
Super User
DİASPORUMUZUN QABAQCILLARI layihəsində Rusiyada yaşayan pedaqoq İradə Allahverdiyeva
Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Diasporumuzun qabaqcılları layihəsində sadə peşə nümayəndəsi olan pedaqoq İradə Allahverdiyeva ilə müsahibəni təqdim edirik. Amma geniş dünyagörüşünə malik olan İradə xanım böyük bir məktəbdir. İnsanlıq, səmimiyyət, mədəniyyət, təlim-tərbiyə məktəbi. Və ondan çox şey öyrənmək olar.
-İradə xanım öncə özünüz haqqında məlumat verərdiniz zəhmət olmasa.
-Mən Gürcüstanın Bolnisi rayonunun Kəpənəkçi kəndində 1975-ci il iyunun 6-da anadan olmuşam. Kəpənəkçi kəndinin 1-nömrəli məktəbini bitirmişəm. 16-yaşımdan Moskvada yaşayıram. 4 uşaq anasıyam. 2001-ci ildə mənə uşaq bağçasından təklif ğəldi. Orda işlədim. 2007-ci ildə Moskvada 4- nömrəli pedaqoji texnikuma qəbul oldum, oranı bitirdikdən sonra Moskova Pedaqoji Unversitetinə qəbul oldum.
-Müəllim peşəsinə sevginizin necə yaranması haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Müəllim peşəsi yüksək və nəcib peşədir. Müəllimin tərbiyəsini, təhsilini alan müəllim yox, onun olduğuna daxili inamı olan adam başqa cür olmalıdır. Bu etimad nadirdir və onu ancaq insanın öz peşəsi yolunda göstərdiyi fədakarlıqlarla sübut etmək olar...” (L.Tolstoy). Müəllim olmaq yolum 24- ilə yaxındır, uşaqlıqdan müəllim olacağıma inanırdım və bu mənim peşəmdir. Bu peşəyə keçdiyim yolu təhlil etməyə çalışaraq anladım ki, bütün hərəkətlərim məni mənzil başına daha da yaxınlaşdırıb və ona doğru aparır. Hələ uşaqlıqda özümü müəllim kimi təsəvvür edirdim. Təbaşirlə yazmaq, dəftərləri yoxlamaq və qiymətləri xəyali gündəliyə qoymağı çox xoşlayırdım. Məktəb illərində həmişə başçı qız, yaxşı təşkilatçı idim və sinif yoldaşlarımı müxtəlif tədbirlərdə iştirak etməyə razı sala bilirdim. Mənim fikrim həmişə dinlənilib və dəyərləndirilib. Əlbəttə, bu çox vacibdir. Düşünürəm ki, müəllim olmağıma uşaqlara qarşı olan sevgim böyük rol oynadı. Onlara yeni bir şey öyrətmək, kiçik bir insan üçün çoxlu sirlərin gizləndiyi bu çətin dünyanı anlamağa kömək etmək arzusu. Onların “Necə?”, “Niyə?”, “Nə üçün?” sonsuz suallarına cavab verməyə kömək etmək. Mən onlara cavab verməklə onların biliyə olan ehtiyacını ödəyirəm və mən də öz növbəmdə onları ödəməkdən böyük həzz alıram. Ailəmizdə kiçik bir bacımız var. Deməli, o balaca olanda onunla oynamaq, ona nəsə kömək etmək, öyrətməyi cox sevirdim və rəhmətlik qaynatam məktəb direktoru, həm də ədəbiyat muəllimi idi. O, hər üç gündən bir mənə bir kitab gətirirdi oxumaq üçün, mən də geçə-gündüz oxuyurdum. Bilirdim ki, 3 gün ərzində yeni kitab gələcək. Düşünürəm ki, müəllim peşəsini seçməkdə bu faktın da böyük rolu olub.
-Hansı janrda kitabları oxumağı daha çox sevirsiniz İradə xanım?
-Bəzən, janrın əhəmiyyəti yoxdur. Əsas süjet və təqdimat tərzidir. Deməli, məni janr yox, daha çox müəllif maraqlandırır... Məsələn, Stiven Kinq... Onun dəhşəti var, fantaziyası var, mistisizmi var, distopiyası var, kifayət qədər realizmi var, detektivləri var...
Əlavə olaraq elmi və tam ədəbiyyatı çox sevirəm (psixologiya və psixoanaliz sahəsində). Həmçinin sosiologiya və sosioloji tədqiqatlar oxuyuram. Mən real həyatla əlaqəli şeyləri oxumağı sevirəm. Uşaq ikən fəlsəfə oxumağı çox sevirdim, xatırlayıram Əlibala Hacızadənin “İtkin gəlin", "Əfsanəsiz illər" və "Ayrılığın sonu yoxmuş" əsərlərini oxumuşam. Ən cox sevdiyim əsər Danell Stilin əsərləri olub. Danell Stilin əsərlərinin sayəsində rus dilini oyrənmişəm və bu əsərlər rus dilində oxuduğum ilk əsərlər olub.
-Rusiyada mütaliənin səviyyəsi sizi qane edirmi?
