Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Şuşada keçirilən Vaqif Poeziya Günləri çərçivəsində avqustun 31-də xalq şairlərinin, həmçinin orta nəsil və gənc şairlərin çıxışları, muğam sənətkarlarının ifaları dinlənilib, “Nizamidən Vaqifə” adlı poetik kompozisiya təqdim edilib.
Tədbirdə çıxış edən Azərbaycanın Xalq şairi, Milli Məclisin deputatı Sabir Rüstəmxanlı Vaqif Poeziya Günlərinin hər kəs üçün xoşbəxt anlar yaşatdığını vurğulayıb. “Şuşaya gəlməyimizlə bizim ruhumuz yüksəlir, əhvalımız yüksəlir, başımız dikəlir və öz tariximizlə, öz varlığımızla qürur duyuruq”, - deyib xalq şairi.
“Bu günlərdə təşkil olunun Vaqif Poeziya Günləri əslində sözümüzün, şeirimizin, ədəbiyyatımızın bayramıdır. Biz Şuşaya gələndə gördüyümüz o keçilməz yolları bizim ər oğullar Vətən sevdası, Şuşa sevgisi ilə qısa bir zamanda, çox sürətlə keçərək bu yerə gəlib çatıblar. Bu, misli görünməmiş bir qəhrəmanlıqdır. Əslində bu, 30 il çox çətin günlər yaşamış ədəbiyyatımıza Azərbaycan əsgərinin verdiyi bir töhfədir. Bu, Azərbaycan əsgərinin göstərdiyi tarixi bir igidlikdir. Dünən Ali Baş Komandan bu qələbələrin nəticəsi olaraq Azərbaycanın söz ordusuna Vaqif məqbərəsini qaytardı. Sözün və silahın bir olduğu yerdə ölkə basılmaz. Məhz bu gün burada əyləşən söz, sənət adamları da daim Azərbaycan Ordusuna dayaq olmağa, onları yeni döyüşlərə ruhlandırmağa çalışıb. Bu gün nə yaxşı ki, sözümüzlə silahımız birdir. 44 günlük müharibə də bu birliyi bir daha göstərdi. Amma bu birliyin ən gözəl nümunəsini Azərbaycan Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan göstərdi”, - deyib Sabir Rüstəmxanlı.
Xalq şairi Vətən müharibəsində Qələbəyə həsr etdiyi “Qarabağa dönüş” poemasından bir parçanı oxuyub.
Vaqif Poeziya Günlərinin ikinci günündə şair Vaqif Bəhmənli, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) Xəzər bölməsinin sədri Arif Buzovnalı, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Yazıçılar Birliyinin sədri Asim Yadigar, “Əli Kərim poeziya evi”nin rəhbəri, şair İbrahim İlyaslı, “Söz” ədəbi layihəsinin rəhbəri şairə Nigar Həsənzadə, AYB-nin mətbuat katibi şair Xəyal Rza, şairə Rəsmiyyə Sabir, Dünya Gənc Türk Yazarlar birliyinin sədri şair Əkbər Qoşalı, AYB-nin Gənclər Şurasının sədri şair Fərid Hüseyn çıxış edərək şeirlərini oxuyublar. Tədbirdə Muğam Beynəlxalq Müsabiqəsinin qalibləri Nisbət Sədrayeva və Xəyal Hüseyinovun ifaları dinlənilib.
“Nizamidən Vaqifə” adlı poetik kompozisiya isə tədbirə xüsusi rəng qatıb. Xalq artistləri Mehriban Zəki, Pərviz Məmmədrzayev, Əməkdar artistlər Gülzar Qurbanova və Elşən Rüstəmovun çıxışları alqışlarla qarşılanıb.
Vaqif Poeziya Günlərinə “Qarabağ, ana yurdum” mahnısı ilə yekun vurulub.

Yazıçı, Azərbaycanın Rəsul Rza mükafatı, Rusiyanın Fyodr Dostoyevski medalı, Ukraynanın Müqəddəs Georgi ordeni laureatı Əlibala Məhərrəmzadə görkəmli Azərbaycan şairi, poeziyamızın bayraqdarlarından biri, “Azərbaycan bayrağı” şeiri ilə tarix yazmış Ramiz Qusarçaylının “Vətən” epik poeması barədə qeydlərini “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucularına təqdim edir.

Poeziya lirik Mənin daxili duyğusunu, hiss və həyəcanını obrazlı şəkildə, metaforalarla, təşbih, istiarə, məcaz, metonimiyalarla qüvvətləndirməklə heca ölçüsü və qafiyə tələblərinə riayət edib ortaya qoymaqdır. Min illərdir ki, bu tələblərlə, bəzən bu tələblərdən sərbəst və əruz vəznli şeirlər şəklində nisbətən kənara çıxmaqla ortaya mükəmməl nümunələr qoyulur, yeni-yeni şairlər, şeir nümunələri yetişir.
Poeziya bəzən tarixi hadisələri nəql etmək üçün epik roman halına da gətirilir, xüsusən bu, qədim dövrlərdə - yazılı ədəbiyyat olmadığı üçün şifahi nitqə istinad zərurətindən doğurdu, orta əsrlərdə də bu ənənə özünü davam etdirmişdi, amma janrın çətinliyi, tarixi salnamənin prozada daha yaxşı, daha mükəmməl, hərtərəfli əhatə olunması reallığı, üstəlik, min illərin tarixini qafiyəyə çəkməklə xırda bir görüntü obyektinə gətirməyin mürəkkəbliyi müasir dövr şairlərini bu işdən çəkindirir. Poeziya ensiklopediyasına baxsaq az-az şair tapılar ki, Homerin, Bokaççonun, Şekspirin, Nizaminin, Rustavelinin, Nəvainin, Firdovsinin ənənələrini bu gün davam etdirsin. Və bu az-azların sırasında da müasir Azərbaycan poeziyasında öz sözü ilə çoxdan özünü sübut etmiş Ramiz Qusarçaylının imzasına rast gəlirik.
Poeziyamızın vətəndaşlıq poeziyası guşəsində həmişəyaşarlıq qazanıb, “Azərbaycan bayrağı” şeiri ilə yaddaşlara hopub bu şair.
 
Sənsən Azadlıq eşqim, sənsən Hürr,- deyəcəyəm,
Ən son nəfəsimdə də sənə şeir deyəcəyəm,
İrəvanda qonduğun Üç müədzin daşına,
Dərbənddə sən qonduğun Narınqala qaşına,
Təbrizdə sən qonduğun Eynalının başına,
Şuşada sən qonduğun daşa pir deyəcəyəm,
Çəkəcəyəm gözümə kölgən düşən torpağı
Azərbaycan bayrağı!
Azərbaycan bayrağı!
 
Bu günlərdə ustad şair ortaya 3 illik gərgin bir əməyin bəhrəsi olan, min illik Azərbaycan tarixinin nəzmə çəkilmə nümunəsini qoyub, “Vətən” epik poemasının azərbaycanlılara və Azərbaycana təhvil verilməsi şairin uzun bir yaradıcılıq yoluyla gəldiyi əsas dayanacaq yerini, mənzilini bəlli eləyib. Doğrudan da, poemanı oxuduqca bədii sözün kəsərini, bədii təxəyyülün hüdudsuzluğunu görür, bədii obraz mükəmməlliyinə heyran qalırsan.
 
Ağac gövdələri sala dönürdü,
Dən daşı daş toxa, oraq olurdu.
Dəmir parçaları nala dönürdü,
Dəbilqə olurdu, yaraq olurdu.
Çiyində gəzirdi qorxunc silahlar,
Arada-bərədə ov ovlanırdı.
Hər gün təzə yollar, təzə günahlar,
İnsan əməlinə girovlanırdı.
 
Şair incə ricətlə ibtidai insanın yaranışından bəhs edir, az sonra türkdilli tayfaların, ilk qədim dövlətlərin necə təşəkkül tapmasından söz açır:
 
O zaman türkdilli tayfaların da,
Öz boyu varıydı, öz duruşları.
Zaman dolanırdı öz axarında
Yaranırdı dövlət quruluşları.
Sərhəd çəkilirdi quruda, suda,
Dövlət yaranırdı aranda, dağda.
Zəncanda, Xəzərdə, Qarqarda, Suda,
Qədim Urmiyada, Mil Qarabağda.
 
Tarixi əsər yazmağın çətinliklərini hər birimiz gözəl bilirik. Arxivlər, ensiklopediyalar, vikipediyalar, yüzlərlə yazılı və şifahi ədəbiyyat, alim və mütəxəssislərə gənəşmələr əsərin skeletini qurmaqda yardımçı olur, onu ətə-qana gətirmək isə işin daha mürəkkəb hissəsidir. Yüz haldan doxsanında bu istənilən effekti vermir, gözünün önündə olan, müasirin olan canlıya can vermək ayrıdır, min illər öncə baş vermiş cansıza can vermək isə ayrıdır. Gərək nə qədər istəyin, enerjin, bir o qədər də istedadın olsun ki, bu işi başa vura biəsən. Ramiz Qusarçaylı isə bunu bacarıb, bacarıb da söz deyil, mükəmməl şəkildə bacarıb.
Poemada Ramiz Qusarçaylı palitrası bir görün gözümüz önündə bütün rəng çalarları ilə necə mənzərə açır:
 
Azıx,
Qazma,
Qala,
Daşsalahlı, Zar,
Buzeyir,
Qaraca,
Damcılı, Tağlar...
Turukku, Lullubi, Kuti, Hurrilər,
Subar, Kassit, Kaspi, Kadusi, Gərgər,-
Hər biri əzəli türk birlikləri
Öndə dövlətçilik öhdəlikləri...
 
Hər bir xalqın tarixində ağ və qara yerlər, qələbə və məğlubiyyətlərdən dolayı zəfər və yenilmə düyünləri hədsizdir, Azərbaycan tarixində də qardaşın qardaşa asi çıxması, qılınc çəkməsi, birinin uğurunu həzm edə bilməyənin xəyanətə əl atması səhnələri az deyil, böyük qəhrəmanlarımızla yanaşı, xalq yazıçımız İsmayıl Şıxlı demiş, sapı özümüzdən olan baltaları da çox görmüşük. Şairin bu kimi hallardan poema boyu yanğı ilə söz açması da başadüşüləndir.
 
