“Ədəbiyyat və incəsənət” portal “Oxucularımızın yaradıcılığı” rubrikasında bu gün sizlərə Cəfər Atayevin “Quyu” hekayəsini təqdim edir.

Əslində hər şey qaydasında gedirdi. Davutlu kəndinin sakinləri həmişəki kimi öz həyatlarına davam edirdilər. Ta ki o günə kimi...

İl 1989. Qəribə bir yay günü idi. Ağaclar yaşlı insan kimi görünür, budaqları isə vahimələndirirdi. Hələ ayda qırmızımtıl parıldayırdı. Sanki təbiət bu günü özəl edəcək nəsə hazırlamışdı. Yorğun bir günün sonunda Nazlı, sanki illərin yorğunluğunu göstərən gözləri yumulmasın deyə özünü zar-zor tuturdu. Yelləncəyində mürgüləyərək yellənən Nazlı arxadan gələn bir səsi eşitcək diksindi. Astaca balaca əlləri ilə yorğun gözlərini, iri, açıq, zilqara bəbəklərini sanki “bir azca da oyaq qal” deyərmişcəsinə ovuşdurdu.

Səs bağın ortasındakı ağacların arasından gəlirdi.

Nazlı az sonra olacaqlardan xəbərsiz, ağlında “bu toyuqları hinə salmaqdan bezdim, bunlar çıxmaqdan bezmədi”- deyə deyinərək ora yaxınlaşdı.

Nəhayət üç yaşlı, bədheybət ağacın arasından gələn səsə boylandı. Orada heç nə yox idi. Az öncə gələn səs isə gah sağdakı ağac tərəfdən, gah soldakından, gah da tam qarşısındakından gəlirmiş kimi əks-səda verirdi. Nazlı reaksiya vermədən donub qalmışdı, olanlara kiçik beynində bir anlam verməyə çalışırdı. Alnından süzülən soyuq tər damcılarının neçəsi qara iri bəbəklərinin içinə gedib göynədir, neçəsi yanağından çartlamış dodağlarını yandıraraq süzülürdü. Ağzı açıq, dəli kimi gah sağa, gah sola boylanırdı. Sanki ayaqları yerə yapışıbmışcasına bədənini tərpədə bilmir, bu hadisədən qaçıb qurtulammırdı.

Bu dəmdə yanındakı quyudan gələn körpə çığırtısı Nazlının bütün bədənini titrətdi, bu səs indiyə qədərki vəziyyəti tamam dəyişmişdi. Elə bil ruhu bədənindən çıxdı,  yox-yox, sanki ruhu bədəninə daxil oldu, ya da yox, bu ruh deyildi... Bu tam başqa bir şey idi. Bu şey Nazlının zülmət qarası gözlərini parıldadıb, beynini keyləşdirmişdi. Lakin quyudakı inilti dinməmişdi.

Az sonra özünü uşaq ağlaması və ara bir fəryad səsi ilə əvəz edən bu inilti Nazlının balaca qəlbində həm qorxu, həm mərhəmət hissi oyatdı. Quyunun qapısını açmağı tapşırırdı içindəki səs, belə də etdi. Çətinliklə də olsa bu dəmiri yerə salmağı bacarmışdı. Amma quyunun suyu çəkilmişdi. Su yerinə yerdə üçbucaq şəklində bir-birinə yaxın üç yanılı şam var idi, ortasında isə bir gəlincik.  Bunca fəryadın bu vahiməli gəlincikdən çıxması nə qədər ağılasığmaz olsa da, o şamları ora kimin qoyması və hələ yandırması düşüncəsi daha betər qorxudurdu adamı... Bu, başdan ayağa dəlilik idi.

Bütün bədəni qan tər olan Nazlıya içindəki səs o gəlinciyi xilas eləməyi tapşırdı. Uzun kəndir tapıb, bir ucunu belinə bağlayıb, digər ucunu isə quyunu əhatə edən 3 ağacın ətrafında dəfələrlə dolayaraq nəhayətində bağlaya bildi. Dərindən nəfəs alıb quyunun üstünə çıxdı. Astaca birinci ayaqlarını, sonra bədənini quyuya saldı.

Sağa-sola baxır, sanki çırpınırdı bu boşluğun içində.

Nəfəsi daralır, quyunun dərininə düşdükcə ciyərləri ağırlaşırdı. Getdikcə uzanan uzun yolun sonunda quyunun dibinə enməyi bacardı, amma bu dəmdə bədəni yüngülləşmişdi, sanki illərlə bədənində həbs olan bir şey azad olmuşdu.. Bir qədər donub, daha sora gördüyünə inana bilmədi. Yerdə nə şamlar, nə də gəlincik var idi.  

