“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının reportajı

Paytaxtın “Mariott Abşeron” otelində Amerika Ticarət Palatasının Azərbaycan nümayəndəliyinin təşkilatçılığı ilə “Atabəylər: Şəmsəddin Eldəniz” çoxseriyalı tarixi-bədii televiziya filmi layihəsinin və tizerinin təqdimatı keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının verdiyi məlumata görə, təqdimatda 

Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət naziri Anar Kərimov, kino xadimləri, biznes strukturları rəhbərləri, iş adamları və media təmsilçiləri iştirak ediblər.

Görüş iştirakçılarını salamlayan “AmCham Azərbaycan”ın icraçı direktoru Gülnarə Aslanbəyli palatanın 2022-ci il üçün strateji hədəfləri çərçivəsində həyata keçirilən layihələr barədə məlumat verib, qarşıda duran planlardan bəhs edib.

Sonra “AmCham Azərbaycan”ın prezidenti Nərgiz Nəsrullayeva-Müdüroğlu mədəniyyət naziri Anar Kərimovu təqdim edib və görüşdə iştirakına görə minnətdarlığını bildirib.

Dəvətə görə təşəkkür edən Anar Kərimov deyib ki, hər bir xalqın qürur duyduğu sahələrdən biri onun mədəniyyətidir. Çünki mədəniyyət xalqların dəyərlərini, adət-ənənələrini, kimliyini göstərir: “Biz də, sözsüz ki, qədim və zəngin mədəniyyətimizlə fəxr edirik. Buna görə də mədəniyyətimizin daha da inkişafı, gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün əlimizdən gələni etməliyik”.

Nazirliyin mədəniyyətə strateji baxışları haqqında məlumat verən Anar Kərimov bildirib ki, niyyətimiz mədəniyyətin davamlığını qorumaq, mədəniyyəti həyat tərzimizin ayrılmaz və zəruri parçası kimi təşviq etmək, eyni zamanda, onu müstəqilliyimizin bir təzahürü olaraq inkişaf etdirməkdir: “Biz, həmçinin mədəniyyətin iqtisadi inkişafa töhfəsini də artırmaq istəyirik. Nazirlik azərbaycanlı kimliyini ucaldan, xalqımızı mənəvi baxımdan zənginləşdirən, yaradıcılığı və innovasiyanı təşviq edən bir mədəniyyət yaratmağa çalışır. Bunu reallaşdırmaq üçün konkret addımlar atmalıyıq. Burada bizim üçün ən önəmli beş fəaliyyət istiqaməti müəyyənləşdirilib. Bu istiqamətlər şəffaflığın təmin edilməsi, səmərəliliyin artırılması, idarəetmənin optimallaşdırılması, effektivliyin artırılması və rəqəmsallaşdırmanın aparılmasıdır. Mədəniyyət Nazirliyi özündə 5 minə yaxın müəssisə birləşdirir. Bu müəssisələrdə 45 minə yaxın insan çalışır. Bu sistemə şəffaflığın gətirilməsi, idarəetmənin təkmilləşdirilməsi və effektivliyin artırılması ən vacib məsələlərdən biridir”.

Cari ildə tarix-mədəniyyət abidələrinin qorunması və qeydiyyatı haqqında söz açan nazir bildirib ki, bu ilin ilk on ayı ərzində 54 abidə pasportlaşdırılıb, 273 abidənin isə mühafizə zonalarının layihələndirilməsi aparılıb. Bu addımlar həm də abidələrə kənar müdaxilənin qarşısının alınması məqsədilə atılır: Son iki ildə abidələrin pasportlaşdırılması və layihələndirilməsi statistikasında müsbət tendensiya müşahidə olunur.

Anar Kərimov, həmçinin mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyətini canlandıracaq innovativ əyləncələr layihəsi haqqında da məlumat verib, kino sahəsində, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə mədəniyyətin bərpası istiqamətində nazirlik tərəfindən görülən və görüləcək işlərdən danışıb. Nazir bu sahələrə dövlət-özəl sektor tərəfdaşlığının önəmli töhfə verə biləcəyini də diqqətə çatdırıb. Və təbii ki, nazir “Atabəylər: Şəmsəddin Eldəniz” layihəsindən də geniş bəhs edib. 