 
Kuti də,-
dövrün dağ əjdahaları,
Uğradı daxili çəkişmələrə.
Doğma sandıqları yad qafaları
Qalxıb məmləkəti böldü min yerə.
Bürüdü ölkəni iğtişaş, üsyan,
Vəzifə uğrunda mübarizələr,
Dağıdıb ölkəni qoydular viran,
Getdi dövlətçilik,
ilkin dəyərlər...
Parçalandı xırda vilayətlərə,
Yem oldu yadelli məmləkətlərə...
Səni Kuti-Kuti uduzdum,Vətən,
Turukku-Turukku uduzdum səni.
Səni Kaspi-Kaspi uduzdum, Vətən,
Lullubi-Lullubi uduzdum səni.
 
Ötən ilin payızında 44 günlük müharibə nəticəsində şanlı Azərbaycan ordusunun Qarabağ zəfərində Türkiyənin Azərbaycanın yanında olması, illər öncə, 1918-ci ildə daşnak-bolşevik qətliamları nəticəsində mövcudiyyatını itirmək təhlükəsi ilə üzləşən xalqımıza Nuri paşanın ordusu ilə türklərin dəstək durması iki qardaş xalqın müttəfiqliyindən xəbər verir, bununla bərabər, türk birliyindən, özbəkli, qazaxlı, türkmənli, qırğızlı, qaqauzlu, kərküklü, qıprıslı, qaraçaylı, çərkəzli böyük və qüvvətli bir birliyin mövcudiyyatı barədə dünyaya mesaj ötürür. Bu dövrdə bu birlik daha sıx inteqrasiya şəklində, daha intensiv olaraq nümayiş edilməkdədir, Ramiz Qusarçaylı da bir Azərbaycan türkü olaraq türkçülüyü ilə öyünür, qürurlanır.
 
Beləcə gəlirdi Macar türkləri,
Beləcə gəlirdi Acar türkləri,
Beləcə gəlirdi Bulqar türkləri,
Beləcə gəlirdi Uyğur türkləri,
Beləcə gəlirdi Xəzər türkləri,
Beləcə gəlirdi Azər türkləri,
Beləcə gəlirdi Od Ər türkləri,
Beləcə gəlirdi Saf Ağ türkləri,
Beləcə gəlirdi Ar Sak türkləri,
Gəlirdi, beləcə Saf Qan gəlirdi,
Gəlirdi, beləcə Turan gəlirdi...
Tarixə həkk edib ilk Turanlığı,
Beləcə yarandı Sibir xanlığı,
Şeybani xanlığı, Qıpçak xanlığı,
Peçenek xanlığı, Qazax xanlığı,
Uz, Tuna, Buxara, Kaşgar xanlığı,
İtil Bulqar, Kazan, Kırım xanlığı,
Həştərxan, Urmiya, Uyğur xanlığı,
Nogay, Qırgız, Türkmən, Tuva xanlığı,  
Ərbil, Gəncə, Dərbənd ,Quba xanlığı,    
Naxçıvan, İrəvan, Bakı xanlığı,
Qarabağ, Lənkəran, Şəki xanlığı,
Beləcə yarandı Türk xanlıqları.
Türk xanimanları, xaqanlıqları...
 
Fenomenal bir haldır, tariximizin bütün dövrləri poemada öz əksini tapıb, hər bir tarixi hadisə ya geniş təhlil edilib, ya da, ötəri toxunulsa belə mahiyyəti açılaraq keçmiş mənzərəni göz önünə gətirmək konteksində uğurla işlədilib. Babək üsyanı, Səfəvilər İmperiyası, Şah İsmayıl Xətai və Nadir şah dönəmləri ardıcıllıqla gəlib bugünümüzün ən böyük bəlası olan torpaqlarımızın Rusiya tərəfindən işğalı, bundan doğan erməni məsələsində dirənir, buradan düyünlər açılmağa başlayır.
 
Ən duru tarixdi Əfşar tarixi,
Türkün, türk ruhunun yaşar tarixi,
Rusun,
erməninin cızdığı deyil,
Farsın öz adına yazdığı deyil,
Nə Rus-Slavyandı,
nə Fars-İrandı,
Nə də ki,
İngilis-Amerikandı...
Fədakar,yenilməz Türk tarixidi,
Şərəf tarixidi, görk tarixidi.
 
Şair məkrli düşmənin iç üzünü lirik boyalarla, çox incə ricətlə açmaqla sanki ürəyimizdən bir tikan da çıxarmağa müvəffəq olur:
 
Erməni qızları gənc yaşlarından
Can atırdı şahın hərəmliyinə,
Erməni evləri hərəm yuvası,-
Hərəm müəllimi, hərəm təlimi,
Hərəm bəsləyirdi haram yuvası,
Uğur qazanırdı haram təlimi,
Yollar uzanırdı hərəmxanaya,
Haylar yarınırdı hay kimliyindən,
Erməni atalar öz qızlarının
Qürur duyurdular hərəmliyindən.  
 
Azərbaycanın ikiyə bölünməsi, təbii ki, illərdir ki, hər bir azərbaycanlının ən yaralı yeridir, zaman-zaman Araz çayı boyunca vətənimizin parçalanması vətəndaş poeziyamızın baş mövzusu olub. Ramiz Qusarçaylıda bu qara hadisə kədərli və təsirli notlarla, ustalıqla ortaya qoyulur:
 
Böldü məmləkəti,
böldü min yerə
Böldü,
parçaladı müqavilələr,-
Kürəkçay,-
kələk-çay müqaviləsi,
Tükmənçay,-
türkmən-vay müqaviləsi,
Gülüstan,-
külüstan müqaviləsi...
 
Bölündü İrəvan,
Bakı xanlığı,
Bölündü Qarabağ,
Şəki xanlığı,
Bir yerdə görmədik iki xanlığı
Yarandı məhəllə,
səki xanlığı...
 
Xalqımının tarixindəki ən qara səhifələr sırasında 1918-ci il qırğınları əvəzsiz yer tutur, buna əsla şübhə yoxdur, rusların himayəsi ilə torpaqlarımızda yerləşdirilən ermənilər onlardan dəstək alıb o torpaqlara sahib çıxıblar, ərazilərini genişləndirməklə xalqımızı qətliamlara məruz qoyublar. Daşnak-bolşevik qırğınlarının törədildiyi məkanlardan biri – hadisələrin episentlərindən biri də elə şairin ana vətəni olan Qubadır.
Poemanın növbəti hissəsi tarixin bu qaranlıq səhifəsinə də işıq salır:
 
Qubada erməni soyqırımları,
Bakıda erməni soyqırımları,
Şəkidə erməni soyqırımları,
Vanda, İrəvanda,
Üç Müədzində,
Göyçədə erməni soyqırımları,
Şamaxı, Kürdəmir, Qax, Zaqatala,        
Göyçayda erməni soyqırımları,
Ərzurum, Ərdahan,  İqdır,Zəngəzur,
Lənkəran, Qarabağ, Naxçıvan, Şərur,
Salyanda erməni soyqırımları,
Hər yanda erməni soyqırımları,
Qırğınlar dalınca qırğın gəlirdi,
Soyğunlar dalınca soyğun gəlirdi...
Vətən can verirdi yad əllərində,
Yadların əzazil əməllərində...
 
Poemanın növbəti hissəsində türklərin Azərbaycana gəlişi, 1918-ci il qurtarışı, ardınca Xalq Cumhuriyyətinin qurulması və qısa surədə devrilməsi, ikinci dünya müharibəsi öz qəhrəmanları, səhnələri ilə təsvir edilir, sonra bugünümüzə adlayırıq, Qarabağ probleminin yaranmasından, torpaqlarımızın 30 illik işğalı dövründən söz açılır.
Şair ilmə-ilmə tarixi toxuyub bugünə gətirib çıxarır, rəngbərəng ilmələrə son düyünü vurub toxuduğu sənət əsərini 44 günlük zəfərimizlə tamamlayır. Əlbəttə ki, poema parçalanan, yadelli zülmü altında inləyən, müharibə və soyqırımları ilə insanlarını itirən, şəhərləri, kəndləri dağıdılıb viran qoyulan, zəkalıları repressiyalara, sürgünlərə məruz qalan bir xalqın tarixini göz yaşı ilə nəql etməklə qəm-kədər ovqatı yaradar, insanlığı hey düşünməyə, səhvləri görməyə vadar edir, amma sonda əzmlə, mətanətlə silaha sarılıb dünya güclərini vecə almadan düşmənə qan udduran, onu geri oturdan bir xalq olmağımızın nikbinlik gətirməsi də yerinə düşəndir, poemanın təsir gücünün maksimal ifadəsidir:
 
Qisasa susayan hər igid əsgər,
Bir cəsur coşquda,
həvəsdə gəldi.
Bir vaxt qucaqlarda çıxan körpələr
İndi Qarabağa tank üstdə gəldi…
 
44 günlük Zəfər mənzərələri,
Qalibiyyət, hünər mənzərələri,
Bu film deyildi,
bu Qarabağda
Vətən qovğasıydı,
Vətən qalıydı,
Şanlı müharibə ssenarisi,-
Möhtəşəm Qələbə serialıydı!
 
Ustad şair poemasında zaman-zaman vətən sevgisi həqiqətini açmağın necə müşkülə çevrilməsini, şair olan bəndənin necə sərt təpkilərə məruz qalmasını, senzuralar və qadağaların gətirdiyi tabu buludlarını göstərməklə azadfikirliliyin təqib edilməsini, azadlıq və müstəqillik tərəfdarlarının tarix boyu şahlar, çarlar, kommunist katiblər tərəfindən necə təqib edilməsini də təsvir edir, bu ağrını zamanında özü də yaşadığı, bütün məhrumiyyətləri bircə kəlmə “Araz” kəlməsi ilə ifadə etmək mümkünlüyünə sığınmaya özü də məruz qaldığı üçün bu ağrını gözəl ifadə edir:
 
İlahi, zülümmüş Vətəni sevmək,-
Sevən ürəklərə qara çəkiblər.
Vətən deyənlərin dili kəsilib,
Vətən deyənlərin başı kəsilib,
Vətən deyənləri dara çəkiblər.
Vətən sevənləri ağlar qoyublar,
Gözünün içində od qalayıblar,
Vətən deyənləri şaqqalayıblar...
 