-Bəli, şübhəsiz. Hətta deyərdim ki, xeyli sayda insan kitab oxuyur. Həm də nəinki yaşlı nəsil, hətta uşaqlar, yeniyetmələr, tələbələr. Hal-hazırda mütaliə daha çox dəb alıb. Bundan əlavə, kitabı heç nə əvəz edə bilməz, o, beyni, nitqi və ünsiyyət bacarıqlarını yaxşı inkişaf etdirir.
Nəzərə alsaq ki, əmək qabiliyyətli əhali oyaq vaxtlarının çoxunu işdə keçirir və evə gələndə yolda kitab oxuyurlar, metro rusların kitab oxumağa meylinin göstəricisi ola bilər. Təxminən eyni sayda insanlar da elektron kitab oxuyur. Vaqonlarda bir neçə nəfər kağız kitab oxuyur. Adətən bunlar dərslik oxuyan tələbələr və ya təqaüdçülərdir. Baxmayaraq ki, kağız nəşrləri vərəqləyən gənclər də var. Amma görünür, bu dəbə verilən qiymətdir, onun qeyri-adiliyini göstərməkdir.
Sərnişinlərin metroda səyahət edərkən nə etdiklərinə diqqət yetirsəniz, ikinci qism deyə bilərik ki, əksərən messencerdə yazışır, bir az qismi isə filmə baxır. Populyarlığa görə üçüncü yerdə oyunlardır.
-Daha çox hansı filmləri və musiqiləri sevirsiniz?
-İnsan mahiyyətinin digər tərəfdən açıldığı və düşüncə qidası verdiyi psixoloji dramlara baxmağı çox sevirəm. Yazıçılar haqda filmlərə çox baxıram. Təəssüf ki, indi müasir filmlər çox deyil, ona görə də köhnə filmlərə (sovet və ya digər ölkələrin) baxıram. İstirahət etmək istəyəndə komediya və ya macəra filmlərinə baxıram. “Moskva göz yaşlarına inanmır”, “Sevgi və göyərçinlər” və bu kimi sovet filmlərinə baxmağa üstünlük verirəm. Onları seyr edərkən həm ruh, həm də bədən rahatlaşır. Qaldı da musiqi, klassik-instrumental musiqiləri dinləməyi sevirəm.
-Bildiyim qədər çox ölkələrdə, şəhərlərdə olmusunuz, İradə xanım. Qısa da olsa getdiyiniz məkanlar haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Bəli, Habil bəy, düz bilirsiniz, çox ölkələrdə, şəhərlərdə olmuşam, yaxşı və ya pis deyə bilmərəm, ona görə ki, hər ölkənin, hər şəhərin öz gözəlliyi var, təbiəti, mədəniyyəti bir-birindən fərqlidi. İstanbulda olmuşam, oranın öz gözəlliyi var, Parisdə oldum ora tamam başqadır və s. Doğma vətənim Gürcüstan, Azərbaycan, Rusiyanın çox şəhərində olmuşam. Sankt Peterburqda, Novosibirskdə, Ekaterinburqda, Kazanda, Kalininqradda, Zelenaqorskidə və s. Hal-hazırda isə səfərim Muromadır, “Svetaya” Rus.
-Səyahətləriniz zamanı unudulmaz xatirələrinizdən biz də bilmək istərdik. Əgər mümkünsə...
-Ən cox xatırladığım Sankt Peterburqdu. Orada olmaq uşaqlıqdan arzum idi. Rəhmətlik atam aparacam deyirdi, Ermitaji görmək üçün. Amma təssüf ki, atamın ömrü çatmadı. 33-ildən sonra yalnız getdim. Bunu da deyim ki, yalnız deyildim. Ermitaja girəndə bir balaca qıza çevrildim, o qıza, atamın söz verdiyi uzun qara saçlı qız oldum və atam yanımdaydı, o kiçik qızın əlindən tutub Ermitaji gəzirdi. Atam yanımda olduğundan onu duyduğuma göz yaşlarım sel kimk axırdı yanaqlarımdan, çox xoşbəxt idim. Sankt-Peterburqun gözəl xatirəsi həmişə mənimlə yaşayacaq.
-Gənc pedaqoqlara nə məsləhət verərdiniz?
-Gənc pedaqoqlarımıza tövsiyəm-əvvəlcə davranışların müəyyənləşdirilməsidir. Siz necə müəllim olmaq istəyirsiniz? Eyni zamanda, faktiki davranışınızı nəzərə alın. Uşaqlardan qorxmaq lazım deyil - Həmişə , dik durun, sözlərinizi aydın şəkildə tələffüz edin, göz təması qurmağı unutmayın. Şagirdlər sizin qorxularınızı hiss edərlərsə, gələcəkdə onlarla münasibət qurmaq çətin olacaq. Aşağılamayın, ləyaqətinizi nə aşağılamayın, nə də yüksəltməyin. İlk baxışdan, elə ilk dərsdən özünüzü təsdiqləyin, səlahiyyətinizi qurun. Bu o deməkdir ki, siz dərsə əvvəlcədən hazırlaşmalı və yüksək ixtisaslı mütəxəssis olduğunuzu, nüfuzunuzun sarsılmaz olduğunu hiss etməlisiniz (lakin bunun üçün həmişə təkmilləşin: kurslara gedin, distant dərslər keçin, seminarlarda iştirak edin və s.);
-Bizlərə dəyərli zamanınızdan vaxt ayırdığınız üçün minnətdaram İradə xanım.
