyətinin inkişafı üçün motivasiya rolunu oynayacaq, bəşəriyyətin davamlı inkişafı sahəsində BMT və YUNESKO-nun qarşıya qoyduğu vəzifələrin həyata keçirilməsinə töhfə verəcək.

Azərbaycan cəmiyyətinin ruhi mədəniyyətinin inkişafına xüsusi diqqət Ümummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən formalaşdırılan Azərbaycan dövlətçilik mədəniyyətində qoyulmuşdur. Heydər Əliyev ruhi mədəniyyətə, quruculuğa, yaradıcılığa, mənəvi dəyərlərə və yüksək mədəniyyətə malik insanlara böyük önəm verir, qeyd edirdi ki, “insanların ən böyük mənəvi sərvəti olan mədəniyyət, elm və təhsil sabit inkişafı təmin edən mühüm amillərdən biridir. O, “ziyalıların, mədəniyyət və elm xadimlərinin cəmiyyətdə nüfuzunun yüksəldilməsinə” çağırış edərək, “dünyanın yaradıcılıq sayəsində yaşadığını və inkişaf etdiyini”, “xalqa həmişə öz ziyalısı tərəfindən qiymət verildiyini” vurğulamışdır. “Yüksək mədəniyyətə malik xalq daim irəli gedəcək, yaşayacaq, inkişaf edəcəkdir”, - deyirdi Heydər Əliyev. Eyni zamanda, Azərbaycan xalqının müdrik siyasi lideri elmin və alimlərin xüsusi rolunu vurğulayaraq, tənqidi təhlilin əhəmiyyətinə, xalqa və cəmiyyətə real fayda əldə etmək üçün elmin praktika ilə birləşməsinin vacibliyinə diqqəti çəlb edirdi.

Bu gün Azərbaycan Respublikasında həyat qabiliyyətli demokratik cəmiyyət, güclü dövlət uğurla qurulur və inkişaf etdirilir. Azərbaycan xalqı qədim və zəngin ruhi mədəniyyətə - yüksək ailə mədəniyyətinə, ənənəvi insanpərvərliyə və mehribanlığa, qabiliyyət və istedada, elmi bilik və əmək vərdişlərinə, vətənpərvərliyə, şücaət və qəhrəmanlığa malik olub, bunların müxtəlif tarixi dövrlərdə, çətin şəraitlərdə mövcudluğunu və inkişafını təmin edib. Sürətli sosial-mədəni, o cümlədən iqtisadi inkişafın nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan Respublikası getdikcə daha çox dinamik inkişaf edən dövlətlərdən və müasir sivilizasiyanın mədəniyyət mərkəzlərindən birinə çevrilir. Buna yüksək səmərəli dövlət inkişafı strategiyası, dövlət idarəçiliyi sahəsində əldə edilən uğurlar, elm, təhsil, iqtisadiyyat, incəsənət, tibb, ekologiya, idman, turizm və bütöv mədəniyyət sisteminin digər sahələrinin inkişafı kömək edir.

2020-ci ilin 44 günlük Vətən Müharibəsi çoxəsrlik Azərbaycan mədəniyyətinin həyat qabiliyyətinin ağır sınağı oldu. Müharibə xalqımızın mərdlik, qəhrəmanlıq, ədalət, nəcib xasiyyət, vətənpərvərlik, humanizm, möhkəm iradə, məsuliyyət, vicdan kimi ənənəvi mədəni dəyərlərə söykənən mənəvi mədəniyyətinin inanılmaz ehtiyatlarını kəşf etdi. Vətən müharibəsində azərbaycanlıların dədə-baba torpağı Qarabağ uğrunda qəhrəmancasına vuruşub  qələbə qazanması Azərbaycan xalqının ruhi mədəniyyətinin üstünlüklərini, onun güclü ruhunu, Vətən uğrunda mübarizədə həmrəyliyini və birliyini göstərdi.

