ƏDƏBİYYAT VƏ İNCƏSƏNƏT - Super User
Super User

Super User

Çərşənbə axşamı, 21 Dekabr 2021 01:00

Məşhur opera müğənnisi Əlövsət Sadıqovun 115 illiyidir

Gərək bu cür sənətkarlar əsla unudulmasın. Əliövsət Şirəli oğlu Sadıqov 1906-cı il dekabr ayının 21-də Şəkidə anadan olub, mədrəsədə təhsil aldıqdan sonra atası ilə birgə Şəki İpək fabrikində çalışıb. 1926-cı ildə məşhur xanəndə Hüseynqulu Sarabski Şəki ipək fabrikində zəhmətkeşlərin qonağı olarkən fabrikin rəhbərliyi 20 yaşlı usta Əliövsəti ona təqdim edib, Əlövsər “Bəh-bəh” xalq mahnısını necə oxuyubsa Sarabski onu Bakıya dəvət edib. Bu hadisə Əliövsətin həyatında önəmli dönüş yaradıb, Bakıya gələn Əliövsət ustad sənətkarlar M.Maqomayev və C.Qaryağdıoğlunun rəyi ilə Opera və Balet Teatrına qəbul olunub, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında da vokal dərsi alıb. 1930-cu ildən muğam operalarında baş rolların mahir ifaçısına çevrilmiş Əlövsətə şöhrəti M.Maqomayevin “Şah İsmayıl” operasında oynadığı Şah İsmayıl obrazı gətirib. Tamaşadan sonra böyük Maqomayev “Mən əsl Şah İsmayılı tapdım” deyərək Əlövsəti ürəkdən təbrik edib. 1963-cü ilə qədər Əliövsət Sadıqov Azərbaycan operasının səhnəsində görkəmli sənətkarlarımız Həqiqət Rzayeva, Rübabə Muradova, Gülxar Həsənova və başqaları ilə çiyin-çiyinə çalışaraq opera sənətimizi inkişaf etdirib, gənc nəslə örnək olub. Ə.Sadıqovun oxuduğu parçaların lent yazıları Azərbaycan radiosunun Qızıl Fondunda, Azərbaycan Dövlət Səs Yazıları Arxivində mühafizə edilir. Onun xidmətləri dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilib, 1940-cı ildə “Əməkdar artist”, 1956-cı ildə isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülüb, 2 dəfə “Şərəf nişanı”ordeni və medallarla təltif edilib. 1971-ci il noyabr ayının 17-də vəfat etmiş müğənni II Fəxri Xiyabanda dəfn edilib. Ruhu şad olsun.

Çərşənbə axşamı, 21 Dekabr 2021 00:59

Bu gün yazıçı Süleyman Vəliyevin 105 illiyidir

Sovet dövrünün məşhur yazıçısı Süleyman Vəliyev 24 yaşında xalq şairi S.Vurğunun köməyi ilə Azərbaycan Yazıçılar İttifa­qının Hərbi vətənpərvərlik şöbəsinin müdiri vəzifəsini qazanıb, ikinci Dünya müharibəsi illərində Almaniya, Yuqoslaviya və İtaliyada müqavimət hərəkatında iştirak etdikdən sonra 1946-1949-cu illərdə M.F.Axundov adına Pedaqoji İnstitutda təhsil alıb, 1958-1963-cü illərdə C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” studiyasında redaktor vəzifəsində çalış­ıb, 1963-1987-ci illərdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyində məsləhətçi işlə­yib. Onun yaradıcılığında Stalin repressiyaları, müharibə mövzusu, azər­baycanlı döyüşçülərin Avropa müqa­vimət hərəkatında iştirakı mövzuları əsas yer tutur. “Mübahisəli şəhər”, “Şor cüllütü”, “Əncir ağacı”, “Mə­nə “sən” de”, “Çörək” kimi məşhur əsərlərin müəllifidir. Müasir nəsrimizdə müharibə möv­zusunun görkəmli nümayəndəsi olan yazıçının əsərləri keçmiş SSRİ və xarici ölkə xalqlarının dillərinə də tərcümə olunub.  Yazıçının 1966-cı ildə çap olunmuş “Düyünlər” romanı Azərbaycan ədəbiyyatında repressiya olunmuşların taleyindən bəhs edən ilk irihəcmli əsər­lərdəndir. 1976-cı ildə əmək veteranı, 1981-ci ildə müharibə veteranı olan yazıçı 1967 və 1986-cı illərdə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Fəxri fərmanına, 1977-ci ildə Azərbaycanın “Əməkdar mədəniyyət işçisi”, 1987-ci ildə “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adlarına layiq görülüb, 1984-cü ildə “Xalqlar dostluğu” ordeni və bir sıra medallarla təltif olunub.

Süleyman Vəliyev 1996-cı il mart ayının 7-də Bakıda vəfat edib, İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. Allah rəhmət eləsin!

Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin təşkilatçılığı ilə Mərdəkan Mədəniyyət Sarayında Azərbaycan teatrının unudulmaz korifeyi Xalq artisti Nəsibə Zeynalovanın 105 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib.

Baş İdarədən AzərTAC-a bildirilib ki, tədbir Mərdəkan Mədəniyyət Sarayında fəaliyyət göstərən "Rəsm” kursunun tələbəsi Rəna Cəfərovanın görkəmli sənətkarımıza həsr etdiyi rəsm əsərlərindən ibarət sərginin nümayişi ilə başlayıb. Gənc rəssamın şəkilləri tədbir iştirakçılarında, xüsusilə də Nəsibə xanımın nəvəsi Nəsibə Əsgərovada xoş təəssürat yaradıb.

Tədbiri giriş sözü ilə açan Sarayın direktoru Cavid Şahbazbəyov bildirib ki, Milli Musiqili Komediya Teatrının inkişafında müstəsna rol oynayan, qırx ildən çox işlədiyi sənət ocağının repertuar ağırlığını ləyaqətlə çiyinlərində daşıyan, Azərbaycan teatrsevənləri arasında “Qayınana” kimi sevilən Nəsibə Cahangir qızı Zeynalova hamının xatirəsində əbədi yaşayacaq.

Gecə sənətkarın həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş videoçarxın nümayişi ilə davam edib.

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Çingiz Əhmədov və Mirzə Ağabəyli Nəsibə xanımla bağlı xatirələrini bölüşüblər.

Gecənin musiqili hissəsində “Yeni Ulduz - 7” yarışmasında ikinci yerin sahibi, 2010-cu ildə keçirilmiş “Avroviziya” mahnı müsabiqəsində milli seçimin yarımfinalçısı Azad Şabanov, Prezident təqaüdçüsü, vokalçı Amil Həsənoğlu, Cəmalə Qambayeva, Aylin İlqar rəngarəng mahnı çələngi ilə çıxış ediblər.

Tədbir boyu Nəsibə xanımın oynadığı “Qayınana”, “Ulduz”, “Hicran” tamaşalarından səhnəciklər həvəskar aktyorlar Elgün Əliyev, Afaq Bayramova, Elxan Rəhimov, Mir-Zahid Məmmədovun iştirakı ilə nümayiş olunub. "Lalələr" rəqs kollektivinin çıxışları tamaşaçılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb.

Sonda Nəsibə xanımın nəvəsi Nəsibə Əsgərova çıxış edərək görkəmli sənətkarımız haqqında tamaşaçılara geniş məlumat verib və belə gözəl tədbirin təşkili üçün hamıya öz dərin təşəkkürünü bildirib.

Sonda fəal tədbir iştirakçıları təşəkkürnamələrlə təltif olunublar.

Ən böyük mükafatı tamaşaçı sevinci, tamaşaçı alqışı olan dəyərli sənətkara həsr olunan tədbir qonaqlar tərəfindən alqışlarla qarşılanıb.

Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin tabeliyində fəaliyyət göstərən “Avey” Dövlət tarix-mədəniyyət Qoruğunun Göyəzən filialı ərazisində aparılan kəşfiyyat xarakterli arxeoloji tədqiqatlar yekunlaşıb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat veriri ki, qazıntılar AMEA Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun əməkdaşı, arxeoloq Pərviz Qasımovun rəhbərliyi ilə “Avey” Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğunun Göyəzən filialında elmi-arxeoloji qazıntılar və payız məktəbi” layihəsi çərçivəsində həyata keçirilib.

Göyəzən dağında yer səthindən təqribən 400 metr hündürlükdə yerləşmiş, düzbucaqlı olmayan qaya parçalarından inşa edilən 7 bürclü Göyəzən qalası tədqiq edilib. Həmçinin Göyəzən dağının şimal-qərb ətəyində aşkar edilmiş gətirilmə sal və qaya parçalarının olduğu ərazidə arxeoloji qazıntılar aparılıb.

Tədqiqat işləri nəticəsində məlum olub ki, qalanın bürclərinin diametri 6, mövcud hissələri isə 4 metr hündürlüyə malikdir. Cənub-şərqdən, yəni giriş tərəfdən şimal-qərbə tərəf uzanan divarın uzunluğu, beş bürc də daxil olmaqla 111, qalanın dağa dayaqlandığı arxa hissəsinin uzunluğu isə 99 metrdir.

Qalanın inşasının tarixini müəyyən etmək üçün giriş hissəsinin şimal bürcünün ətəyində şurf qoyulub. Qazıntılar zamanı müəyyən edilib ki, qalanın bürclərinin ətrafları da qalanın tikintisində istifadə olunmuş səthi cilalanmamış qaya parçaları ilə doldurulub. Bu çeşidli üsul orta əsrlərdə bürc və divarların bərkidilməsi üçün istifadə olunurdu. Şurfdan çıxarılan qaya parçaları arasında Orta əsrlər dövrünə xas olan 200 ədəddən çox yerli şirli və şirsiz keramika fraqmentləri aşkar edilib.

