Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə müsahibim Qardaş Türkiyənin sayılıb-seçilən yazarlarından biri olan Gamze Barğın Bulmuş xanımdır.
-Salam Gamze xanım ! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə azərbaycanlı oxuculara özünüz haqqında məlumat verərdiniz.
-Salam Hörmətli Habil bəy. Mən Gab Bargınam. Əsl adım Gamze BARGIN BULMUŞ-dur. Əslən İzmir Bayındırlıyam. Uşak Universiteti Peşə Yüksekokulu Radio və Televiziya Proqramlaşdırma fakültəsini və Ərzurum Atatürk Universiteti Ünsiyyət Fakültəsi Jurnalistika şöbəsini müvəffəqiyyətlə bitirmişəm. Jurnalistika şöbəsini 2-ci dərəcə ilə taclandırdım. Şöbənin qalibi mənim sevimli həyat yoldaşımdır. Bir müddət İzmir “TRT Belgesel Kanalı”nda iştirak edərək bir çox sahədə təcrübə toplamaq imkanı qazandım. Proses zamanı “Buluşma Noktası” adlı televiziya verilişində iştirak etdim. Təhsil aldığım müddətdə öz sahələri üzrə mütəxəssislərdən, tanınmış ziyalılardan dərs almışam. Müxbir olduğum zaman ərzində bir çox tanınmış yazıçılar, rəssamlar, ssenaristlər, rejissorlar, aktyorlar, teatr artistləri ilə müsahibə alaraq xoş söhbətlər yazdım.
Məqalələrim müxtəlif rəqəmsal və çap nəşrlər edən qəzet və jurnallarda dərc olunub. Bir müddət mən də Redaktor və Kopirayter kimi oxucularla görüşdüm. Köşə yazarı olduğum müddətdə oxucularıma “Şah-ı KALEM” və “KaleM-i ŞAH” təxəllüsü ilə müraciət etmişəm. Hekayələrim “10” və “Edebi Alem” jurnallarında dərc olunub. Hal-hazırda “SevMedya” Nəşriyyat Qrupunun tərkibində olan və geniş auditoriyaya yetişməyi bacaran “Türkiyənin ən prestijli jurnalı” “YENİDEN MERHABA”-da yazdığım köşə yazıları və müsahibələri ilə oxucularımın qəlbini oxşayıram. Yazıçı kimi fəaliyyətimi davam etdirməklə yanaşı, müxtəlif jurnal və qəzetlərdə hekayə və esselər yazmağa davam edirəm. Bu yaxınlarda ARDEN "Doğ Zamanı" adlı əsərimi oxuculara təqdim etdiyim üçün xoşbəxtəm. Yeni əsərim üzərində çalışıram. Mən də “YAZŞADER” (Yazıçılar və Şairlər Həmrəyliyi Dərnəyi) üzvüyəm. “Beyaz Tüy” adlı möhtəşəm Ədəbiyyat Jurnalının hazırlığı gedir. Jurnalın Redaktoru və Nəşriyyat Məsləhətçisi olmaqla yanaşı, hekayə və məqalələrimlə də məzmunda iştirak edəcəyəm. Bu mənada mənim üçün çox dəyərli çalışmadır. Çünki mənim gözəl yoldaşlarım var. Ümid edirəm ki, çox yaxşı rəy alacağıq. Həyəcanlıyam...
-Ədəbiyyata marağınız necə yarandı? Bu haqda fikirlərinizi bilmək çox maraqlı olardı.