Ölkənin müasir nailiyyətlərində Heydər Əliyevin layiqli davamçısı - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin əvəzsiz rolu vardır. Müasir Azərbaycan Respublikasının əldə etdiyi nailiyyətlər, beynəlxalq nüfuz, erməni işğalçıları üzərində möhtəşəm qələbə daha çox Prezident İlham Əliyevin məhsuldar fəaliyyətiylə, onun müdrik sosial-mədəni siyasi və hərbi strategiyası, hərbi və diplomatik bacarıqları, dərin biliyi, erudisiya və bacarığı, peşəkarlığı ilə bağlıdır.

Respublikanın əldə etdiyi nailiyyətlərdə və Azərbaycan xalqının ruhi mədəniyyətinin inkişafında Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun əvəzsiz xidmətləri vardır. Mehriban xanım həm Azərbaycanda, həm də bütün dünyada özünün yüksək ruhi mədəniyyəti və yaradıcılıq fəaliyyəti, eləcə də insanlara xeyirxahlığı və mərhəmətli ilə məşhurdur. Onun rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondu yeni cəmiyyətin mədəni quruculuğunda, milli və beynəlxalq əhəmiyyətli innovativ sosial-mədəni layihələrin həyata keçirilməsində aparıcı rol oynayan milli mədəniyyətin rəmzinə çevrilən təşkilatdır.

Mədəniyyətə tam sosial sistem kimi yanaşmaqla Heydər Əliyev Fondu çoxşaxəli yaradıcılıq fəaliyyəti ilə Azərbaycan cəmiyyətinin həyatının bütün sahələrini əhatə edir. Bunlara elm, təhsil, incəsənət, mədəni irs, idman, səhiyyə, ekologiya, eləcə də Azərbaycanda və xarici ölkələrdə genişmiqyaslı xeyriyyəçilik və himayədarlıq fəaliyyəti daxildir. Bu fəaliyyətin nəticələri ruhi və maddi mədəniyyətin tərəqqisinə, insan kapitalının və vətəndaş mədəniyyətinin inkişafına, Azərbaycan xalqının rifahının yüksəlməsinə çox böyük təsir göstərir. Fond cəmiyyətin yaradıcı potensialının və həyat qabiliyyətinin yüksəldilməsini, ailələrin, qadınların, gənclərin və uşaqların inkişafını, əhalinin sosial problemlərinin həllini, ölkənin davamlı və təhlükəsiz inkişafını, beynəlxalq əməkdaşlığın genişlənməsini və dərinləşməsini, Qərb və Şərq ölkələrində Azərbaycanın çoxlu dostlar qazanmasını təmin edir. Buna xaricdə görkəmli Azərbaycan mədəniyyət xadimlərinin abidələrinin və Azərbaycan mədəniyyət mərkəzlərinin açılışı, həm Azərbaycanda, həm də dünyanın müxtəlif şəhər və ölkələrində onlarla mədəniyyət abidəsinin rekonstruksiya və bərpasına vəsaitin ayrılması şərait yaradır və təşviq edir.

“Simurq” AKA Rəyasət Heyətinin qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının ruhi mədəniyyətinin inkişafına verdiyi böyük töhfəyə və Azərbaycan vətəndaşlarına göstərdiyi mərhəmətə görə Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyeva isə “Simurq” Beynəlxalq medalı ilə təltif edilib və ona “Mədəniyyət səfiri” fəxri adı verilib.

Əfsanəvi Azərbaycan quşu Simurq ilk dəfə Müqəddəs Dağdan “Həyat Ağacı”nın tumurcuqlarını Yer kürəsinə gətirən, iri qartala bənzəyən, haqqında Avrasiya məkanında mif yaradılan çox parlaq və qədim milli simvoldur. Simurq həm Şərqdə, həm də Qərbdə yeni, əbədi həyatın ümumbəşəri simvolu kimi qəbul edilən Tanrıların xoş niyyətinin və qədim Azərbaycan rəmzi olan səkkizguşəli ulduzun semantik sinonimlərindən biridir.