-Xoşdur buyurun Habil bəy. Mən də sizə, eyni zamanda bu gözəl portalın bütün kollektivinə xüsusi minnətdarlıq bildirirəm!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
Milli Dram Teatrı “Qarabağnamə” tamaşası ilə Şəkidə çıxış edib
Mədəniyyət Nazirliyi Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100, Azərbaycan peşəkar milli teatrının yaranmasının 150 illiyinə həsr edilmiş silsilə tədbirlər çərçivəsində regionlara təşkil olunan qastrol səfərləri yeni mövsümdə də davam etdirir.
Nazirlikdən bildirilib ki, qastrol aksiyasının məqsədi regionlarda mədəni həyatın fəallaşdırılması, əhalinin, xüsusilə də gənclərin asudə vaxtının keyfiyyətinin yüksəldilməsi, yerli yaradıcı kollektivlərlə daha sıx ünsiyyət və faydalı təcrübə mübadiləsinə şərait yaratmaqdır.
Layihə çərçivəsində Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı sentyabrın 26-da “Qarabağnamə” tamaşası ilə Şəki Dövlət Dram Teatrında çıxış edib.
Səhnə əsərində XVIII əsrdə Qarabağ xanlığının mərkəzi olan Şuşada baş vermiş tarixi hadisələrdən bəhs olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
Əfsanəvi ifaçı Tomas Anders Bakıya gələcək
Oktyabrın 14-də Heydər Əliyev Sarayında əfsanəvi “Modern Talking” qrupunun solisti, dünyaşöhrətli ifaçı, bəstəkar və prodüser Tomas Anders konsert proqramı ilə çıxış edəcək.
Daim özünəməxsus ifaları ilə milyonların qəlbini fəth edən alman pop ifaçısı öz repertuarında olan unudulmaz mahnıları ilə pərəstişkarları qarşısında çıxış edəcək.
Qeyd edək ki, 1963-cü ildə Almaniyanın Koblenz şəhərində alman və italyan əsilli ailədə anadan olan Tomas Anders uşaqlıq illərində gitara və fortepianoda ifa etməyi öyrənib. O, 1979-cu ildə "Radio-Lüksemburq" yarışmasının qalibi olub. Onun ilk sinqlı "Judy" 1980-ci ildə çıxır. 1984-cü ildə isə T.Anders həmkarı Diter Bolen ilə tanış olur. Bəstəkar və prodüser D.Bolen özünün "Was macht das schon" adlı mahnısını T.Anderslə birgə ifa edir. 1983–1984-cü illərdə musiqiçilər "Wovon traumst du denn" adlı alman dilində 5 sinqldan ibarət albom buraxırlar. Sonra 1984-cü ildə musiqiçilər “Real Life” qrupunun "Catch me İ`m falling" hit mahnısı üzərində işləyirlər. Onlara məşhurluq gətirən ilk mahnı isə 1984-cü ilin sentyabrında buraxılan "You`re my heart, you`re my soul" hiti olur. Mahnı ilk əvvəl musiqisevərlərin layiqli qiymətini ala bilmir və yalnız "Formel Eins" proqramından sonra əsl populyarlığına qovuşur. Sinql əvvəlcə alman, sonra isə Avropa hit-paradlarını fəth edir. Duetin adı “Modern Talking” olur. Bir müddətlik uğurlu birgə fəaliyyətdən sonra, qrup üzvləri 1987-ci ildə qarşılıqlı razılıq əsasında ayrılırlar. Bir xeyli müddətdən sonra, 1998-ci ildə "Modern Talking" yenidən bir araya gəlir, lakin 2003-cü ildə qarşılıqlı razılıq əsasında növbəti dəfə ayrılırlar. 2003-cü ildən etibarən Tomas Anders öz solo karyerasına başlayır və yenidən böyük məşhurluq qazanır.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
“Bülbül vokal məktəbi” adli filmin təqdimatı olub
Bülbülün Memorial Muzeyində dahi Bülbülə həsr olunmuş “Bülbül vokal məktəbi” adlı filmin təqdimatı olub.
Muzeydən verilən məlumata görə, qonaqları salamlayan muzeyin direktoru Fərqanə Cabbarova filmin ideya müəllifi Əməkdar artist, Azərbaycanın tanınmış vokal ifaçısı Ramil Qasımova dahi Bülbülün ənənələrini qoruyub saxladığı, onun xatirəsinə göstərdiyi sevgi və ehtiram üçün təşəkkürünü bildirib.
Əməkdar artist Ramil Qasımov qeyd edib ki, Bülbül onun müəllimi Xalq artisti Mobil Əhmədovun ustadı olub. “Bu məktəbi yaşatmaq, davam etdirmək bilavasitə mənim borcumdur. Eyni zamanda, bugünkü nəsillər bilməlidirlər ki, əldə etdikləri uğurların bünövrəsində dahi Bülbülün danılmaz xidmətləri durur. Məhz Azərbaycanda klassik vokal ənənələrinin formalaşması, geniş vüsət alması, elmi vokal laboratoriyasının, Bakı Musiqi Akademiyasında “Solo oxuma və opera hazırlığı” kafedrasının yaradılması Bülbülün adı ilə bağlıdır. Bu filmdə də o məktəbin böyüklüyü və milli ifaçılıq ənənələrinin azərbaycançılıq ifa tərzindən söhbət açılır. Filmdə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının direktoru, Xalq artisti, dünyaşöhrətli tenor Yusif Eyvazov, Xalq artistləri Siyavuş Kərimi, Azər Zeynalov, Samir Cəfərov, musiqişünas, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Lalə Hüseynova və Əməkdar artist Anar Şuşalının fikirləri yer alıb”, – deyə vurğulayıb.
