Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət” 

 

1.

Azərbaycan xalqının çox xeyirxah, təəssübkeş xalq olması barədə çox deyilib, çox eşidilib. Bu dəfə isə futbol üzrə milli komandamız sözügedən fikri isbatladı. 

Belə ki, Azərbaycan millisi səfərdə estonlardan 3 top yeyərək məğlub oldu. Bu, estonların tarixində ilk dəfə idi, 3 qol vurub qalib gəlmək! 

Millimiz eston xalqına müdhiş bir bayram yaşatdı! Afərin millimizə, onun 70 yaşlı, ayda da 70 min qazanana əcnəbi baş məşqçisinə! 

 

2

Dayısı və regionu hesabına yükəsk karyera əldə etmiş nazir Mazanov barədə  “Mazanovun nailiyyətləri” adlı kitab çapdan çıxıb. Kitab ağ vərəqlərdən ibarətdir.

 

3.

Güclü külək evlərin damlarını qoparır, ağacları aşırırdı. Sovet kəşfiyyatçısı Ştirlis düşündü ki, deyəsən külək başlayacaq. 

 

4.

“Neftçi” rəhbərliyi yerli məşqçiləri bəyənmir, əcnəbilər də gəlib klubu lap bərbad vəziyyətə salır. Roman Qriqorçuk da belə getdi. 

Bəlkə rəhbərlik “Neftçi” yə məşqçilik etməyə yadplanetli gətirsin?

 

5.

İcra başçısı müavininə:

-Bu camaat hardan bilir ki, bizim şəhərdə korrupsiya var? 

-Necə hardan, cənab başçı? Mətbuatdan.

-Dərhal məsələyə son qoyulsun!

-Oldu, cənab başçı. Demək, sabahdan korrupsiaya ilə mübarizəyə başlayırıq, eləmi?

-Korrusiyaya qarşı niyə? Mətbuata qarşı! 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Fazil Sənanın hekayəsi təqdim edilir. 

 

Bəhram qapını açıb hər tərəfin ağ örpəyə büründüyünü görcək öz-özünə: "Bəh, bəh! Nə gözəl havadı", - deyib uzunboğaz çəkmələrini geyinib darvazadan çölə çıxdı və ətrafı nəzərdən keçirib küçə yuxarı getməyə başladı. Küçənin sonundakı darvazanın ağzında dayanıb qapını döydü və bir az keçmiş, qapı açıldı.

- Sabahın xeyir, Cico.

- Aqibətin xeyir.

- Görürsən, nə gözəl havadı. Belə havada nə lazımdı? - Bəhram ətrafı nəzərdən keçirib Cicoya baxdı.

- Nə lazımdı? - Cico sual dolu baxışlarla Bəhrama baxdı.

- Nə lazım olacağını bilmirsən? Həmişə demirdin, məni də ova apar. Əsl ov havasıdı. Hazırlaş, bir azdan gedək.

- Belə qarda?

- Bəs nə? Əsl yeyib-içməli, ov havasıdı.

- İndi mən neyləməliyəm?

- Çörəyini ye, əynini geyin. Bir az da çörək, pendir götür. "Başı xamırlı" da yaddan çıxmasın, çöl soyuqdu. Gedim Zülüyə də deyim, o da hazırlaşsın, qayıdıram. Sən də bir saata kimi hazır ol.

- Oldu, - deyən Cico qapını örtüb evə getdi.

Aradan xeyli keçmiş Bəhram Cico da yanında Zülünün darvazasının yanına çatanda gördülər ki, Zülü qapının ağzında onları gözləyir.

- Bəhram, bəs bunun tüfəngi hanı? - deyən Zülü əli ilə Ciconu göstərdi və güldü.

- Bu, tüfəngsiz ovçudu.

- Zarafatsız, Ciconun tüfəngi hanı? Ovu nə ilə vuracaq?

- Ona tüfəng lazım deyil. Əgər sənin üçün çox maraqlıdırsa, məsələyə aydınlıq gətirim.

- Doğrudan, mənim üçün maraqlıdır. Bu soyuqda, qara bata-bata hara gedir?

- Zülü, mən elə bilirdim ki, sən əməlli-başlı ovçusan. Sənin heç ovçuluqdan anlayışın yox imiş.