Arxeoloji tədqiqatlar nəticəsində məlum olub ki, qala bölgənin islam dövrünə xas memarlıq üslubunda inşa edilib. Qalanın inşasının daha dəqiq tarixini müəyyən etmək üçün qazıntılar zamanı aşkar olunmuş nümunələrdən radio karbon analiz üçün götürülüb.

Qaladan 200 metr yüksəklikdə tam fərqli memarlıq üsulu ilə tikililər görünməkdədir. İlkin rəyə görə, kub formalı cilalı daşlardan hörülmüş bu divarlar çox ehtimal ki, antik və ya erkən xristian dövrü sakral xarakterli ibadətgahlar və sığınacaqlar olub. Bu tikililərə gedən cığırların təbii aşınması onlarda tədqiqatların aparılmasını çətinləşdirir.

Arxeoloji qazıntılar zamanı 12 torpaq qəbir aşkar edilib. Doqquz skeletdə əllərin sinə üzərində çiyinlərə doğru, çarpaz qoyulması, tabutun əlamətlərinin olmaması, şimal-qərbdən cənub-qərbə beli üzərində istiqamətlənmə birbaşa Qafqaz Albaniyasının orta əsrlər dəfn ənənəsini təkrar etməkdədir. Daha bir skelet biri sol çiyini üzərində lakin xristian adəti üzrə dəfn edilib. Digər skeletin sağ əli çiyinə doğru, sol əl isə, ona paralel lakin sağ çanağa doğru istiqamətlənib.

Daş qutu qəbirin aşkar edilməsi ərazidə ardıcıl olaraq yüzilliklər boyu Qafqaz albanlarının böyük bir xristian nekropolunun olmasını göstərir. Yaxşı cilalanmış daş qutu qəbirdə ilk orta əsrlərdə erkən alban xristianlığı üçün xas olan tərzdə dəfn qeydə alınıb. Dəfnlərdən tunc, mis və dəmirdən az sayda sırğalar, üzüklər, düymələr aşkar edilib.

Aparılmış qazıntılar Qafqaz Albaniyasına aid daha bir mühüm abidənin aşkar edilməsi ilə nəticələnib. 75 kvadratmetr olan qazıntı sahəsinin GPS koordinatları götürülüb, geodezik cihazlarla ölçmələr aparılıb.

“Avey” Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunun Göyəzən filialında elmi-arxeoloji qazıntılar və payız məktəbi” layihəsi çərçivəsində qoruq ərazisinə turlar, məktəbli və tələbələr üçün ustad dərslər də təşkil edilib.

Bazar ertəsi, 20 Dekabr 2021 10:44

Rusiya

Navalnının atasına 3 il icbari iş verdilər. Kiməsə görə kimisə cəzalandırmaq ənənəsi yalnız postsovet ölkələrində mümkündür.
Foto: BBC

Bazar ertəsi, 20 Dekabr 2021 10:43

Faiq Əhməd

“DNT”

 

LONDON. Müğənni Adel, Ed Şiran, reper Deyv (tam adı Devid Orobosa Omoreqadır) və Little Simz (əsl adı - Simbiata Abiola Acikavo) Britaniyanın ən nüfuzlu musiqi mükafatına - BRİT Awards-a dörd nominasiyada namizəd göstəriliblər. Nominantların elan edilməsi mərasimi Londonun ITV telekanalı ilə canlı yayınlanıb. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı TASS agentliyinə istinadən məlumat verir.

 

Sözügedən artistlər ifaçı Sem Fenderlə "İlin musiqiçisi" kateqoriyasında mübarizə aparacaqlar. Bu nominasiyada mükafat ilk dəfə veriləcək. Noyabr ayında mükafatın təsisçiləri bildiriblər ki, bu "genderə uyğun neytral "nominasiya "Ən yaxşı kişi ifaçı" və "Ən yaxşı qadın ifaçı" kateqoriyalarını əvəz edəcək. Xatırladaq ki, son dəfə bu mükafatlar xanımlardan Dua Lipə və cənablardan J Hus-a qismət olmuşdu.

 

"İlin Qrupu" nominasiyasında "Coldplay" rok-kollektivi, "D-Block Europe" rep dueti, "Little Mix" pop triosu, "London Grammar" qrupu və "Wolf Alice"  rokerləri mübarizə aparacaqlar. "Ən yaxşı yeni artist" nominasiyasında reper Central Cee (Okli Sizar-Su), eləcə də ifaçılar Griff (Sara Feyt Qriffits), Coy Kruks, Self Esteem (Rebekka Lyusi Teylor) və Little Simz qalib gəlmək iddiasındadırlar.