Əməkdar artist Ramil Qasımov fürsətdən istifadə edərək, sonda filmin çəkilişində göstərilən köməyə görə Bülbülün Memorial Muzeyinə öz dərin təşəkkürünü bildirib.
Sonra film nümayiş olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
“Məni fəsilsiz sevərsənmi?” -ESSE
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Sevmək...
Sevəndə necə sevir insanlar?
Necə sevirsən sən?
Bilmək istəyirəm, əgər məni sevsən necə sevəcəksən?
Bilmək istəyirəm, sən bu dünyanın hansı romanının aşiqisən?
Məni fəsilsiz sevərsənmi? Yağış altında kapşonumu keçirib günahkartək başıaşağı gəzərkən, ya da yaz gələndə baxçalardan lalə, çobanyastığı toplayarkən. Məni yayın ən qızmar ayında çiyələkli dondurma axtararkən sevərsənmi biraz?
Sənin yanında ağlayanda, ən çox səninlə güləndə qəlbində saxlayarsanmı?
Bəzən heç sevmədiyin musiqiləri birlikdə dinləyək deyə səninlə dalaşanda, ya da sənin sevdiyin o filmə baxmaq istəməyəndə...
Məsələn, ən çətin anlarını görəndə sənə qaçarkən, amma özüm çətinə düşəndə səndən qaçışlarımı görə-görə gələrsənmi ardımca?
Məni bir az həssas anlarımda, həyatımda səndən başqa kimsəm yoxmuştək sənə bağlananda, tək sənə sarılanda, bezmədən, usanmadan, sadəcə mən varmışam kimi sevərsənmi?
Qış-yay demədən ruhumu isidərsənmi istəsəm?
Mən sevərəm səni. Qışında da, yazında da. Sevərəm, ayrılarkən gözlərində gördüyüm o vecsiz baxışınla da. Bir az qırğın, bir az uşaqca davranışlarınla da.
Əslində səbəb axtarmadan, "rəğmən" sevərəm səni. Hər şeyə rəğmən, hər kəsə rəğmən...
Səni sevsəm, şərtsiz sevərəm mən. Heç nə istəmədən, heç nə gözləmədən.
Sevsəm, zamansız sevərəm mən, gələcəyi düşünmədən, keçmişə baxmadan.
Və səni sevsəm... Gün gələndə, sən məni sevəndə, mən hələ də səni sevsəm, üzmədən sevəcəyəm səni. İllərdir bu anı gözlədiyimi unutmadan, sanki Məcnunmuş kimi. Sanki Fərhadmış, Sanki Əsliymiş kimi. Sanki heç kiminkinə bənzəməyən ən mükəmməl sevgi mənimmiş kimi.
Sən məni sevdiyin gün mən də səni sevə bilsəm...
Hər xatirənlə, hər xatirinlə sevərəm səni... Günü bu gün də sevdiyim kimi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.09.2023)
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Qırğızıstan Milli Universiteti arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Günay Əfəndiyeva Qırğızıstana səfəri çərçivəsində Yusif Balasaqunlu adına Qırğızıstan Milli Universitetini ziyarət edərək, universitetin rektoru Tolobek Abdıraxmanovla görüşüb. Görüşdə Azərbaycan Qırğız Respublikasındakı səfiri Lətif Qəndilov, eləcə də Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun Qırğızıstan nümayəndələri Mirbek Karibayev və Nazgul Omurzakova iştirak ediblər.
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondundan verilən məlumata görə, görüşdə tərəflər Fond ilə Qırğızıstan Milli Universitetinin Türk xalqlarının çoxəsrlik dəyərlərinin təbliği və təşviqi yönündə qarşılıqlı iş birliyi məsələləri ətrafında müzakirələr aparıblar.
Görüşün sonunda Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Yusif Balasaqunlu adına Qırğızıstan Milli Universiteti arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu imzalanıb.
Memorandum çərçivəsində nəzərdə tutulan məsələlər sırasında Qırğızıstan Milli Universitetində “Türk İrsi Mərkəzi”nin və “Türkdilli Ölkələrin Jurnalistika Mərkəzi”nin yaradılması yer alır. Ümumtürk mədəni irsinin qorunması və tanıdılmasına yönəlmiş “Türk İrsi Mərkəzi” təhsil və tədqiqat fəaliyyətlərinin, mədəni mübadilələrin təmin olunması məqsədini daşıyır.
“Türkdilli Ölkələrin Jurnalistika Mərkəzi” türk xalqları arasında media və jurnalistika sahəsi üzrə peşəkar fəaliyyətin təşviqini və müvafiq istiqamətdə əməkdaşlıq şəbəkəsinin genişləndirilməsini ehtiva edir.
