Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qardaş Türkiyə ədibləri ilə müsahibələrimiz davam etməkdədir. Bu dəfə sizləri Türkiyədə öz qələmi ilə adından söz etdirən Yıldız Tek Gamlı xanımla tanış edəcəyəm. Buyurub oxuya bilərsiniz…

-Salam Yıldız xanım ! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə azərbaycanlı oxuculara özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-Salam, mən uşaq hekayələri yazıçısıyam və eyni zamanda keçmiş pedaqoqam, baxmayaraq ki, hazırda aktiv vəzifədə deyiləm. Ankarada doğulmuşam, böyümüşəm və oxumuşam. Əslən Nevşehirdənəm. Hazırda Bursada yaşayıram. Mühasibat uçotu, Xəstəxana menecmenti, Səhiyyə menecmenti, Uşaq inkişafı üzrə təhsil almışam. Hazırda Arxeologiya fakültəsinin ikinci kurs tələbəsiyəm. İngilis və bir az da alman dilini bilirəm. Həyatım boyu öyrənməyə və öyrətməyə davam edirəm.

-Ədəbiyyata marağınız necə yarandı? Bu haqda fikirlərinizi bilmək çox maraqlı olardı.

-Özümü tanıyandan oxumağı, yeni insanlar və dünyalar tanımağı sevirəm. Orta məktəb illərində hər bir yeniyetmə kimi mən də üsyankar şeir və esselər yazmağa başladım. Oxuduqca, böyüdükcə yazılarım, dünyaya baxışım dəyişdi. Xərçənglə rəqs edərkən həyatın çox da uzun olmadığını anladım və gələcəyi əmanət edəcəyimiz uşaqlara çatmaq istədim.

-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Çıxdığım yolda müxtəlif yaş qrupları üçün 11 kitabım və jurnalda bir köşəm var. Yaşadıqca yazmağa davam etməyi planlaşdırıram.

“Gökçe və Göksu” seriyası 7 kitabdan ibarətdir. Onların hər biri 3-6 yaş qrupunda olan uşaqlara sevməyi, özünü sevməyi, paylaşmağı, bir-birinə kömək etməyi, fərqli olanlara hörmət etməyi, təbiəti, heyvanları və ətraf mühiti qorumağı öyrətmək məqsədi daşıyan sadə, axıcı hekayələrdən ibarətdir. “Cemil Han'ın Maceraları” xüsusilə kitab oxumağı sevməyən, qızların da həvəslə oxuduğu 9 yaşdan yuxarı oğlanlar üçün yazılmış xəyalpərəst, tənbəl, kompüter yönümlü, kosmik agent olmaq istəyən Cemil Han haqqında gülməli hekayələrdən ibarətdir.

“Kayıp Balerin” 3-6 yaş qrupu üçün darıxdırıcı, zəhlətökən olmadan sadə, səlis bir dildə oxunan, bacı-qardaş qısqanclığı və valideynlərin hansı yolu izləməsi haqqında hekayədən ibarətdir.

“Büyüklere Küçüklerden Masallar”” mənim üçün xüsusi bir kitabdır... Təkcə 9 yaşdan yuxarı olanların deyil, bütün valideynlərin, hətta pedaqoqların mütləq oxuması lazım olan kitabdır.

Hər biri digərindən xüsusi olan 4 fərqli uşağın öz hissləri ilə danışdığı 4 hekayədən ibarətdir. Düşünürəm ki, bu, hamımızın uşaqlara baxış tərzimizi dəyişdirəcək və onları anlamağımıza kömək edəcək xüsusi bir kitabdır.

“Bir Kapadokya Masalı” inanclardan uzaq, pəri bacaları haqqında gələcəyə xəbər verən mifoloji araşdırma hekayəsidir və hər kəsin diqqətini çəkəcəyini düşünürəm.

-Xəyallarınızın genişlənməsinə səbəb olan hadisələr hansılardır və bizlərə bu haqda bəhs edə bilərsinizmi?

-Oxuyuram, bütün janrlarda oxuyuram. İstər türk ədəbiyyatı olsun, istər dünya ədəbiyyatı, əlimə düşən hər kitabı oxuyuram. Mən tələbə olanda dünya klassikası adı altında bizə ancaq ingilis, rus, fransız ədəbiyyatı öyrədilirdi, ancaq ədəbiyyat bunlarla məhdudlaşmır, məsələn, bir müddət Yapon, Skandinaviya, İran, Özbək, İrlandiya ədəbiyyatı diqqətimi çəkdi. Bu mənada düşünürəm ki, nəşriyyatlar daha çox əsərləri tərcümə edib oxuculara çatdırmalı, ədəbiyyat birtərəfli olmamalıdır.

-Zaman sizin üçün nə deməkdir və yazarkən hər hansı bir rutininiz varmı?