 

"İlin xarici musiqiçisi" kateqoriyasında mükafata amerikalı artistlər - peper Lil Nas X (Montero Lamar Hill) və müğənnilər Billi Ayliş, Doja Cat (Amala Damini), Oliviya Rodrigo və Teylor Svift namizəddirlər. Öz növbəsində "İlin xarici qrupu" nominasiyasında son 40 il ərzində ilk dəfə "Voyage" adlı yeni albom buraxmış əfsanəvi ABBA İsveç qrupunun adı var. May ayında "Avroviziya" müsabiqəsində qələbədən sonra şöhrət qazanmış İtaliya qrupu Maneskin, Cənubi Koreyanın BTS pop kollektivi, Amerika rok qrupu "The War on Drugs" və "R&B" janrında çıxış edən amerikalı Silk Sonic dueti də bu nominasiyada mükafata iddialıdır.

 

13 nominasiyada mükafatların təqdim edilməsi mərasimi 8 fevral 2022-ci ildə Londonun O2 Arena stadionunda keçiriləcək.  

 

Qeyd edək ki, BRİT Awards mükafatları 1977-ci ildə Böyük Britaniyanın Səsyazma Sənayesi Assosiasiyası tərəfindən təsis edilib. Bu mükafat Amerikanın məşhur Grammy mükafatının ingilis analoqu sayılır. Keçmişdə BRİT Awards mükafatları laureatları The Beatles və Oasis qrupları, Robby Uilyams, Elton Con və bir çox digər məşhur ifaçılar olmuşlar.

 

 

 

 

 

 

 

İspaniyanın “El coloquio de los perros” ədəbiyyat portalı “Azərbaycan ədəbiyyatı beynəlxalq virtual aləmdə” layihəsi çərçivəsində tanınmış Azərbaycan şairləri Rüstəm Behrudinin və Həmid Herisçinin şeirlərinin yayımına başlayıb.
Dövlət Tərcümə Mərkəzindən bildirilib ki, geniş oxucu kütləsi tərəfindən izlənən portal Rüstəm Behrudinin ispan dilinə tərcümə olunmuş “Azadlıq, torino kəfəni və zəvvarlar”, Həmid Herisçinin “Cəlladla üz-üzə” şeirlərini hər iki şairin yaradıcılıqları haqqında geniş məlumatla təqdim edib.
Şeirlərin ispan dilinə tərcümə müəllifi – ispan dili üzrə mütəxəssis Tutuxanım Yunusovadır.

Qırğızıstan Milli Elmlər Akademiyasının Çingiz Aytmatov adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illiyi münasibətilə “Yeddi gözəl” poemasının qırğız dilində audiokitabının təqdimat mərasimi keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına
Türkdilli Dövlətlərin Siyasətinə Dəstək Fondunun prezidenti Nüsrət Məmmədovun verdiyi məlumata görə, fondun təşkilatçılığı ilə baş tutan təqdimat mərasimində diplomatik korpusun nümayəndələri, elm, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, KİV nümayəndələri iştirak ediblər.
Təqdimatı giriş sözü ilə açan Nüsrət Məmmədov bildirib ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə 2021-ci il “Nizami Gəncəvi İli” elan edilib və bu münasibətlə də fond Nizaminin   “Yeddi gözəl” poemasının qırğız dilində audiokitabını hazırlayıb.
Nüsrət Məmmədov qeyd edib ki, sözügedən layihənin reallaşdırılmasına Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi, Türkdilli Dövlətlərin Parlament Assambleyası dəstək göstərib.
Sonra Macarıstanın Qırğızıstandakı səfiri Şandor Doroqi, Yaponiyanın Qırğızıstandakı səfirinin müavini Soiçiro Okava, Çingiz Aytmatov adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun professoru Gülcamal Camankulova, Çingiz Aytmatov adına Beynəlxalq İssık-Kul forumunun sədr müavini Dinarə Jumabayeva və başqaları çıxış ediblər.
Natiqlər dünya poeziyasının şah əsəri sayılan “Xəmsə”dən nümunələr gətiriblər, Azərbaycanda tolerantlığın və multikulturalizmin dərin tarixi kökləri, zəngin ənənələri olduğunu Nizami ədəbi irsinin nümunələri ilə sübuta yetiriblər. Nizami Gəncəvinin ölməz bəşəri ideyalarının insanlığın çiçəklənməsində mühüm rol oynadığını vurğulayıblar.
Audiokitabın təqdimatından sonra Heydər Əliyevə və Çingiz Aytmatova həsr olunmuş “İki dahi şəxsiyyət...” sənədli filmi nümayiş edilib.
Qeyd edək ki, poemanı qırğız dilinə Xalq şairi Egemberdi Ermatov tərcümə edib. Audiokitabın rejissoru Bektursun Kaldarovdur. Mətni tanınmış diktor Jıparqul Şabdanaliyeva oxuyub.