Sonra “AmCham Azərbaycan”ın rəhbərliyi tərəfindən nazirə xatirə hədiyyəsi təqdim olunub.

"Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri" QSC-nin Beynəlxalq əlaqələr departamentinin rəhbəri Elnar Məmmədov Mədəniyyət Nazirliyinin tərəfdaşlığı ilə çəkiləcək Azərbaycanın ilk tarixi çoxseriyalı bədii televiziya filmi – “Atabəylər: Şəmsəddin Eldəniz” haqqında daha geniş məlumat verib. Söyləyib ki, serialda tariximizin ən şərəfli dövrlərindən biri olan XII-XIII əsrlərə müraciət edilməklə Azərbaycan Atabəylərinin qurduğu dövlətin sərhədlərinə diqqət çəkiləcək, həmin dövrün hərbi-siyasi mənzərəsi ilə yanaşı, elmi və mədəni mühitini təmsil edən şəxsiyyətlərin obrazı canlandırılacaq: “Çalışmışıq ki, şanlı tariximizi mükəmməl şəkildə ekranlaşdıraq. Gələcək nəsillər bu filmə baxıb tariximizlə fəxr eləsinlər”. 

Elnar Məmmədov layihənin ideya müəllifi Sərvər Bayramovu səhnəyə dəvət edib, auditoriyaya təqdim edib. 

Daha sonra “Atabəylər: Şəmsəddin Eldəniz” çoxseriyalı bədii televiziya filminin treyleri nümayiş etdirilib.

Sonda “Amcham Azərbaycan”ın birinci vitse-prezidenti İlqar Mehdi və qurumun Marketinq, kommunikasiya və biznesin inkişafı üzrə İşçi qrupunun sədri Aysel Süleymanova çıxış edərək film haqqında fikirlərini bölüşüblər. Azərbaycandakı Ukrayna Ticarət Evinin direktoru Əlibala Məhərrəmzadə özəl sektora - kino industriyasına investisiya qoyulmasının faydalarından söz açıb, tədbir iştirakçılarını Azərbaycan üçün bu önəmli layihədə iştiraka dəvət edib. 

Treyler çəkilişlərini həyata keçirən Türkiyə kinematoqrafçıları, treylerdə rol alan aktyor heyəti, ssenari qrupunin rəhbəri, yazıçı Varis də səhnəyə dəvət ediliblər. 

Azərbaycanın ilk tarixi çoxseriyalı bədii televiziya filmi status alacaq “Atabəylər: Şəmsəddin Eldəniz” filmi Azərbaycan tarixinə dövlət quruculuğu nailiyyətləri, hərbi zəfərlər və mədəni intibah dövrü kimi düşmüş 12-ci əsrdəki hadisələrə iki böyük tarixi şəxsiyyətin – Atabəy Şəmsəddin Eldəniz və Möminə Xatunun həyat hekayətləri fonunda ekran səciyyəsi verəcək. Birinci mövsüm filmin 24 seriyasının tamaşaçılara çatrırılması nəzərdə tutulur. Növbəti mövsümlərdə “Turan yoluna doğan günəş” adlanacaq daha 24 bölümdə Atabəylər dövlətinin digər tarixi simalarının - Məhəmməd Cahan Pəhləvanın və Qızıl Arslanın hakimiyyəti dövrləri əhatə ediləcək.

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi, “Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutu, Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu və “İMZA” Sosial İnkişafa Dəstək İctimai Birliyinin tərəfdaşlığı ilə ərsəyə gələcək filmin hazırlıq mərhələsi artıq başa çatıb, filmin tizeri çəkilib.

Çoxseriyalı televiziya filmi həm birbaşa tarixi faktlar əsasında, həm də filmi tamaşaçıya daha da maraqlı çatdırmaq üçün yaradıcı heyətin bədii təxəyyülü üzrə ekranlaşdırılacaq.

