Super User
Ulu Öndər Heydər Əliyev haqqında kitab İspaniya kitabxanalarında
Dövlət Tərcümə Mərkəzinin Madriddə ərsəyə gətirdiyi “Vida de personas notables – Heydar Aliyev” (“Görkəmli şəxsiyyətlərin həyatı – Heydər Əliyev”) kitabı İspaniyanın mərkəzi kitabxana və universitetlərinə yerləşdirilib.
Tərcümə Mərkəzindən bildirilib ki, zəngin ənənəli “Mandala Ediciones” nəşriyyatında çap olunmuş kitabın ispan dilinə tərcümə müəllifləri – tanınmış Salvador dilçi-alimi, professor Sesar Edqardo Martines Flores və ispan dili mütəxəssisi Nərmin Hüseynlidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
Bakıda tarixi binaya müdaxilə faktı aşkarlanıb
Bakı şəhəri, Səbail rayonu, Səməd Vurğun küçəsi 16 ünvanında yerləşən tarixi binaya müdaxilə faktı aşkarlanıb.
Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin əməkdaşları tərəfindən əraziyə baxış keçirilən zaman tarixi tikilinin sütunlarının boya ilə rəngləndiyi müəyyən edilib.
Dövlət Xidmətindən yaydığı məlumata görə, faktla bağlı qanunamüvafiq tədbirlər görülür.
“Tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 10-cu maddəsinə əsasən, abidələrin bədii-estetik görkəminin dəyişdirilməsi, uçurulması və onlar üçün təhlükə yarada biləcək təmir, inşaat, təsərrüfat və digər işlərin aparılması qadağandır.
Abidələrin qorunması haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyini pozan şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq cinayət, inzibati, intizam və mülki məsuliyyət daşıyırlar.
“İstifadəsində və ya mülkiyyətində tarixi tikililər (abidələr) olan vətəndaşlarımızı tarixi tikililərimizin (abidələrimizin), eləcə də şəhərimizin bədii estetik görünüşünün qorunmasına həssas yanaşmağa çağırır, bərpa işləri aparmaq istəyən şəxslərdən qanunvericiliyin tələblərinə riayət olunmasını tələb edirik”, - deyə Dövlət Xidmətindən bildirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
Günün lətifəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” günün lətifəsini təqdim edir. Lətifənin qəhrəmanı bir proqramçının ilk dəfə dərsə gedən oğludur.
Birinci dərs günüsür, birinci sinif şagirdlərinin ilk dərsidir. Müəllimə başa salır: - Uşaqlar siz dərsə gəlmisiz. Dərsdə sakit oturmaq lazımdır. Əgər nə isə soruşmaq istəyirsinizsə, yerinizdən soruşmayın, əlinizi qaldırın! Bir oğlan dərhal əlini qaldırır. - Nəsə soruşmaq istəyirsən? - Yox, sadəcə yoxlamaq istəyirəm, sistem necə işləyir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
Dörd ay ərzində Şirvan Milli Parkını 1500-dən çox turist ziyarət edib
“Yaz-yay mövsümü ilə əlaqədar olaraq Şirvan Milli Parkında turist marşrutları abadlaşdırılıb, onlar üzərində məlumatverici, istiqamətverici, xəbərdaredici lövhələrin sayı artırılıb. Milli parka səfər edən turistlər üçün piknik etmək şəraiti yaradılıb. Dörd ay ərzində milli parkı 1500-dən çox turist ziyarət edib. Onlardan 300-ə qədəri xarici turistlərdir.
“Şirvan Milli Parkında ekoturizm fəaliyyətinin həyata keçirilməsi məqsədilə 11 turizm marşrutu mövcuddur. Ziyarətçilər heç bir maneə olmadan canlı şəkildə ceyranları izləmə imkanına malikdirlər. Təsadüfi deyil ki, Şirvan Milli Parkı nəinki ölkəmizdə, respublika hüdudlarından kənarda da ceyran populyasiyasının yayıldığı ən böyük areal kimi tanınır”.
Sitat milli parkın direktoru Seymur Kərimova məxsusdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
İnsanlar niyə kölə olur?
AİDAN MAKQUAYD: “İQTİSADİ SİYASƏT, KÖHNƏLMİŞ QANUNLAR VƏ ADƏTLƏR SƏBƏBİNDƏN…”
“Ədəbiyyat və incəsənət”in əməkdaşı Kənan Məmmədli müasir dövrdə insanların niyə kölə olması sualına cavab tapmaq niyyətindədir.
