Cənubi koreyalı yazıçı Sungree Hanın xüsusi olaraq “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı üçün qeydləri

Bir neçə gün öncə yekinlaşmış 75-ci Kann kinofestivalı Cənubi Koreya üçün çox uğurlu keçdi, yəqin xəbərdarsınız, Cənubi Koreya 

kinorejissoru Pak Çan Ux “Ən yaxşı rejissor", Koreyalı aktyor Son  Can Xo isə rejissor Çan-uka Parkın "Getmək qərarı" mükafatına layiq görülüb - Bu mükafat münsiflərin “Qoca oğlan" və “Yarasa" münsif  mükafatlarından sonra ranqına görə üçüncü mükafat hesab olunur. Aktyor Son Can Xo bu mükafatı “Broker" filminə görə qazanıb.

Bir sözlə, 75-ci Kann kinofestivalı Cənubi Koreya kinematoqrafiyasının triumfu ilə başa çatıb. 

Onsuz da son illər bizim rejissorların filmləri beynəlxalq arenalarda fırtına qoparırdı. Bu da davamı!

Virciniya Məhkəməsinin binası yaxınlığında Johnny Depp tərəfdarları bir izdiham yaradaraq sevinclə onun adını səsləndirib. Məşhur aktyor keçmiş həyat yoldaşı Amber Hurdaya qarşı böhtan iddiasını qazanıb. Ona 14 milyon avrodan çox kompensasiya verilib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Euronews-a istinadən xəbər verir ki, Depp sosial şəbəkələrdə yazıb ki, ev zorakılığında ittihamlarla bağlı altı həftə ərzində bütün dünyaya hay-küy saldıqdan sonra nəhayət, keçmiş həyat yoldaşı məğlub olub, o özü isə həyata qayıdıb.

Ember Herd isə məhkəmənin qərarından “son dərəcə məyus olduğunu" bəyan edib və bu qərarı "bütün qadınlar üçün fiasko" adlandırıb.

Xəbər gəldi ki, Bakı kinoteatrlarında İmam  Şamilin həyatından bəhs edən “Amanat”  filmi nümayiş olunacaq. Çar istibdadına qarşı qəhrəmanlıqla vuruşan, Ruisya imperiyasının boyunduruğu altında əzilən xalqların milli azadlıq hərəkatında başda duran bu qəhrəman dağlıya böyük simpatiyası olan azərbaycanlılar biletin baha olmasını nəzərə almadan (14 manat) kinoteatrlara axışdılar. Və… Titrlərdə “Rusiya Federasiyasının istehsalı” sözlərini oxuyanda, necə deyərlər, “dalaqları sancdı”… 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, “Amanat” filminin rejissoru Rauf Qubayev, ssenaristləri Anton Simers və Amet Maqomedovdur, baş rollarda Amin Kuratov, Arslan Mirzabekov və Varvara Komarova çəkiliblər. Film avar xalqının milli qürur rəmzi  İmam Şamilin qəhrəmanlıq dolu həyat səlnaməsini deyil, onun oğlu Cəmalətdinin rus qızı Liza ilə sevgi əhvalatını canlandırır. Titrlər “süjet olmuş hadisələr üzərində qurulub” sözlərini nümayiş etdirir. Amma “olmuş hadisələri” yanaşı düzəndə belə bir yanlış mənzərə yaranır: deməzsənmiş, nə məsum Rus İmperatoru, nə də İmam Şamil müharibə istəmirlərmiş. Neçə illik savaşı qızışdıran “hiyləgər, xain” Osmanlı türkləri imiş. Şeyxin oğlunu da ruslar ona görə girov götürüblər ki, vəhşi avar tayfasının bir nümayəndəsi  oxusun, savadlansın, mədəni birisinə çevrilsin. Məhz buna görə də İmperator  İmamın varisi Cəmalətdinə Amanat - əmanət kimi baxır - öpüb, qucaqlayıb gözü üstə saxlayır.… 

Təəccübləndiniz, deyilmi? Düşündünüz ki, tarixi bu cür təhrif etməkmi olar? 