Elçin İsgəndərzadə  professordur, texnika və filologiya elmləri doktoru, Azərbaycan Texniki Universitetinin "Metrologiya və Standartlaşdırma" kafedrasının müdiri, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Müəllimidir, Azərbaycan Respublikasının Fəxri Mədəniyyət İşçisi, Avropanın Fəxri Alimi, Mədəniyyət Səfiridır və hamısı ilə yanaşı, lirik və vətəndaş şeirləri ilə qəlb oxşayan gözəl şairdir.
Elçin İsgəndərzadə yeni şeirlərindən bir qismini “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucularına təqdim edib. Buyurun, şairin dünyası ilə baş-başa qalın.
 

Xatırla
 
Xatirələr yaralıdı, dəymə heç,
dərd qapısı aralıdı, döymə heç,
istəyirsən... mənə bir şey demə heç,
ara-sıra bulud-bulud xatırla.
 
Hərdən də bir xəyalları al, gedək,
o yolları gözlərindən sal, gedək,
istəyirsən... xəyallarda qal, gedək,
ayrılığı umud-umud xatırla.
 
Kimsə itsin dumanında illərin,
qayıtmasın gümanında illərin,
istəyirsən... səndə qalsın əllərim,
sonra məni unut, unut, xatırla.
 

Bölünüb
 
Nə vaxtsa dünya biriydi,
indi ikiyə bölünüb.
İndi bu böyük şəhər də,
tinə, küçəyə bölünüb.
 
Bahar da qış kimi düşür,
günlər də daş kimi düşür,
yağış da yaş kimi düşür,
gecə də gecəyə bölünüb.
 
Hər şey yox kimi dəyişib
ağrılar çox kimi dəyişib,
tüstülər ah kimi dəyişib,
ömürlər təkliyə bölünüb.

 
Ürəyim
 
İndi əlimin altındadı ürəyim,
hara istəsəm fırlaya bilirəm.
Hərdən döyüntüsü başıma düşəndə,
götürüb kənara qoyuram,
bilirəm inciyir,
amma neyləyim,
məni ən çox ürəyim yorur.
Əvvəl elə bilirdim,
fikir yorğunuyam,
indi bilmişəm ki, ürək yorğunuyam.
Daha yolunu tapmışam,
ağrıyanda bir daşın altına qoyuram,
döyünməyəndə çıxarıb silkəliyirəm,
ora atıram, bura tullayıram.
Bircə mən bilirəm,
ürəyimin başına nə oyun açıram.
Əvvəl dilimin altındaydı,
indi əlimin.
 
 
Kim dünyanı sevdisə...
 
Başqa bir yol da yoxdu,
durub çıxıb gedəsən.
Gözünü yaşamaqdan,
çəkib, yığıb gedəsən.
 
Nə başqa bir yer də var,
başqa saatlarıyla.
Hanı başqa adamlar,
başqa həyatlarıyla.
 
Başqa bir yer axtardım,
bu yer məni açmadı.
Bu yol mənə yatmadı,
bu yol məndən qaçmadı.
 
Keçmişdə qalır hamı,
keçmiş necə evdisə.
Ölüm gəlib apardı,
kim dünyanı sevdisə.
 
 
Dönüşsüzlük
 
Səhər yelləri günəşdən küsəcək,
gülüşlər dodaqlarından,
ağaclar yarpaqlarından.
 
səsin əks-səda verib uçurumdan yıxılacaq,
yuvalar boşalacaq,
quşlar yuvaya həsrət qalacaq.
 
intihar edən arzular gözlərindən asılacaq...
O gəlməyəcək.
 
necə ki, yağışlar yağış kimi buluda qayıtmır,
necə ki, göz yaşları gözlərinə qayıtmır.
 
hər şey belədi indi...
gedirlər, qayıtmırlar.
 
 
Sevgilim
 
Bu dünya dediyin bu dünya,
sənsiz heç imiş, sevgilim.
Arzular durna qanadlı,
bahardan köç imiş, sevgilim.
 
Ömür də boşluğun boşunda,
ömür də qışlığın qışında,
bircə yol qalıb huşumda,
o da ki, keç imiş, sevgilim.
 
Qaradan qarası bəllidi,
sən adlı yarası bəllidi,
bilirsən, harası bəllidi?
Orası puç imiş, sevgilim.
 
 
Qaldım
 
Uçub getdi arzular da,
arzulardan gendə qaldım.
Heç bilmirəm kimlər məndə,
mən də belə kimdə qaldım.
 
Gün qurutdu qurulandım,
göz yaşında durulandım,
yağmalandım, yarılandım,
bir yağışlı nəmdə qaldım.
 
Aydınlıqlar duman kimi,
məndən xeyir uman kimi,
hələ də bir güman kimi,
bilirəm ki, səndə qaldım.
 
 
Sevda şeiri
 
Bu sevda dediyin...
bir uçuş uçmaqlıq,
bir baxış baxmaqlıq
və bir şeirlik olur.
 
Sonra ha uçsan da təyyarələrdə,
bu uçuş o uçuşa bənzəmir.
Bu baxmaq o baxmaq olmur
və yazdığın bütün şeirlər
o sevda şeiri kimi içindən gəlmir.
 