Həyat davam edir, məğlubiyyətlər qələbələrə kökləyirsə, uğursuzluqlar uğur aşılayırsa, demək, yaşamağa dəyərmiş. Ən əsası, bu gün Şuşada Azərbaycan bayrağı dalğalanırsa, demək, arzuların bir çin olma ehtimalı da yüksəkmiş.
Mən ustad Şair Ramiz Qusarçaylıya belə gözəl bir sənət şedevri ortaya qoyduğu üçün hədsiz minnətdarlıq bildirirəm, əminlik ifadə edirəm ki, tezliklə bu poema hər bir azərbaycanlının ürəyinə həkk olunacaq.
Poemanın aşağıda qeyd edəcəyim son akkordu isə dillər əzbəri olacaq:
 
Vətən!
Bir ürəkdə döyünən candır,
Qarabağ bizimdir,-
Azərbaycandır!

Oxucularımıza Time jurnalının versiyasında bütün zəmanələrin ən yaxşı fotolarını təqdim edirik. Tarixin ən müxtəlif anlarının əks olunduğu bu nadir fotoları toplamağa jurnalın əməkdaşları sərasər 3 illərini həsr ediblər.
Təqdim edilən növbəti foto ilə tanış olun: Yevgeni Haldey" Reyxstaq üzərində qələbə bayrağı",1945-ci il

“Bu, 1400 gün gözlədiyim hadisədir", - deyə Sovet fotoqrafı Yevgeni Haldey etiraf edib. Dünya şöhrətli hərbi müxbiri öz məşhur şəklini 2 may 1945-ci ildə çəkib. Həmin vaxt Berlində küçə döyüşləri başa çatmışdı və şəhər Sovet qoşunları tərəfindən tamamilə işğal edilmişdi. Haldey rastlaşdığı ilk əsgərlərdən fotoşəkil çəkməyə kömək istədi. Tezliklə o, iki kaseti onlarla birlikdə çəkib götürdü.
Şəkil üzərində həkk olunmuş bayrağı Yevgeni Xaldey özü ilə gətiribmiş. Maraqlıdır ki, bayraq fotoqrafın Moskvaya səfərlərindən biri zamanı  "Qırmızı fotoxroniklər" yeməkxanasından “çırpışdırdığı” qırmızı süfrədən tikilmişdir.

Şəkil: 100photos.time.com

31 avqust. Ümumdünya blogger günü

World Bloggers Day – bu gün insanların diqqətini bloggerlərə cəlb eləmək, bu yeni əsr peşə sahiblərinin əməyini diqqət önünə çəkmək nəzərdə tutulur. Bloggerləri hər yerdə sevmirlər. Xüsusən insan hüquqları pozulan, demokratiya olmayan ölkələrdə bu sosial mediya fədailəri hakimiyyət üçün baş ağrısı hesab olunur. Bu səbəbdən bloggerlər təqib olunur, onların sosial mediya hesablarına basqılar edilir, onlara qarşı trol ordusu hərəkətə keçir.

Əlbəttə, xalqın dərdlərini, problemlərini açıb-ağardan, məmur korrupsiyasını gündəmə gətirən bloggerlərin fəaliyyəti alqışlanmalıdır. Amma bəzən, xüsusən öz ölkəsinin hüdudlarından kənarda yaşayan mühacir bloggerlər tənqidlə təhqiri dəyişik salır, vulqar ifadələrlə, söyüşlə silahlanırlar, bax bu yolverilməzdir.

31 avqust. Ermənilərin özbəklərə qarşı genosidi, Svetayevanın vəfatı və patı

Yayın son günü. Bu gün təqvimdə Açıq havada qidalanmaq günü qeydi də var. Anlamı nədir? Yayın son günündə insanları təbiətin qoynuna çıxmağa, gözəllikdən həzz ala-ala qidalanmağa çağırırlar. Bəzən xoşbəxtlik o qədər xırda şeylərdə olur ki, biz sadəcə onu duymadan ötürürük.

Bu günü qardaş özbək xalqı Repressiya qurbanlarının xatirəsi günü kimi qeyd edir. Bu barədə illər öncə Ozbəkistanın ilk prezidenti İslam Kərimov sərəncam verib. Özbək xalqının taleyinə 20-ci - 30-cu illərdə Stalin repressiyaları, 40-cı – 50-ci illərdə ikinci repressiya dalğası, 80-ci illərdə “pambıq işi” deyilən müdhiş cinayətlərə tuş gəlmək yazılıb. Və çox qəribədir ki, həmişə də özbəklərə atılan güllənin arxasında ermənilər dayanıb. Xüsusən “pambıq işində” bütün xalqı incidən, kişiləri həbsə atan, güllələdən, qadınları şantaj edib namuslarına toxunan bir nömrəli sima erməni müstəntiq Telman Qdlyan olub. Bu gün Özbəkistanın ermənilərlə diplomatik əlaqə qurmamasının da kökündə bax bu erməni cinayətləri durur.

1994-cü ilin bu günündə Berlindən işğalşı Sovet Ordusunun çıxarılmasına başlanılıb. 1907-ci ildə Atlanta ittifaqı yaradılıb. 1941-ci ilin bu günündə rus şairəsi Marina Svetayeva vəfat edib. Və ən nəhayət, bu gün həm də Beynəlxalq doza həddini keçmə barədə məlumatlandırma günüdür. Dünyda hər il yüz minlərlə insan doza həddini aşmaqla narkotiklərdən vəfat edir. Narkotiklərlə ayrıca mübarizə günləri təqvimdə müxtəlif adda bir neçədir. Bu günsə doza həddini keçməmək tələbi qoyulur, yəni, narkotik qəbul eləməyiniz cəhənnəmə, barı doza həddini keçməyin.

Çox təəssüf ki, bu gün ölkəmizdə narkomaniya cövlan edir. Bütün sosial mediya patı adlı bəladan bəhs edir. Xalqın gələcəyini bir dəstə murdar insan zəhərləyərək özünə milyonlar qazanır. Buna təcili son qoyulmalıdır! Dərhal son qoyulmalıdır!

31 avqustun şeir bəndi

Bu gün həm bütöv bir aya, həm də bütöv bir fəslə “əlvida” deyirik. Əlvidalar insan ömrününü daimi qonaqlarıdır, insan itirə-itirə getdiyindən bir dəfə uşaqlığına, bir dəfə gəncliyinə, bir dəfə sevdiyinə, bir dəfə valideyinlərinə, bir dəfə gözəlliyinə, bir dəfə sağlamlığına, bir dəfə də həyatına əlvida deyir.

Hələ bu dünyada qalmaq payım var,

Bəxtimin üzünə gülmək payım var,

Azadlıq yolunda ölmək payım var,

Obalar əlvida, ellər əlvida.

Şahmar Əkbərzadə

Varisin “21-31 avqustun təqvimi” yazısından seçmələr

Şuşada keçirilən Vaqif Poeziya Günündə AYB sədri Anar Rzayev çıxış edib. Anar Rzayevin çıxışının mətnini diqqətinizə çatdırırıq:
“Hörmətli cənab Prezident. Hörmətli Mehriban xanım. Hörmətli tədbir iştirakçıları. Unudulmaz Ulu Öndərin ucaltdığı və vandalların uçurduğu bu Vaqif məqbərəsi bu gün əvvəlki əzəməti ilə dirçəlib. Buna, Vaqif Poeziya Günlərinin bərpasına, cənab Prezident və Mehriban xanım, şəxsən bu tədbirdə iştirak etdiyinizə görə mən bütün Azərbaycan yazıçıları adından Sizə dərin minnətdarlığımı və təşəkkürümü bildirirəm.
Mən ilk dəfə Şuşaya 1952-ci ildə gəlmişəm. O zaman mənim 14 yaşım var idi. Şəhərdə bircə abidə var idi - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Nelson Stepanyanın abidəsi. İndi bədnam adı tarixdə qalmış bu vilayətin erməni başçıları bu qədim Azərbaycan şəhərini erməni şəhərinə çevirmək istəyirdilər. Burada Azərbaycan abidələri yox idi. Qədimdən var idi, amma yenilər yox idi. Ulu Öndərin vaxtında burada muzeylər açıldı - Üzeyir Hacıbəylinin, Bülbülün muzeyləri, Natəvanın, Üzeyir bəyin, Bülbülün heykəlləri qoyuldu. Nəhayət, bu əzəmətli məqbərənin əsası qoyuldu və bu məqbərə açıldı. 1982-ci il yanvarın 14-də həmin o tədbirdə mən də iştirak edirdim.
Vaqif Azərbaycan poeziyasında nadir yeri olan şairdir. O, bizim xalq şerini, qoşmaları, gəraylıları, heca vəznində yazılan şeirləri əruz vəznində yazılan dram ədəbiyyatı ilə birləşdirən, vəhdətdə təqdim edən, Azərbaycan ədəbiyyatında yeni bir səhifə açan şair idi. Onun dostu Vidadi bədbin şeirlər yazırdısa, bədbinliyi təbliğ edirdisə, Vaqif “Toy-bayramdır bu dünyanın əzabı” deyirdi. Amma keşməkeşli həyatının axırıncı illərində, faciəvi illərində o da “Mən cahan mülkündə, mütləq, doğru halət görmədim, hər nə gördüm əyri gördüm, özgə babət görmədim” deyirdi.
Bu gün mənim ürəyim doludur, çox şey deyə bilərəm, amma dedilər ki, qısa danışmaq lazımdır, ona görə də mən qısa danışacağam. Mən 2010-cu ildə bir mərasimdə çıxış edəndə, - cənab Prezident də iştirak edirdi orada, - dedim ki, mənim 72 yaşım var, amma söz verirəm ki, Sizinlə bir yerdə Şuşaya gedəcəyik və bu, baş verdi. Mən Allaha təşəkkür edirəm, taleyimə minnətdaram və Sizə minnətdaram. Sizə minnətdaram ki, o sözü desəm də, bir də Şuşanı görəcəyimə inanmırdım, amma bu gün mən burdayamsa, Sizə minnətdaram, bizim müzəffər Ordumuza minnətdaram. Siz bu Qələbəni Ordu ilə bir yerdə qazandınız. Amma diplomatik qələbəni, təbliğat qələbəsini Siz təkbaşına qazandınız. Çünki Sizin 4 dildə onlarla çıxışlarınız yeni Azərbaycanı tanıtdı, Azərbaycan həqiqətlərini çatdırdı. Bu da çox böyük bir hadisə idi. Siz bizə, Azərbaycan xalqına onun milli qürurunu qaytardınız. Bizim hamının qarşısında alnımız açıq, başımız dikdir ki, öz torpaqlarımızı qaytardıq. Bu torpaqlar bizə əzizdir. Amma indi şəhidlərin, qazilərin qanı, şəhid ailələrinin göz yaşları, Mehriban xanımın şəhid ailələri ilə görüşlərində axıtdığı göz yaşları ilə suvarılmış bu torpaqlar bizə ikiqat əzizdir, ikiqat doğmadır.
Şuşa Azərbaycandır! Qarabağ Azərbaycandır! Azərbaycan əbədidir! Biz buraya Zəfər yolu ilə gəldik. Bu yolun əvvəli var, amma sonu yoxdur. Bu yol uzandıqca uzanacaq. Bu Zəfər yolu Azərbaycanın hərbi gücünün yoludur, siyasi gücünün yoludur, iqtisadi gücünün yoludur və möhtəşəm Azərbaycan mədəniyyətinin, Azərbaycan ədəbiyyatının Zəfər yoludur! Təşəkkür edirəm”.

