28 sentyabr. Beynəlxalq Konfutsi günü

Çin tarixi ilə Konfutsinin ad günü səkkizinci Ay ayının 27-ci gününə təsadüf edir, o da bu gündür. Bu müdrik filosofun günündə ən azı onun dillər əzbəri olmuş müdrik kəlamlarını xatırlamaq yerinə düşər. Məsələn, “Heç nə nə gec olur, nə də tez. Hər şey vaxtında olur”. Gözəl deyib, deyilmi? Yaxud, “Zaman pula bənzəyir – lazımsız yerə xərcləməsən hər şeyə çatar”. Birini də deyimmi? “Kamil insan gözəl söz deyə bilən insan deyil, söylədiyini edən və edə bildiyini söyləyən insandır”. Yaxşı, birini də deyim, yekunlaşdırım: ”Uzaq planları olmayan insanı yaxında fəlakətlər gözləyir.” Konfutsinin ən çox yayılan və təqdir edilən fikri isə yəqin ki, bilirsiniz, budur: “Qaranlığı günahlandırmaqdansa bir şam yandır”.

Bizə bəzən məhz bu çatışmır: Qaranlıqda bir şam yandırmaq!

28 sentyabr. Ümumdünya quduzluqla mübarizə günü

İnsanlarda və heyvanlarda rast gəlinən bu xəstəliyin ağır fəsadları olur, təkcə Amerikada hər il bu xəstəlikdən 55 min adam vəfat edir, hər 10 dəqiqəyə bir adam. Bu, böyük göstəricidir. Adətən it qapması nəticəsində bu xəstəliyə tutulan insanın müalicəsi əlbəttə mümkündür, amma bu müalicə çox bahadır, xüsusən inkişaf etməkdə olan ölkələrdə quduzluğun müalicəsi çətin alınır. Bu gün Quduzluqla Mübarizə Alyansı dünya ölkələrinə müraciət edir ki, quduzluğa yoluxanların müalicəsinə diqqət ayırsınlar.

Öz aramızdır, Bakıda gecə saatlarında küçələrə hakim olan küçə itləri sürülərini məgər az görmüşük? Adama hücum edərlər, quduzluğa yoluxdurmaq bir yana, parça-parça eləyərlər. Allah qorusun!

28 sentyabr. “Səfeh sual ver” günü

Bu gün insanlardan bir-birinə səfeh sual vermək tələb olunur, bu, əhval-ruhiyyəni yüksəltməyə, şənlənməyə xidmət edən bir aksiyadır. Səfeh sual kateqoriyasına aid olunan sualları təxmin etmək asandır. Fəlsəfədə belə bir anlam var, səfeh suala səfeh sualla cavab vermək. Maraqlı məntiqdir. Deyilənə görə, bir filosofa “Hansı arılar süd verir” sualı ünvanlananda o, “Bəs hansı inəklər bal verir” sualını cavab olaraq söyləyib. Bəşər tarixində ən səfeh sual isə ABŞ-da bir internet forumunda qeydə alınıb. Bir iştirakçı belə bir sual ünvanlayıb: “Əgər mən özümü yesəm, kilom iki dəfə artar, yoxsa yox olaram?”

Bəzən ən yüksək kürsülərdən ən yüksək çinli insanlar elə suallar səsləndirirlər ki, heç insan qəsdən səfeh sual vermək istəyəndə səfehlik dərəcəsi bu qədər yüksək ola bilmir. Elə bizim parlamentdə bu sayaq sualları eşitməyə, bir növ, adətkərdəyik. Çox dərinə getməyək amma.

28 sentyabr. Bu günə təsadüf edən əlamətdar hadisələr

Aclıqdan azad olunma günü. Daha çox Afrikada aclıqdan əziyyət çəkən insanlara dəstək məqsədini güdür. Beynəlxalq təhlükəsiz abort günü. Ev şəraitində riskli abortlar əleyhinə yönəli bir gündür. Beynəlxalq informasiyaya çatma günü. Məqsəd odur ki, hər bir insanın informasiyanı axtarmaq, tapmaq və yaymaq hüququna malik olması tanınsın. Simxat Tora günü. Yəhudi bayramıdır, Tövratın kütləvi oxunmasının illik siklinin başa çatması və yeni siklin başlamasını özündə ehtiva edir. Lombard günü. 1618-ci ildə Brüsseldə ilk lombardın açılması şərəfinədir. Bricit Bordo günü. 1934-cü ildə dünyanın seks simvolu adlandırılan fransız aktrisanın dünyaya gəlməsi şərəfinədir. Marçello Mastroyani günü. Bu isə dünyaşöhrətli italyan aktyorun 1924-cü ildə doğulması şərəfinədir.