İçindən gəlməyən gülüşləri
gülürsən dodaqlarında,
içindən gəlməyən
bir yaşam yaşayırsan.
 
Görürsən ki, bu ömür sənlik deyil...
sənlik deyil bütün günlərin ertəsi...
 
Sən orda qalmısan,
bir baxışda,
bir uçuşda,
bir şeirdə.
 
Və bir günün ertəsi...
gözlərinin yaddaşından silirsən
bütün xatirələri.
Sonra iki damla yaş yandırır dodaqlarını...
 
İki damla yaşda ya gözlərinin dadı,
ya sevdanın.
 
Bu sevda dediyin...
ayrılıq adında,
bu uçuş dediyin ayrılıq adında
və bu şeir də ayrılıq.
 
 
Sol
 
Küləklər də sol tərəfindən əsir adamın,
yağışlar da soldan yağır.
 
Atılan daşa sağ çiynini döndərirsən,
daş da sağdan adlayıb sola dəyir.
 
Və kürəyindəki yükləri sanma kürəyin daşıyır,
sol tərəfin daşıyır o yükləri də,
o sancıları, o ağırlıqları da.
 
Hara dönsən sol tərəfindi...
sağından vursalar da,
adam solundan ölür.
 
 
Heçlik
 
Heç kim heç kimin deyil...
O boyda qara torpaq varkən.
 
Yarpaq ağacın ola bilmirsə,
balıq dənizin,
quş göyün,
yağış buludun,
canımızdan qopan sevdalar bizim.
 
Bizim ola bilmirsə bir əlçim külək,
küləyin apardığı səhər qoxusu.
 
Hər şey torpağındı...
Hətta külək də,
hətta bulud da,
hətta sevda da.
 
Heç kim heç kimin deyil,
heç mən də özümün deyiləm…
 
 
Ayrılıq
 
Soyuq kimi daşıyıram
adını dodaqlarımda.
Vida kimi daşıyıram
üzümü ovuclarımda...
 
Səsimin titrək yerindən
gözlərimi duza batırıram hər gün...
Duzlu yağışlar yağır.
Payız kimi daşıyıram
çöhrəni xatirəmdə.
Qış kimi daşıyıram
səni bu ömürdə.
 
İyuldu...
Üşüyürəm.
 
 
Şair ömrü
 
Öz yüküm öz kürəyimdə,
çəkə bildikcə çəkirəm.
Qaranlığın ilməsini,
sökə bildikcə sökürəm.
 
Axa bildikcə axıram,
baxa bildikcə baxıram,
qalxa bildikcə qalxıram,
çökə bildikcə çökürəm.
 
Cığırlarda izlərimi,
baxışlarda gözlərimi,
vərəqlərdə sözlərimi,
əkə bildikcə əkirəm.
 
 
Yaşamadıqlarımın yaşantısı

Sənin məndəki yerin
gedə bilmədiyim yer kimi
içimdən qopmayan yoxuşdu.
Havada yaz,
sənin yerində qışdı,
qardı,
yağışdı.

Sənin məndəki yerin
həsrətlə dolu,
acıyla dolu.
Qalan yerlərim boşdu.

Mən boyda boşluqda
bir gerçək yerdi günəşsiz,
bir doğru xəbərdi sənsiz,
o qədər gerçək ki...
Qarın altında bir quş kimi üşüyür
sənin məndəki yerin.

Sənin məndəki yerin ayrıdı...
yaşamadıqlarımın yaşantısıdı.
 
 
Təkcə sən!
 
Başqa şəhərdəyəm...
başqa adamların arasında,
ömür ötürürəm ayrı küçələrdə.
 
Ayrı sabahlara dururam,
ayrı axşamlarda uyuyuram...
hər şey ayrı...
hər şey başqa.
 
Başqa havalardayam,
ay başqa,
gün başqa,
mən başqa.
 
Və bircə sən başqa deyilsən,
elə həmənsən,
gözlərimdə gətirdiyim kimisən.
 
 
Gedirəm
 
Hər gün ömür dediyinin
anından çıxıb gedirəm.
Ürək-ürək, əsəb-əsəb
canımdan çıxıb gedirəm.
 
Bu yadlığa özgə kimi,
yığışdırıb dərdi-qəmi,
bir qaralan kölgə kimi,
yanımdan çıxıb gedirəm.

Gedər-gəlməz bir səfərə,
açılmayan sirr səfərə,
ölüm adlı o əvvələ,
sonumdan çıxıb gedirəm.
 
 
Məndən savayı
 
Dincəl, o gəlməyən günlərdə dincəl,
incəl, üzüldüyün tellərdə incəl,
indi düşünürsən, boşuymuş səncə,
bir ömrə bu gəliş-gediş havayı...?
 