Mifoloji Simurq quşu ən çox ədalət və xoşbəxtliyin peyğəmbərlik quşu, fərdlərin və onların komandalarının yaxşı himayədarı kimi qəbul edilir. Avestada “Saena” adlanan Simurq bütün quşların şahı, ilahi qartal, mifik varlıqdır ki, dahi Nizami Gəncəvi öz əsərlərində onu “Anka” adlandırır. “Avesta”ya görə, Simurq öz ibadətçisinin evini lütflə əhatə edir. Bu quş dünyanın bütün toxumlarının böyüdüyü Həyat Ağacının altında oturur, yağışın və küləyin daşıdığı bu toxumları bir qanad çırparaq bütün dünyaya səpələyir. Sonrakı rəvayətlərdə artıq Simurq - Həyat Ağacının simvolu kimi görünür.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.02.2023)

 

 

Şənbə, 18 Fevral 2023 20:30

Sən səhərdə bir səhərsən…

Bu gün Xalq şairi Nəriman Həsənzadənin anadan olmasının 92-ci ildönümü tamam olur

 

Azərbaycanın Xalq şairi, xalqının şairi, bütün  varlığı ilə mənsub olduğu xalqa bağlı olan, onun azadlığı, istiqlalı naminə yorulmadan yazıb-yaradan qələm Nəriman Həsənzadə - hamımızın sevimlisi. Heç vaxt unudulmayacaq - Nəriman müəllim Azərbaycan xalqının dövlət müstəqilliyi uğrunda mübarizə apardığı illərdə Ali Sovetin deputatı kimi Müstəqillik Aktına qol çəkib. Və o, ictimai olduğu qədər də lirik şairdir. Elə bircə bu bəndi onu yüz minlərə sevdirməyibmi?

 

Sən səhərdə bir səhərsən,

Çiçək kimi təzə-tərsən.

Sonra birdən gecikərsən,

Sonra torpaq udar məni.

 

Bəli, bu gün müasir Azərbaycan poeziyasının, ümumən ədəbi-ictimai fikrinin görkəmli nümayəndələrindən olan Xalq şairi Nəriman Həsənzadənin anadan olmasının 92-ci ildönümü tamam olur.

Nəriman Həsənzadəni xoşbəxt qələm adamlarından hesab etmək olar. Ona görə ki, hər zaman həsrətlə gözlədiyi qələbə sevincini dadıb. O, tez-tez deyirdi ki, Qarabağ ürəyimizin yaralı yeridir. Ən böyük istəyim gedən quşların öz yuvalarına qayıtdığı kimi, Qarabağın qayıdışıdır. Artıq Xalq şairinin bu arzusu çin olub. 

Nəriman Həsənzadənin yaradıcılığını araşdıran tədqiqatçılar, eləcə də ədəbi tənqid şairin əsərlərinin ən böyük məziyyəti kimi, ilk növbədə, məhz səmimiyyəti, həssaslığı qeyd etmişlər...

Onun əsərləri keçmiş SSRİ və bir çox xarici ölkə xalqlarının (ingilis, fransız, alman, fars, italyan, çex, hind, ərəb, xorvat və s.) dillərinə tərcümə olunub.

Nəriman Həsənzadə ötən əsrin 50-60-cı illərində yazdığı “Qız ürəyi”, “Hadi və Əsgər”, “Körpəylə söhbət”, “Biz bir ildə doğulduq”, “Qadın”, “Heybədə gəzən şeir” (“Sabir”), “Vətənsiz”, “Əsir uşaq”, “Şahid ol, Günəş”, “Nəriman”, 70-80-ci illərə aid “Həsrət”, “Zümrüd quşu”, “Rəsul Həmzətova məktub”, “Kimin sualı var?”, 90-cı illərdən etibarən qələmə aldığı “Şəhid atası Şərif qağaya məktub”, “Qafqaz”, “Cavid”, “Qarabağdan gələn var”, “Xarı bülbül”, “Bəyanat”, “Poylu - beşiyim mənim”, “Qaçaq Kərəm”, “Nuru Paşa”, “Nizami”, “Sözü tara verin” çoxlu sayda və müxtəlif həcmli poemalarının hamısında həm epos təhkiyə-intonasiyasına, həm hadisələrin dramatizminə, həm də xarakterik detal-məqamların ictimai-estetik interpretasiyasına əsaslanmaqla bir şair, bir tarixçi, bir filosof kimi çıxış edib.