-Düşünürəm ki, ədəbiyyatı sevən bir ailədə doğulmaq ən böyük nemətdir. Rəhmətlik babam Seyfi Bozbay təqaüdçü müəllim olub. İlk müəllimim babam olub. Babamın otağında böyük bir kitab rəfi vardı. İçərisində hər cür kitablar, ensiklopediyalar, jurnallar var idi... Hər dəfə gələndə babam məni əvvəlcə kitab otağına aparardı. Şəffaf şüşəli dəmir kitab rəfindəki kitabları uzun müddət gözdən keçirərdik. Məni kitablarla, onların müəllifləri ilə tanış edir, haqqlarında sonsuz danışardı. Sonra “birini seç” deyərdi. Mən də yaşıma uyğun olmasa da qalın romanları seçərdim. Səhifələrini birlikdə vərəqləyər, qoxusunu duyardıq. Sonra ikimiz də kitablarımızı götürüb oxu guşəmizə keçərdik. Babamı nə vaxt görsəm, yanında bir kitab olardı. Əslində bütün kitabları oxumuşdu, amma onları bir kənara qoyub eyni həyəcanla dönə-dönə oxuyardı. Xəstəliyi ölənə qədər anlamaq mümkün olmasa da, babam heç vaxt təslim olmadı. Yanındakı masasının üstündən kitabı əskik olmadı və oxumağı dayandırmadı.
Oxumağı öyrəndiyim vaxtdan atamın hər həftə on kitab alması vərdişi mütaliəyə olan sevgimi artırdı. Kitablar və oxumaqla bağlı hər şey mənim həyatıma çevrilib. Gənc yaşlarımda zəlzələ yaşadığımızı xatırlayıram. İlk ağlıma gələn kitablarım oldu. Uşaq ağlımla kitablarım dağıntılar altında qalsa, necə kədərlənəcəyimi düşündüm. Evdən sadəcə romanımı götürüb çıxdım. Həqiqətən də kitablarım və düşüncələrim mənim xəzinəmdir. Kitaba olan sevgim də yazmağa olan sevgimi qidalandırdı. Bu sevgi indi günü-gündən artmaqdadır.
-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Peşə vicdanım və məsuliyyətimlə bəzənmiş ürəyim “Kadın-Çocuk ve CAN”ların (heyvan dediyimiz) qırmızı xətti üzərində dayanıb, bəşəriyyəti, insanları, cəmiyyəti narahat edən hər cür məsələnin keşiyində durub. Mən hər cür zorakılığın əleyhinəyəm və bu mövqenin pozulmasına heç vaxt icazə verməmişəm. Susmuş və ya susmağa məcbur olmuş hər bir ruhun səsi, nəfəsi, çığırtısı olmağa çalışırdım.
ARDEN “Doğ Zamanı” bu yaxınlarda oxucuları ilə görüşdü. Əsərim bu cür mövzular çərçivəsində formalaşsa da, müxtəlif mövzulu oxuculara da “salam” deyir. Real həyat hekayələri ilə yanaşı, tamamilə uydurma hekayələrimiz və dəyərlərimiz də var. Məsələn, Ulu Öndər Qazi Mustafa Kamal ATATÜRK haqqında əvvəllər eşitmədiyim hekayətlər var. ATAMIZA həsr etdiyim bölmələr də çox təsirlidir. Çünki O, tariximizin, bu günümüzün və gələcəyimizin sonsuzluğudur... Hər kəsin səsi olmağa çalışdım. Əlil dostlarımıza, istismara məruz qalan uşaqlarımıza, zorakılığa boyun əymək məcburiyyətində qalan qadınlarımıza və səssiz xidmətçilərimizə CAN’larımıza. Məqsədim maarifləndirmək və qəlblərə sevgi toxumu əkməkdir. Mən susmasam, başqası da susmayacaq və biz cəsarət zirehimizi geyinəcəyik. Yaşananları yazmaqda çətinlik çəkirdim, emosional olaraq yorulmuşdum. Əslində günlərlə davam edə bilmədim, qələmi yerə qoyub gözlədim. Oxucularım da zaman-zaman nəfəs almaqda çətinlik çəkəcəklər deyə bilərəm.
-Xəyallarınızın genişlənməsinə səbəb olan hadisələr hansılardır və bizlərə bu haqda bəhs edə bilərsinizmi?
-Təbii ki, bu yolun əvvəlində çoxlu işarələr almışam. Bu yolu yürüyərkən də həmçinin. Burada qırılma nöqtələrim haqqında danışmaq çox yerinə düşərdi.