Hazırlıq mərhələsinə bir çox tarix, mədəniyyət, ədəbiyyat və dilçilik mütəxəssisləri məsləhətçi qismində cəlb olunublar, Orta əsrlərin dil üslubu və ədəbi mühiti, sosial-mədəni həyatı barədə geniş araşdırmalar aparılıb, Ssenari qrupu  600 000 sözlük tarixi mənbələrə müraciət edib, mövcud olmuş ozanlar, ədəbi məclislər, divanlar barədə materiallar və müdrik kəlamlar toplanıb. Siyasi debatlar, döyüş səhnələri, sui-qəsdlər, xristian missionerlərinin fitnələri, saray intriqaları, müdhiş sevgi hekayələri, dini-siyasi ziddiyətlər film boyu bir-birini izləyəcək. Bir sözlə, çox baxımlı və dinamik bir ssenari ərsəyə gətirilib. Filmin aktyor heyətinə gəlincə,  olduqca tanınmış və sevilən aktyorların yer alacağını söyəmək olar.

Türkiyə Radio Televiziya Qurumu (TRT) və AzTV telekanalı ilə ilkin razılaşma əsasında çoxseriyalı televiziya filmlərinin çəkilişi üçün formalaşdırılan yeni prodakşn - “Şahdağfilm”-in peşəkar kino işçilərindən ibarət yaradıcı heyəti treninqlər üçün qardaş ölkədə olub. "Bozdağ Film" və “Akli Film" kimi tarixi filmlər istehsal edən məşhur prodakşnlarla təcrübə mübadiləsi aparılıb. Türkiyə tərəfin bu istiqamətdə geniş təcrübəsi nəzərə alınaraq çoxseriyalı filmin çəkilişlərində onlarla müştərək çalışmaq üçün razılaşma əldə olunub.

Hazırkı dövrdə bu filmin çəkilməsi və həyata vəsiqə almasının xüsusi əhəmiyyətini də ayrıca qeyd etmək istəyərdik. Hazırda Azərbaycan dövləti və xalqı tarixinin ən məsuliyyətli dövrünə qədəm qoyub. 44 günlük müharibədəki qalibiyyət ölkəmizdə həm ictimai-siyasi, həm mədəni intibah yaratmaqdadır. "Dəmir yumruq" ideologiyası bizi tariximizin qəhrəmanlıq səhifələrini daha əzmlə vərəqləməyə, vətənpərvərlik hislərini dərindən oyatmağa, gənc nəslin qürurlanması üçün böyük zəminlər hazırlamağa sövq edir.

Ümumiyyətlə, zəngin tarixi materialların kino industriyası dilində geniş auditoriyaya çatdırılması hazırda dünya miqyasında böyük aktuallıq kəsb edir. İnformasiya kommunikasiya texnologiyalarının yüksəliş mərhələsində dünya xalqlarında keçmişə marağın artması üçüncü minillik insanının xarakterik xüsusiyyətinə çevrilməkdədir. Bu fonda həmçinin, xalqların milli özünüdərki, öz genetik koduna uyğunlaşma istəyi aparıcı mövqe tutur. Tarixi tele-serialların dünyada populyarlıq qazanması da ilk növbədə bununla səciyyələnir.

Azərbaycan tarixində tamaşaçı auditoriyasının qarşısına çıxarmağa zəngin və maraqlı materiallar mövcuddur. Bu materiallara xronoloji ardıcıllıq baxımından yanaşıldıqda, qeyd etdiyimiz kimi, 12-ci əsr, Atabəylər dövrü müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətçilik uğurları ilə mədəniyyət intibahının sintezi nəticəsində hədsiz yüksəlişə nail olmuş bu dövlət, onun idarəçilik institutu, formalaşdırdığı sosial-ictimai, mədəni mühit orta əsrlər tarixində dünyanın inkişaf modelində əhəmiyyətli yer tutur. Eyni zamanda Atabəylər dövləti multikultural, tolerant mahiyyəti ilə seçilir. Filmin yaradıcı heyəti də bu fakta istinad edir.

Müxtəlif feodal dövlətlərinin vahid hakimiyyət altında birləşdirilməsi, həmin dövrdə yaşamış tarixi şəxsiyyətlərin obrazlarının təqdimatı, bir sözlə, dövlətçilik yollarında baş vermiş tarixi, dini, lirik, dramatik, diplomatik, siyasi və mədəni hadisələri çoxseriyalı televiziya filmində ekrana gətirmək əsas hədəfdir.