Köləlik keçmişdə aydın idi, qullar, təhkimlilər, əsirlər - bu qəbildən olanlar kölə sayılırdı. Amma indi hər şey dəyişib. İndi köləlik məcburi əmək və məcburi nikah şəklində daha çox gözə dəyir.
Müasir köləlik halları etnik mənsubiyyətindən, mədəniyyətindən və dinindən asılı olmayaraq, dünyanın demək olar ki, hər bir ölkəsində baş verir. Eləcə də ölkəmizdə. Bəs səbəb nədir?
Bir neçə gün öncə Beynəlxalq Əmək Təşkilatını belə bir məlumatı yaydı ki, faktiki olaraq bütün məcburi əməyin yarıdan çoxu (52 faiz) və məcburi nikahların dörddə biri yuxarı orta gəlirli və ya yüksək gəlirli ölkələrdə mövcuddur. Xüsusən, son bir neçə ildə müasir köləlikdə olan insanların sayı xeyli artıb.
Təşkilatın hesabatında deyilir ki, 2016-cı ilin qlobal hesablamaları ilə müqayisədə 2021-ci ildə 10 milyon daha çox insan müasir köləlik şəraitində yaşayıb. Həmin ildə 50 milyon insan müasir köləlikdə, o cümlədən 28 milyon məcburi əmək və 22 milyon məcburi nikah şəraitində yaşayırdı. ILO bildirir ki, məcburi əməyə ən çox (86 faiz) özəl sektorda rast gəlinir. Kommersiya xarakterli obyektlərdə məcburi əməyin 63 faizini cinsi istismar təşkil edir. Məcburi kommersiya cinsi istismarına məruz qalan hər beş nəfərdən təxminən dördü qadın və qızlardır.
ILO-nun məlumatına görə, dövlət tərəfindən tətbiq edilən məcburi əmək ümumi məcburi əməyə cəlb olunanların 14 faizini təşkil edir. Məcburi əməyə cəlb olunanların təxminən səkkizdə biri isə uşaqlardır (3,3 milyon).
Müasir köləlik əleyhinə mübarizə aparan ictimai xadimlərdən biri – “Etik liderlik: təzyiq altında əxlaqi qərar vermə” kitabının müəllifi Aidan MakQuayd bildirib ki, bu artım iqtisadi siyasət, köhnəlmiş qanunlar və adətlər ilə bağlıdır. Onun sözlərinə görə, insanların istismar və əsarət altına alına biləcəyi mühitin yaradılmasında bir neçə amil mühüm rol oynayıb. Bunların arasında viza qaydalarının çətinliyini göstərmək olar ki, bu, miqrant işçilərin işəgötürənlər tərəfindən istismarına əlverişli şərait yaradır.
Məcburi əməyə cəlb edildiyi təxmin edilən 28 milyon insanın böyük küçələrdə və dəbdə olan alış-veriş bölgələrində fəaliyyət göstərən bir çox özəl müəssisələrin tədarük zəncirləri və əməliyyatları çərçivəsində əsarət altında olduğu bildirilir. Məsələn, Cənubi və Cənub-Şərqi Asiyada geyim biznesinin demək olar ki, hər mərhələsində köləlik də daxil olmaqla, dəhşətli insan hüquqları pozuntuları var.
Cənub-Şərqi və Mərkəzi Asiyadakı bəzi elektronika emalatxanalarında insanlar, o cümlədən uşaqlar əhəmiyyətli dərəcədə istismar edilir, bir çox kompüter və mobil telefonların əslində müasir kölələr tərəfindən istehsal edildiyi məlumdur. Bundan başqa, balıqçı qayıqlarında ən qəddar şəraitdə əsarət altına alınmış insanlar işləyir. Eyni zamanda, dəniz nəqliyyatı sənayesində də əhəmiyyətli istismar və məcburi əmək halları çoxdur.
MakQuayd sonda bildirib ki, bütün məcburi əmək sistemi yoxsulluqdan qurtulmağa çalışan insanların çarəsizliyi üzərində qurulub.
Qonşuluqda bir azyaşlı uşaq var. Anası onu məcbur edir ki, dərsə getməsin, əlində salfetka tutub onu satırmış kimi pul dilənsin. Bəli, bu da köləlikdir. Amma istismar edən doğma anadır.
Allah hamımızın köməyi olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
“Artım” layihə məkanında gənc rəssamların qrup sərgisi keçiriləcək
YARAT Müasir İncəsənət Məkanının “Artım” layihə məkanı Azərbaycanın gənc rəssamlarının qrup sərgisinin təşkilinə hazırlaşır. İyunun 1-nə nəzərdə tutulan sərgidə rəssamlar Ağaəli Sədirli və Nailə Allahverdiyeva yaradıcı dueti, Mələk Bayramlı, Ağababa Bağırov, Nihad J, Tamerlan Xəlilov, Tamilla Məmmədova, Nigar Səmədzadə, Nərmin Zeynallının əsərləri sərgilənəcək.