Filmin axırında Şamilin oğlu ruslarla avarlara ağıl öyrədən yerdə şəhid olur və bundan sonra İmam Şamil ”sülh” deyib ölən İmperatorun vəliəhdiylə “qardaş”laşır, müharibə bitir və Şamilin azadlıq savaşının tam bir yanlış, tam bir anlaşılmazlıq olduğu ortaya çıxır… 

Beləcə, İmam Şamilin dünya trixində iz qoyan onilliklər boyu davam etmiş azadlıq hərəkatı gözdın salınaraq heçə endirilir. 

Bəli, tarixi təhrif edən bir film əslində xırda xalqların milli qürurunu boğub velikorus şovinizminə xidmət edir. 

Əslində niyyət aydındır. Biz rus kinematoqrafiyasını qınaya da bilmərik. Hər kəs öz xeyrinə çalışmalıdır. Qoy ruslar bu sayaq filmlərini çəkib özləri üçün nümayiş etdirsinlər. Bu öz yerində. Amma bu filmin Bakıda, bir türk şəhərində, “bir millət, iki dövlət”in  paytaxtlarından birində nümayişi sadəcə bizlərə utancdır. Üstəlik, Azərbaycanda da illərdir davam edən İmam Şamil kultunu qırmaqdır. 

Xarici filmlər ölkə kinotetarlarına necə yol tapır, seçim necə edilir, bilən varmı? Zəmanət hanı ki, sabah Bakıda bir ermənipərəst film nümayiş olunmayacaq? 

Səmamızda Türk şahinləri uçur, bizlərsə kinotetarda Rusiya təbliğatında türkləri aşağılayan filmə tamaşa edirik.

Bərəkallah!

“Ədəbiyyat və incəsənət” portal sizə yazıçı Adəm İsmayıl Bakuvinin olduqca maraqlı “Yalanın 17 anı” romanından növbəti seçməni təqdim edir.

Stepan Zatikyan

20-ci əsrdə dünyanı bürüyən, çoxsaylı insan qətlinə, dağıntı və fəsadlara səbəb olan terror aktlarına görə.

Vardan Aravelsi

Sonradan erməni millətçiliyini insani cinayətkarlıqlara sürükləyən, qonşu dövlətlərə ərazi iddialarına həvəsləndirən saxta Böyük Ermənistan tarixinin yazılmasına görə.

Arutyun Şaxrikyan

Yaşadığı Osmanlı İmperiyasına xəyanətinə, erməni qiyamlarının təşkilinə, türk xalqının qətlimında iştirakına görə.

Mkrtıç Xrimyan

Yaşadığı Rus İmperiyasında rus millətinin nümayəndələrinin qətlinin təşkilinə, din pərdəsi altında müsəlman dinindən olan insanların fiziki məhvinə çağırışlara  görə.

Yepiskop Mesrop

Dünya siyasətinə “yataq anlaşması” kimi üzdəniraq, rüsvayçı bir təcrübənin gətirilməsinə, erməni qadınları lazımi adamların yatağına sürükləməsinə görə.

Erməni mədəniyyət xadimləri

Digər xalqların, əsasən də qonşu azərbaycanlıların minillik mədəniyyət nümunələrini oğurlayıb erməni xalqının adına saxtalaşdırmaları çabasına görə.

Andronik Ozanyan

Osmanlı və Rus imperiyaları ərazilərində türklərə və azərbaycanlılara yönəli ağlasığmaz vəhşiliklərlə müşayiət olunan qətliamlar həyata keçirdiyinə görə.

Asatur Vaçyants

1918-ci ilin martında Bakı şəhərində yerli azərbaycanlılara qarşı təşkil olunmuş bolşevik-daşnak genosidinin təşkilatçılığında roluna görə.

Amazasp Srvantsyan

1918-ci ilin aprelində Azərbaycanın Quba uyezdində yaşayan çoxmillətli əhaliyə, o cümlədən yəhudilərə qarşı həyata keçirilən qətliamın əsas siması olduğuna görə.

Qaregin Njde

Sovet hakimiyyətinin ilk ilində çoxsaylı erməni kommunistlərinin öldürülməsinə, erməni gənclərini nasizm ideologiyası ilə zəhərləməsinə, 2-ci dünya müharibəsi dövründə faşistlərin tərəfində döyüşən Erməni legion yaratmasına görə.