Layihədə Azərbaycan Atabəylər dövlətinin qurucusu Şəmsəddin Eldəniz və Möminə Xatundan başqa dahi mütəfəkkir Nizami Gəncəvi, Böyük Atabəy Qara Sunqur, Memar Əcəmi Naxçıvani, Sultan Səncər, Vəzir Kəmaülmülk və başqa şəxsiyyətlərin maraqlı obrazları da təqdim olunacaq, hadisələr kino dili ilə geniş tamaşaçı auditoriyasına çatdırılacaq, doğma tariximizin parlaq və keşməkeşli səhifələrinə ayna tutulacaq.

Ekran işinin çəkilişi üçün Azərbaycanın əsrarəngiz təbiətindən, qədim tarixi abidələrindən və bu məqsədlə yeni qurulacaq pavilyonlardan istifadə ediləcək. Pavilyonlarda erkən orta əsrlərə aid şəhərlər əks olunacaq. Gəncə, Naxçıvan, Beyləqan, Kutais, Təbriz, Dərbənd, Həmədan, Şamaxı şəhərləri, eləcə də Ələmut qalası, Zəngəzur və Qarabağ obası quraşdırılacaq. Şəhərlərdə saraylar, evlər, bazarlar, meydanlar, məscid və mədrəsələr, qalalar, habelə çadırlardan ibarət olacaq digər obalar da mütəxəssislərin köməyi ilə tam həmin dövrə - 12-ci əsrə aid tarixi mənbələrdəki əkslərinə uyğunlaşdırılacaq. Yeri gəlmişkən, Mədəniyyət Nazirliyinin təəşəbbüsü olaraq filmin çəkilişi boyu inşa ediləcək pavilyonların sonradan muzey-parklar kimi fəaliyyət göstərməsi də nəzərdə tutulur.

Bir sözlə, ortaya çox gərgin və məsuliyyətli hazırlıq prosesi keçmiş, böyük resurslar cəlb edilmiş və kifayət zədər peşəkarlıqla hazırlanmış zəngin bir layihə qoyulur.

“Ədəbiyyat və incəsənət” (26.11.2022)

Tanınmış səyyah Azər Qərib hazırda Malta adasında səyahətdədir, onun duzlu-məzəli Malta sərgüzəştlərini oxucularımıza təqdim edərik. 

Maltaya gəlib balıq yemədin, heşzad.

Soruşdum ofisiantdan ki, may frend, nədir sizin milli mətbəxiniz?

Qardaş sərildi yerə, sonra razqonla başını vurdu divara, əsəbdən titrəmə tutdu bunu ki, ə sən nətər adamsan? Bəgəm görmürsən ki, hər tərəfimiz dənizdir, hansı dağdan düşmüsən?

İstədim Qəbələnin adını verim, fırlama hinduşkadan qəzəllər deyim buna, amma sonra fikirləşdim ki, onsuz da  rayonumuz dillər əzbəridir, bu da həsəd aparsa nə üzərlik xilas edəcək bizi,  nə yanqaşıma, susdum.

Salmon gətirdi mənə, biz tərəfdə buna qızıl balıq deyirlər, amma hardan bilsin bunu Xəzərbilməz, sakitcə vurdum salmonu bədənə.

Utanmaz-utanmaz 20 avro pul da aldı məndən dələduz.

Yeri gəlmişkən, balığın duzu az idi, amma duzlu söhbətlər olan yerdə duzmu lazımdır bizə…?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2022)

Kəlağayı Azərbaycanın ən qədim məişət tarixinin bur sübutudur, buna görə də bu qadın baş geyiminə diqqət daim hissediləndir. Növbəti dəfə kəlağayı baş rolda olacaq. Özü də bu gün. “Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyinin təşəbbüsü ilə “Azərbaycan kəlağayısı min illərin yadigarı” adlı konsert proqramı təqdim ediləcək. Həmçinin İctimai Birlik “Azərbaycan kəlağayısı min illərin yadigarı” adlı kitabın və sənədli filmin təqdimatını da keçirəcək. Sözügedən film Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə layihə çərçivəsində ekranlaşdırılıb. Tədbir Beynəlxalq Muğam Mərkəzində baş tutacaq. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyinin sədri, şair-publisist Güllü Eldar Tomarlının kəlağayı barədə fikirlərini diqqətinizə çatdırır. 