Görüşdə tərəflər Fondun himayəsi ilə Universitetdə yaradılacaq Mərkəzlərin türk ölkələrinin mədəniyyətinin, elm və təhsilinin inkişafına töhfə verəcəyindən əminliklərini ifadə ediblər.
Fondun prezidenti Günay Əfəndiyeva bu xüsusda təşkilatın əməkdaşlıq etdiyi müxtəlif ali təhsil müəssisələrində sahə üzrə Türk Dünyası Mərkəzlərinin yaradılmasından bəhs edib. Günay Əfəndiyeva onların əsasında böyük şəbəkənin qurulmasının türk xalqlarının inteqrasiyasına, çoxtərəfli mübadilələrinin intensivləşməsinə yönələcəyini diqqətə çatdırıb.
Tərəflər Fond ilə Universitet arasında Anlaşma Memorandumunun imzalanmasını səmərəli əməkdaşlığın başlanğıcı və ortaq məqsədlərin qarşılıqlı şəkildə həyata keçirilməsi yönündə mühüm addım kimi qiymətləndiriblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
Bakı, 105
Murat Vəlixanov, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
1-Cİ PƏRDƏ
İstanbul şəhəri, 14 Sentyabr 1918-ci il.
M:Əsgər, dərhal Nuri Paşanın çağırın!
A:Oldu, Paşam!
N:Paşa həzrətləri, məni əmr etmisiniz.
M:Gəl, Nuru paşam. Gün doğmadan Bakıda olun bütün təchizatınızla birlikdə. Azərbaycanlı qardaşlarımızın yanında olun. Bakını rus işğalçılarından təmizləmək şərtdir. Qida, silah, nə qədər əskiklik varsa tamamlansın.
N:Baş üstə, Paşa həzrətləri.
2-Cİ PƏRDƏ
Bakı şəhəri, 15 Sentyabr 1918-ci il.
Ə:Yoldaş Mehmandarov, artıq mərmimiz bitir. Azadlıq mübarizəmiz deyəsən son mərmimizlə birlikdə bitəcək.
S:Yox, yoldaş Şıxlinski, səhviniz var. Biz ölsək də mübarizəmiz ölməyəcək. Bizdən sonrakılar bu mübarizəni dvam etdirəcək. Mən əminəm ki, bizim verdiyimiz bu haqq savaşının ardı hələ gələcək. Haqqını halal et, yoldaş Şıxlinski, mənim dəyərli silahdaşım.
Elə bu vaxt arxadan gələn səs Səmədbəy Mehmandarov və Əliağa Şıxlinskinin tükənmiş ümidlərini yenidən közərtdi.
N:Geri addım atmaq bizim qanımızda var, qardaşlar? Yorulmaq Türkə yaraşarmı heç?
S:Nuru paşa. Xoş gəldiniz, qardaş.
Ş:Türkün baş tacı, yıxılmaz dirəyi Nuru Paşa. Xoş gəldiniz qardaş.
N:Xoş gördük, qardaşlar. Eşitdik ki, qardaşlarımız haqq savaşı uğrunda ayağa qalxıb, bu yolda bizim də dəstəyimiz olsun istədik.
S:Tam vaxtında gəldiniz, qardaş. Bizim əlimiz hər yerdən üzülmüşdü. Tam vaxtında yetişdiniz.
N:Elə də olmalıdır, qardaşım. Türkün türkdən başqa dostu-sirdaşı yoxdur. Deyin hələ, haradan başlayırıq?
Ş:Şəhərin əsas nöqtəsi qala qapısı və dənizkənarıdı. O istiqamətlər güclü şəkildə müdafiə olunur. Ordan şəhərə daxil olmaq çətin olacaq.
N:Türkün haqq savaşının asan olduğu harda görülüb, cənab Şıxlinski? Dənizkənarından hücum edib əvvəlcə ön tərəfdəki birlikləri geri sovuracağıq, ardınca bütün gücümüzlə hücum edib qala divarlarına qədər irəliləyəcəyik. İndi dayansaq bu fürsət bir daha əlimizə keçməyəcək. Uca ALLAHIN izni ilə Qafqaz-İslam ordusu bu xaçlıları yerlə yeksan edəcək və günəş ikinci dəfə doğmamış Bakımız sahibinə qovuşacaq.
S:Amin İnşallah, Nuru Paşam!
N:Bismillah. Qəzamız mübarək, ALLAH yardımçımız olsun!
Gərgin keçən döyüşlər zamanı Bakı Şəhəri sentaybrın 15-i axşam saatlarında azadlığına qovuşdu. Qafqaz İslam Ordusu bu döyüşlərdə 1130 şəhid verdi.
N:Qardaş bunlar qaçır, mən şanlı Azərbaycan bayrağını Bakının Qala divarlarına sancacağam.
Ş:Nuru Paşa, gözlə birlikdə gedək, bu soysuzlar pusqu qurar, birdən.
N:Boş ver, qardaşım, bunların pusqu quracaq halı qalmayıb. Mən gedirəm qoruma atəşi aç.
S:Nuru paşa. Paşanı qoruyun.