Avqustun 30-da Vaqif Poeziya Günləri Şuşa işğaldan azad edildikdən sonra Heydər Əliyev Fondu tərəfindən ilk dəfə şairin doğma şəhərində yenidən təşkil olunub.
AxərTAC xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Vaqif Poeziya Günlərinin rəsmi açılışında iştirak ediblər.
Dövlətimizin başçısı açılış mərasimində çıxış etdi.
Prezident İlham Əliyevin
çıxışı
-Hörmətli mərasim iştirakçıları.
Xahiş edirəm ki, ilk növbədə, Vətən uğrunda qəhrəmancasına həlak olmuş şəhidlərimizin əziz xatirəsini birdəqiqəlik sükutla yad edək.
Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin!
Əziz dostlar, bu gün ölkəmizin həyatında çox əlamətdar bir gündür. Biz böyük Azərbaycan şairi, dövlət xadimi, Qarabağ xanının vəziri Molla Pənah Vaqifin məqbərəsinin önündə Vaqif Poeziya Günlərinin açılışını qeyd edirik. Bu münasibətlə sizi və bütün Azərbaycan xalqını ürəkdən təbrik edirəm.
Vaqifin məqbərəsi bütün digər tarixi abidələrimiz kimi işğal edilmiş torpaqlarda erməni vandalizminə məruz qalmışdır. Bu gün isə məqbərə tam bərpa edilib və dünən məqbərənin ikinci açılışı olmuşdur.
Bildiyiniz kimi, Molla Pənah Vaqifin məqbərəsinin Şuşada ucaldılması qərarını ulu öndər Heydər Əliyev vermişdir. Onun təşəbbüsü ilə 1982-ci il yanvarın 14-də burada qarlı, şaxtalı havada bu məqbərənin açılışı olmuşdur. Bu, sıradan olan hadisə deyildi. Çünki o vaxt Şuşa Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin bir hissəsi idi. Bildiyiniz kimi, uzun illər ermənilər Şuşaya iddia edirdilər, Şuşanı erməni şəhəri kimi qələmə verməyə çalışırdılar. Halbuki, bunun üçün heç bir tarixi, mədəni əsas yox idi. Onu da nəzərə almalıyıq ki, Molla Pənah Vaqif təkcə şair yox, eyni zamanda, Qarabağ xanının vəziri idi. Sovet dövründə sovet ideologiyası, sovet hökumətinin tarixlə bağlı yanaşması belə idi ki, xanlıqlar tarixin qara ləkəsi kimi qələmə verilirdi. Bütün bunlara baxmayaraq, Ulu Öndərin iradəsi və qətiyyəti nəticəsində bu məqbərə ucaldılmışdır və bir daha Şuşanın Azərbaycan şəhəri kimi təsdiqi öz yerini tapmışdır.
Əfsuslar olsun ki, Şuşa işğala məruz qalandan sonra bütün tarixi abidələr, mədəni abidələr, o cümlədən Vaqifin məqbərəsi vandallar tərəfindən dağıdılmışdır. Şuşanın işğalı xalqımızın böyük faciəsi idi. Çünki Şuşa Azərbaycan mədəniyyətinin ocağıdır. Şuşanın Azərbaycan tarixində çox böyük rəmzi mənası var. Şuşa Qarabağın tacıdır. Şuşanın işğalından sonra digər rayonlar, digər şəhərlər işğala məruz qaldı. Çünki Şuşanın strateji əhəmiyyəti, əlbəttə ki, bizim üçün itirilmiş oldu və düşmən bundan istifadə edərək, ondan bir neçə gün sonra – 1992-ci ilin mayında Laçını da işğal etdi. Ondan bir il sonra – 1993-cü ilin aprelində Kəlbəcəri işğal etdi və beləliklə, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti ilə Ermənistan arasında coğrafi bağlantı yaradıldı. Bizim məğlubiyyətimizin qaçılmaz olması göz qabağında idi, nəzərə alsaq ki, o vaxt Azərbaycanda hərc-mərclik dövrü idi, nizami ordu yox idi, vətəndaş qarşıdurması baş vermişdi.
Şuşanın itirilməsi digər rayonların itirilməsinə təkan vermişdi. Ancaq biz Azərbaycan xalqı olaraq heç vaxt bu işğalla barışmaq fikrində deyildik. İşğal dövründə mən dəfələrlə deyirdim ki, biz heç vaxt bu vəziyyətlə barışmayacağıq, işğal edilmiş bütün torpaqları, o cümlədən Şuşanı nəyin bahasına olursa-olsun işğalçılardan azad edəcəyik.
Bildiyiniz kimi, danışıqlar prosesi 30 ilə yaxın davam etdi, bunun heç bir nəticəsi olmadı. İndiki hadisələrin gedişatı, İkinci Qarabağ müharibəsindəki dövr və beynəlxalq güclərin hərəkətləri onu göstərir ki, bu məsələ heç vaxt danışıqlar yolu ilə öz həllini tapa bilməzdi. Çünki bizi, azərbaycanlıları bu vəziyyətlə barışdırmaq istəyirdilər. Bu vəziyyəti, yəni, dondurulmuş münaqişəni alternativsiz bir variant kimi təqdim etməyə çalışırdılar. Bizim isə tam başqa fikrimiz var idi və mən bunu heç vaxt gizlətmirdim. Deyirdim ki, əgər məsələ sülh yolu ilə öz həllini tapmasa, biz öz ərazi bütövlüyümüzü müharibə yolu ilə bərpa edəcəyik. Beynəlxalq hüququn bütün norma və prinsipləri bu haqqı bizə tanıyır. BMT-nin Nizamnaməsi, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri, tarixi ədalət bu haqqı bizə verib. Biz buna nail olduq.
Şuşa Azərbaycan şəhəridir. Şuşanın təməlini, - hamımız yaxşı bilirik, - 1752-ci ildə Pənahəli xan qoymuşdur və gələn il biz Şuşanın 270-ci ildönümünü təntənəli şəkildə qeyd edəcəyik. İşğala baxmayaraq, Şuşa Azərbaycan ruhunu saxlaya bildi. Şuşaya gələn hər bir insan bunu görür. Hətta dağılmış vəziyyətdə, hətta işğal dövründə vandalizmə məruz qalmış şəkildə Şuşa öz ruhunu, öz qamətini saxlaya bildi, əyilmədi, sınmadı, bizi gözləyirdi, biz gəlməli idik və biz gəldik. Müzəffər xalq kimi gəldik. Danışıqlar yolu ilə yox, Ermənistan tərəfindən edilə biləcək hansısa güzəşt nəticəsində yox, döyüş meydanında qan tökərək, şəhidlər verərək, fədakarlıq göstərərək gəldik, öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa etdik və milli ləyaqətimizi bərpa etdik.
44 günlük Vətən müharibəsi bizim şanlı tariximizdir. Bu tarix əbədi yaşayacaq. Çünki bu Qələbə tarixdə bənzəri olmayan qələbədir. Azərbaycan xalqı buna layiq idi və biz Qələbə əldə edərək düşməni öz doğma diyarımızdan qovduq, şəhərlərimizi azad etdik, doğma Şuşamızı azad etdik. Bu gün Şuşa artıq dirçəlir və Şuşanın dirçəlməsi üçün əməli addımlar atılır. Müharibədən sonra mən ilk dəfə Şuşaya bu il yanvarın 14-də gəlmişdim. Bu tarix də təsadüfən seçilmədi. Çünki o tarixdən 39 il əvvəl burada Ulu Öndərin iştirakı ilə Vaqifin məqbərəsi açılmışdı və məhz yanvarın 14-də mənim buraya gəlməyimin çox böyük rəmzi mənası var idi. Buraya ilk səfərimdə ilk göstərişlərdən biri də o oldu ki, Vaqifin məqbərəsi bərpa edilsin, çünki vandallar bu məqbərəni dağıtmışdılar, sökmüşdülər. Vaqifin içəridəki barelyefini, sinə daşını sökmüşdülər. Yəni, onlara xas olan vandalizm törətmişdilər, necə ki, azad edilmiş bütün başqa torpaqlarda biz bunun şahidiyik. Məqbərənin bərpasını Heydər Əliyev Fondu öz üzərinə götürdü və bu gün biz bu məqbərənin önündə Vaqif Poeziya Günlərinə start veririk. Vaqif Poeziya Günləri də bərpa edildi, “Xarıbülbül” festivalı da bərpa edildi. Bu ilin may ayında biz çox böyük coşqu ilə bu festivalı keçirdik və bu tarixi bərpa etdik.
İlk səfərim çərçivəsində Şuşanın bərpası ilə bağlı bütün lazımi göstərişlər verildi və yanvar ayından bu günə qədər - 7 ay ərzində artıq çox böyük işlər görülüb. Şuşaya ikinci-üçüncü dəfə gələnlər bunu görürlər. Bəli, şəhər hələ ki, dağılmış vəziyyətdədir. Çünki ermənilər nə qədər çalışalar da, yenə də Şuşanı erməni şəhəri kimi təqdim edə bilmədilər və əgər bu, erməni şəhəri idisə, niyə belə vəziyyətdə idi, niyə dağılmış vəziyyətdə idi, niyə bir dənə bina tikilməyib? Üç-dörd erməni məmurunun yeni villalarından başqa bir dənə də yeni bina tikilməyib. Köhnə binalar hamısı dağıdılıb, tarixi binalar dağıdılıb.
Şuşanın bərpası yanvarın 14-dən başlanmışdır və qısa müddət ərzində böyük işlər görüldü. İlk növbədə, yol çəkildi. İndi gəldiyiniz Zəfər yolu nə vəziyyətdə idi biz onu yanvarın 14-də gördük. Biz Füzulidən təqribən iki saat yarıma-üç saata gəldik. Şaxtalı, qarlı hava idi, yol da yox idi, bir cığır idi, üstü buz, palçıq. İndi isə artıq asfalt yol tikilib və bu, elə Zəfər yoludur. Magistral yol da çəkilir. Füzuli şəhərindən tunellər daxil olmaqla, magistral yol tikilir, daha qısa yol olacaq. Şuşanın elektrik təsərrüfatı bərpa edildi, buraya yüksəkgərginlikli xətlər Füzulidən çəkildi, yarımstansiya tikildi. Yəni, Şuşanı elektriklə təmin etmək başlıca vəzifələrdən biri idi. Düşmən Şuşanı tərk edərkən Şuşanın su xətlərini partlatmışdı. Şuşaya suyun verilməsini biz bərpa etdik. İndi iki mənbədən Şuşaya su gəlir. Şuşanın tarixi abidələrinin bərpasına start verildi. Vaqifin məqbərəsi artıq bərpa edildi. Ermənilər tərəfindən dağıdılmış Vaqifin büstü bərpa edildi, dünən onun ikinci açılışı olmuşdur. Üç məsciddə təmir-bərpa işləri gedir. Yuxarı Gövhərağa məscidinin təmiri demək olar ki, bitmək üzrədir. Saatlı və Aşağı Gövhərağa məscidlərinin təmiri ilə bağlı göstərişlər verildi. Bu məscidlərin təmirini yenə də Heydər Əliyev Fondu öz üzərinə götürmüşdür. Natəvan bulağı bərpa edildi, indi su gəlir. Ermənilər 17 bulağın 17-sini də qurutmuşdular. Əgər bu, erməni şəhəri idisə, nə üçün siz bu bulaqları qurudursunuz? Ondan sonra “Xarıbülbül” oteli istifadəyə verildi, artıq may-iyun aylarında ilk qonaqlarını qəbul etdi və digər addımlar atıldı.