“2014-cü il noyabrın 26-da Azərbaycan kəlağayı sənəti “Kəlağayı simvolizmi və ənənəvi sənəti” adı ilə UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilib. Həmin vaxtdan noyabrın 26-sı ölkəmizdə ''Azərbaycan kəlağayısı günü'' kimi qeyd olunmağa başlayıb.

Kəlağayı sənəti xalqımızın milli mənəvi dəyərlər sistemində və adət-ənənələrində ən mühüm mədəniyyət nümunələrindəndir. Kəlağayı təkcə baş geyimi deyil, həm də sevgi və gözəllik rəmzidir, naxış və ornamentləri xalq məişətinin bir çox xüsusiyyətlərini, milli-mənəvi dünyamızla bağlı mərasim və hadisələri, xalq sənətinin müxtəlif sahələrini təcəssüm etdirir. Həmçinin müxtəlif naxışlarla zəngin olan kəlağayıların hər birinin adının və naxışlarının fəlsəfəsi, təyinatı, xalq məişətində özünəməxsus yeri var.

Güllü Eldar Tomarlı qeyd edib ki, olduqca zərif, gözoxşayan baş örtüyü - kəlağayılarda el sənətkarlarının qəlbinin hərarəti duyulur. Kəlağayı milli baş örtüyü növü kimi qadınlarımızın geyimini tamamlayıb. Kəlağayının yeləni (haşiyəsi), bəzən isə xonçası (ortası) basmanaxış üsulu ilə həndəsi və nəbati naxışlarla bəzədilir. Milli geyimlərimizin bir hissəsi olan kəlağayı Azərbaycan qadınının dəyanət, sədaqət, ləyaqət simvoludur, kəlağayı milli dəyərlərimizin daşıyıcısıdır, kəlağayıda qədim və milli ornamentlərimiz öz əksini tapıb. Nənələrimiz illərlə kəlağayını öz sandıqlarında qoruyaraq nəsildən-nəslə ötürüblər. Dövr dəyişsə də, illər keçsə də, kəlağayıdan heç vaz keçməyiblər, bu baş örtüyünü toxuduqları xalçalar tək qoruyub saxlayıblar.

Kəlağayı istehsalı Azərbaycanda qədimdən məlumdur. Təbriz, Gəncə, Şamaxı, Şəki, Naxçıvan şəhərlərində, İsmayıllı rayonunun Basqal qəsəbəsində yüksəkkeyfiyyətli kəlağayılar hazırlanıb. Mənbələrin məlumatına görə, hələ orta əsrlərdən Gəncə və Basqal kəlağayıları xarici ölkələrə də ixrac olunurdu. Bu kəlağayıların ən gözəl nümunələri hələ XIX əsrin ortalarından başlayaraq, Paris, London, Sankt-Peterburq, Moskva, Tbilisi və digər şəhərlərdə keçirilən beynəlxalq sərgilərin yüksək mükafatlarına layiq görülüb.

“Xalqımızın şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrində, dastan, qoşma, gəraylı və bayatılarımızda, xüsusilə də aşıq poeziyasında kəlağayı haqqında olduqca maraqlı, poetik fikirlər əksini tapıb. Elə bu səbəbdən də Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisinin üzvləri, tanınmış müğənnilər, muğam ustaları, aşıqlar Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin səhnəsində geniş konsert proqramı ilə çıxış edəcək və konsertdə daha çox qədim baş örtüyümüz olan kəlağayıya həsr olunmuş bayatılar, şeirlər, mahnılar səsləndiriləcək”, konsertdən öncə, mənim 150-dən çox qədimi kəlağayılarım, Əməkdar incəsənət xadimi Fəxriyyə Xələfovanın milli geyim kolleksiyası və rəssam Gülnarə Məmmədovanın milliliyimizi, Zəfərimizi təcəssüm etdirən rəsm əsərlərinin sərgisi olacaq”.

“Ədəbiyyat və incəsənət” (26.11.2022)

Ötən gün ən çox manşetləri gəzən xəbər başlıqlarından biri “Ədəbiyyat və incəsənət” portalındakı həmin bu başlıqdır. Fələstin-Niderland əsilli amerikalı supermodel Bella Hadid GQ tərəfindən planetin ən dəbli insanı seçilib.

26 yaşlı supermodel nə geyinməsindən asılı olmayaraq  hər zaman dəbli görünə bilən azsaylı məşhurlardandır. Bununla belə, ekspertlərin fikrincə, kişi kolleksiyalarından olan əşyalar Bellaya daha çox yaraşır.