Kirk Kerkoryan

Dünyanın ən böyük kazino inhisarçısı olduğuna, çox sayda evlər yıxdığına görə.

Eduard Qriqoryan

Azərbaycan Respublikasının Sumqayıt şəhərində erməni millətçiliyinin ən şərəfsiz aktına imza ataraq millətlərarası münaqişəyə od vurmaq üçün öz ermənilərini öldürməsinə, zorlamasına görə.

Telman Qdlyan

Sovetlər dönəmində özbək xalqını müstəntiq kimi “Pambıq işi” adlanan saxta bir işlə olmazın məhrumiyyətlərə düçar etməsinə görə.

Abel Aqanbekyan

Sonradan əksər SSRİ respublikasında millətlərarası münaqişələrin yaranmasına səbəb olan “Qarabağ problemi”nin ideoloqu olması səbəbindən.

Mento Melkonyan

Bəşər tarixində Xolokostla bir sırada duran bir qətliamın – Xocalı qətliamının əsas icraçılarından biri olmasına, Xocalı və Xocavənd  bölgələrində tarixin min illik qədim izlərini, ən qədim tarixi abidələri yerlə yeksan etdirməsinə görə.

Zori Balayan

Yazıçı, ziyalı adına ləkə gətirərək həm birbaşa, həm də dolayısı ilə tarixdə hətta ən qatı quldurdan betər qanıçənlik missiyası yerinə yetirdiyinə görə.

Kim Qardaşyan

Porno industriyanı çiçəkləndirən, fahişəliyin leqallaşdırılmasına əmək sərf edən, əxlaq ehkamlarını uçurub dağıdan fəaliyyətinə görə.

SilkWay beynəlxalq ədəbiyyat festivalının Azərbaycan turunun daha bir finalçısı Murad Muradov olub. “Ədəbiyyat və incəsənət” portal bu gün sizə Muradı finala daşımış “Köhnə dolab” hekayəsini təqdim edir.

Murad Muradov Quba rayonunun Zərdabi qəsəbəsində yaşayır, ali təhsillidir, dövri mətbuatda hekayələri ilə müntəzəm çıxış edir. Hekayələrində günümüzün acılı-şirinli reallıqları öz əksini tapmaqdadır. 

*

 Nə az, nə çox, düz yeddi il qərib eldə - Rusiya bazarlarında tər töküb işlədikdən sonra nəhayət, günəşli günlərinə, qızıl payızına, qarlı qışına həsrət qaldığım vətənə gəlib çıxa bildim. Allaha şükürlər olsun ki, çəkdiyim bütün əzabları, qanqaraçılıqları Bakıya gələr-gəlməz şəhərin sakit bir güşəsində aldığım ikiotaqlı mənzil mənə unutdura bildi. Yeddi illik zəhmətim hədər getməmişdi. Artıq sinə dolusu nəfəs ala bilərdim...

Xırda-xuruş qayğıları da yoluna qoyub, əzizlərimi görmək üçün rayona - ata evimizə, qardaşımın yanına getdim. Ötən yeddi ildə kəndimizdə çox şey dəyişmişdi. Daha ağaclara, damlara dırmanmış uşaqlar, hasarlardan boylanan qız-gəlin gəlib-gedənə göz qoymurdu. Bulaqdan su daşıyan, eyvanın qabağından küçə qapısınacan bütün həyəti tərtəmiz süpürən, küçəni başdan-başa sulayan, samovara od salan adamları da görmədim. Kəndin daşlı yollarında nə nal taqqıltısı, nə də araba cırıltısı eşidilirdi. Məscidin qabağındakı meydana yığışıb şirin-şirin söhbət edən, zarafatlaşan yaşlı kişilər də gözə dəymirdi. Sakitlik idi, yaman...

Uşaqlığımın keçdiyi bu kəndi xeyli gəzib-dolandım. Yeddi il əvvəl ürəyimi açdığım, amma “yox” cavabı aldığım Ofelyagilin evinə kənardan xeyli baxdım. Həyətimizi qonşunun həyətindən ayıran hasara söykənib fikrə daldım. Baxışlarım hər yerdə atamı, anamı axtarırdı. Atamın bu həyət-bacadakı gur səsini eşidirdim. 