- Sən elə danışırsan ki, elə bil ovçu təkcə sənsən. Mən tüfəng götürüb ov edəndə, sən hələ aşırmalı şalvar geyinirdin.

Sözündən, səsinin ahəngindən Zülünün incidiyini hiss edən Bəhram üzünü Zülüyə tutaraq dedi:

- Zülü, incimə, əzizim. Sualıma düzgün cavab versən, bilərəm ki, doğurdan da, sən ov edəndə mən aşırma şalvar geyinmişəm.

- Buyur, Boriq. - Zülünün sözünə hər üçü güldü.

- De görüm, ovçunun ova getməsi üçün nə lazımdı, Zülü?

- Tüfəng, bıçaq.

- Elə bu?

- Qalın pal-paltar, ov çantası, içində də yemək-içməyi, durbin, belində qatardan əlavə, ehtiyat patron.

- Qurtardın?

- Hə, qurtardım. Məncə, daha heç nə qalmadı. Ovçu üçün lazım olan hər şeyi sadaladım.

- Yaxşı, Zülü, sən sadaladıqlarının hamısını biz götürmüşük?

Bir az fikirləşən Zülü, yanlarında onların söhbətinə qulaq kəsilən Ciconun üzünə baxaraq güldü və dedi:

- Cico, sən bilərsən, mən sadaladıqlarımdan əlavə, ovçu üçün daha nə lazımdı? Görürəm, sən bizim ikimizdən də ağıllı adamsan. Çünki biz ova tüfənglə, sən tüfəngsiz gedirsən, - deyən Zülünün sözünə gülüşdülər.

- Yox, Zülü, ovçu üçün lazım olanların hamısını sadaladın. Mənim fikrimcə, əlavə olunası bir şey yoxdur.

- Ovçu üçün əsas lazım olanın adını çəkmədiniz. Bəhram yoldaşlarına baxdı.

Zülü ilə Cico maraqla "Boriq, o nədi ki, biz bilmədik, amma sən bilirsən?" - deyə soruşdular.

- Mən deyəndə ki, siz ovçu deyilsiniz, xətrinizə dəyir. İndi görürsən, Zülü, səni yanımda hərliyə-hərliyə ovçu eləmişəm. Ciconu da sənin kimi öyrədib ovçu eliyəcəm.

- Yaxşı, bildik ki, sən yaxşı, təcrübəli ovçusan. De görək, ovçu üçün daha nə lazımdı ki, biz bilmirik, amma sən bilirsən?

- Əsl ovçu üçün sizin sadaladıqlarınızla bərabər, ov tulası da olmalıdır. Kinolarda görməmisiniz ki, ovun yaraşığı tuladı? Ovu ürküdən, vurulan ovu gətirən ov tulasıdı. Ov tulasının əziyyəti ovçunun əziyyətindən heç də az deyil, bəlkə də çoxdur.

- Sənin sözünnən, bizim tulamız yoxdur, onda biz ovçu deyilik? - Zülü ilə Cico hər ikisi Bəhrama baxdı.

- Niyə, var. Heç tulasız da ova gedərlər?!

Zülü ilə Cico təəccüb qarışıq maraqla: - Tulamız varsa, bəs hanı? Biz görmürük, sən görürsən?" - dedilər.

- Siz görə bilməzsiniz. Onu ancaq mənim kimi ovçular görə bilər, - deyən Bəhram yanınca addımlayan yoldaşlarına baxıb gülümsündü.

- Göstər, biz də görək.

Zülü ilə Cico ayaq saxlayıb maraqla Bəhrama baxdılar.

Bəhram yoldaşlarına baxaraq güldü və dedi:

- Bəs, Cico nədi?

Zülünün qəhqəhəsindən tutulan Cico "Tüpürüm sizə də, sizin ovunuza da" deyib geri qayıtmaq istədikdə, Bəhram tez Ciconun qoluna girərək, "Ə, axmaqlama, hara qayıdırsan? Zarafat edirəm", - deyib minnət eləməyə başladı. Zülü də Ciconun bir qoluna girərək, "Boriqdi də, zarafat eləyir. Burda inciməli nə var?" - deyib Bəhrama dəstək oldu. Birtəhər Ciconun könlünü alaraq, qayıtmaq fikrindən daşındırıb yollarına davam etdilər.

- Zülü, kolluqlara fikir ver. Buralarda dovşan çox olur. Rast gəlsə, bir-ikisini vurardıq, günorta kabablayıb yeyərdik.

