“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Güneydən gələn səslər” rubrikaaından ən yaxşı şeir seçmələrini sisin diqqətinizə çatdırırıq. Sırada Arğın Paşadır. Bu gün o “Öz kefimin paşasıyam” deyir. 

ÖZ KEFİMİN PAŞASIYAM

Yoxluğunda üşümürəm,

Öz kefimin paşasıyam.

Dərd yükünü daşımıram,

Öz kefimin paşasıyam.

Nə gözlərim dəniz olur,

Nə ürəyim bir an solur,

Boşalır külqabım, dolur,

Öz kefimin paşasıyam.

Qəm çəkmirəm bir an, lələ,

Cavandır bil, bu can hələ,

Ürək sözüm coşur belə,

Öz kefimin paşasıyam.

Önəmsizdir mənə saat,

Yaşayıram dərdsiz, rahat,

Cəhənnəm olsun bu həyat,

Öz kefimin paşasıyam.

Düşünməki dağılmışam,

Dağlarınla, dağ olmuşam,

Şair fəsli doğulmuşam,

Öz kefimin paşasıyam.

Yaşamıram bir an sürgün -

Ki, işlərim düşə düyün,

"Dünya beş gün, o da xoş gün",

Öz kefimin paşasıyam.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.04.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Hümbət Həsənoğlunun “Pərdələr və ya arakəsmələr haqqında” adlı essesini oxucularına təqdim edir

Nar meyvəsini açanda içindəki pərdələri görmüsünüz. Qoz meyvəsinin içində də belə pərdələr, arakəsmələr vardır.

Pərdələr ona görədir ki, meyvənin bir hissəsində olan xəstəlik, mərəz asanlıqla digər hissələrə keçməsin.

İnsan bədəninin daxilində hər orqanın da öz pərdəsi var. Ürəyin, ciyərlərin, hətta beynin də öz pərdəsi var. 

Belə, lakin görünməyən pərdə-arakəsmələr gözümüzə, qulağımıza və digər hissiyyat orqanlarımıza da qoyulub.

Məsələn, insan gözü yalnız 400-700 nm işıq dalğası diapazonunda görür. Bundan kənar diapazonda insan gözü heç nə görmür. Əks halda biz əllərimizdə, ətrafda qaynaşan milyardlarla mikroblar görərdik ki, bu da yaşayışımızı mümkünsüz edərdi. Eyni zamanda, dünyamız belə rəngbərəng və gözəl deyil, ağ-qara və boz rənglərdə olardı.

Qulağımıza da pərdə( məhdudiyyət) qoyulub. Biz səsi yalnız 16-20000 hs. arası tezlikdə eşidirik. Bundan qıraq tezliklərdə, təbiətdə elə səslər ola bilir ki, biz dəhşətə gəlib qulağımızı tıxayıb yaşamalı olardıq.

Allahın dənizlər arası qoyduğu pərdə haqqında Quranda da yazılıb.

O gözə görünməyən pərdədən sular fırtınada belə qarışmır.

Düşünürəm ki, Allah bizim beynimizə də məhdudiyyət pərdələri qoyub. Bu pərdələrə görə biz ruhlar aləmini heç vaxt dərk edə bilməyəcəyik. İnsan min ildən sonra da quşların, kəpənəklərin, cırcıramaların dilini başa düşməyəcək. Bunlar ona görə edilib ki, onlar bizdən və əksinə qorunaq.

Bəşəriyyət Allahın onun üçün müəyyən etdiyi, pərdələrlə dəqiq çərçivələnmiş dar  bir cığırla gedir. 

İnsan öz ağlı ilə də belə görünməz pərdə yarada bilir.

İnsanın ailədə, ictimai yerlərdə, könüllü olaraq özü ilə digər insanlar arasında qoyduğu bu məhdudiyyət pərdəsinin adı əxlaqdır.

Əxlaq insanı heyvandan fərqləndirən əsas meyardır.

Hətta dilimizdə də “pərdə saxlamaq” ifadəsi var. 