YARAT Müasir İncəsənət Mərkəzinin məlumatına görə, “Guilty Pleasure” (“Müqəssir zövq”) adlı qrup sərgisi sentyabrın 3-dək ziyarətçilər üçün açıq qalacaq. Sərginin iş rejimi çərşənbə axşamı – bazar günü saat 12:00 – dan 20:00-dək olacaq.
Sərginin leytmotivi bu cür izah edilir:
“Guilty Pleasure” – sosial termindir və bir qayda olaraq, bizdə cüzi günahkarlıq hissi doğuran həzzverici duyğuya verilən addır. Sərgi – “kitç” (yəni, bayağılıq, zövqsüzlük), orijinallığın təqlidi və konsümerizm mədəniyyəti vasitəsilə daim inkişaf edən populyar estetikanı böyük maraqla araşdırır, “ənənəvi zövq” və “orijinallıq” anlayışlarını şübhə altına qoyur.
Sərginin diqqət mərkəzində bütün cəsarəti və qabarıqlığı ilə bayağılıq dayanıb. Ekspozisiya bu bayağılığın inkaredilməz qlamurluğunu qeyd edərək, onun çoxşaxəli xarakterini araşdırır. İfrat dərəcədə istehlak və kütləvi istehsal dövründə, yüksək dəyərlər və kitç arasındakı ənənəvi sərhədlər silinir. Sərgi səthi amilləri qabardaraq, “şişirdilmiş sentimentallıq”, “ani emosional məmnunluq” və “səysiz istehlak” anlayışlarını ironik tərzdə önə çıxarır. “Guilty Pleasure” təsbit edilmiş dəyər və estetik normalara qarşı incə bir istehza olmaqla, seyrçiləri “o qədər pisdir ki, yaxşıdır” paradoksunu götür-qoy etməyə dəvət edir. Bu fikri davam edən ekspozisiya, zövqlə bağlı ənənəvi təəssürata meydan oxuyur və şəxsi qərəzləri araşdırmağa, özünü "məqbul və ya arzuolunan" kimi qələmə verən mədəni gözləntilərlə üz-üzə dayanmağa sövq edir.”
Deyilənlərə onu əlavə edək ki, “Guilty Pleasure” sərgisinin başlıca məqsədi estetika vasitəsilə sosial kontekstdə fərdi identiklik, həyat tərzi, adət-ənənələr, "pop" mədəniyyəti və dəyər sistemləri arasındakı mürəkkəb əlaqələri qarşı-qarşıya qoymaq, həmçinin seyrçiləri eyni anda güldürmək və qıcıqlandırmaqla, şıltaq, ekssentrik, şən və oynaq olmağa sövq etməkdir.
Xeyirli və uğurlu olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
Əlizadə Nuri: - Nəyim var ki…
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasında bu gün cəlilabadlı ustad şair Əlizadə Nurinin “Nəyim var ki” şeiri ilə tanış olacaqsınız.
Gəldim tüyünə-tüyünə,
Getdim deyinə-deyinə...
Abırımın ətəyinə
düyüləsi nəyim var ki?!
Güzar belə, gündəm belə,
Qoy dolanım gendən, belə.
Çox demişəm, indən belə
deyiləsi nəyim var ki?!
Çox işləri korlamışam,
Boş-boşuna gurlamışam.
Eləcə baş girləmişəm,
Öyüləsi nəyim var ki?!
Ancaq eşqim dönük deyil,
Ömrüm kiməsə yük deyil.
Günahlarım böyük deyil,
Söyüləsi nəyim var ki?!
Perikən ruh göydə talan,
Quruca cismimdi qalan.
Sən Allah məndən aralan,
Döyüləsi nəyim var ki?!
Döz gəl, həyanım, döz- gəl,
Sən əyilmə, əymə, düz gəl.
Qəddi-qamətimnən özgə
əyiləsi nəyim var ki?!
İncəyurdun inlər daha,
Kim nə desə dinlər daha.
Toxumluqdu günlər daha,
Üyünəsi nəyim var ki?!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun xətti ilə 44 min 480 ipoteka krediti verilib
Növbəti Açıq portfel xəbərini İpoteka və Kredit Zəmanət Fonduna (İKZF) istinadən veririk. Fondun xətti ilə verilən ipoteka kreditlərinin sayı və məbləği açıqlanıb.