Reytinqdə həmçinin Timoti Şalame, "Tyler, the Creator", Harri Stayls, Zendaya, Kid Kadi, Castin Biber, "Lil Nas X", Emma Korrin, Çon Xo Yon, Lyuis Hemilton, Ostin Batler, Zoi Kravits, Yasmin Finni, "G-Dragon", Adam Sendler, Ceyden Smit, Evan Mok, Lakit Stenfild, Deniel Kaluya, Dominik Kalvert-Lyuin, Florens Pyu, Glliot Peyc, Brett Gelman, "Lizzo", Dua Lipa, Tomas Doerti və Kris Paynın adları var.

Qeyd edək ki, Bella 2019-cu ildə dünyanın ən gözəl qadını seçilib. Həmin vaxt Kosmetik və Plastik Cərrahiyyə Mərkəzinin rəhbəri doktor Culian De Silva "qızıl nisbət" qaydasına görə supermodelin üzünü ən mütənasib hesab edib.

Buyurun, özünüz fotosuna baxıb qiymət verin. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.11.2022)

Etibar Əbilov yazır

Bəzən hansısa bir alimin elmi fəaliyyəti haqqında "O bir institun işini təkbaşına gördü" deyirlər. Çox vaxt bu sözü gəlişigözəl söz kimi ifadə edirlər. Bu sözdə hardasa mübaliğə də var... Amma istisnalar da var.

Görkəmli ədəbiyyatşünas alim Abbas Zamanov öz fəaliyyəti ilə doğrudan da bir institutun işini görmüş böyük elm xadimi idi.

Mən Abbas müəllimin adını ilk dəfə təbii ki, atamdan eşitmişdim. 1960-cı ildə Elmlər Akademiyasının iclas zalında Səməd Vurgunun yubileyi keçirilərkən Abbas müəllimin adı çıxış edənlərin siyahısında olmasa da o, söz alıb trubinaya keçmiş, bir neçə kəlmə Səməd Vurğundan danışandan sonra heç kəsin gözləmədiyi halda söyləmişdi:

-Bir neçə gün bundan əvvəl eşitdiyim bir xəbərdən hələ də özümə gələ bilmirəm. Ermənistan rəhbərliyi Naxçıvanı  Ermənistana birləşdirmək istəyirlər, hətta işə də başlayıblar. Təcili bu məkrli niyyətin qarşısı alınmalıdır.

Həmin gecədə iştirak edən Azərbaycan yazıçılarının, alimlərinin 90 faizi Abbas müəllimin bu cəsarətli çıxışını alqışlarla qarşılasar da bu cəsarətli çıxış həmin gecədə iştirak edən dövlət rəsmilərinin qorxusuna, həyacanına səbəb olmuşdu və islasa sədrlik edən akademik: -Abbas müəllim hissə qapılır, o, öz səhvini tezliklə başa düşəcək -deyəndə, artıq yerində əyləşmiş Abbas müəllim yüksək və əmin səslə: -Əsla- demişdi.

Və təbii ki, Abbas müəllimin bu qeyri-adi, cəsarətli çıxışına görə başı çox ağrımışdı. Amma Abbas müəllim əsla sınmamışdı. Əslində Abbas müəllim kimi mərd,

cəsarətli insanları sındırmaq qeyri mümkündür.

Abbas müəllim atamın müəllimi olmuşdu.

Amma məni Abbas müəllimlə ilk dəfə tanış edən tərcüməçi Səyavuş Məmmədzadə olmuşdu:

-Abbas müəllim, bu cavan oğlan Neftçaladan İmamverdi Əbilovun oğludur-demişdi.

-Bizim Rəsulun (Rəsul Rzanın) tədqiqatçısı-demişdi Abbas müəllim. Sonra da əlavə etmişdi:

-İmamverdinin müdafiəsində təklif etdim ki, yazdığı elmi işinə görə ona birbaşa doktorluk elmi dərəcəsi verilsin.

Abbas müəllim Rəsul Rza ilə yaxın dost idi. Bunu Rəsul Rza da, Anar da, Abbas müəllimin özü də yazıblar. Onların dostluğunun mən də şahidiyəm.