Amerikanın da bu gün öz əlamətdar hadisələri var: Oğullar günü. İctimai torpaqlar günü. Yeyib-içmək də öz yerində: Uşaqlarla nahar eləmək günü. Çiyələk cemli piroq günü. Və ən nəhayət, Pivə içmək günü.

Varisin “21-30 sentyabrın təqvimi” yazısından

Vətəni şəhidlər, qazi, döyüşçü qanı müqəddəs edir. Azərbaycan Ordusunun müzəffər oğulları həm döyüşməyi, həm də söz deməyi bacarırlar. 30 ildir ki, canlarını “uf” demədən Vətənə qurban edən həmin oğulların adları Vətən tarixinə qanları ilə yazılıb. Onların arasında sözü ilə də tarixləşən, yaddaşlarda qalan şəhidlərimiz, qazilərimiz, Vətən müharibəsi iştirakçılarımız vardır.
“Söz” ədəbi layihəsi və Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə tezliklə  “İgidlərin sözü!!!” adlı antologiya  işıq üzü görəcək. Bu gündən etibarən layihə çərçivəsində döyüşən əsgərlərimzin şerlərini öz ifalarında dinləyicilərə, “SÖZ” layihəsinin pərəstişkarlarına və geniş oxucu kütləsinə layihə təşkilatçıları YouTube platformasında və digər sosial medialarda təqdim etməyə başlayıb. Sözlü-söhbətli igidlərimiz həm də 6 oktyabrda Bakıda keçirilən  Beynəlxalq Kitab sərgisində çıxış edəcəklər.
“İgidlərin SÖZÜ” kitabında toplanan şerlərin, esselərin içərisində həm də döyüşlər gedən anda yazılanları vardır. Bizim şəhidlərimiz və igidlərimiz həm süngüləri ilə döyüşüb, həm də qələmləri ilə tarix yazıblar! Bu şerlər çox gözəldir! Bu şerlərdən güllə səsi, torpaq ətri, barıt qoxusu, qan qoxusu, Vətən qoxusu gəlir!
Xatırlamaq istəyirik ki, “İgidlərin SÖZÜ” kitabının ideya müəllifi  “SÖZ” ədəbi layihəsinin rəhbəri  Nigar xanım Həsənzadə, kitabın redaktoru isə Aida Eyvazlı Göytürkdür.
“İgidlərin sözü” kitabında aprel şəhidləri Nazim Şamaxılı, Mikayıl Vahabzadə, Mirsalam Cəfərov,  II Qarabağ şəhidləri polkovnik-leytenant  Elzamin Təhməzov,   mayor Mehman Süleymanov,  şəhid əsgərlər Şahgündüz Cabbarov, Murad Mayıl oğlu Nəbiyev, Vətən müharibəsi iştirakçıları Vüsal  Hətəmov, Kərəm Aydın, Emin Piri, Sərxan Yolçuyev, Həsən Kür, Orxan Səlifov, Cavid Əli oğlu , Tofiq Əhməd, Eyvaz Əyyub, Araz Əfəndi, Səbuhi Qurbanov, Elvin İntiqamoğlu, Oğuz Alparslan, Nicat Ağayevin  yaradıcılıqları yer alıb.

“Ulduzlu gecə”

Heydər Əliyev adına Tiflis Dövlət Peşəkar Azərbaycan Dram Teatrının yaradıcı kollektivi tanınmış türk yazıçısı Əziz Nesinin “Öldür məni, əzizim” əsərini səhnələşdirib.
AzərTAC-ın xüsusi müxbiri Tbilisidən  xəbər verir ki, sentyabrın 26-da Tbilisidə, Kote Marcanişvili adına Dövlət Dram Teatrının səhnəsində tamaşanın premyerası olub.
Tamaşanın quruluşçu rejissoru və musiqi tərtibatçısı Giorgi Apxazavadır.
Tamaşada rolları aktrisalar Aida Tağıyeva, Leyla Qasımova və aktyor Telman İsfahanlı ifa ediblər.