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun xətti ilə indiyədək 44 min 480 ipoteka krediti verilib. Fondun vəsaitləri hesabına verilmiş ipoteka kreditləri üzrə məbləğ 2 milyard 605 milyon 920 min 801 manatdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2013)
Haqq sonda qalib gəldi. Özü də Yunanıstanda
ELDAR MANSUROV DİMİTRİS KONTOPULOSA QALİB GƏLDİ
Bildiyiniz kimi, 11 il idi ki, “Esena Mono” (“Bayatılar”) mahnısının müəllifliyi ilə bağlı beynəlxaq qalmaqal səngimək bilmirdi. Mahnının Eldar Mansurova məxsus olmasını danan yunanlar nəhayət ki, təslim oldular.
Yunanıstanda “Esena Mono” mahnısının musiqisinin müəllifliyi ilə bağlı 11 il davam etmiş məhkəmə işi yekunlaşdı. Yunanıstan Ali Məhkəməsi yekun qərarı ilə “Esena Mono” vasitəsilə Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Eldar Mansurovun “Bayatılar” mahnısının musiqisi üzərindəki müəlliflik hüquqlarının pozulmasını tanıdı. Bu barədə media ilə sevincini bölüşən Eldar Mansurov nəhayət ki, dərindən nəfəs aldığını etiraf edib.
Gəlin tarixə rakurs edək. “Ədəbiyyat
Və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Eldar Mansurov “Bayatılar” mahnısının musiqisini 1988-ci ildə bəstələyib və həmin musiqi əsəri üzərində bütün şəxsi və iqtisadi müəlliflik hüquqlarına malik yeganə şəxsdir.
“Bayatılar” ilk dəfə 1989-cu ildə Azərbaycanın Xalq artisti Brilliant Dadaşovanın ifasında audiovisual formatda lentə alınıb və həmin lent yazısının Azərbaycan Televiziyasının efirində kütləvi nümayiş zamanı kütləvi ifa edilib. 1990-cı ildə Brilliant Dadaşovanın ifasında “Bayatılar” “Melodiya” şirkəti tərəfindən vala yazılaraq geniş tirajla yayılıb. Yəqin o mahnı xatirinizdədir, zamanlnda çox populyar olub. Mahnıya söz olan bayatə nümunələrimiz isə əsil incidir:
Ürəyimdə ayaz var
Nə qış gedib, nə yaz var
Oyatma bənövşəni
Kol dibində ayaz var
Kədərliyi axmayaydı
Göz yaşım axmayaydı
Yad baxmağı bir yana
Yar yada baxmayaydı
Ürəyimdə ayaz var
Nə qış gedib, nə yaz var
Oyatma bənövşəni
Kol dibində ayaz var
2008-ci ildə Eldar Mansurov musiqisi yunan bəstəkara aid olduğu iddia edilən və “Bayatılar”ın musiqisini təkrarlayan “Esena Mono” mahnısı barədə məlumat əldə edib.
Eldar Mansurov “Esena Mono”nun musiqisinin “Bayatılar”ın musiqisinin surəti olduğu və bu səbəbdən plagiat olduğunu, onun müəlliflik hüquqlarını pozduğunu “Esena Mono”nun müəllifi kimi qeyd edilən yunan bəstəkar Dimitris Kontopulosa və əsərin yayımını həyata keçirən “Sony Music Entertainment Hellas AE” şirkətinə məhkəməyəqədər pretenziya qaydasında bildirib və bu səbəbdən onlardan dərhal “Esena Mono”nun qanunsuz yayılmasını və “Bayatılar”dan digər şəkildə qanunsuz istifadəni dayandırmağı tələb edib. Pretenziyaya cavab olaraq Kontopulos bu məlumatın doğru olmadığını və “Esena Mono”nun musiqisinin orijinal olduğunu və onun tərəfindən bəstələndiyini bildirib.
2011-ci ildə, hüquqi hazırlıqlardan sonra Eldar Mansurov öz hüquqlarını müdafiə etmək məqsədilə Afina Çoxtərkibli Birinci İnstansiya Məhkəməsinə cavabdehlər Dimitris Kontopulos və “Sony Music Entertainment Hellas AE” şirkətinə qarşı müəlliflik hüquqlarının pozulması ilə bağlı iddia ilə müraciət edib.