“Nəriman” epik-dramatik poeması əsasında hazırlanmış “Bütün Şərq bilsin” tamaşasının uğurundan sonra Nəriman Həsənzadəyə ikinci uğuru “Atabəylər” qazandırıb. Sonra isə “Pompeyin Qafqaza yürüşü” mənzum pyesi tamaşaya qoyulub.

Mənim də həyatım sözdü, şeirdi,

Bir isti nəfəsəm, bir səsəm belə.

İnsana diləyim ancaq xeyirdi,

Şər gəlməz əlimdən, istəsəm belə.

Bəlkə də bu misraları Nəriman Həsənzadənin bütün yaradıcılığının epiqrafı adlandırmaq olar. Ustad ədibin bütün şeir və poemalarında bir axıcılıq, həzin lirizm var ki, bu emosionallıq müasir danışıq dilimizə bənzəyir və bəzən həmin əsərləri mütaliə edərkən elə bilirsən, şairlə şirin söhbətdəsən. 

Nəriman Həsənzadə istedadlı şair olmaqla yanaşı, qələmini nəsrdə də sınayıb. Onun publisistikası milli-mənəvi dəyərləri, humanizmi, insan-cəmiyyət münasibətlərində halallığı, səmimiliyi, Azərbaycan xalqının milli müstəqilliyini müdafiə edən, güclü dövlətçilik təfəkkürünə malik vətənpərvər bir publisistikadır ki, Xalq şairinin, ictimai xadimin gərgin mübarizələrdən keçmiş şəxsiyyətinin, milli taleyinin bilavasitə ifadəsidir. Xüsusilə, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş “Mənim ədəbi taleyim” əsəri Azərbaycan ədəbiyyatında yazıçı publisistikasının ən gözəl örnəklərindən biridir.

Xalq şairi 34 bədii–poetik toplunun, “Tariximiz, taleyimiz” adlı irihəcmli elmi-ədəbi-tənqidi məqalələr kitabının müəllifidir. Şairin yeddicildlik “Seçilmiş əsərləri” kütləvi tirajla nəşr olunub. 100-dən artıq şeirinə musiqi bəstələnib.

Əsərləri haqqında respublika və xarici mətbuat səhifələrində məqalələr dərc olunub. “Nəriman Həsənzadənin lirikası” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edilib, “Nəriman Həsənzadənin yaradıcılıq yolu” adlı monoqrafiya çap olunub. Onun yaradıcılığı hər zaman yüksək dəyərləndirilib və müstəqil Azərbaycanın bir sıra ali orden və medallarına layiq görülüb.

Müsahibələrində “Mənim qarşıma həmişə yaxşı insanlar çıxıb” deyən şair bu sırada özünə mənəvi ata bildiyi istedadlı yazıçı, gözəl alim Mir Cəlal Paşayevi böyük sevgi və ehtiramla xatırlayır.

“Tale mənə şairliyi könül dostu verib”,- deyən şair inanırıq ki, qarşıdakı illərdə də əzəli və əbədi “dostu” ilə çox sirdaşlıq edəcək və neçə-neçə yeni poetik nümunələrlə oxucuları sevindirəcək.

Allah ömür versin, sevimli insan!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.02.2023)

Cümə, 17 Fevral 2023 17:33

Davud Nəsib işığına yığılanlar

 

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, “Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin və ailəsinin birgə təşkilatçılığı ilə Beynəlxalq Muğam Mərkəzində unudulmaz sənətkar, şair, yazıçı, publisist, tərcüməçi və yaddaqalan mahnıların müəllifi Davud Nəsibin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş xatirə gecəsi keçirilib. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tədbirdə AYB- in sədri, Xalq yazıçısı Anar, AYB Ağsaqqallar Şurasının sədri, Xalq şairi Nəriman Həsənzadə, professor Qəzənfər Paşayev, "Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə Heyətinin sədri, professor İlham Pirməmmədov, millət vəkilləri, İctimai Birliyin üzvləri, ictimaiyyət nümayəndələri, media nümayəndələri, Davud Nəsibin ailə üzvləri iştirak ediblər. 

Gecəni giriş sözü ilə Nəriman Həsənzadə açıb. Qardaş ölkə Türkiyə Respublikasında baş verən zəlzələdə həyatını itirmiş insanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Daha sonra Nəriman Həsənzadə Davud Nəsiblə 14 il bir yerdə işlədiklərini, unudulmaz xatirələrini qonaqların diqqətinə çatdırıb. 