Ailədə, cəmiyyətdə, kollektivdə, dostluqda belə  

“pərdə saxlamaq” la çox problemlərin qarşısını almaq olar.

Bizi ayırmaq üçün deyil, bizləri qorumaq üçün yaradılan pərdələri birlikdə qoruyaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.04.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı Varisin günümüzün ədəbi mənzərəsini müəyyənləşdirməyə çalışan amorfizmlərdən bəhs edən “Virus dövrü ədəbiyyatı” termini sizə tanışdırmı? yazısını oxucularına təqdim edir.

Hazırda dünya siyasəti, iqtisadiyyatı, elmi, mədəniyyəti, turizmi, idmanı – bir sözlə mövcud olan hər bir sahə böhran içindədir. Baş verənlərdən dərin sarsıntı keçirən yazıçılar da şedevr yazıb-yarada bilmir, öz yaradıcılıqlarını, bir növ, əkinçilər kimi dincə qoyurlar.

İndi insanlıq bir fobiya yaşayır, hamı şəraitin girovudur. Sərhədlərini bağlayıb hər gün karantinlərini bir az da şərtləşdirən, ardınca hiperinflyasiya və bahaçılıq girdabına düşən  dünya dövlətlərində yeganə aktiv sahə isə, təbii ki, virus infeksiyası ilə cəngə çıxmış tibb, qiymət artımı etiketlərini hər gün dəyiş-düyüş edən tacirlər, bir də, qismən, informasiyadır, onun istehsalı və istehlakıdır.

Bununla belə, nəşriyyatların, mətbəələrin qapandığı, çap məhsullarının tam dayandığı bir şəraitdə bəzi ədiblər elektron mediada, xüsusən sosial şəbəkələr üzərində ədəbiyyatın, hər halda, mövcudluğunu isbatlamağa çalışırlar. Məsələn, qərbdə maraqlı şeir nümunələri yayılmaqdadır. Hətta bəzi ədəbiyyat funksionerləri yarızarafat, yarıgerçək bu şeirləri “karantinizm” cərəyanına aid edirlər.

Oxuculara onlardan birini təqdim etmək qərarına gəldim. Düzdür, adətən sətri tərcümədə şeir bədiiliyini tam itirir, amma məna yükü və mesajı tam olaraq qorumağa çalışmışam.

Müəllifi Conatan Riddir. Siz onu iki dəfə dalbadal oxuyacaqsınız. Niyə? Birinci dəfəsini oxuyun, səbəbini sonda izah edəcəyəm.

Şeirin adı “İtirilmiş nəsil”dir.

Mən itirilmiş nəslin nümayəndəsiyəm.
Və mən inanmaq istəmirəm ki.
Mən bu dünyanı dəyişə bilərəm.
Başa düşürəm, olsun ki,
bu sizi hiddətləndirəcək, amma
“Xoşbəxtlik artıq sənin içindədir”.
– Bu, həqiqətən yalandır.
“Pul məni xoşbəxt edəcək!”.
Və otuzumda öz övladıma danışacam ki,
O – mənim həyatımda ən vacib kəs deyil.
Mənim bossum mütləq biləcək
Mənim prinsiplərim belədir:
İş.
Ailə.
Birinci daha vacibdir.
Uzun illərdir ki,
İnsanlar ailə halında yaşayır
Amma buna baxmayaraq
Cəmiyyət heç vaxt əvvəlki kimi ola bilməyəcək.
Ekspertlər mənə deyir,
Otuz ildən sonra öz boşanmamın on illiyini qeyd edəcəyəm.
Mən düşünmürəm ki,
Mən sonadək özüm qurduğum ölkədə yaşayacağam.
Gələcəkdə
Təbiətin məhvi bir norma olacaq.
Heç kim inanmır
Biz öz gözəl planetimizi qoruya biləcəyik.
Və əlbəttə
Mənim nəslim artıq itirilib.
Səfehlik olar düşünmək ki,
Ümid var.