Bəhram sözünü tamamlamışdı ki, kolun dibindən dovşan tullana-tullana qaçmağa başladı. Zülünün tüfənginin açılmağı ilə dovşanın havaya qalxıb qarda eşələnməyi bir göz qırpımında baş verdi. Dostlar sevincək özlərini dovşana çatdırdılar. Bəhram dovşanın qulaqlarından tutub havaya qaldırdı və dedi:

- Halaldı sənə, Zülü, tulalıqdan çıxıb əməlli-başlı ovçu olmusan, - sözləri ilə Bəhram həm də Ciconun könlünü oxşamağa başladı.

Bəhram dovşanı Cicoya uzadaraq, - "Al, qoy çantaya, birini də vursaq, günorta yeməyimiz olacaq", - dedi.

- Yolumuz hayanadı, Boriq? - Zülü soruşdu.

- Qamışlı gölünə. Göldə yaxşı quş olur. Günorta yeməyini də gölün kənarında yeyərik. Elə yaxşı deyil?

- Yaxşı fikirdi. - Zülü dostunun fikrinə dəstək oldu.

- Zülü, sən o tərəfdən hərlən, tək yulğunun yanına gəl, biz də bu tərəfdən gedək. Bəlkə, dovşannan-zaddan bir şeyə rast gəldik. Bəhram əli ilə Zülünün gedəcəyi yerin istiqamətini göstərdi.

Vədələşdikləri yulğunun yanına çatanda Zülünün çantasında iki dovşan vardı.

- Birini də mən vurmuşam, -  dedi Bəhram.

Gölün yanına çatan kimi Bəhram dedi:

- Zülü, sən dovşanların adama birini soy, təmizlə, biz də çır-çırpı topalıyaq.

Bir azdan süfrə açıldı. Hərə çantasında götürdüyü çörəyi, pendiri, arağı süfrəyə qoydu. Sağlıqlar bir-birini əvəz etdikcə, şüşələr də bir-bir boşalmağa başlayırdı. Bəhram butulkanı götürdü ki, araq süzsün, baxdı ki, butulka boşdu. Əlini uzadıb o biri butulkanı götürdü. Gördü ki, əlindəki butulka da boşdu. Üzünü yoldaşlarına tutaraq: "Neçə şüşə arağımız var idi?" - dedi.

- Adama bir şüşə gətirmişdik. Cəmi üç butulka idi. - Zülü cavab verdi.

- Bəs burda dörd butulka var.

- Sənin gözünə elə görünür. Bilmirsən, başı xamırlını üç içəndə dörd saydırır adama? - deyən Ciconun sözünə, "Hə... Onu bilmirdim", - dedi Bəhram.

- Qalxın, görək göldə nə var, nə yox? - Zülü üzünü yoldaşlarına tutdu.

- Siz gölün kənarında qamışlığı ürküdün, quşlar havaya qalxsın. Mən vuracam, siz daşıyın. - Bəhram tüfəngini hazırlamağa başladı.

Zülü: "Cico hürkütsün, mən də atım", - dedi.

- Hə, Cico, sən qamışlığa gir, quşları ürküt, Zülü ilə mən də vurum.

Cico qamışlığa girib səs-küy saldı. Bu zaman bir dəstə quş havaya qalxdı. Bəhramla Zülü havaya qalxan quşlara atəş açdılar. Bir quş havada bir-iki dəfə qanad çalıb sahilə yaxın yerdə suya düşdü.

Bəhram sevincək çığırdı: "Cico, tez cum suya, quş suya düşdü".

- Boriq, su dərin olar, bataram, - deyən Cico qamışlıqdan cavab verdi.

- Ə, qorxma, qamışlığa yaxın düşdü. Sahilə yaxındı, ora dayazdı, tez ol, - Bəhram Ciconu tələsdirdi.

Arağın təsirindən çox şeyi fikirləşmək qabiliyyəti korşalmış Cico özünü verdi gölə. Bir az keçmiş göldən çıxan Cico titrəyə-titrəyə əlində tutduğu quşu Bəhrama uzadaraq: "al", - dedi və özü yaş paltarda sönmüş ocağın kənarında bürüşdü.

Bəhram quşu alıb o tərəf-bu tərəfinə baxaraq, "Bu nədi, ə?" - dedi.