Həmin iddia ilə bağlı iş qeyd etdiyimiz kimi, 11 il davam edib. Bu müddət ərzində işə Yunanıstanın hər 3 məhkəmə instansiyasında baxılıb. 2018-ci ildə birinci instansiya məhkəməsi Eldar Mansurovun iddiasını təmin edərək, onun müəlliflik hüququnun pozulması faktını tanıyıb və hər iki cavabdeh tərəfindən ona vurulmuş maddi və mənəvi zərərin əvəzinin ödənilməsini qət edib. Cavabdehlər qərardan Afina Apellyasiya Məhkəməsinə apellyasiya şikayəti verib, lakin 2020-ci ildə apellyasiya məhkəməsi də birinci instansiya məhkəməsinin qərarını dəstəkləyərək, Eldar Mansurovun hüquqlarının pozulmasını tanıyıb. Bundan sonra “Sony Music Entertainment Hellas AE” şirkəti apellyasiya məhkəməsinin qərarını tanıyıb və icra edib, cavabdeh Dimitris Kontopulos isə Yunanıstan Ali Məhkəməsinə kassasiya şikayəti verib. Nəhayət, Yunanınsan Ali Məhkəməsi də 2022-ci ildə məhkəmə baxışı zamanı şifahi qaydada bəyan etdiyi və 2023-cü ildə tərəflərə yazılı şəkildə təqdim etdiyi qərarı ilə birinci instansiya məhkəməsinin qərarını qüvvədə saxlayıb və cavabdeh Kontopulosun şikayətini tamamilə rədd edib.
Yunanıstan Ali Məhkəməsi qərarında qeyd edilib ki, “Esena Mono” “Bayatılar”ın adaptasiya şəklində yenidən işlənməsini, bütövlükdə “Bayatılar”ın orijinal kompozisiyasının tərkib hissəsini, “Bayatılar”ın melodik məzmununun cüzi dəyişdirilməsini (yenidən qurulmasını) təşkil edir; “Esena Mono”nun musiqisinin “Bayatılar”ın musiqisi ilə oxşarlığı 50 faizdən çox təşkil etmişdir.
Qeyd olunanlara görə, “Esena Mono” əsəri Mansurovun “Bayatılar” musiqisi üzərində olan müstəsna və özgəninkiləşdirilməz şəxsi müəlliflik hüquqlarını pozub, habelə “Esena Mono”nun Mansurovun razılığı olmadan yayılması onun müstəsna hüquqlarını pozmaqla yanaşı, onu öz əqli mülkiyyəti ilə bağlı iqtisadi hüquqlarını həyata keçirmək imkanından da məhrum edib.
Bu səbəbdən Yunanıstan Ali Məhkəməsi Kontopulosun bundan sonra “Esena Mono” adlı musiqi əsərinin və ya “Bayatılar”ın musiqisinin hər hansı bir hissəsindən yaxud onun dəyişdirilməsindən ibarət hər hansı digər əsərin bəstəkarı kimi çıxış etməyi qadağan edib.
Hazırkı mübahisə ilə bağlı Eldar Mansurovun maraqlarını Azərbaycan Respublikasının Vəkillər Kollegiyasının üzvü Nazlı Əhmədova, Yunanıstanın “HP&P Dr. Helen G.Papaconstantinou & Partners” hüquq firması (vəkillər Kardiopulis, Qusios və Kurkutas) və professor Maykl Parossis təmsil etmişlər.
Təbii ki, türklərə əsla dost münasibəti bəsləməyən yunanların öz evlərində öz yunanlarının deyil, azərbaycanlının xeyrinə qərar çıxarmaları təqdirəlayiqdir.
Şəkildə: Eldar Mansurovu çox görmüsüz, busa heç görmədiyiniz rəqibdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
Azər Buzovnalının “Oğuznamə”si nəşr olunub
Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin xətti ilə nəşrə hazırlanmış növbəti kitab işıq üzü görüb. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi olan Azər Buzovnalının “Oğuznamə” adlı kitabı çap edilib.
Kitabda müəllifin 1925-ci ildə geniş süjetli tarixi mövzuda qələmə aldığı soy-kökümüzdən, milli keçmişimizdən, Dədə Qorqud və Ozan-aşıq mədəniyyətinin bünövrəsi əsasında yaranış və quruluş tarixindən bəhs edən böyük elmi-tarixi əhəmiyyətə malik “Oğuznamə” əsəri yer alıb. Əsər əlyazma halında olduğundan, o, ərəb əlifbasından transfoneliterasiya edilərək təqdim olunur.
Kitab tarixçilər, filoloqlar, folklorçu-etnoqraflar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulub.
Kitabın ərəb əlifbasından transfonoliterasiya edərək nəşrə hazırlayanı filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Könül Sabir, məsləhətçisi, elmi redaktoru və “Ön söz” müəllifi Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı və rəyçisi filologiya elmləri doktoru Nailə Səmədovadır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.05.2023)