İndi isə şeiri axırdan əvvələ cümləbəcümlə oxuyun. Şeirin adı bu dəfə “Ümid var”dır.
Oxudunuzmu?

Bax bu tip şeirlər müasir insan inkişafının əksliklərini, ziddiyyətlərini özündə xarakterizə edir. Düzdür, onlar elə də dəyərli ədəbi nümunələr deyil, amma motivasiya baxımından çox əhəmiyyətlidirlər.

Günümüz də məgər belə deyil? Baş verən qorxunc hadisələr – koronavirus pandemiyasının gətirdiyi fəlakətlər və zorən izolyasiya insanları depressiyaya salmadımı, saldı. İndi də inflyasiyalar, bahalaşmalar, müharibələr insanlığın başının üstündən qorxunc kabus kimi əskilmir. Amma şərə məğlub olmamaq üçün, yaşamaq üçün pozitiv qalmaq da əsas şərtdir. Hər bir şərin əks tərəfində xeyir var, şərə boyun əyməyək deyə xeyirə söykənməli, ondan güc almalıyıq.

Şəkildə: Conatan Ridd

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.04.2023)

Xəbər verdiyimiz kimi Bakıda UNESCO üzrə Azərbaycan Respublikasının Milli Komissiyası, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı (TÜRKSOY), ADA Universiteti və Universitetin İnkişaf və Diplomatiya İnstitutunun birgə təşkilatçılığı ilə TÜRKSOY-a üzv ölkələrin UNESCO üzrə Milli Komissiyalarının 9-cu İclasının açılış mərasimi olub. Açılış mərasimində  mədəniyyət nazirinin birinci müavini Adil Kərimli cıxış edib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Adil Kərimli çıxışında qeyd edib ki, hazırda Ermənistan ərazisində Azərbaycanın tarixi-mədəni abidələri məhv edilib, tarixi Azərbaycan ərazi adları dəyişdirilib.

Onun sözlərinə görə, Ermənistan ərazisində xalqımıza məxsus ümumilikdə 300-dən çox tarixi-mədəni abidələr sistemli şəkildə məhv edilib. 

Adil Kərimli bəzən beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən ikili standartlar tətbiq edildiyinə təəssüfləndiyini bildirib və qeyd edib ki, bu baxımdan da, bu cür mədəni birliklərin mövcudluğu, onların fəaliyyəti, birgə əməkdaşlığı əhəmiyyətlidir.

Qeyd edək ki, hazırda Azərbaycan dövləti tərəfindən, Mədəniyyət Nazirliyinin xəttiylə məhv edilən abidələrimizin bərpası aparılmaqdadır və müəyyən nəticələr də göz önündədir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.04.2023)

BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (UNESCO) Parisdə yerləşən Baş qərargahında İpək Yolları Proqramının 35 illiyi münasibətilə silsilə tədbirlər keçirilir. UNESCO-nun Azərbaycan, Çin, Qazaxıstan, Monqolustan və Oman ilə birgə təşkilatçılığı ilə baş tutan tədbirlər çərçivəsində 2023-cü ilin 6 aprel tarixində “İpək Yolları Müxtəliflik, Dialoq və Sülh” mövzusunda Beynəlxalq Forum öz işinə başladı. Forumun nazirlər panelində ölkəmiz adından çıxış edən mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifova Azərbaycanın tarixən İpək Yolları üzərində yerləşən ölkə olaraq zəngin mədəni irsə malik olduğunu qeyd etdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, 6 aprel tarixində UNESCO ilə Azərbaycan arasında ikitərəfli görüş keçirildi.

Həmçinin yubiley tədbirləri çərçivəsində təşkilatın binasında “İpək yolları gənclərin gözü ilə” adlı xüsusi  sərginin açılışı da oldu. Azərbaycan tərəfindən təqdim edilən sərginin “Öz İpək Yolunu Azərbaycanda tap” şüarı ilə keçirildiyini və bizi birləşdirən zəngin mədəni irsə həsr edildiyini bildirdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.04.2023)