Dişi-dişinə dəyən Cico güclə "bilmirəm" deyə bildi.

Zülü yaxınlaşıb quşu Bəhramın əlindən alıb o tərəf-bu tərəfinə baxaraq: "Boriq, nətər ovçusan, görmürsən, nədi? Qarğadı də", - dedi.

- Qarğa nədi? Nə axmaq-axmaq danışırsan? Bu qarda, soyuqda bir belə yolu gəlib elə bir qarğa vurmuşam? - deyən Bəhram acıqlı-acıqlı Zülünün üzünə baxdı.

- Yox, Boriq, iki qarğa vurmusan.

- İki qarğa vurmuşamsa, bəs, biri hanı?

- Boriq, vurduğun qarğanın biri budu, əlimdə ölüb. Biri də odu bax, sönmüş ocağın kənarında can verir. Narahat olma, uzağı, bir-iki saata o da öləcək. - deyən Zülü donmuş Ciconu Bəhrama göstərdi.

- Hə... Yenə yaxşıdı. Gülləm boşa getməyib. Bir gülləyə iki qarğa pis deyil, - deyən Bəhram baş verənləri dərk etmədən özündən razı halda gülümsündü.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi yazar Urmiyadan Əli Rəştbərdir.

 

 

Əli Rəştbər

Urmiya

 

 

AĞLAMAZDIM

 

Bilsəydim kədərim incidir səni,

Ürəyim dolanda heç ağlamazdım.

Vədəsiz küləklər ömür bağımın_

Yarpağın yolanda heç ağlamazdım.

 

Bilsəydim payıza bir isti sözsən,

Şaxtaya sazağa alovlu közsən,

Bilsəydim qışımda yoluma gözsən,

Baharım solanda heç ağlamazdım.

 

Nə varsa azadlıq, bütün dustaqlar,

Sənin əllərində olsa ıxtıyar.

Bilsəydim Qayıbın sən kimisi var,

Anamdan olanda heç ağlamazdım.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.10.2024)

 

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Onun haqqında fikir yürüdənlər heç də birmənalı danışmırlar. Necə deyərlər, topa tutanlar da var, tərifləyənlər də. Təbii haldır, belə aydınlar zəmanəsində birmənalı qarşılanmasalar da, tarix onları gələcək nəsillərə örnək kimi ötürə bilir. Bəzən mənə elə gəlir ki, Fazil Mustafa ötən əsrin əvvəlində yaşamış Mirzə Cəlilin müasir taleyini yaşayır…

 

Doğrudur, rəsmiyyətdə müxalifəti təmsil etsə də, müxalifətdə iqtidarı təmsil edir. O, xalqın arasında hakimiyyətin yox, hakimiyyətin içində xalq adamlarından biridir…

Təsadüfən "Anews Tv" yutub kanalına verdiyi müsahibəyə rast gəldim. O qədər gözəl fikirlər söylədi ki, illərlə ifadə etməyə səy göstərdiyim, çalışıb sözə çevirmək istədiyim fikirləri dilə gətirdi. Səmimiyyətimə inanın, bu gün o, hansı siyasi platformada təmsil olunduğundan, kimi dəstəklədiyindən asılı olmayaraq, zəmanəmizin Mirzə Cəlilidir...

Gözümü açandan bu cəmiyyət "ZİYALI" anlayışını hələ də müzakirə edir. Nəhayət ki, ZİYALI kimdir sualına ən dolğun cavabı Fazil bəydən eşitdim.

Deyir ki:- "Tarixlə yaşayan xalqlar faciəvi xalqlardır. Onları tarixdən ayırıb müasir dövrə gətirməyi bacarmaq lazımdır. Xalqını özünə güvənən, öz qəhrəmanını yeni dövrün insanları arasından seçə bilən bir xalqa çevirə bilməlisən. Təəssüf ki, bu baş verməyəndə Dədə Qorqud eposunda deyildiyi kimi, insan- baş kəsib, qan töküb ad qazanmağa üstünlük verir və zəkayla ad qazanmaqdan vaz keçir."

Bəli, əsl ZİYALI xalqını özünə güvənən, öz qəhrəmanını yeni dövrün insanları arasından seçə bilən bir xalqa çevirə biləndir...