Ermənilər tərəfindən gülləbaran edilmiş dahi şəxsiyyətlərimizin – Natəvanın, Üzeyir Hacıbəylinin, Bülbülün büstləri gətirildi və mənim tərəfimdən mərkəzi meydanda qoyuldu. Dünən Şuşanın dirçəlişinin növbəti mərhələsi idi. Qeyd etdiyim kimi, Vaqifin məqbərəsi, Vaqifin büstü yenidən açıldı, Üzeyir Hacıbəylinin abidəsi yenidən qoyuldu, onu da mənfur düşmən dağıtmışdı. Üzeyir Hacıbəylinin dağıdılmış evinin bərpası ilə bağlı göstəriş verildi. Dünən Polad Bülbüloğlu ilə və onun oğlu, Bülbülün nəvəsi ilə birlikdə Bülbülün evinin açılışını biz qeyd etdik. Polad atasının evini bərpa etdi, indi çox gözəl muzey yaradılmışdır. Dünən “Qarabağ” hoteli əsaslı təmirdən sonra öz qapılarını yenidən qonaqların üzünə açdı. İşğal dövründə “Qarabağ” hoteli nə gündə idi, onu biz işğaldan sonra görmüşdük. Cəmi iki mərtəbəsi işləyirdi, nə su var idi, nə işıq var idi. Bərbad vəziyyətdə idi, dağılmış vəziyyətdə idi. O kadrlar var. O da bərpa edildi və hesab edirəm ki, bu tədbirlərin içində ən önəmlisi yeni yaşayış kompleksinin təməl daşının qoyulmasıdır.
Yeni otel beşulduzlu olacaq. Orada 150 otaq olacaq. Hazırda Şuşada “Qarabağ” və “Xarıbülbül” otellərində 150 otaq mövcuddur, 300 otaq, böyük konfrans zalı və tədbirlər üçün yerlər olacaqdır. Beşulduzlu otelin yeri də mənim tərəfimdən seçildi. Mənfur düşmən həmin yerdə dırnaqarası “Dağlıq Qarabağ respublikası”nın qondarma parlamenti üçün bina inşa edirdi. O da bizə sataşmaq idi. “Dağlıq Qarabağ respublikası” anlayışı yoxdur. Artıq o binanın bünövrəsi qoyulmuşdu və daş işləri artıq tamamlanmışdı. Mənim göstərişimlə bu şeytan yuvası darmadağın edildi.
Beşulduzlu otel gözəl yerdə inşa ediləcək. Ən önəmli tədbir dünən yeni yaşayış kompleksinin təməl daşının qoyulması idi. Bu yaşayış kompleksi Şuşanın baş planı əsasında inşa ediləcək. Şuşanın baş planı təsdiq edildi və çox müfəssəl, gözəl işlənmiş plandır. Birinci mərhələdə orada 25 yaşayış binasının inşası nəzərdə tutulur - üç, dörd və beşmərtəbəli yaşayış binaları ki, vətəndaşlar artıq Şuşaya qayıtmağa başlasınlar.
Bu kompleks tədbirlər onu göstərir ki, Şuşanın dirçəldilməsi sürətlə gedir və şuşalılar Şuşaya qayıdırlar. Həm qrup-qrup öz doğma şəhərinə gəlib ziyarət edirlər, eyni zamanda, burada artıq açılmış obyektlərdə şuşalılar işlə təmin edilir. Beləliklə, biz Şuşanı yenidən dirçəldəcəyik.
Əziz dostlar, təxminən 40 il bundan əvvəl, bax, bu yerdə atam durmuşdu, mən isə o tərəfdə durmuşdum. Şaxtalı-qarlı havada Vaqifin məqbərəsinin açılışı idi. Ondan sonra 1982-ci il iyulun 29-da atamla bərabər ikinci dəfə Şuşaya gəlmişdim. O vaxt Vaqif Poeziya Günləri keçirilirdi. Bu gün isə ikinci dəfə Vaqifin məqbərəsinin açılışını biz qeyd edirik. Vaqif Poeziya Günləri keçirilərkən atamın 59 yaşı var idi. Bu gün mənim 59 yaşım var. Bəziləri hesab edə bilər ki, bu, təsadüfdür. Ancaq mən hesab edirəm ki, burada böyük rəmzi məna var, tarix təkrarlanır. Azərbaycan tarixinin qara səhifəsi artıq arxada qaldı və biz yenidən nəfəs almağa başlamışıq.
İşğal dövründə bir çoxlarımız - həm keçmiş məcburi köçkünlər, həm bütün Azərbaycan xalqı, o cümlədən də mən dəfələrlə fikirləşirdik ki, dünyada ədalət yoxdur. Çünki ədalət olsaydı, biz bu vəziyyətə düşməzdik. Mən də o cümlədən belə fikirdə idim. Ancaq həyat göstərdi ki, ədalət var, sadəcə, dözümlü olmaq lazımdır, səbirli olmaq lazımdır, ədalətə inanmaq lazımdır və ədalətə nail olmaq üçün çalışmaq lazımdır, hədəfə doğru getmək lazımdır. Ədaləti bərpa etmək üçün fədakarlıq göstərmək lazımdır. Bu gün biz hamımız ürəyimizdə deyirik və açıq deyirik ki, bəli, ədalət var, ədalət bərpa edildi, biz bu gün Şuşadayıq və bundan sonra Şuşada əbədi yaşayacağıq.
Noyabrın 8-də Azərbaycan xalqına Şuşa müjdəsini verərkən demişdim ki, Şuşa artıq azaddır, bu, həqiqətdir. Biz azad Şuşada yığışmışıq. Demişdim ki, biz Şuşaya qayıtmışıq. Bu da həqiqətdir. Festivallar, poeziya günləri, mədəni tədbirlər və bir çox başqa tədbirlər artıq keçirilir və keçiriləcəkdir. Demişdim ki, biz Şuşanı dirçəldəcəyik. Bu da baş verir, biz Şuşanı dirçəldirik.
Yaşasın Şuşa! Yaşasın Qarabağ! Yaşasın Azərbaycan!
X X X
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar Rzayev çıxış edərək:
-Hörmətli cənab Prezident.
Hörmətli Mehriban xanım.
Hörmətli tədbir iştirakçıları.
Unudulmaz Ulu Öndərin ucaltdığı və vandalların uçurduğu bu Vaqif məqbərəsi bu gün əvvəlki əzəməti ilə dirçəlib. Buna, Vaqif Poeziya Günlərinin bərpasına, cənab Prezident və Mehriban xanım, şəxsən bu tədbirdə iştirak etdiyinizə görə mən bütün Azərbaycan yazıçıları adından Sizə dərin minnətdarlığımı və təşəkkürümü bildirirəm.
Mən ilk dəfə Şuşaya 1952-ci ildə gəlmişəm. O zaman mənim 14 yaşım var idi. Şəhərdə bircə abidə var idi - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Nelson Stepanyanın abidəsi. İndi bədnam adı tarixdə qalmış bu vilayətin erməni başçıları bu qədim Azərbaycan şəhərini erməni şəhərinə çevirmək istəyirdilər. Burada Azərbaycan abidələri yox idi. Qədimdən var idi, amma yenilər yox idi. Ulu Öndərin vaxtında burada muzeylər açıldı - Üzeyir Hacıbəylinin, Bülbülün muzeyləri, Natəvanın, Üzeyir bəyin, Bülbülün heykəlləri qoyuldu. Nəhayət, bu əzəmətli məqbərənin əsası qoyuldu və bu məqbərə açıldı. 1982-ci il yanvarın 14-də həmin o tədbirdə mən də iştirak edirdim.
Vaqif Azərbaycan poeziyasında nadir yeri olan şairdir. O, bizim xalq şerini, qoşmaları, gəraylıları, heca vəznində yazılan şeirləri əruz vəznində yazılan dram ədəbiyyatı ilə birləşdirən, vəhdətdə təqdim edən, Azərbaycan ədəbiyyatında yeni bir səhifə açan şair idi. Onun dostu Vidadi bədbin şeirlər yazırdısa, bədbinliyi təbliğ edirdisə, Vaqif “Toy-bayramdır bu dünyanın əzabı” deyirdi. Amma keşməkeşli həyatının axırıncı illərində, faciəvi illərində o da “Mən cahan mülkündə, mütləq, doğru halət görmədim, hər nə gördüm əyri gördüm, özgə babət görmədim” deyirdi.
Bu gün mənim ürəyim doludur, çox şey deyə bilərəm, amma dedilər ki, qısa danışmaq lazımdır, ona görə də mən qısa danışacağam. Mən 2010-cu ildə bir mərasimdə çıxış edəndə, - cənab Prezident də iştirak edirdi orada, - dedim ki, mənim 72 yaşım var, amma söz verirəm ki, Sizinlə bir yerdə Şuşaya gedəcəyik və bu, baş verdi. Mən Allaha təşəkkür edirəm, taleyimə minnətdaram və Sizə minnətdaram. Sizə minnətdaram ki, o sözü desəm də, bir də Şuşanı görəcəyimə inanmırdım, amma bu gün mən burdayamsa, Sizə minnətdaram, bizim müzəffər Ordumuza minnətdaram. Siz bu Qələbəni Ordu ilə bir yerdə qazandınız. Amma diplomatik qələbəni, təbliğat qələbəsini Siz təkbaşına qazandınız. Çünki Sizin 4 dildə onlarla çıxışlarınız yeni Azərbaycanı tanıtdı, Azərbaycan həqiqətlərini çatdırdı. Bu da çox böyük bir hadisə idi. Siz bizə, Azərbaycan xalqına onun milli qürurunu qaytardınız. Bizim hamının qarşısında alnımız açıq, başımız dikdir ki, öz torpaqlarımızı qaytardıq. Bu torpaqlar bizə əzizdir. Amma indi şəhidlərin, qazilərin qanı, şəhid ailələrinin göz yaşları, Mehriban xanımın şəhid ailələri ilə görüşlərində axıtdığı göz yaşları ilə suvarılmış bu torpaqlar bizə ikiqat əzizdir, ikiqat doğmadır.
Şuşa Azərbaycandır! Qarabağ Azərbaycandır! Azərbaycan əbədidir! Biz buraya Zəfər yolu ilə gəldik. Bu yolun əvvəli var, amma sonu yoxdur. Bu yol uzandıqca uzanacaq. Bu Zəfər yolu Azərbaycanın hərbi gücünün yoludur, siyasi gücünün yoludur, iqtisadi gücünün yoludur və möhtəşəm Azərbaycan mədəniyyətinin, Azərbaycan ədəbiyyatının Zəfər yoludur!
Təşəkkür edirəm.
X X X
Xalq şairi Nəriman Həsənzadə çıxış edərək dedi:
-Cənab Prezident.
Hörmətli Mehriban xanım.
Bir dəfə mən demişdim ki, cənab Prezident Siz mənim gözümün qabağında böyümüşünüz. Özünüz də dediniz, Siz burada idiniz, 20 yaşınız var idi, cənab Prezident. İndi burada cismani olaraq bircə Heydər Əliyev yoxdur, bir də Zərifə xanım yoxdur. Hamısı buradadır. Abidə də buradadır. Hamımız buradayıq. Özü də Siz gətirmisiniz. “Qarabağ Azərbaycandır, Qarabağnaməm İlhamdır”. Siz bizim ilham mənbəyimizsiniz.
Cənab Ali Baş Komandan, halaldı Sizə,
Millət, Vətən qarşısında oğul haqqınız.
44 günü Siz yazdınız tariximizə,
Günəş kimi dünyaya da doğacaqsınız.
 