Sonra evə keçdim. Gözümə artırmanın bir küncündə anamın cehizliyi olan böyük paltar dolabı sataşdı. Dolaba yaxınlaşıb əlimi üzərində gəzdirdim. Rəngi solmuşdu, amma yan-yörəsində qırığı-filanı yox idi. Dolaba toxunduqca hiss etdiyim soyuqluq canımı üşütdü, dolab sanki cana gəldi, qəribə cırıltılı səs çıxardı. Dərhal da qapısı açıldı. Çox qorxdum. Ehtiyatla dolabın içinə baxdım: Geniş və qaranlıq idi. Kəsif bir iy burnumu qıcıqlandırdı. Hörümçəklər qapılarına naxış salmışdı. Anladığım qədər dolabdan gəlinbacım lazımsız əşyaları göz qabağından itirmək üçün istifadə edirmiş. Dolab məndə nostalji hisslər oyatdı. Yaxşı yadıma gəlir ki, o vaxt anam ən gözəl geyimlərimizi səliqə ilə bu dolaba yığıb saxlayardı. Hər axşam atam evə gətirdiyi pulları qabağına tökər, asta-asta sayıb, anama verərdi. Anam isə atamın qazandığı bu pulları, “dar gün üçündür” deyərək paltarların ciblərinə qoyub bu dolabda gizlədərdi. Dolab qapısının içəri tərəfindən asılmış aynaya bir vaxtlar anam baxıb uzun və qara hörüklərini darayar, ona çox yaraşan ağ kəlağayısını başına örtərdi. İndi həmin aynaya pas düşmüşdü, üzərində qara ləkələr vardı, şəffaflığını itirmişdi. Atam, nimdaş olsa da, ona yaraşan kostyumunun sağına-soluna, mən də məktəbli formamın gözəlliyinə, tələbə adını qazanıb şəhərə gedəndə mənim üçün alınmış geyimlərin necə yaraşıqlı olduğuna bu dolabın aynasında baxmışdım. O, bizim evdə yaşanan hər bir hadisənin şahidi olmuşdu.

Xatırladıqca kövrəlirdim. Üçüncü sinfin yay tətilində idik. Hər gün sinif yoldaşlarımı başıma yığıb kənd boyu aşağı-yuxarı gəzib, oynayardıq. Ara-sıra kənddə kimin bağında yetişmiş meyvə ağacları vardısa, xəlvəti o bağa girir, meyvələrdən dərib səssizcə çıxırdıq, sonra sakit bir yerə çəkilib ləzzətlə meyvələri yeyirdik. O günkü meyvə oğurluğumuz Həcər arvadın bağına idi. Yaşı altmışı haqlamış, saçını sarı rəngləyən, iri sinəli o qadını hələ də yaxşı xatırlayıram. Mən pusquda durub, gələn-gedən olsa, xəbər etməli idim. Fərid və Tural isə bağa girib sulu armudlardan dərməli idilər. Hər şey alt-üst oldu. Tural kök, tosqun bir oğlan idi. Onun çıxdığı budaq ağırlığa tab gətirməyib qırıldı. Tural tappıltıyla yerə dəydi. Səsə Həcər arvad çıxıb hay-həşir saldı. Güclə qacıb canımızı qurtardıq. Amma Həcər arvad bizi görmüşdü. Tural ağrıdan, işin korlanmasından əsəbiləşib yerdən yekə bir daş alıb, həyətə vızıldatdı. Daş düz gedib Həcər arvadın dünyadan bixəbər, otluqda eşələnən bir toyuğuna dəydi.

Bir neçə saat evə getmədim. Axşamtərəfi gizlicə, qapını ehtiyatla açıb həyətə girəndə atam məni ordaca haqladı. Qulağımın dibinə dəyən şapalaqdan ayaqlarım yerdən üzüldü.

“Bu, Həcər arvadın bağından oğurluq etməyinin, yumurtlayan toyuğunun da daşla vurub ayağını qırmağının cəzasıdır”, - dedi.

Səsə anam da bayıra çıxdı.