Çox yox, hər dəfə Azərbaycan parlamentində təmsil olunan 125 deputatın 110-u Fazil Mustafa təfəkkürlü, Fazil Mustafa düşüncəli və nəhayət Fazil Mustafa məzmunlu insan olsaydı, xalq öz millət vəkilləri ilə fəxr edərdi...

Fazil Mustafa mövcud sistemin yaratdığı bəsit şərait daxilində xalqın problemlərinin həllinə yarımağa can atan tək-tək vicdanlı ziyalılardandır. O, deputatlığın imkan və imtiyazlarını özünə həsr edən adamlardan yox, xalq üçün xərcləməyi bacaran insanlardandır...

Bu günlərdə onun 59 yaşı tamam olur. Müxalifətin iqtidar yönlü, hakimiyyətin müxalif yönlü deputat kimi tanıdığı Fazil bəyi yeni yaşı münasibətilə təbrik edirəm. 

Kim necə tanıyır tanısın, mən onu xalqımın qənimət övladlarından biri hesab edirəm.

Yolu açıq olsun!

Ad günü mübarək!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.10.2024)

Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Poetik qiraətdə sizlərlə Narıngül Nadirdir. Şair, yazıçı, publisist Narıngül Nadir bu dəfə insanların vəfasızlıqlarından gileylənir:

 

Arxamca daş atdılar, 

Üz tutduğum adamlar, - deyir.

Xoş mütaliələr.

 

 

Bir topa buluddular,

Göyləri ovutdular,

Arxamca daş atdılar, 

Üz tutduğum adamlar

 

Kiçilib xal oldular,

Susdular lal oldular,

Hey qeylü-qal oldular,

Ovutduğum adamlar.

 

Görən hara getdilər,

Hansı düzdə bitdilər,

Gözlərimdən itdilər, 

Unutduğum adamlar.

 

Əvvələ gəlmədilər,

Dərdimi bölmədilər,

Tam ola bilmədilər,

Qayıtdığım adamlar.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.10.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Moskva şəhərində yaşayıb yaradan tanınmış şair, tərcüməçi,  AYB Moskva bölməsinin katibi Afaq Şıxlının  Vyetnam şairi və nasiri May Van Fanın yaradı­cı­lı­ğı­na həsr etdiyi məlumatı və şeirlərinin tərcüməsini təqdim edir.

 

 

 

Şöhrətilə öz ölkəsinin hü­dudlarını aşıb keçmiş çağ­daş Vyetnam şairi və nasiri May Van Fan yaradı­cı­lı­ğı­na müraciət etmək mənim üçün, bir tərcüməçi kimi, çox maraqlı oldu.

Yalnız şair və nasir deyil, həm də fəal ictimai xadim olan May Van Fan hələ II Qarabağ savaşı zamanı bizi dəstəkləyənlər sırasında ol­ması ilə diqqətimi çək­mişdi. Azərbaycan Prezi­denti cənab İlham Əliyevə müraciətlə yazılan mək­tub­da onun da imzası vardı:

“...Biz – şairlər və yazıçılar müharibələrə qarşı olsaq da, sizin fərqli durumunuz hər birimizi düşünməyə va­dar edir. Siz kiminsə torpaqlarını zəbt etmirsiniz. Siz öz ölkənizdə, öz torpaq­larınızı azad etmək üçün döyüşürsünüz.

Həqiqətsevər siyasətçilə­rin də dediyi kimi, Sizin başqa çıxış yolunuz yoxdur. Bilirik ki, Azərbaycanın və Azərbaycan xalqının gələ­cəyi naminə bu addımı atmalı idiniz.

Biz Sizi və Sizin xeyirxah xalqınızı ürəkdən dəstəklə­yirik!”

 

May Van Fan 1955-ci ildə Vyetnamın quzey bölgəsində,  Nin­bin əyalətinin Kimşon mahalında dünyaya gəlib.

Xanoyedəki Xarici dillər kollecinin Dilçilik və rus mədəniyyəti kafedrasının məzunu olmuş, sonra isə təhsilini Belorusiyada (1983) Qorki adına Pedaqoji institutda davam etdirmişdir.

Hazırda Xayfon şəhərində yaşayıb yaradır.

Əsərləri dünyanın 40-a yaxın dilinə rus, ingilis, fransız, belorus, italyan, ispan və s.) tərcümə edilib.