1978-ci il idi (hansı ay olduğu yadımdan çıxıb). Rəsul müəllim atamı ənənəvi Sabir poeziya günlərinə dəvət etmişdi (Rəsul müəllim Sabir poeziya günlərinin rəhbəri idi). Həmin gün Sabirin heykəlinin qarşısında baş tutan tədbirdə atam da çıxış elədi. Tədbir sona çatdı. Rəsul müəllim bir nəfərin qoluna girib (ayaqlarında problem var idi) asta addımlarla Nizami muzeyinə tərəf gedirdi. Bu zaman bir nəfər orta yaşlı şəxs ona yanaşdı. Həmin adamın yanında bir uşaq var idi. Həmin adam Rəsul müəllimə salam verib əlindəki fotoaparata işarə edərək:

-Rəsul müəllim, olarmı Sizin bu uşadla şəklinizi çəkim?-demişdi. 

Rəsul Rza:

-Niyə olmur- demişdi. Sonra ətrafa boylanıb: -Abbas...Abbas Zamanov -deyə söyləmişdi. Abbas müəllim bir qədər kənarda kiminləsə söhbət edirdi. Rəsul müəllimin səsini eşidib yaxın gəlmişdi. 

Rəsul Rza:

-Abbas, yaxıb gəl, yanımda dayan bu gözəl bala ilə şəkli birlikdə çəkdirək - söyləmişdi. 

Bu həm xoş münasibət, gəm etibar, doğmalıq jesti idi. 

Abbas Zamanov böyük tədqiqatçı idi. Onun Mirzə Cəlil, Sabir, ümumiyyətlə "Molla Nəsrəddin ədəbi məktəbinin" nümayəndələri haqqında tədqiqatları sadəcə olaraq heyrətamızdir. Toplayıb nəşr etdiyi "Sabir müasirlərinin xatirələrində" kitabını dönə-dönə, zövq alaraq oxumuşam. Həmidə xanımın xatirələrini də rus dilindən tərcümə edib çapa hazırlayan Abbas müəllimdir.

Sovet dönəmində Türkiyə ilə Azərbaycanın mədəni, ədəbi əlaqələrinin inkişafı sahəsindəki fəaliyyəti də əvəzsiz olub. Öz puluna aldığı nə qədər kitabı Ərzurumdakı Atatürk universitetinə göndərmişdi və

həmin universitetdə "Abbas Zamanov kitabxanası" fəaliyyət göstərirdi.

...Həmin o uzaq illərdə rəhmətlik atam Bakiya getmişdi. Kiçik bacımı da özü ilə aparmışdı. "Azərbaycan qadını" jurnalında Baş redaktorla - unudulmaz Xalidə xanım Hasilova ilə görüşürlər. Xalidə xanım bacıma bir necə kitab bağışlayır. Bir qədər söhbət edib görüşüb ayrılırlar. Vestibüldə Abbas Zamanovla qarşılaşırlar. Abbas müəllim atamla nə barədəsə söhbət edir. Bacım deyir, birdən Abbas Zamanov mənə:

-Qızım, kitablarına baxmaq olar?- dedi və kitabları məndən alıb bir-bir baxmağa başladı. Həmin kitablardan birini ayırıb:

-Qızım, bu kitabı Abbas müəllim səndən xahiş edəcək, əvəzində sənə çoxlu kitablar göndərəcək- dedi.

Bu, Məcid Şamxalovun məşhur "Qaynana"əsəri imiş. Sonra atama izah edib: “Türk dostlarımızdan biri neçə vaxtdır ki, bu kitabı məndən iştəyir. Tapa bilmirdim. İndi rahat oldum. Bu kitabı Türkiyəyə göndəcəm.”

Atamın arxivində Abbas müəllimin atama yazdığı çoxlu sayda məktubları, avtoqrafla göndərdiyi kitabları var. O məktublarda ifadə olunan fikirlər Abbas  müəllimin böyük şəxsiyyətindən, böyük vətəndaşlığından, böyük İnsanlığından xəbər verir. Bu məktublardakı fikirlər həm də Abbas Zamanovun Azərbaycan ədəbiyyatına, Azərbaycan mədəniyyətinə sonsuz,

aşırı sevgisinin yüksək ifadəsidir...

“Ədəbiyyat və incəsənət” (26.11.2022)