Çəkil, çəkilməyən rəsimdən çəkil,
sevə bilmədiyin isimdən çəkil,
sevda tilsimiymiş, tilsimdən çəkil,
bitsin ayrılığın bu bəm harayı.
 
Atlan, ürəyimin başından atlan,
gördün qış sərt keçir, qışından atlan,
çırman, gözlərimin yaşından atlan,
gör hara düşürsən məndən savayı.


Biriyəm
 
Açanı olmayan evdə,
macalı olmayan evdə,
açarı olmayan evdə,
qapıda qıfılın yeriyəm.
 
Yaralar gözümdə dağdı,
qayıtmaq izimdə dağdı,
kim deyir bu şair sağdı…
Kim deyir hələ diriyəm?

Yoxsam, bugündə yoxsam,
yağsam, gözümdən yağsam,
özümü özümdən çıxsam-
yerində sıfırın biriyəm.
 
 
Varlıq
 
Bir də o varıydı...
Hər yerdə-
həyatda,
xəyallarımda,
yuxularımda.
Getsəm gedirdi,
gəlsəm gəlirdi,
ölsəm ölürdü.
 
İndi o da yoxdu-
sadəcə mən varıydım deyə varıydı.

 
Qayıtsan da!
 
Bəzi şeylər unudulmur
unudulmur unutsan da.
Uyuyursan, amma nəsə
uyudulmur uyutsan da.
Pəncərənin dəmirində
sarmaşıqlar çiçəkləyər.
Çiçəklərin sarısında
bir vida da gerçəkləyər...
Ovudarsan əllərini,
ovudarsan tellərini,
ovudarsan yorğun düşən
aylarını, illərini,
amma nələr, amma nələr
ovudulmur ovutsan da.
Qayıtmağa qayıdarsan,
qayıdanda anlayırsan,
bəzi şeylər qayıdılmır,
qayıdılmır qayıtsan da.
 
 
Qalırsan
 
Vaxtın bitir, nə sağ olmur, sol olmur
qol götürüb oynamağa qol olmur,
hara isə yollanmağa yol olmur,
qayıtmağın müşkülündə qalırsan.

Elə getdi, elə getdi, deyirlər,
elə bil ki, yelə getdi, deyirlər,
bu yazıq da belə getdi deyirlər,
yaddaşının bir küncündə qalırsan.

Qışlar düşür, çənlər gəlir ömrünə
nələr gedir, nələr gəlir ömrünə,
it aparan günlər gəlir ömrünə
it ilində, it günündə qalırsan.
 
 
Qürbətdi
 
Quş quşluğuynan qərib,
var puçluğuynan qərib,
uçuqluğuynan qərib,
qürbətdi dodaqlarım.
 
Bir soyuq, nəm gecədə,
umudsuzam necə də,
qonmursa bir sərçə də,
qürbətdi budaqlarım.
 
Yol döşünə yatmırsa,
gəl döşünə yatmırsa,
gedirsə,
qayıtmırsa...
qürbətdi ayaqlarım
 
 
Elə
 
Gün də gələr, yadın itər,
unudular, adın itər,
dünyada ölümdən betər
yaşamaq zoruymuş elə.

Bir gün özün də bilərsən,
bir gün özün də görərsən,
illərdən sonra deyərsən,
sevgilər koruymuş elə.
 
Ayağından izinəcən,
dodağından sözünəcən,
baxışından gözünəcən
adam da yoluymuş elə!
 
 
Qırılır
 
Sularda ləpələr qırılır,
sularda körpələr qırılır.
Ağrının, acının üstündən,
keçəndə, körpülər qırılır.
 
Bu həyat donduqca, gördüm,
bir umud sındıqca, gördüm,
bir qazi yandıqca, gördüm,
canında qəlpələr qırılır.
 
Bu dünya nə aldı, nə verdi,
dərdi də bir matah nəmərdi.
ömür də bir gödək kəmərdi,
dartıram törpülər qırılır.
 
 
Havasıyla
 
Qəfil ayılırsan, əllidi yaşın,
ha gizlət, üzündən bəllidi yaşın,
küləkdən yeyindi, yellidi yaşın
şütüyüb də gedir yüz havasıyla.
 
Ayağı tutmamış, əmgək bərkidir,
qırıq düymələrə ilgək bərkidir,
hər yolun ağzında göbək bərkidir,
kor kimi oynayır öz havasıyla.
 
Adamı badamla qandırıb keçir,
hər yerdən od verib, yandırıb keçir,
bircə yol eşitsə,
-andırı keçir!
su səpir ocağa köz havasıyla..
 
 
Sevda məsafəsi
 
Məsafələr qollarımda ya doğmalaşar,
ya yadlaşar.
Bir qucaqlıqdı bəzi məsafələr...
Bəzi məsafələrin yaxınında itirik,
uzağında yaxınlaşırıq.
Kimi unutsam doğmadı,
kimi ansam yaddı indi...
İndi nə var ki,
bir sevdanı qucmağa,
bir qəbir boydadısa o sevda.
Sevda məsafəsidi ömür
sonunda ayrılıq.
Və bütün məsafələr
ayrılıq məsafəsidi.
Ayrılıq məsafəsidi qollarım
qucaq açıb yüyürürəm
yalnızlığa sarı.
 