 

Varlıqda həqiqəti, adilik­də mənanı, sadədə gözəlliyi görmək, təbiətin və hadisə­lərin fitrətinə varmaq May Van Fan poeziyasının əsas özəl­liklərindəndir.

Canlı təbiət rəsmlərinin li­rikası, sevgi, dostluq, həyat, ümid, nigaranlıq, günü­mü­zün gerçəklikləri – bütün bunlar müəllifin şeirlərində sadə fəlsəfi fikirlər kimi təqdim olunub. Doğrudur, sadə və fəlsəfi kimi məf­humlar, ilk baxışdabir-birilə uzlaşmır, lakin May Van Fan xüsusi bir ustalıqla buna da nail olmuşdur.

         Onun şeirlərində həm Vyetnam xalqına, həm də bütün insanlığa ünvan­lan­mış ismarışlar vardır.

Uzaqlarda yaşasa da, xal­qımızın yaxın dostla­rından olan May Van Fanın şeir­lərini oxuduqca gözümüzün önündə qəribə, maraqlı po­etik su­rətlər canlanır. Onun düşüncə tərzində Kafkaya bənzərlikvardır.

Müəllifin yaradıcılığında  daosizm, zen-buddizm, eləcə də ekzistensializm xətləri bir-birilə kəsişir. Bəzən insana elə gəlir ki, Van Fan Yeri bir quş uçuşu zirvəsindən seyr edir, çox­larının görə bilmədiyini gö­rür, duya bilmədiyini du­yur...

“Qəflətən bəlli olur ki, bizim hamımızın qan qrupu birdir. Biz bu isti qırmızı çayın damarlarımızda ax­masına mane ola bilmirik. Mən elə həmin adamam, lakin bir qədər fərqli. Bir böcək və ya yırtıcı kimi müstəqil və azad... Sudakı balıq, göy üzündəki quş kimi xoşbəxt...”

 

Əzabkeş Vyetnam torpa­ğında belə bir fenomenin yetişməsi bir Tanrı lütfüdürdesək, yanıl­ma­rıq.

Düşünürəm ki, artıq bir çox dillərə tərcümə olu­naraq sevilmiş May Van Fan şeirlərinə müraciət edən Azərbaycan oxucusu da boşuna vaxt itirmiş ol­mayacaq. Əksinə, mənən da­ha da zənginləşəcək.

 

Bu şeirlərin əsl dəyəri, bəlkə, bu gün, bəlkə də, qərinələr sonra veriləcək. Bil­mirəm. Amma onu bi­lirəm ki, bir şair haqqında geniş təsəvvürə malik ol­maq üçün ilk növbədə onu oxumaq gərəkdir.

Gəlin birlikdə oxuyaq, bilək və tanıyaq! İnanıram ki, tanı­dıqca sevəcək, sevdikcə da­ha yaxından ta­nıya­caq­sınız.

 

                  

Çay yatağındakı daşlar

 

Suların rahat axmasına izn verin!

Nə zamandır üşüyür bu daşlar...

Çağlayan suların yuyub buza döndərdiyi

hərəkətsiz, sakit daşlar...

 

Baharmı gəlmiş?

Çiçəklər cığırların boynuna dolanmış.

Quşlar cəh-cəh vurur...

Çaya sarı əyilmiş ağaclar yırğalandıqca

qayalar da silkələnir sanki.

Yabanı çiçəklərin gözəlliyi əbədi hüzur kimidir...

Gurultuyla axan sulara göz yumur daşlar.

 

Boz pəncəli lanqurlar^[1]

ağacların kölgəsini silkələyir.

Narın-narın yağış yağır,

süzülür torpağın ən mübhəm guşələrinə...

Buludlar səmadan asılı qalmış...

Quava^[2] ətri bürümüş meşəni...

Kirpi iynələrini qabardıb durmuş …

 

Önəmli olan –

hər kəs

və hər şey

öz yerindədir bu an... 

 

 

Külək əsir...

 

Biz dar dalanlarda,

yaşıl otların üstündə, qaranlıq köşələrdə,

ağacların altında öpüşürdük.

 

Topuğa kimi suya batmışdı ayaqlarımız...

Sərt külək əsmişdi,

təzə-tər yarpaqlarla qidalanan tırtıl da

sənin çiynindən mənimkinə düşmüşdü.

 

Hələ də uçmağa davam edir arılar.