Xatirə gecəsində Davud Nəsibin "Cavanşir" tarixi romanından səhnələr nümayiş olunub, şeirləri səsləndirilib.

Təbrizli müğənni-bəstəkar Arif Mehmandost və Aşıq Şahin Süleymanov şairin şeirlərinə

bəslənmiş musiqiləri ifa ediblər. 

Davud Nəsibin "Cavanşir" tarixi romanı və iki cildlik "Ata laylası" kitabı qonaqlara hədiyyə edilib. 

Sonda Davud Nəsibin ailəsi adından oğlu Xəyyam Nəsibov çıxış edərək qonaqlara, tədbirdə zəhməti keçən hər kəsə təşəkkürünü bildirib. 

Davud Nəsib 1942-ci il avqustun 25-də Qazax şəhərində anadan olmuşdur. Qazax şəhər 2 saylı orta məktəbini bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin kitabxanaçılıq fakültəsində təhsil almışdır.

Ədəbi fəaliyyətə 1956-cı ildə "Qalibiyyət bayrağı" (Qazax rayonu) qəzetində dərc edilən "Mənim doğma çayım — Mənim Kür çayım" adlı ilk şeiri ilə başlamışdır. Həmin vaxtdan fəal poetik yaradıcılıqla məşğul olmuşdur. SSRİ xalqları poeziyasından bədii tərcümələri də vardır. Macar şairi Mikloş Radnotinin şeirlər kitabını Azərbaycan dilinə çevirmişdir. Onun Moskvada "Sovetski pisatel" nəşriyyatı tərəfındən "Anama məktublar" (1974), "Ocaq daşları" (1981) şeirlər kitabları çap olunmuşdur.

1966–1969-cu illərdə Azərbaycan SSR Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində incəsənət redaksiyasında redaktor işləmişdir.

Moskvada, SSRİ Yazıçılar İttifaqı nəzdində olan ikiillik ali ədəbiyyat kursunu bitirmişdir (1971–1972). Sonra Bakıya qayıtmış, "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi, təsviri sənət şöbəsinin müdiri olmuş, sonra burada poeziya şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı Rəyasət Heyətinin üzvü idi. 1978–1980-ci illərdə Macarıstan Xalq Respublikasında yaradıcılıq ezamiyyətində olmuşdur.

Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanına (1984), Ümumittifaq və Azərbaycan komsomolu Fəxri fərmanlarına layiq görülmüşdür.

2003-cü il martın 26-da qəzaya uğrayıb dünyasını vaxtsız dəyişmişdir.

Allah rəhmət eləsin!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.02.2023)

 

Media subyektlərinin (audiovizual media subyektləri istisna olmaqla) öz fəaliyyətləri nəticəsində əldə etdikləri gəlirləri, o cümlədən reklam gəlirləri, habelə onlara müvafiq dövlət qurumu tərəfindən verilən maddi yardımlar gəlir vergisindən, mənfəət vergisindən və sadələşdirilmiş vergidən azad ediləcək. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, bu məsələ Milli Məclisin fevralın 17-də keçirilən plenar iclasının gündəliyinə daxil edilmiş Vergi Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında qanun layihəsində əksini tapıb.

Qanun layihəsinə əsasən, media subyektlərinin (audiovizual media subyektləri istisna olmaqla) öz fəaliyyətləri nəticəsində əldə etdikləri gəlirlərin, o cümlədən reklam gəlirlərinin, habelə onlara müvafiq dövlət qurumu tərəfindən verilən maddi yardımların gəlir vergisindən, mənfəət vergisindən və sadələşdirilmiş vergidən azad edilməsi təklif olunub. Eyni zamanda, media subyektləri tərəfindən istehsal olunan media məhsullarının təqdim edilməsi də əlavə dəyər vergisindən azad edilir. Azadolmalar 2023-cü il yanvarın 1-dən tətbiq olunmaqla 3 il müddətində qüvvədə olacaq.

Qanun layihəsi səsə qoyularaq birinci oxunuşda təsdiq edilib.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.02.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.