 
Keçər
 
Bir yuxuydu...oyaq gördüm,
bilmirəm nə sayaq gördüm,
bir avarsız qayıq gördüm,
içimdən yellənib keçər.
 
Daşa çıxdı nələr, nələr,
o sevinclər, o sevmələr,
o susmalar, o dinmələr,
yağışdı, lillənib keçər.
 
İt hürənlər yönüm isə,
bu qaranlıq önüm isə,
ayrılıqlar mənim isə...
sevdalar küllənib keçər.
 
 
Son uçuş
 
Hansı dildədi bu uçuşlar ki,
sonra sözləri tökülüb qalır yaza bilmədiyim.
Sonra izləri qalır,
elə dərin qalır,
lap caynaq cırmağı kimi,
poza bilmədiyim.

Və hərəyə bir həsrət qalır sonra
o uçuşdan.
Hərəyə bir qış qalır,
bir bulud.

O bulud başqa sevir məni,
o yağış başqa,
o qış da tamam başqa.

Elə başqa ki,
düşünürəm elə-
ömür bəlkə bir qışdı
bahara sarı boylanan.
Bəlkə bir uçuşdu,
dilini anlamadığım.

Və bütün qanad çalmalar,
və bütün uçuşlar
bir uçuş üçündür, bilirəm.
 
 
Gedərdim
 
Bu dünyanın uzağında
bir yer olsaydı, gedərdim.
Lap qışında, sazağında
bir yol olsaydı, gedərdim.
 
Bir ruhsuz ruha çıxaran,
aparıb yoxa çıxaran,
yoxunda sağa çıxaran,
bir sol olsaydı, gedərdim.
 
Bir sözün küləyi boyda
heç nəyin hər nəyi boyda…
Uçmağa ürəyim boyda
bir göy olsaydı, gedərdim.
 
 
Bu da mən!
 
Ruhuna çiçəklər səpdiyin adamların
ulduz olduğuna inanarsan gecələr…
 
Adamlar yoxa çıxdıqca
ulduzlar çoxalar.
Ulduzlar çoxaldıqca
ulduzları sayarsan bir-bir-
bu o,
bu da babam
bu da atam, nənəm.
 
Onların yanında da
adsız bir ulduza ad qoyarsan,
bu da mən!..
 
 
Sükut...
 
Sən susursan,
əllərin danışır varaqlarda,
saçların danışır küləklərdə,
ayaqların danışır yollarda
 
sən susursan.
Gözlərin danışır gözyaşlarında!..
 
 
Aparır
 
Bu karvan harasa gedir
məni də çəkib aparır.
Neçə-neçə yaşanmayan
dəmi də çəkib aparır.

İçimdəki sükutdakı,
yaşadığım həyatdakı,
gözümdəki buluddakı
nəmi də çəkib aparır.

Bir yuxuyam sən qarışıq,
bir qoxuyam sən qarışıq.
Sanki karvan mən qarışıq -
səni də çəkib aparır.
 
 
Alın yazısı

Kədəri özündən qabaq yazılır adamın,
xoşbəxtliyi də,
bədbəxtliyi də.
Yazımız özümüzdən yaşlı,
taleyimiz özümüzdən qoca.
Qoca yazıları yaşayırıq taleyimizdə.
Biz bilmədən
bəxtimiz özümüzdən qabaq yazılır,
sonra bəxtimizi yaşayırıq,
sonra bütün yazılanları yaşayırıq…
Ölümlər möhür kimi alnımızda,
sonda o möhürü torpağa basırıq…
Hər şey bizdən qoca -
biz daima gənc ölürük,
qocalmış alın yazılarının sonunda…
 
 
Bu payız da…
 
Bu payız da ayrılıqdı, bilirəm
yarpaqları qopub ayrı düşəcək.
Harda isə xəzan vaxtı bir qızın
şəkilləri yenə sarı düşəcək.
Yenə yağış başlayacaq, gur yağış
göbələk tək çoxalacaq çətirlər.
Müqəvvalar geyinəcək əynini,
geyimini dəyişəcək vitrinlər.
Üşüyəcək,
üşüdəcək... fəsil də,
köklənəcək soyuqlara havalar.
Məni elə göynədəcək quş köçü,
ağladacaq yetim qalan yuvalar.
Niyə belə hamı qaçır harasa,
niyə belə yalnız qalır küçələr.
Lap çoxdandı…
Heç bilmirəm niyəsə
cavabsızdı gözlədiyim necələr.
 
Bu payız da ayrılıqdı, bilirəm
ayrılıqdan su içəcək buludlar.
Xısın-xısın, həzin-həzin gecələr
yastığımda ağlayacaq umudlar.

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.