Şəlalələr eyni ahənglə axır,

yağış da aram-aram damcılayır...

Başlarını eyni tərəfə əymiş ağaclar... 

 

Yenta^[3] dağındakı çiçəklər

 

Dağın zirvəsində bitən çiçəklər

nə dəli rüzgarlardan qorxmuş,

nə başı üstdən ötən buludlardan.

 

Yeddi yüz il bundan öncə

İmperator

Xoanq Tran Nxan Tonq 

bu çiçəklərin yanından ötərkən

onlara təzim etmiş.

 

Sən də, mən də,

övladlarımız da – 

onları görərkən baş əyib keçək!

 

...Dağın ətəyində

bambuk dəyənəklərə dirənərək 

irəliləyən ziyarətçilər

gözlərini yuxarı dikmişdilər;

alışıb-yanan çiçəklərin tüstüsü göyə qalxırdı.

 

 

Gün doğarkən

 

Yamaclarda

selə dönən su...

Bir qaya başında

hüzur içində yatan daş...

Keçən gecə yağan yağış...

Yağışdan öncə və sonra burada oturan biri...

 

Sənsiz çox darıxıram... 

Tərpənməyə belə qorxuram;

mavi səmanı içimə çəkirəm,

canıma hopsun deyə...

Bitmək bilməyən leysan yağışlar

çınqıl daşları yuyub təmizləmək üçünmüş sanki...

 

Bu əsrarəngiz təbiət rəsmi

həyatı

dəlicəsinə sevməyə vadar edir məni:

Günəş doğarkən

nur çilənir dağların zirvəsinə.

Torpaq

bir ana bətnidir sanki...  

 

 

Səni ağzımda dilim kimi qoruyacağam

 

Səni ağzımda dilim kimiqoruya bilsəm...

Müharibələrdən, xəstəliklərdən...

Gözlə görülməyən

zəhərli oxlardan.

Dedi-qodudan, qeybətdən,

yalanlardan və təhlükələrdən...

 

Yolunda tikanlar olmasa daha.

Divarlar hörsəm –

səni çovğunlardan qorumaq üçün...

 

Yanaqlarıma toxun barmaqlarınla,

qolunu yüngülcə tərpədərək

zümzümə et

asta-asta,

səni öpməyə izn ver...

 

Sən

ağzında Ay işığı tutmuş balıqsan,

üzürsən

nigaran dənizə doğru...

 

 

Telefonda səni dinləmək

 

Telefonda necə təmiz,

necə xəfifdir səsin...

 

Bir içim su kimi...

Yenicə boy vermiş incə fidan,

Yetişmiş şirin bəhər,

Bulağın zümzüməsi kimi...

 

Xəttin o başınadək olan məsafə –

tarlalar, düzlər, kəndlər.

Dərin köklər...

Qapılar açılır aramızda.

Səni eşidə bilirəm:

ilıq torpaqda müqəddəs izlər açan dərin köklər,

dərələrdən keçən çaylar,

tikilən və çiçəklənən kəndlər,

geniş düzlər, yamyaşıl tarlalar sayəsində.

Qoy səsini duyum.

Cəfəng və mənasız sözlər söyləməyə davam et.

Onsuz da

bir neçə dəqiqə sonra adiləşəcək hər şey.

Getdikcə uzaqlaşan yosunlu dalğalar,

zərifliyin şirin dadı

və çınqıllı sahil qalacaq yalnız...

 

 

Göylərin nəhayətsiz olduğu yer

 

İsti yay mövsümü bitmək üzrə...

Ağaclar

çağlayan bulaqların yaxınlığındaca

susuzluqdan yanır...

 

Torunu cırmış balıqlar pozar zamanın düzənini.

Sonsuzluğa atlamadan öncə sıxılar insan.

Uca qüllələr

fəzanı zəbt etmiş sanki.

 

Göy muncuqlarla süslənmiş tac qoy başına,

parlasın saçların.

Şimşək, ildırım, fırtına – 

qorxmaz heç nədən.

Sən də qorxma.

 

Üzün Ayın görünməyən tərəfi kimidir...

Şirin meyvə kimi,

qızıl rəngli düyü kimi...

Nədənsə

düyü buxarına bürünmüş ixtiyar qadın

və kişi surətləri kövrəldir məni..

 

Buxar canıma hopur,

bir-birinə hörür buludları,

hər nəfəsdə bir ümid doğurur.