“Xarıbülbül” festivalı bir möcüzə idi,
Yerlər, göylər ovsunlanıb dedim Şuşada.
Burada dağlar hamilə idi, dünya təzə idi,
Paytaxt Şuşa doğulurdu qədim Şuşada.
 
“Əziz Şuşa, sən azadsan”, bu, öz səsindi,
Vurğusu da, nidası da yadda qalırdı.
Festivalda işğalçının məhkəməsiydi
Dağlar hakim kürsüsündə mərd dayanırdı.
 
Mən Şuşada kimi gördüm, qürurlu gördüm,
Can da dedim Tanrı duası ilə.
Üzeyiri, Natəvanı, Bülbülü gördüm,
Sinəsində namərdlərin güllə yarası.
 
Yadımdadır, Ulu Öndər Şuşa deyib nitq söyləyirdi.
Vətən, ana həsrətidir Şuşa həsrəti.
Xoşbəxtəm ki, İlham özü belə deyirdi,
Mən yerinə yetirmişəm bu vəsiyyəti.
 
Cənab Ali Baş Komandan, halaldı Sizə,
Vətən, millət qarısında oğul haqqınız.
44 günü Siz yazdınız tariximizə,
Günəş kimi dünyaya da doğacaqsınız.
Cənab Prezident, mən onda olduğu kimi bir sirri də deyəcəyəm. Gedib evdə deyəcəyəm ki, lap mənim yanımda oturmuşdular, Prezident də danışanda mənə baxırdı. Siz bizi müalicə edirsiniz, dirildirsiniz, həyat bağışlayırsınız. Mən şadam, çox şadam, Allah Sizin başınızı uca eləsin. Allah Sizə dəyməsin. Bax, burada hamı İlham deyir. Yolda söhbət edirdik, Nizami Cəfərova deyirdim ki, ay Nizami, Heydər Əliyev nəinki tədbirlər keçirirdi, nəinki abidələr ucaldırdı. Dədə Qorquddan üzü bəri həm də ədəbiyyat yaradıcısı idi Heydər Əliyev. Ədəbiyyatımızı yaradırdı.
Cənab Prezident, Siz yanımızdasınız, biz həmişə Sizin yanınızdayıq. Başınız uca olsun. Qızım, Sizin də başınız uca olsun. Alla Sizi saxlasın. Çox şadam, 90 yaşımda gəncləşirəm.
X X X
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, şair-yazıçı İlqar Fəhmi çıxış edərək dedi:
-Mən də deyilən bütün gözəl sözlərə qoşuluram, dövlətimizin başçısına, Mehriban xanıma bizə dəstək olduqlarına görə təşəkkür edirəm. Mən də şeir oxumalıydım, amma Nəriman müəllim elə bir gözəl ab-hava yaratdı ki, Vaqifin bir şeiri düşdü yadıma. Deyir:
“Məkan tutdisə Vaqif, yоx əcəb, bu Şişə dağında,
Məqami ləli-gülrəngin miyani-səngi-xaradır”.
 
Vaqif deyir bu Şuşa dağında məskən tutdusa, burada qeyri-adi heç nə yoxdur. Çünki ən qiymətli, gözəl incilərin, gözəl daşların məqamı hara olur? Dağların, daşların arası olur. Bu gün bizim bu Şuşa şəhərimiz də sanki Vaqiflə bərabər həmin o dağların, daşların qoynunda məkan tutan Azərbaycanın ən qiymətli, ən gözəl bir incisidir və bu incini bizə qaytardığına görə həm Ali Baş Komandanımıza, həm müzəffər Ordumuza bütün yazarlar adından təşəkkür edirəm və bu şeiri oxumaq istəyirəm.
Bir Şuşa var, 30 ildir xəyallarda dolaşdı,
Bir Şuşa var, bu gün gəlib varlığına qovuşdu.
Bir Şuşa var, hər ağacı, hər daşı da tarixdi,
Bir Şuşa var, sevinci də, göz yaşı da tarixdi.
 
O Şuşa ki, illər boyu ayrı qaldı anasından,
Xarıbülbül qərib düşdü doğma, isti yuvasından.
O Şuşa ki, illər boyu məhbus idi, əsir idi,
Başı üstə qara duman, ayağında zəncir idi.
 
Nəhayət ki, cuşa gəldi igidləri, ərənləri,
Son bir dəli həmlə ilə titrətdilər göyü, yeri.
Dağı, daşı silkələdi mərmi səsi, atəş səsi,
Namərd düşmən bu torpaqda axır verdi son nəfəsi.
 