Məktəb illərində hekayələrin sonunu bitirdiyimiz dərslər olurdu. Ən çox zövq aldığım dərslərdən biri idi. Hətta dostlarım, bacım və onun dostları dərhal oxşar dərslər və ev tapşırıqları ilə mənə gələndə, məni çox həyəcanlandırır və sevindirirlərdi. Yazdıqlarım həmişə dostlarımın, müəllimlərimin diqqətini çəkib. 12 yaşımda şeir yazmağa başladım və bu, orta məktəbdə də davam etdi. Yarışlarda iştirak edirdim. Bu iş dünyasında olmaq çox maraqlı idi.
Əvvələ qayıtsaq, ibtidai məktəbdə teatr dərnəyimiz var idi. Xüsusi günlərdə, bayramlarda tədbirlər edər, səhnəyə çıxardıq. Əzbərləmək, istehsal etmək və bir xəyalın içində yer almaq mənə inanılmaz xoşbəxtlik bəxş edərdi. Düşünürəm ki, bütün dediklərim üst-üstə düşəndə kitaba, oxumağa, yazmağa, araşdırmağa, ədəbiyyata biganə qalmaq mənim üçün ağlasığmaz olardı. Amma deyə bilərəm ki, ən mühüm qırılma nöqtəsi Ədəbiyyat müəllimimin orta məktəbi bitirmə mərasimində bütün sinif yoldaşlarımı təsvir edən şeirlər yazmağımı xahiş etməsi oldu. Bütün sinif yazdıqlarımı oxuyanda “Mən belə özümü bu qədər yaxşı izah edə bilməzdim” dedilər. Yazdıqlarımı müəllimim və dostlarım çox bəyənmişdilər. Yazdıqlarımda heç bir dəyişiklik belə etməmişdik. İlsonu tədbirində isə yazdığım şeirlər nəhəng ekranda əks etdirilərək hər kəs səhnəyə dəvət olundu. Yazdıqlarımın ifa edilməsiylə səhnəyə çıxanda xüsusilə qürur duydum. Çox emosional olduğumu və gözlərimdə yaş olduğunu xatırlayıram.
Digər tərəfdən, özümü tanıyandan kitabxanalarda olmuşam. Heç bir şey etməsəm də, sadəcə dayanıb kitablara baxmaq, onların qoxusunu içimə çəkmək və özümü sehrli dünyaya atmaq həmişə mənim üçün çox şey ifadə edirdi. Xüsusilə orta məktəb illərində istisnasız olaraq hər gün kitabxanaya gedirdim. Hər kəs məndən axtardığı kitabın harada olduğunu soruşardı. Kitabxanaya gələnlərə də kömək edərdim. Bəzən kitabxanaçımız kitabxananı mənə həvalə edərdi. Mən isə hər kəsə bir məmur kimi sevgi ilə yanaşardım. Mən bütün kitabların yerini və məzmununu bilirdim. Çünki məktəbdən sonra asudə vaxtımı həmişə kitabxanada keçirirdim.
Universitet illərində qısa müddət əvvəl vəfat edən əziz müəllimim dos. Dr. Mehmet Fatih Doğrucan bir gün verdiyimiz tapşırıqları qiymətləndirərkən bir cümlə dedi. “Bargın, sənin texniki və nəzəri biliklərinə heyranıq. Afərin qızım!” Hörmətli professor Dos. Dr. Müəllimim Ayşegül Doğrucanla bu fikirdə olduğunu bildirdi. Onlar həmişə mənim yolumu işıqlandıran məşəl olublar. Müəllimlərimi hər zaman qəlbimdə sevgi ilə xatırlayıram. Onların mənim bugünkü kimi olmağımda töhfələri o qədər dərindir ki, sözlər yetərli deyil.
-Zaman sizin üçün nə deməkdir və yazarkən hər hansı bir rutininiz varmı?