Soyuq yağış üşüdür sinəmi.

Hər şeyi, ləziz bir yeməyin dadı kimi,

yaddaşıma həkk etmək üçün...

Həqiqət – kəlmələri azad edər,

qurtuluş yox!

 

Özümə əmin olduqca

atəşin ağzındakı damğanı

bir o qədər aydın görürəm...

 

 

İlbaşı arınması

 

Nə qədər yuyunsam da,

hələ təmiz deyiləm.

Çırağın işığında

arınmaq üçün

geri dönürəm.

 

Çiyinlərimə düşsün işıq,

sonra əllərimə, çənəmə,

ayaqlarıma, dizlərimə,

gözlərimə...

Hər küncə-bucağa işıq yayılsın –

bütün gizli köşələrə...

Qızmar dəmiri suya cəzb edən qüvvə kimi,

qol-budaq atan ağac kimi

nəhayətsizdir onun gücü.

 

Baharın xətrinə arınıram.

Səssizcə ata-babalarımı yada salıram.

İşığa dalıram, sadəcə,

İşıq selinin altında adını anıram.

Beşik kimi yırğalanır işıq,

Uzaqda olanları düşünürəm...

Qoy çırağımız

getdikcə daha gur yansın!

 

 

Acı dərman

       (Cho Ngoca ithaf olunur)

 

Atəş yandırıb, yaxır səni, mənim balam.

Mən isə, sənin atan,

yanıb külə dönürəm.

Dərman acıdır, amma gözləyə bilmərik.

Əlimdən tut.

Bax, necə də şehə bənzəyir bu damcılar.

Bardaq da dolu deyil.

 

Gecə yaman soyuqdur!

Bilirsən,

incə ləçəklər

məhz acı köklərinin sayəsində gözəl ətir saçır.

Tər damcıları

əlimdə döyənəyə dönür sanki,

bahar süzülür bardaqlara...

 

Atanın

göz yaşı dövrü başlar,

acı-acı ağlar həqiqət.

Yuxuda nə görürsən, körpəm?

 

Dərmanı pəncərənin qarşısına qoyuram.

Böyüyüb mənim yaşıma çatanda

tufan qopacaq

bu bardağın dibində.

 

 

Qonaqla vidalaşarkən

 

Çayı dəmləyib gəldim,

Sən demə, qonaq getmiş.

Zəng etdim,

 “Dünyasını dəyişəli

yeddi ildir” – dedi ailəsi.

Bir yanlışlıq var.

 

Evimdə

alt-üst olmuş hər şey.

Divardakı şəkli kim çıxarmış?

Qurma saat haradadır?

Bu ucuz çay dəstini kim gətirmiş?

 

Qonşulara baş çəkdim,

Ərzaqların dəyərini soruşdum:

bəzi qiymətli növlər var,

bəzi növlərin qiyməti var.

 

Evdəyəm.

Çay hələ istidir.

Qonağın piyaləsini qarşıma çəkdim.

Ölüm təklükəsi saçan buxar

önümdə

bir adam boyu yüksəldi.

Və bir göz qırpımında yox oldu.

              

 

Fleyta…

 

Fleytaya nəfəs verirəm... Budur

cənnətə gedən yeddi yol:

do, re, mi, fa, sol, lya, si.

 

Havada qanad çalan

yeddi kəpənək.

Səmada bərq vuran

yeddi əsrarəngiz rəng.

Yerə düşən kölgədə

zərif bir fleyta silueti...

 

Dodaqlarımı ona toxundurmağa

və dönə-dönə öpməyə

vadar edir məni.

Bəmdən zilə keçərək

saysız-hesabsız səslərlə

oyadır gecəni.

Düymələrin üzəri ilə addımlayan gecənin

ayaq səsləri duyulur.

Kainat qulaq kəsilir bu ahəngə.

 

Yumşaq, incə notlar

mənim hələ də var olduğumu

xəbər verir uğursuz sahilə.

Və sabah oyananda

uğur limanının məni qarşılayacağına

inandırır.

 

İçimdəki boşluqların

bu doğma səslərə ehtiyacı var,

bir körpənin

ana südünə ehtiyacı olduğu kimi.

Fleytanın səsi nurtək

süzülür vücuduma

və ona daha da sıx sarılmaq keçir könlümdən.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.10.2024)