N:Ay qansızlar gəlin. Türkə aid olana göz dikənin gözünü oyub yerinə duzu basarıq ALLAHIN İZNİ İLƏ.
Arxadan atılan mərmilərdən birinin qəlpəsi Nuru paşanın kürəyinə dəyir.
S:Nuru Paşa, qardaş səbrli ol, sən sağalacaqsan, hələ yolumuz uzundu. Səninlə birgə hələ Zəngəzura, İrəvana gedəciyik.
N:Gedəcəyik, əlbəttə gedəcəyik. Biz bu bolşevik-daşnak tör-töküntülərini sonuncusuna kimi yox edəcəyik. RƏBBİM çoxumuza vətən torpağında şəhid olmağı nəsib etdi. Onların da arzularını biz həyata keçirəcəyik. ƏŞHƏDÜ ƏN LA İLAHƏ İLALLAH VƏ ƏŞHƏDÜ ƏN LA MUHAMMEDƏN ABDUHU VƏ RƏSULULLAH.
Ş:Məkanları cənnət olsun, qardaş. Yoldaş Mehmandarov, Mustafa Kamal Paşaya dərhal məktub yazılmalıdır. Həm qələbənin sevincini bölüşmək üçün, həm də şəhidlərimizin nəəşini təhvil vermək üçün.
S:Düzdü, yoldaş Şıxlinski, tez Mustafa Kamal Paşaya məktub yazaraq onu vəziyyətdən xəbərdar edin.
3-CÜ PƏRDƏ
İstanbul, 17 Sentyabr 1918-ci il.
M:Çox şükür, azərbaycanlı qardaşlarımızın vətən həsrəti sona yetmişdir və bu haqq savaşında Qafqaz-İslam ordusunun 1130 igidi şəhid olmuşdur. ALLAH şəhidlərimizə rəhmət eləsin. AMİN.
4-CÜ PƏRDƏ
Hadisələrdən 105 il sonra, 15 sentyabr 2023-cü il, Bakı, 1-ci Fəxri Xiyaban.
M:Ata, bura haradır?
P:Bura aldığımız nəfəsi, içdiyimiz suyu, yediyimiz çörəyi borclu olduğumuz şəhidlərimizin uyuduğu yerdir, Murad. Düz 105 il əvvəl 1918-ci il Sentyabrın 15-ində Qafqaz-islam ordusu Bakıya daxil oldu və erməni-rus qoşunlarını məğlub edərək Bakını işğaldan azad etdi və elə həmin il Bakı şanlı Azərbaycanımızın paytaxtı oldu. Qafqaz-İslam ordusunun komandanı Nuru Paşa Bakıda şəhid olub. İndi mənə söz ver, Murad. Söz ver: Torpağın üçün, vətənin üçün canını qanını əsirgəməyəcəksən. Lazım gələrsə bu yolda şəhid olmaqdan belə qaçmayacaqsan.
M:Söz verirəm, ata, mən də hamı kimi bu vətənin, millətin, bu torpağın uğrunda canımı-qanımı fəda edəcəm, sənə, milllətimə layiq oğul olacam.
P:Afərin mənim oğluma. Səninlə fəxr edirəm.
ALLAH BÜTÜN ŞƏHİDLƏRİMİZƏ RƏHMƏT ELƏSİN!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
Tərcümə Mərkəzində görüş
Meksikanın Azərbaycandakı səfiri xanım Viktoriya Romero sentyabrın 26-da Dövlət Tərcümə Mərkəzində olub.
Mərkəzin yaydığı məlumata görə, görüş zamanı Latın Amerikası ədəbiyyatının Azərbaycanda tanıdılması ilə bağlı Mərkəzin həyata keçirdiyi tərcümə və nəşr layihələri, ölkələrarası ədəbi əlaqə və mübadilələrin genişləndirilməsi istiqamətində görüləcək işlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb. Azərbaycanda Latın Amerikası ədəbiyyatına olan sevgi və marağın, Mərkəzin 90-cı illərdən başlayaraq bu istiqamətdə davamlı şəkildə həyata keçirdiyi tərcümə və nəşr layihələrinin, Qabriel Qarsia Markes, Xuan Rulfo, Karlos Fuentes, Pablo Neruda, Mario Varqas Lyosa kimi dünya çaplı şair və yazıçıların ədəbi irsinin Azərbaycan oxucusuna çatdırılmasının əhəmiyyəti vurğulanıb.
Viktoriya Romero deyib: “Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi ilə sıx və səmərəli əməkdaşlıq çərçivəsində Mərkəzin Latın Amerikası ədəbiyyatı üzrə ərsəyə gətirdiyi nəşrlərin geniş təqdimatını təşkil etmək niyyətindəyik. Tədbirdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən Latın Amerikası ölkələrinin diplomatik nümayəndəliklərinin də iştirakı nəzərdə tutulur. Bu ədəbiyyat bayramına Latın Amerikası ölkələrini təmsil edən tanınmış şair və yazıçıların da qonaq qismində dəvət olunması ilə bağlı tərəfimizdən bütün zəruri tədbirlər görülməkdədir”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
BİRİ İKİSİNDƏ - Süleyman Abdullanın şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bu gün şeir vaxtıdır, Süleyman Abdullanın şeirləri ilə tanışlıqdır.