“Azərkitab - kitab mərkəzində” "Mirvarid Dilbazi poeziya məclisi" İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə Gürcüstan Aşıqlar Birliyinin mərhum sədri, şair-publisist Dərviş Osman Əhmədoğlunun “Mən Borçalıda qaldım” adlı şeirlər kitabının təqdimatı keçirilib. Bu, onun sayca səkkizinci kitabıdır.
Kitab mərkəzinin mətbuat katibi Aysel Kərimin verdiyi məlumata görə, tədbirdə çıxış edən “Mirvarid Dilbazi poeziya məclisi” İB-nin sədri Güllü Eldar Tomarlı kitab barədə açıqlama verib, bildirib ki, kitaba  şairin indiyə qədər işıq üzü görməyən şeirləri, saz-söz adamlarının ona həsr etdikləri ithaflar və ürək sözləri yer alıb.
Türkiyənin Azərbaycandakı səfirinin birinci müavini Barış Sayğın, “Dədə Ələsgər ocağı” İctimai Birliyinin sədr müavini Vüsal Əmirov, “Aşıq Pəri məclisi”nin sədri Pərvanə Zəngəzurlu və digərləri çıxış edərək  mərhum şairin şeirlərindən söyləyiblər, ürək sözlərini bildiriblər.
Sonra iştirakçılara kitablar hədiyyə olunub.
Kitabın redaktoru Güllü Eldar Tomarlı, “Ön söz” müəllifi isə Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlıdır.

2012-ci ildə Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi, böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin əsərlərində təbliğ etdiyi ümumbəşəri dəyərlərin təbliğ olunması məqsədilə, bu dəyərləri özündə cəmləşdirən çox görkəmli şəxsiyyətlərə və qurumlara təqdim olunmaq üçün “Nizami Gəncəvi Beynəlxalq mükafatı” təsis edilib.
Mərkəzin mətbuat xidmətindən bildiriblər ki, qurumun 20-ci Beynəlxalq mükafatı Solomon R.Guggenheim Qəyyumlar Şurasının sədri xanım Vendi Fişerə Amerika Birləşmiş Ştatlarının Nyu-York şəhərində təşkil olunan xüsusi mərasimdə təqdim edilib. Xanım Vendy Fişer dünyadakı mədəniyyət müəssisələri ilə əməkdaşlıq edən tanınmış bir xeyriyyəçi, A4 İncəsənət Fondunun yaradıcısı, İsrail İncəsənət Muzeylərinin Dostları Britaniya Bürosunun (BFAMI) prezidenti, Tate Beynəlxalq Şurası, MoMA kimi mədəniyyət mərkəzlərinin idarə heyətinin üzvüdür.
Mükafatın təqdim olunmasına həsr olunmuş tədbirdə Albaniyanın Baş naziri Edi Rama, Robert F.Kennedi İnsan Hüquqları Fondunun Prezidenti xanım Kerri Kennedi, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının ali nümayəndəsi Migel Angel Moratinos, İsrailin sabiq xarici işlər naziri Tzipi Livni və Mərkəzin həmsədrləri Vayra Vike-Freyberqa və İsmayıl Seragəldin, Mərkəzin Baş katibi Rövşən Muradov çıxış ediblər.
Qeyd edək ki, ənənəvi olaraq hər il təqdim olunan beynəlxalq mükafatçılar sırasında Türkiyənin sabiq Prezidenti Süleyman Dəmirəl, ABŞ-ın sabiq Prezidenti Bill Klinton, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyeva, ABŞ-ın sabiq dövlət katibi Henri Kissincer, İordaniya Kralı II Abdullah, Misir Ərəb Respublikasının Prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi, UNESCO-nun xoşməramlı səfiri Marianna V.Vardinoyannis, BMT-nin sabiq Baş katibi Butros Butros-Qali, Nobel Sülh mükafatçısı Kailaş Satyarthi kimi şəxsiyyətlər var.