Nazlının gözlərinin parıtlısı itdi. Tez əlini bura düşdüyü kəndirə atanda orda kəndirin olmadığını gördü. Son dəfə çabaladı, başı gicəlləndi, yerə yıxıldı. Gözünü açanda özünü qaranlıq bir otaqda tapdı. Bu, otaq da deyil, tunel idi, damdar idi, məzar kimi. Yox-yox, geniş idi.

Nazlı getməyə başladı, get-gedə uzanan yol isə onu yorurdu. Budur, o çatmışdı. Qarşısında yol ayrıcı və hər yol ayrıcında bir qapı durmuşdu. Sağdakı qapı tərəfdə qışqırıq, fəryad, soldakından isə gülüş səsləri yüksəlirdi. Nazlı özü də bilmədən bir-birindən bağımsız iki kainatın ortasında idi. Bir qədər düşünüb gülüş gələn qapıya tərəf qaçdı. Nazlı qaçdığca qapı ondan daha da uzağa düşürdü..

Yorulan Nazlı içindəki bir səslə daha da şiddətli qaçmağa başladı.

 “Get, get, sən bacararsan!”

Nazlı qapıya yaxınlaşanda artıq təmiz taqətdən düşmüşdü, yorğunluq ifadə edən qara gözləri bozarmış, göz altları sallanmış, ayaqları isə sanki bədənindən uzaqlaşmaq istəyirmiş kimi qaçırdı. Boğazı o qədər qurumuşdu ki, elə bil, illərlə suya həsrət olan səhra yerləşirdi ağzının içində.

Bayaqdan yanında qaçıb fikir vermədiyi bir budağa gözü sataşdı. Bu budaq Cənnətdən çıxmışdı. Budağın üstündə isə parıldayan almalar göz oxşayırdı.

Sol əlini bir ümüdlə atıb almanın birini qopardı...

***

Səhər saatları.

Ailə 9 yaşında Nazlını bütün qorum-qonşudan sorub-soruşdurandan sonra, ümidini  üzüb, ən yaxın polis şöbəsinə üz tutdu. Həyətdə axtarış zamanı qapağı yarımçıq  qoyulmuş bir yer quyusu polislərin diqqətlərini çəkdi. İçində isə Nazlının şişmiş, cansız bədəni. Əlində isə bir dişlənmiş alma.

Uzun tərəddüddən sonra ailə qızın yuxuda gəzdiyini etiraf etdi və cinayət işi bağlandı.

O hadisədən bir həftə keçmişdi ki, ailəni gecə yarısı bir səs oyatdı.  Quyudan uşaq çığırtısı səsi gəlirdi...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(31.07.2023)      

NİGAR ARİFİN ŞEİRLƏRİNDƏN MAYİS HƏSƏNLİNİN RƏSMLƏRİNƏDƏK

"Ulduz" jurnalının iyul-avqust sayı işıq üzü görüb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portal xəbər verir ki, oxucular ilk olaraq Nigar Arifin özüylə söhbəti və şeirləri ilə tanış olacaqlar.

 "Nəsr" rubrikasında Alpay Azərin "Hörüksüz qızın imtahanları", Məmməd Məmmədlinin "Zülmətdən doğan günəş", Könül Məmmədovanın "Möcüzələr diyarı", Murad Köhnəqalanın "Buğdanın göyə çəkilməsi", Mahir Rəsuloğlunun "Daltonikin etirafı", Vüsal Bağırlının "Köhnə avtomobil" hekayələri, Ayna Əhmədlinin "Ümidlərin yenidən doğulduğu gün-Zəfər günü", Arzu Muradın "Məktub" silsilə esseləri, eləcə də Bakı Dövlət Universitetinin tələbələri arasında keçirilmiş və görkəmli yazıçı,  ədəbiyyatşünas alim Mir Cəlal Paşayevin anadan olmasının 115 illiyinə həsr edilmiş hekayə müsabiqəsi qaliblərinin ədəbi nümunələri yer alıb.

"Şeir vaxtı"nda Müşfiq Cəbinin, Firəngiz Sabirqızının, Ceyhunə Mehmanın, Rəşad Abidoğlunun, Qismət Məsimin, Təranə Dəmirin, Yusif Mürsəlin, Zahid Əzizin, Əziz Yaqubzadənin və Nuranə Təbrizin şeirləri təqdim edilir.

Professor Cəlal Məmmədovun hazırladığı "Qısa fikirlər xəzinəsi"ni Nəcib Fazil Qısakürəyin, Somerset Moemin və başqalarının deyimləri bəzəyir.

Taleh Mansurun "Yazı masası"nın budəfəki qonağı şair İbrahim İlyaslıdır.