YOL ŞEİRİ
Hər sabah bir günü salıram yola,
Artan yaşımızdır, azalan ömür.
Uzanır gecələr getdikcə zaman
Gündüzlər gödəlir... və qalan ömür.
Sərinlik gətirir araya, dostum,
Taleyin boz yeli hansısa tindən.
Açıqdı pəncərə ürək qırana,
Baxırıq havanın sınan yerindən.
Kim qaldı son gündə əl uzatmağa,
Sənin də əvvəlki ərkin, havan yox.
Küsübdür ömrünün ağaran çağı,
Can dostu dediyin daha o can yox.
Qaldı bir işıqlıq nahar yeməyi,
Gəldik gözü toxdan, ürəyi toxdan.
Bu dünya dediyin vəfa acıdır,
Çoxları andını yeyibdi çoxdan.
Ad da tapmaq olmur xatırlamağa,
Yada da düşməyir unutmaq daha.
Əllərin üzülən vaxtıdır haqdan,
Əlidən qalmayıb əl tutmaq daha.
Çətindir bu ruhda yollara düşmək,
Dünən nə oldu ki, bu gün nə ola.
Düzdür, nə ümid var, nə vaxt sabaha,
Yenə də mən səni verirəm yola.
Gecikmə, toparlan işıq gözünə,
Mənə də bir vida edərsən, dostum.
Etibar eyləmək olmur heç kimə,
Keçib ürəyimdən gedərsən, dostum.
Canım sıxılanda əl sıxmıram mən,
Nə düşür tez küsüb gec barışana.
Bir zərrə nur qalıb, tükənməmişdən,
Mən də üz tuturam şər qarışana.
Keçən üşütmədir ağ ciyərimdən,
Bir udum nəfəs də alıram yola.
Adam var bir ömür vaxtı öldürür,
Mənsə...
Hər sabah bir günü salıram yola.
BOZ EVİN AĞ GECƏSİ
Sonra hamı susdu...
Daha hönkürmədi divar küncləri...
Nə vaxt qarışmışdı, yox idi bilən,
Axşamın xeyiri, sabahın şəri.
Şəkil çəkdirirdi sabaha sanki,
Donub divardibi qara kölgələr.
Unudub getmişdi gecə rəngini...
Sərsəm pəncərədən süzülürdü şər.
Hörümçək torları yuxulamışdı,
Tavanın gözündən axmırdı nur-zad.
Kədər sərilmişdi boz döşəmədə,
Xonçası çat qapı durmuşdu "azad"...
Külək oynadırdı əsən şüşəni,
Titrəyən pəncərə alaca idi.
Zorla nəfəsini dərirdi küçə,
Təngiyən nəfəslik balaca idi.
Dara çəkilirdi istidə daş yol,
Asılıb qalmışdı havada bürkü.
Aynalar əsirdi quş ürəyitək,
Paslı barmaqlığa qonmuşdu hürkü.
Arana düşmüşdü yolu atəşin,
Yanğı təbiətin nazı deyildi.
Payız sarısıydı üzü divarın,
Dərdin çiçəkləyən yazı deyildi.
Səsini çəkmişdi içinə dünya,
Gecə ağuşunda aldı qır damı.
Əvvəl külək idi o inildəyən...
Sonra…
Və susdu hamı...
SÖZÜN AXŞAM BAZARI
Hələ soyuqların zamanı deyil,
Havalar istidir, aralar sərin.
Nə söz vaxtı çəkir, nə də vaxt sözü,
Bazar günü imiş tərəzilərin...
Heç vaxt düzgün olmur pulla ölçülən,
Birinin fəhmi var, birinin zəhmi.
Üz-üzə dayanıb halallaşmağa
Alanın pulqabı, satanın rəhmi.
Sözü ucuzluğa getməyək daha,
Qulaqla ölçülməz bu yerdə darı.
Kimə deyəsən ki, bazardır bura,
Olmur bazar günü axşam bazarı.
ELƏ VAXT GƏLƏR Kİ...
Bu haqsız zamanın dəyişməyi var,
Yetişər çoxunun kiçilən günü.
Bir ömür şaqqanaq çəkəni ağlar,
Hıçqırıq boğanın gələr şən günü.
Arazın suları axar aşıqdan,
Topuq isladarıq yenə Kür boyu.
Hərənin ölümlük bir səbəbi var,
Mən sözdən ölmüşəm bir ömür boyu.
Vardır çox keçənin ümid hələsi,
İçilmiş çox andın amanı gələr.
O qədər dilək var vaxtı gələsi,
Bir də vaxt olar ki, zamanı gələr...
Üzü Xeyirəyik qarışanda şər,
İşığa çıxası var daha bir gün.
Bizim də yolumuz zülmətdən keçər,
Çıxar zil gecədən sabaha bir gün.
Bizim də haqqımız çatır xoş günə,
Yaraşmaz adama, eyləsə giley.
Zamanın təkəri dönər düzünə,
Elə vaxt gələr ki, dəyişər hər şey...
QƏRİBİN QÜRBƏT ŞEİRİ
Uzaqlardır ayrılığın ünvanı,
Hansı şəhər unudacaq adını?
Xəyalında şirin idi, gizlədin,
Damağında acıların dadını.