Rusiya ədəbi mühitində maraqlı bir hadisə qeydə alınıb. 24 yazıçı yeniyetmələr üçün bir roman yazıb.
“Rossiyskaya qazeta”nın məlumatına görə, 24 müasir yazıçının (o cümlədən məşhur Sergey Lukyanenko və Dmitriy Bıkovun) kollektiv şəkildə yazdıqları "Müharibə və sülh ayrıca götürülmüş bir məktəbdə" romanı artıq Rusiyada milli ədəbiyyat tarixinə düşmüşdür.
Moskva Beynəlxalq Kitab Yarmarkasının açılışı mərasimində  isə romanın yaradıcıları "Z nəsli" nominasiyasında "İlin kitabı" mükafatını qazanmışlar.
Xatırladaq ki, 34-cü Moskva Beynəlxalq Kitab Yarmarkası  “Eksposentr” sərgi salonunda fəaliyyət göstərir. Yarmarkada Rusiyanın müxtəlif regionlarının 200 nəşriyyatı iştirak edir. Burada 300 kitab təqdimatı nəzərdə tutulub.

Azərbaycanlı rejissorun “Şollerin arxivi” və “Stalinin qaranlıq keçmişi” filmləri daha bir uğura imza atıb. Belə ki, bu filmlər “Toronto 4th Multicultural” film festivalının seçilmiş filmlər siyahısına daxil olunub. Bu ekran əsərləri sentyabr 26-dan birincilik uğrunda yarışacaq.
Bu barədə AzərTAC-a “Şollerin arxivi” bədii filminin ssenari müəllifi, quruluşçu rejissoru və baş prodüseri Cəlaləddin Qasımov məlumat verib.
O deyib: “Azərbaycan mədəniyyətini, dəyərlərini dünyada tanıtmağımla qürur duyuram. Bu, təkcə mənim yox, bütövlükdə mədəniyyətimizin uğurudur. Düşünürəm ki, hər bir yaradıcı insan qismən də olsa ölkəmizin təbliği işinə töhfə verməlidir”.
Bildirib ki, ekran əsəri almanların Azərbaycana gəlişinin 200 illiyi münasibətilə və Prezident İlham Əliyevin imzaladığı müvafiq Sərəncama dəstək olaraq çəkilib. Film Avropa mədəniyyətinə azərbaycanlıların sədaqətindən, Azərbaycan-Almaniya dostluğundan, ölkəmizin multikultural dəyərlərindən bəhs edir.
Triller janrında çəkilmiş ekran əsərində Xalq artisti Sabir Məmmədov, Əməkdar artistlər Əjdər Zeynalov, Rövşən Kərimduxt, Ramiz Vəliyev, Sevda Ələkbərova, aktyor Mətləb Ərdəbilli və başqaları rol alıblar.
Ekran əsərinin süjet xətti ötən əsrin 40-cı illərində Azərbaycanda yaşamış alman mənşəli Şollerlər ailəsinin həyatı üzərində qurulub. Filmin çəkilişləri Gəncə, Göygöl, Tovuz və Bakıda aparılıb. Ekran əsərində alman ailəsinin timsalında insan dramı göstərilib. Eyni zamanda, xalqımızın multikultural dəyərlərə sadiq qalması nəzərdən qaçmayıb. Filmdə baş verən hadisələr real həyatdan götürülüb.
Qeyd edək ki, dünyada böyük marağa səbəb olan “Şollerin arxivi” bədii filmi Azərbaycan kino tarixində beynəlxalq festivallarda ən çox uğur əldə edən ekran əsərlərindəndir.
Festivalda ölkəmizi təmsil edəcək növbəti ekran əsəri Cəlaləddin Qasımovun “Stalinin qaranlıq keçmişi” filmidir. “SSP Production” şirkətinin ekranlaşdırdığı filmin redaktoru Əkbər Qoşalıdır, mətni isə Xalq artisti Eldost Bayram oxuyub. Ekran əsərində kapitalizmin ən böyük düşməni, minlərlə insan ölümünün baiskarı kimi tanınan qəddar Stalinin ömür yoluna, xüsusilə də Bakıdakı fəaliyyətinə xüsusi yer ayrılıb.