Bu gün artıq “zəfər” sözü Şuşa adı ilə qoşadır.
İndi hər gün bir qələbə, indi hər yer Şuşadır.
Çox sağ olun.
X X X
Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyev çıxış edərək dedi:
-Çox hörmətli cənab Prezident. Çox hörmətli Mehriban xanım. Bu, mənim azad Şuşaya ilk səfərimdir və bunu mən öz şəxsi həyatımda tarixi bir hadisə hesab edirəm. Buradakı bu qısa çıxışın öz arxivimdə də qalmasından ötrü onu yazmışam.
Möhtərəm cənab Prezident. Çox hörmətli Mehriban xanım.
Mən bu qısa çıxışımı etirafla başlamaq istəyirəm. Mən bilirdim ki, Şuşa haçansa mütləq azad olunacaq. Çünki başqa cür mümkün deyildi. Ancaq mən özümün həmin gözəl günü görəcəyimə inanmırdım. Nə üçün inanmırdım? Çünki dünyanı ikili siyasi standartlar idarə edir və Siz, çox hörmətli cənab Prezident, bu güclü və qolu zorlu ikili standartlar dünyasında ortaya son dərəcə cəsarətli və cəsarətli olduğu qədər də qətiyyətli, prinsipial iradə qoydunuz. Qəsbkar Şuşadan qovuldu və Şuşa azad oldu. Ancaq yalnız qəsbkar deyil, bu ikili standartlar da məğlub oldu.
Mən tam əminəm, Şuşa bundan sonra daha da gözəlləşəcək, inkişaf edəcək, Şuşa daha artıq eşqlə böyük sənətkarlar, böyük vətəndaşlar yetişdirəcək. Cənab Prezident, Azərbaycanın gələcək tarix kitablarında, salnamələrdə Sizin adınız həmişə azad Şuşa ilə, azad Qarabağ ilə yanaşı yazılacaq.
Əziz dostlar, mənim təsəvvürümdə Şuşa canlı bir orqanizmdir. Biz 30 il Şuşa ağrısı ilə yaşadıq. Ancaq bu 30 ildə Şuşanın özü də həsrət və ağrı içərisində idi. Bu canlı orqanizm doğma xalqının yolunu gözləyirdi. Nəhayət ki, Şuşa bu həsrət əsarətindən, bu ağrıdan xilas oldu. 44 günlük azadlıq savaşında Ali Baş Komandan da, generallar da, zabitlər də sıravi Azərbaycan əsgəri idilər. Ali Baş Komandan həm də bu 44 gündə Azərbaycan xalqının ədalətin və prinsipiallığın tribunu idi. Bu tribunun səsi dünyaya da yayılırdı, hər bir azərbaycanlının ürəyinə də yayılırdı. Bu gün bizim hamımız, bütün Azərbaycan xalqının sevinci, fərəh hissi və qüruru, eyni zamanda, Şuşanın özünün də sevincidir, Şuşanın da qürurudur.
Əziz dostlar, mən 40 il bundan əvvəl də burada keçirilən bu unudulmaz Vaqif poeziya bayramının iştirakçısı olmuşam. Bu gün mənim içimdəki Zəfər sevinci, fərəh və qürur hissi ilə bərabər, güclü bir təəssüf də var. Mən olduqca çox təəssüf edirəm ki, ulu öndər Heydər Əliyev bu günü görmədi, bütün varlığı ilə Şuşa sevincini yaşamadı. Ürəyi Şuşa ağrısı ilə sızlayan bir çox yazıçı və şairlər də, bir çox qarabağlı insanlar, o cümlədən İlyas Əfəndiyev də bu sevinci yaşaya bilmədilər. Ancaq mən sözümü ikinci bir etirafla bitirmək istəyirəm. 44 günlük Zəfər real sevinci, real fərəhi, real qüruru ilə bərabər, mənim içimdə mistik bir reallıq da yaradıb. Mən inanıram, qətiyyən şübhə etmirəm ki, Ulu Öndər də, bu gün burada yeri görünən o yazıçı və şairlər də elə bu dəm yuxarıdan bizə baxırlar və hər şeyi görürlər. Şuşa sevinci, Qarabağ sevinci o ali məqamda onlarla bir yerdədir. Qarabağ Azərbaycandır!
Əziz dostlar, bu sözləri oxuya-oxuya bir söz də yadıma düşdü və onu demədən düşmək istəmirəm: “Nə oldu Paşinyan?”.
X X X
Azərbaycan Yazıçılar Birliyin üzvü şairə Günel Şamilqızı “Müjdə” şeirini oxudu.
Düz 44 gün xəbər hazırladıq, sənin atdığın hər addımdan,
Ekranlara dikilən gözlərə sevinc payladıq, kənd-kənd, siyahı-siyahı.
Düz 44 gün çəkdiyin hər tətik ümid verdi bizə,
Düz 44 gün yumruğun hər havaya qalxanda bir az da dikəldi belimiz.
 
İndi biz də görüşünə gəlmişik, qardaş, kiçik bir müjdə kimi,
Cisminin uyuduğu yox, ruhunun qovuşduğu ucalığı ziyarətə gəlmişik.
Sinəmizə çəkilən dağdan yol alıb,
Cırmaq-cırmaq qalxdığın dağları görməyə gəlmişik, qardaş.
 
Bizim üçün onda asan idi yazmaq “Düşmənin xeyli sayda canlı qüvvəsi məhv edildi”.
Sənin üçün barıt, qan son nəfəs qoxuyurdu,
Azad torpaqlarda ciyərinə çəkdiyin vətən havası.
 
Bizim üçün onda asan idi yazmaq “Xudafərində bayrağımız dalğalanır”,
Sənin əllərin əsirdi burada döyüş yoldaşının üzünü bayraqla örtəndə.
Bu xəbərin yuxusu qan rəngində idi, qan qovuşuqdu, qardaş,
Bu xəbərin dünəninə qərənfil səpmişdik, sabahında xarıbülbül pöhrələnəcək.
 
Dünya durduqca köhnəlməyəcək sevinci,
Dünya durduqca bu xalq üçün bu xəbər hər zaman yeni olacaq, diri olacaq.
Sən yaralarımıza pıçıldamışdın, biz gələcəyi müjdələyirik,
Bir də, bir də, bir də “Şuşa işğaldan azad olundu”.
X X X
Azərbaycan Yazıçılar Birliyin üzvü şair Şəhriyar Del Gerani şəhidlərə və Şuşaya həsr etdiyi şeirini oxudu:
Əlimi qoy ürəyinin üstünə,
O uzağın bir adı da Vətəndir.
Atasının qəbrinə məktub yazan,
O uşağın bir adı da Vətəndir.
 
Ömür elə başdan-başa yarışdı,
Oğulların səngər-səngər vuruşdu.
Bu torpağa qəhrəmanlar qarışdı,
Qarışığın bir adı da Vətəndir.
 
Yel qayadan nə aparar aparsın,
Bu fanidən əbədiyyət apar sən.
Cənnətə də bir parça od aparsan,
Bu ocağın bir adı da Vətəndir.
 
Vətən adlı eşqin özü Şuşadır,
Şeir üzlüm nağılların yaşıdı.
Əlini qoy ürəyinin üstünə,
Daha adın azadlıqla qoşadır.
Bu gün, sabah, əbədi!
X X X
Daha sonra Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Vaqif Poeziya Günləri çərçivəsində Heydər Əliyev Fondu tərəfindən təşkil edilən “Qarabağ Azərbaycan mədəniyyətinin incisidir” və “Yenidən doğma diyarda: Qarabağın sənət inciləri” sərgiləri ilə tanış olublar.

Türkiyədə VI Türk Dünyası Sənədli Film Festivalı və Yarışması keçiriləcək. Festival Türk Dünyası Jurnalistlər Federasiyasının təşəbbüsü ilə baş tutacaq.
AzərTAC xəbər verir ki, bu il "Türk mədəniyyəti və türkün dünyaya baxışı" mövzusunda baş tutacaq festivalda ölkəmiz həmyerlimiz, İstanbul Universitetinin kommunikasiya fakültəsinin radio, televiziya və kino bölümünün doktorantı Səidə Ömərin "Xocalıya ədalət!" sənədli filmi ilə təmsil olunacaq. Film festivala tələbə kateqoriyası üzrə təqdim edilib.
Ekran əsərində "Şuşa" filmindən və Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, jurnalist Çingiz Mustafayevin Xocalı soyqırımı zamanı çəkilən videogörüntülərdən istifadə edilib.
Builki festivalda dünyanın müxtəlif türkdilli dövlətlərinin peşəkar rejissorları və tələbələrinin filmləri yer alır.

30 avqust. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsinin 30 illiyi

Qəribədir, xarici təqvimlərdə bu gün Azərbaycan üçün əlamətdar bir gün kimi qeyd edilir, amma bizim təqvimlərdə bu gün qeyd edilmir. İctimaiyyətimiz öz yaxın tariximizi saxtalaşdıraraq 30 avqust gününün üstündən sükutla keçir. Amma 1991-ci il avqustun 30-u 20-ci əsrdə ikinci dəfə Azərbaycanda İstiqlal Bəyannaməsinin qəbul olunduğu gündür. 30 il öncə keçmiş Ali Sovetin növbədənkənar sessiyasında “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpası haqqında” Bəyannamə qəbul edilib. Qeyd edək ki, bu sənəd 1988-ci ildən başlanan milli-azadlıq hərəkatının nəticəsində Azərbaycan Ali Sovetində “Demokratik Azərbaycan” Deputat Blokunun təkidi ilə qəbul olunub.  O zaman Ail Sovetin sessiyası zamanı daxildə “istiqlalçı” deputatalar, küçədə - ali qanunvericilik orqanının binası qarşısında isə xalqın keçirdiyi mitinq belə bir sənədin qəbul edilməsini tələb edirdi. Məhz belə bir şəraitdə bu sənəd qəbul edildi. Bu Bəyannamə 18 oktyabr 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktının qəbul olunmasında çox mühüm tarixi sənəddir. Onu da qeyd edək ki, hazırda rəsmi olaraq müstəqillik günü olan 18 oktyabrda qəbul edilən sənəd özü də həm mahiyyəti, həm də 30 Avqust 1991-ci il tarixli sənədə etdiyi istinad ilə müstəqilliyin bərpasının 30 Avqustda reallaşdırıldığını təsdiq edir. Bununla da, aydın görünür ki, Azərbaycanın  mövcudluğu səbəbi - 28 May 1918-ci il tarixdə Azərbaycanda elan edilən şərqdə ilk demokratik cumhuriyyət müəyyən müddətdə itirilmiş müstəqilliyini 30 avqust 1991-ci il tarixində bərpa edibdir.