Yollar keçər gözlərindən dolama,
Toz dumanı lap axıra saxlayar.
Nə olsun ki, gülümsəyir dan yeri,
Axşamüstü qürub xəlvət ağlayar.
Həsrət var ki, yaşamağa dəymir heç,
Öz yurdunda ölmək imiş ən çətin.
Doğma elin qəribliyi bir ayrı,
Bir başqadır sıxıntısı qürbətin.
Uçurumlar atılmağa yarayır,
Nəfəsini dərə adam son kərə.
Üz çevirib sinə dolu çəkə ah
Əlçatmayan, ünyetməyən yerlərə.
Kimsə yoxdu söyləməyə əlvida,
Əllərini az silkələ boşluğa.
Yad olarsan, yer olar ki, hamıya,
Öyrəşmək var hələ, hələ boşluğa.
Tanış gəlməz küçələrin cod adı,
Tənhalığı ya tanıma, ya tanı.
Yaxınlaşıb yad birindən soruş lap,
Uzaqlardır ayrılığın ünvanı.
RƏNGLƏRİN ŞEİRİ
Heç kəs yaşıl çıxmayacaq bu payızdan,
hərənin bir yarpaq tökümü var –
sarı, sarı, sapsarı...
Ağaran üfüqlərə nəfəsi çatmaz baharın,
bütün yağışların bir çiçək dövrü
və bir yapraq tökümü...
Yağdımı, bir daha dolmayacaq o bulud...
Eh, necə də aldanıb yüyürmüşük
ətəyimiz qum dolu
göy qurşağının arxasınca.
Haqqıx daşları kimi yağıb
başımıza qızıl almalar,
sel-su axıdanda ömrümüzü zaman-zaman...
Axının əksinə üzməlisən
almaları tutmaq üçün,
oysa ki, olmur,
olmur quyruğunu tapdalamaq əjdahaların.
Ağzından çıxan atəş qarsar canını,
içindəki yanğını hiss edirsənsə,
hələ udmamış səni
zəbanə çəkən alovlar, demək...
Qürubun sarısında bir payız məhrəmliyi,
üfüqlərin o biri üzündən əsən
bir sərin mehə susayar
pəncələrindəki yanıq izləri...
Elə o andan atılarsan
yarpaq yağışının şiləvaranına...
Öndə bir ağ işıq,
arxada sapsarı bir qürub...
Heç kəs yaşıl çıxmayacaq ömrünün qışına,
biləsən,
hər dövrün öz rəngi var,
gözlərin tumurcuqlayacaqsa bir daha....
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)
Heydər Əliyev Mərkəzində “Liderin ürəyi” sənədli filmi təqdim olunacaq
Oktyabrın 10-da Heydər Əliyev Mərkəzində “Liderin ürəyi” (“Сердце лидера”) sənədli filminin təqdimatı keçiriləcək.
TASS informasiya agentliyinin baş direktorunun birinci müavini, Rusiya Federasiyasının Əməkdar jurnalisti Mixail Qusmanın müəllifi olduğu film Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr edilib.
Film Ulu Öndər Heydər Əliyevin xalqın təkidi ilə Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə qayıdışı və ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrü əhatə edir. Ekran əsərində belə bir qayıdışın dünya tarixində ilk dəfə baş verdiyi vurğulanır.
Filmin təqdimatı üçün 10 oktyabr tarixinin seçilməsi təsadüfi deyil. Belə ki, 10 oktyabr Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 1993-cü ildə birinci dəfə Prezident seçildikdən sonra andiçmə mərasiminin keçirildiyi gündür.
Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının tarixində mühüm rol oynayıb, dünya siyasətində silinməz iz qoyub. “Liderin ürəyi” sənədli filmində Mixail Qusmanın vaxtı ilə Bill Klinton, Corc Buş, Jak Şirak, Madlen Olbrayt, Toni Bleyer, Zbiqnev Bjezinski və digər dünya siyasətçiləri ilə Heydər Əliyev barədə apardığı söhbətlər də yer alıb.
Məhz Heydər Əliyevin dövründə rəsmi Bakı beynəlxalq arenada öz mövqeyini gücləndirərək strateji tərəfdaşlarının sayını artırıb, ATƏT və BMT kimi təşkilatlarda Azərbaycan diplomatiyası intensiv xarakter alıb. Uzaqgörən siyasətçi Heydər Əliyev xarici şirkətlərin Azərbaycana irihəcmli sərmayələr yönəltmələrinə, “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasına nail olub.
Filmdə Heydər Əliyevin Mixail Qusmanla eksklüziv müsahibələrini, dəyərli fikirlərini dinləmək, siyasi fəaliyyəti ilə bağlı nadir arxiv kadrları görmək mümkündür.
Çəkilişlər Moskva, Bakı və Ulu Öndərin doğulduğu Naxçıvanda aparılıb.
“Liderin ürəyi” sənədli filminin rejissoru Valeri Spirin, ssenari müəllifi Marina Deniseviçdir. Azərbaycanın Xalq artisti Polad Bülbüloğlu isə film üçün şair Yuri Ryaşentsevin şeirlərinə mahnı bəstələyib.
Film Azərbaycan və rus dillərində hazırlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.09.2023)