Nə qədər and-aman etsəm də ki, toyuğun ayağının qırılması mənlik deyil, nə atamı, nə anamı inandıra bildim. Atam həyət qapısını hirslə çırpıb küçəyə çıxdı. Bir xeyli vaxtdan sonra o, evə qayıdanda anama toyuğun ayağını, sən demə, mənim sındırmadığımı öyrəndiyini dedi. Onların danışığını mən də eşitdim. Atam bir kəlmə ilə belə könlümü almadı. Kiçik evimizdə özümə yer tapa bilmirdim. O gecə dolabın içinə girib səhərə qədər orda yatdım...

***

Axşama doğru günəş dağların dalında yox olanda mənim gəlişim münasibəti ilə eyvanın qabağındakı stolun üstünə ağappaq, tərtəmiz örtük salındı, süfrə açıldı. Masa arxasında əyləşdik. Gəlinbacımın bişirdiyi kənd çolpasından, isti təndir çörəyindən yeyə-yeyə, qardaşımdan bir xahiş etdim:

- Olarmı anamın paltar dolabını şəhərə aparım?

Qardaşımla gəlinbacım baxışdılar.

Xahişim qardaşımın zəndini min yerə apardı. Vəziyyəti yumşaltmaq üçün dedim:

- Ev əşyaları almağa pulum çatmır, bu dolab çox işimə yarayacaq.

Ürəyimdən keçənləri bilirlərmiş kimi mənə “yox” demədilər...

Ertəsi gün dolabı kənddə taksi sürücüsü işləyən Tahir kişinin üstü yük üçün düzəldilmiş “VAZ 2106”sına birtəhər yüklədik, mənim üçün qoyulmuş sovqatı yerbəyer edib şəhərə qayıtdım. Dolabı evimə sağ-salamat çatdırıb boş otağın bir küncündə, divara söykədim.

Dolab boş evin sifətini xeyli açmışdı. Qəribə idi: dolab gözümə təzə, yenicə alınıbmış kimi görünürdü, hətta ona toxunanda illərin yorğunluğunu canından qovmaq üçün çıxardığı cırıltı səsi də gəlmirdi. Bu köhnə dolabda nəsə bir sirr olduğunu düşünürdüm. Dolabla canlı varlıq kimi danışmağa başladım. Astadan pıçıldaşırdıq. Ona keçmişimizlə bağlı xoş sözlər deyirdim. Yada salınacaq xoş olmayan uşaqlıq xatirəsi olsa da, Həcər arvadın toyuq əhvalatında məni bir tək bu dolab anlamışdı. Dolabı sığallayıb, təşəkkür etdim.

Mətbəxdən bir əski götürüb islatdım və dolabın tozunu sildim. Nəm əski ilə əlimi onun səthində gəzdirdikcə dolab sanki gözümdə böyüyür, ucalırdı. İndi mən onun qarşısında çox cılız görünürdüm. Dolabı tər-təmiz silib parıldatdım. Sonra gəlinbacımın qoyduğu sovqatı mətbəxdə yerbəyer etməyə başladım. Çantaya bir zərf də qoyulmuşdu. Açdım. Zərfin içində toy dəvətnaməsi vardı:

“Sizi Raufla Ofelyanın toy məclisinə dəvət edirik...”

Siqaret yandırıb, dolab olan otağa keçdim. Külək pəncərənin arxasında əsib fit çalır, yarpaqları yerə tökürdü. Görünən ay olmasa idi, cansıxıcı mənzərə yaranardı. Qaranlıq otağa pərdəsiz pəncərədən düşən gur ay işığı tən ortada, döşəmənin üzərində pəncərənin şəklini əks etdirirdi. Əyləşdim. Külqabını da önümə qoydum. Siqaretdən dərin qullab ala-ala, uzun-uzadı, gözlərimi çəkmədən dolaba baxdım. Qəhər məni boğdu. Barmaqlarımı dolabın cilası getmiş dəstəyində gəzdirdim. İzaholunmaz bir doğmalıq, yaxınlıq məni özünə çəkdi. Dolabın qapısını açıb içinə girdim, çömbəlib oturdum. 

İndi dünyada özgə heç nə yox idi: bir ev vardı, bir bu köhnə dolab, bir də mən.