Və bu bir tale işidir ki, Azərbaycan və Türkiyə dövlətlərinin tarixinə 30 avqust çox əlamətdar gün kimi yazılıb. Türkiyə Cümhuriyyətində də 30 avqust Zəfər Bayramı kimi qeyd edilir.

Mən istəyərdim ki, bu gün hər birimiz dövlət müstəqilliyimiz barədə Bəyannaməni oxuyaq, qürur hissi keçirək.

Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Bəyannaməsi

Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Azərbaycan xalqının ali dövlət mənafelərini rəhbər tutaraq və onun iradəsini ifadə edərək, 1918-ci ildən 1920-ci ilədək Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış müstəqil dövlət kimi mövcud olduğunu qeyd edərək, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına, Azərbaycan Respublikasının suverenliyi haqqında və Azərbaycan Respublikasının iqtisadi müstəqilliyinin əsasları haqqında konstitusiya qanunlarına əsaslanaraq, Azərbaycan xalqının müqəddəratı və azad inkişafının təmin olunması üçün məsuliyyətini dərk edərək, Milli mənsubiyyətindən və dini etiqadından asılı olmadan Azərbaycan Respublikasının bütün vətəndaşlarının beynəlxalq aktlarda nəzərdə tutulan bütün insan hüquqlarına və əsas azadlıqlarına təminat verərək, Azərbaycan Respublikasının suverenliyini və ərazi bütövlüyü üçün təhlükəni aradan qaldırmağa çalışaraq, Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyini və dövlət sərhədlərinin toxunulmazlığını təmin etmək kimi müqəddəs borcu rəhbər tutaraq, Respublikanın bütün vətənpərvər qüvvələrinin sıx birləşməsinin zəruriliyini dərk edərək, Azərbaycan Respublikasının və onun xalqının mənafeyinə zidd olmayan beynəlxalq paktları, konvensiyaları və başqa sənədləri qəbul edərək, SSR İttifaqına daxil olan bütün respublikalarla dostluq münasibətlərini bundan sonra da saxlamağı arzu edərək, Beynəlxalq birliyin üzvü olan dövlətlərlə bərabər hüquqlu münasibətlər yaratmağa hazır olduğunu bildirərək, Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nizamnaməsində, digər beynəlxalq hüquq paktlarında və konvensiyalarında təsbit edilmiş prinsiplərə müvafiq surətdə beynəlxalq birliyin üzvü olan dövlətlər və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən tanınmasına ümid bəsləyərək Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpa olduğunu elan edir.

30 avqust. Türkiyə Cümhuriyyətinin Zəfər Bayramı Günü

Türkiyənin şanlı tarixində bir çox önəmli gün və bayramlar var. Bunlardan biri 30 avqust Zəfər bayramıdır. Sirr deyil ki, Türk xalqı tarix boyu özünün azadlığı və istiqlaliyyəti uğrunda qəti mübarizə aparmış, ölüm-dirim savaşına qalxmışdır. Bu savaşlar gedişində 50 milyondan artıq şəhid vermiş türk milləti hər dəfə tarixdə yeni səhifələr yazmışdır. Zəfər Bayramı Türkiyə tarixinə Birinci Dünya müharibəsindən məğlub çıxan Osmanlı dövlətinin işğalçı ölkələr arasında paylaşdırılması planlarının qarşısının alınması ilə əlamətdardır. O zaman böyük sərkərdə və dövlət xadimi Mustafa Kamal Atatürkün başçılıq etdiyi vətənpərvər qüvvələr siyasi və mənəvi iflasa uğramış sultanlıq xarabalıqları altından bugünkü Türkiyə Cümhuriyyətini dirçəltmək üçün böyük mücadilə aparıblar və qurbanlar veriblər. Möhtəşəm Çanaqqala zəfəri sonradan bütün Türkiyənin, eləcə də türk dünyasının zəfəri kimi qeyd olunmağa başlayıb.

Zəfər bayramı 1922-ci ilin 26 avqustunda başlayıb 30 avqustda Dumlupınarda Mustafa Kamal Paşanın baş komandanlığı altında qələbəylə nəticələnən “Başkomutanlıq Meydan Müharibəsi”ni anmaq üçün qeyd olunan bayramdır. İşğalçı orduların ölkə sərhədlərindən çıxması bir qədər sonra baş versə də, 30 avqust simvolik olaraq ölkə torpaqlarının geri alındığı günü ehtiva edir. Zəfər bayramı ilk dəfə 30 avqust 1923-cü ildə Afyonqarahisar, Ankara və İzmirdə qutlanıb. Rəsmi olaraq Zəfər bayramı 1936-ci ilin may ayında elan olunub. Zəfər bayramı günü bütün ölkədə təntənəli mərasimlər keçirilir. Dövlət rəsmiləri və vətəndaşlar Ankarada Anıtqəbiri, digər vilayət və şəhidlikləri ziyarət edir, Mustafa Kamal Atatürkə, silahdaşlarına, bütün əsgərlərin ruhuna dualar oxuyurlar. Bütün şəhərlərdə hərbi birliklər nümayiş keçirirlər, bundan başqa səfirliklərdə mərasimlər təşkil olunur.

Zəfər bayramın mübarək, Türkiyəmiz!

30 avqust. Beynəlxalq zorakılıqla itgin düşənlər günü

Bəli, məhz beləcə. Beynəlxalq hüquq müdafiəçiləri bildirir ki, müəyyən edilməmiş səbəblər üzərindən itkin düşən insanların sayı durmadan artır. Hər il orta hesabla 53000 insan belə halların qurbanı olur. Özü də təkcə “üçüncü ölkə” təmsilçiləri yox, hətta inkişaf etmiş ölkələrdə də bu sayaq hallara rast gəlinir. BMT-nin Baş Assambleyası 2006-cı ildə insanların zorakılıqla itkin düşmədən müdafiəsi barədə Beynəlxalq Konvensiya imzalayıb, 30 avqust gününü təqvimə salıb. Bu qlobal problem bu gün yaranmayıb, amma onu məhz bu gün həll etmək lazımdır. Praktika göstərir ki, qətiyyətlilik olanda, qüvvələr birləşəndə bütün problemləri həll etmək olar.

30 avqust. İranın pələng yox, çita sevgisinin müəmması

Tatarıstanda bu gün Respublika, Qazaxıstanda Konstitusiya, Qırğızıstanda arxiv işçiləri, Şərqi Timorda məsləhətçilər, Cənubu Sudanda atalar günüdür. Amma bu günə daha maraqlı bayramlar da təsadüf edir. Peruda Limadan olan Müqəddəs Roza günü qeyd ediləcək. Roza – Latın Amerikasında ilk katolik müqəddəsdir, 1586-1617-ci illərdə yaşayıb. Bu gün hamı kilsəyə gedib şam yandırmağa, dua etməyə borcludur. İranda milli çita günüdür. Çita pələng, bəbir, yaquar kimi xallı yırtıcılardandır, onlardan bir az balaca, amma daha sürətlidir, iranlılar niyə, tutalım, pələng kimi nəhəngi qoyub çita kimi cılızın şəninə bayram keçirirlər? Müəmmadır ki müəmmadır.

O ki qaldı amerikalılara, bu gün dünyanın əsas ölkəsində odda qızardılmış marşmellou günüdür. Marşmellou - bəyənilən qənnadı məmulatı olan zefirdir. Demə, onu qızardıb da yemək olurmuş.

Bu gün doğum günü olanlardan aktrisa Kemeron Diası (1972), Ginnesin Rekordlar Kitabına düşmüş dünyanın ən uğurlu di-ceyi Pol Okonfoldu (1963), Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenkonu (1954), dünyaca məşhur “Frankenşteyn” romanını yazan Meri Şellini (1797) qeyd edə bilərik.

Varisin “21-31 avqustun təqvimi” yazısından seçmələr

Avqust ayının 29-da yerli vaxtla saat 17-dan etibarən Beynəlxalq Yazıçılar Gildiyası Almaniyadan zoom platforması üzərindən Lada Baumgarten-in moderatorluğu ilə azərbaycanlı yazıçı Varis Yolçiyevin yaradıcılıq görüşünü keçirib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı məlumat verir ki, iki saata yaxın davam edən görüşdə yazıçının beynəlxalq aləmdə tanınan romanlarından söz açılıb, Avrasiya materikinin ədəbiyyat üzrə 3-cü LiFFt festivallar festivalında qızıl medala layiq görülən “Metamorfoz”, Nyu-Yorkda Dünya Yazıçıları Konqresində pitçinqi keçirilən “77-ci gün”, Türkiyədə ən populyar kitablar listəsində yer alan “Son məktub”, Özbəkistanda ən çox satılan kitablar sırasında 2-ci yerə yüksələn “Sənə inanıram”, Rusiyada Moskva Ədəbiyyat Mükafatı qazanan “Yanvarın 13 günü” romanları söhbət mövzusu olub. Yazıçımız yaradıcılıq planlarını da açıqlayıb, çoxsaylı sualları cavavlandırıb. 

Varis əcnəbi yazarlara, fürsət düşmüşkən, Qarabağdan, İrəvan xanlığından, Cənubi Azərbaycandan da danışıb, onları xəbərsiz olduqları mətləblər barədə məlumatlandırıb. 

Qeyd edək ki, Beynəlxalq Yazıçılar Gildiyası Almaniyanın Berlin şəhərində fəaliyyət göstərən eltar ədəbi qurumdur, sıralarında Avropa, Amerika, Asiya və Avstraliya yazıçılarını birləşdirir.

Hər bazar zoom platforması üzərində bir yazıçıyla görüş təşkil edən qurum növbəti tədbirlərini yazıçılar B. Quberman (İsrail) və T. Kayzer (Almaniya) ilə keçirəcək.