-Mənim üçün zaman sonsuzluq, sonsuz imkanlar deməkdir. Adətən az yatıram və vaxtımdan səmərəli istifadə etməyi xoşlayıram. Mənim üçün zaman eyni anda birdən çox şeyi etmək gücümü nümayiş etdirdiyim əbədi varlıqdır. Gecə yazıram. Bütün dünya yavaş-yavaş yuxuya təslim olanda qaranlıq sükutun səssizliyində özümü zehni aləmimdə yaradıram. Mən masamda olmalıyam. Kitabxanamı hər baxış məsafəsindən görməliyəm. Zaman-zaman kitablarıma toxunmalıyam. Yazı formatıma uyğun olaraq əvvəlcədən hazırladığım fon musiqiləriylə qələmimə sarılıram. Məzmunum yazacağım mühitin işıqlandırma və aksesuar seçimini müəyyən edir. Məsələn, hazırda elmi-fantastik-distopik romanım üzərində işləyirəm. İşimi zəif işıqda və bəzən fikirlərimi bölə bilən gərgin musiqinin müşayiəti ilə davam etdirirəm. Beləliklə, rutinim zehnimə uyğun olaraq formalaşır.
-Kitab oxumaq vərdişini qazanmaq üçün nə etmək lazımdır?
-Kitabları sevmək vərdiş qazanmağın ilk addımıdır. Oxumaq vərdişinə sahib olmaq üçün içimizdə yanan bir sevgi atəşi olmalıdır. Kitab sevgisi, oxumaq sevgisi. Çünki bu ehtiyacdır. Çörək kimi, su kimi, nəfəs almaq kimi. Təhsil evdə başlayır. Ona görə də cəmiyyət üçün yetişdirdiyimiz uşaqlardan başlamalıyıq. Evin müəyyən yerlərində kitablar olmalıdır. Gözümüzün toxunduğu hər nöqtədə. Oxumaq hər gün ruh halına uyğun aparılmalıdır.
Çarpaz Oxuma Texnikası tövsiyə edə biləcəyim möhtəşəm oxu texnikasıdır. Bu texnika eyni anda birdən çox kitab oxumaq deməkdir. Beləliklə, oxucu sıxılmayacaq və qısa müddətdə eyni anda bir çox məlumat əldə edə biləcək. Ağıl daim hərəkətdə və enerjidədir. Vərdiş qurma mərhələsində insanların bəyəndiyi bir növdən başlayaraq vərdiş mərhələsini sürətləndirəcək. Birinci səhifəni çevirin əsla onu yerə qoya bilməyəcəksiniz.
-Türkiyədəki hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi?
-Türkiyə bu mövzuda inanılmaz irəliləyiş əldə edir. Kitabxanaların dolduğunu görmək, kitab sərgilərinə sıx maraq, insanların kitaba müəyyən büdcə ayırması, müntəzəm kitab alışı kimi hallarını tez-tez müşahidə edirəm. Bu məni son dərəcə sevindirir. Mütaliə vərdişimizə lazım olan inamı göstərsək, fərdi, dolayısıyla sosial və ölkə olaraq çox güclü olacağıq.
-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi?
-Təbii ki, Qardaş Ölkə Azərbaycanın ədəbiyyatını, mədəniyyətini, incəsənətini yaxından izləyirəm. Biz eyni coğrafiyanın insanlarıyıq. Günün sonunda hamımız eyni ulduzlara baxırıq. Azərbaycan ədəbiyyatında mənə ən çox təsir edən yazıçılardan Mirzə Ələkbər Sabir və Anardır. Onu da deyim ki, Azərbaycan estrada müğənnisi Röyanı böyük maraqla izləyirəm. Həmçinin Nurkanla Laləni də maraqla izləyirəm. Mahnılarını hər zaman evdə və maşınımda dinləyirəm.