-Mənim üçün zaman əbədiyyətlə an arasında həm çox uzun, həm də çox qısa bir xətt kimi hiss olunur. Bəzən nəfəs almadan saatlarla yaza bilirəm və ac olduğumu dərk etmirəm, sadəcə kofe içirəm, bəzən də günlərlə cümlənin predikatı haqqında fikirləşirəm. Yəqin ki, yaşımla bağlı olan azadlıqla gecə yarısından səhərə qədər və ya istədiyim vaxt yazmaq lüksüm var.

- Kitab oxumaq vərdişini qazanmaq üçün nə etmək lazımdır? 

-Kitab oxumaq vərdişi yetkinlikdə əldə oluna bilən xüsusiyyət deyil, mən yetkinlikdə oxunan məcburi kitabları vəzifə kimi qəbul edirəm və heç kimin zövq almadığı işlə məşğul olmasını istəmirəm. Kitab oxumaq zövqdür və əgər bunu vərdiş etmək istəyirsinizsə, zəhmət olmasa, lütfən uşaqlarınıza 3 aylıqlarından nağıl danışın, uşağın kitaba toxunmasına icazə verin, şəkillərə baxın, lazım gələrsə yenidən rəngləndirin, hətta eyni kitabı hər dəfə fərqli səslərlə oxuyun, əmin olun ki, bu, uşağınızın diqqətini çəkəcək, kitab oxuduğunuz hər anı gözləyəcəkdir. Gələcəkdə övladınıza kitab oxuyun deyəndə, zəhmət olmasa onunla birlikdə siz də kitab oxuyun. Çünki uşaq sizin dediyinizi deyil, sizin etdiyinizi edir. Bu, çox sadə bir qaydadır; Uşağınızın gələcəkdə olmasını istədiyiniz insan kimi yaşayın.

-Türkiyədəki hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi? 

-Türkiyədə kitab oxuma nisbəti 1 faizdir və bu təkcə mənim ölkəmdə deyil, bütün dünyanın problemidir. Təəssüf ki, telefon və kompüter aludəçisi bir nəsil var və biz Korona dövründə evdə onlayn təlimlə bu asılılığı daha da artırdıq. Elə gənclər var ki, kitab oxumaq bir yana, çörək almağa da getmir, telefonla sifariş verir. Bu məni həm bir pedaqoq, həm də bir ana kimi kədərləndirir. Mən bacardığım qədər hər uşağa yetişməyə çalışıram, amma burada fərdilikdən çox dövlətlərin üzərinə məsuliyyət düşür. Dövlət mütaliə səviyyəsini artırmaq üçün  uşaqları, gəncləri əhatə etməli, milli təhsil çalışması aparmalıyıq.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi? 

-İzmirdə kitab sərgisində olarkən ilk tanış olduğum azərbaycanlı yazıçı Əzimə Ağalorova idi. Füzuli divan ədəbiyyatında ərəb və fars dillərində yazıb, biz bunu dərsliklərdən öyrənmişik. Vaqif Səmədoğlunu eşitmişəm. Tanıdığım şairlər arasında Nizami Gəncəvi və Fələki Şirvanidir... Sizin şeirlərin də duyğusal olduğunu düşünürəm. 

-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi? 

-Uşaqlar üçün, gələcək üçün bildiklərimi yazmağa, istehsal etməyə və  gələcəyə ötürməyə davam edəcəyəm. Tədqiqatını və infrastrukturunu hələ yazmağa başlamadığım, çıxanda bütün dünyanın zövqlə oxuyacağı sürpriz bir kitab üzərində işləyirəm. Ona görə də indi inanılmaz dərəcədə həyəcanlıyam.

-Ənənəvi kitablara və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz? 

-Məncə, kitabların çap və ya rəqəmsal olmasının fərqi yoxdur, yetər ki, oxucuya çatsın. Texnologiya əsrinə ayaq uydurmalıyıq. Mən bir fərd olaraq kitablara toxunmağı, vərəqləməyi, kitabı qoxulamağı, əlimdə tutmağı, oxuduğum kitabı saxlamağı xoşlayıram. Ona görə də evdə kitab rəfləri ilə dolu qonaq otağım var, hətta oturarkən kitabları görmək belə məni xoşbəxt edir.

– Bir  yazar olaraq digər  yazarlara məsləhətləriniz nədir?

-Əvvəla, qardaş ölkəm Azərbaycanda sizin vasitənizlə bir portalla əlaqə qurmaq mənim üçün çox xüsusi hissdir. Bunun üçün sizə təşəkkür edirəm. Bir gün mən də qardaşlarımla yan-yana bir tədbirdə olmağı istərdim. Mənim üçün Azərbaycan eyni olduğumuz əziz ölkədir və mən hər bir azərbaycanlı qardaşımı ürəkdən sevirəm. Yazmağa, istehsal etməyə, gələcəyə qalıcı əsərlər buraxmağa davam edək. Sevgilərlə...

-Dəyərli vaxtınızdan bizlərə zaman ayırdığınız üçün minnətdaram Yıldız xanım! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.12.2023)