Professor Məti Osmanoğlunun təqdim etdiyi "Gənc yazarlar üçün nəzəriyyə dərsi"nin cari mövzusu İppolit Tenin "Mədəni-tarixi məktəb"i və müəllifin Sent-Bövə həsr etdiyi "Sənətdə ideal haqqında" başlıqlı mülahizələridi.

Aytac Sahədin "Sələf-xələf"inin qonaqları "M-Teatr"ın rəhbəri, Xalq artisti Vidadi Həsənov və teatrın aktrisası Oksana Rəsulovadır. İlham Abbasovun "Latın Amerikası ədəbiyyatının şahzadə xanımı" sərlövhəli yazısı ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı Qabriela Mistralın həyat və yaradıcılığının mühüm məqamlarına işıq tutur.

Tatar ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi, yazıçı, dramaturq, tərcüməçi və rejissor Rabit Batullanın "Canından can ver" hekayəsi Məleykə Mirzəlinin tərcüməsində təqdim edilir. Dayandur Sevginin tənqidçi Vaqif Yusifli ilə müsahibəsi xüsusi maraq doğurur.

"Dərgidə kitab"da Əvəz Qurbanlının şeirləri, "Dərgidə sərgi" rubrikasında isə qrafist-rəssam Mayis Həsənlinin əsərləri yer alıb.

Bu cür maraqlı bir jurnaldan zövq almaq fürsətini qaçırmaqmı olar?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.07.2023)

Azərbaycan diasporunun ən ləyaqətli övladları harada yaşamalarından asılı olmayaraq Azərbaycan mədəniyyətini təbliğ etməyi ən ümdə vəzifə kimi qarşılarına məqsəd qoyurlar. Belə azərbaycanlılardan biri də Rusiyanın Sverdlovsk vilayətindəki “Azərbaycan – Ural” ictimai milli-mədəniyyət təşkilatına sədrlik edən Şahin Şıxlinskidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, avqust ayının 15-17-si tarixlərində Sverdlovsk vilayətinin baş şəhəri olan Yekaterinburqun 300 illiyi təntənə ilə qeyd ediləcək. Bu münasibətlə vilayətdə yaşayan azərbaycanlıların bayram törəninə böyük töhfələr verməsi nəzərdə tutulur. Belə ki, Sverdlovsk vilayətinin qubernatoru Y.V. Kuyvaşevlə Şahin Şıxlinskinin razılaşması əsasında Azərbaycanın iki məşhur mədəniyyət kollektivi – 36 nəfərlik heyyətlə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Nəfəsli Alətlər orkestri (bədii rəhbər Azərbaycanın Xalq Artisti Əlibaba Rzayevdir) və 14 nəfərlik heyətlə “Odlar yurdu” Azərbaycan xalq mahnı və rəqs ansamblı (bədii rəhbər Azərbaycanın Əməkdar Artisti Aqil Cəfərovdur) Yekaterinburqa gələrək “Kosmos” kinokonsert teatrında, Mayakovski Parkındakı Yay Teatrında, Tarixi Bağda və “Veer Mol” səhnəsində konsertlər verəcəklər. Əlavə olaraq yekaterinburqlulara Azərbaycan təamlarından dadmaq, xalqımızın mətbəx ənənələri ilə də tanış olmaq imkanı yaradılacaq. Eyni zamanda Şahin Şıxlınskinin təşəbbüsü ilə Azərbaycanın ən tanınmış nemətləri oaln və urallıların həddən artıq sevdikləri çay və nar şirələri xüsusi “Yekaterinburq 300” qablaşdırılması ilə istehsal edilərək yubiley günlərində yekaterinburqlular üçün əlçatılan ediləcək. Şahin Şıxlınskinin şəhərin 300 illiyinə daha bir sanballı hədiyəsi isə şəhərin simasını gözəlləşdirəcək art-obyekt olacaq.

Təbii ki, bütün bunların arxasında bir Azərbaycan sevdası, Azərbaycanı tanıtmaq və sevmək dayanır. On minlərlə həmyerlimiz bu diyarda ən müxtəlif işlərdə çalışırlar. Yerlilərdə Azərbaycan mədəniyyətinə, məişətinə sevgi oyatmaq həm də orada yaşayan soydaşlarımıza hörmət və diqqət oyatmaq deməkdir. Və bütün bu fədakar əməyə görə də Şahin Şıxlinskini alqışlamağa dəyər.

Avqust ayında portalımız “Yekaterinburqun 300 illiyinin qeyd edilməsi təntənəsində Azərbaycan izləri” adlı xüsusi buraxılışlarını oxucularına təqdim edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.07.2023)