-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Arden “Doğ Zamanı” əsərimdə müraciətimi burada təkrarlamaq çox yerinə düşərdi. “Qaranlıqda işıq saça bilmək mənim mübarizəmin izləridir. Pis sistemə, susmağa məcbur olanlara, işgəncələrə boyun əyməli olan uşaqlara, lalı oynamaq məcburiyyətində qalan aciz CAN-lara “heyvan” deyirik. Cəmiyyəti ayağa qaldıran böyük qadınların qorxulu nəbzinə, şikəstliyinə görə kənara çəkilən və incidilən dostuma, həyatdan heç bir gözləntisi olmayan, ümiddən ruhdan düşmüş hər bir kamil insana; Cana, hətta təbiətimin ən gözəl bəzəyi, vaxtsız kəsilmiş ağacıma da “SƏS!” olmaq üçün buradayam, Qorxma! Sən tək deyilsən. Sinəni sıxan qəfəsdəki bütün o hissləri susqunluğu ilə ürəyimə tökdüm, qələmimlə göylərə ifadə etdim. Mən varam! Və mənim kimi minlərləcəsi. Qorxma! Yenidən ayağa qalx. Bu dəfə daha güclü. Bu dəfə kül közünün qızartısından doğulmuş kimi. Çünki cəsarət ən ağrılı şəkildə yenidən doğulmağı tələb edir...” deyə bilmək, ruhlara toxunmaq məni yaşadan ən böyük arzudur.
Əsas məqsədim üzərində işlədiyim yeni əsərlərimi oxucularıma tanıtmaqdır. Daha çox ruhlara toxunmaq və daha geniş auditoriyanı əhatə etmək istəyirəm. İnsanlara tək olmadıqlarını və ən zülmət qaranlıqda belə işıq olduğunu göstərmək istəyirəm. Çünki biz nuruq. Bu dünyada əsərlərimlə xatırlanmaq və ölümsüzlük dərəcəsinə çataraq yoluma davam etmək ən böyük arzularımdandır.
Çünki buna nail olmaq insanlara toxuna bilmək deməkdir. Mən müxtəlif layihələrdə iştirak etməyə, özümü yeniləməyə və inkişaf səylərinə diqqət yetirməyə fokuslanmışam. Biz Jurnalist-Yazıçılar olaraq nə qədər təchizatlı və müdrik olsaq, cəmiyyətə bir o qədər çox fayda verəcəyik. Əvvəlcə özümüzə sərmayə qoymalıyıq, sonra bu sərmayəni müsbətə çevirib cəmiyyətə, insanlığa köçürməliyik. Məqsədim və planlarım həmişə inkişaf və innovativ yolların tərəfdarıdır.
Ardenin “Doğ Zamanı” əsərində dediyim kimi, “Bizim onların səsi olmağımızı gözləyən, səsini eşitdirmək istəyən o qədər həyatlar var ki, görməli olduğumuz o qədər reallıq var ki... Daha çox baxmalı və daha çox görməliyik. Onların fəryadlarını eşitməliyik. Biz qələm həvəskarları sözlə təcəssüm etdirməliyik qaranlıqda qalanı”.
-Ənənəvi kitablara və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz?
-Texnologiya əsrindəyik. Baxmayaraq ki, davam etməliyik, amma bəzi hallarda ənənəçi olmağın tərəfdarıyam. Elektron kitablar istədiyimiz vaxt oxunmağa hazır görünür. Amma kitabı oxumazdan əvvəl ilk addım kitabı hiss etməkdir. Kitabı əlimdə tutub onun həcmini, vərəqlərini hiss etmək, sonra vərəqləmək və kağızın qoxusunu hiss etmək istəyirəm. Elektron oxunuşlar etsəm də, əlimdə olanı heç vaxt əvəz etmirlər. Hiss və toxunma hər şeydən üstündür.
– Bir yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?
-Yazıçı dostlarıma “Qələmdaş”, “Karandaşyonan” deyirəm. Çünki biz eyni gəminin insanlarıyıq. Biz cəmiyyətə xidmət edirik, biz sənət adamlarıyıq. Həmişə nəzərə almalıyıq ki, biz ədəbiyyatın nümayəndəsiyik və insanlığa örnək olmaq üçün dildən həmişə gözəl istifadə edək; Biz yenilikçi, inkişaf etdirici və etik çərçivələr daxilində addımların atılmasının tərəfdarı olmalıyıq. Bu səbəbdən biz yazarlar olaraq lazımi qayğı göstərməyə çalışmalıyıq.
Bu mənalı müsahibəyə və mənə ayırdığınız qiymətli vaxta görə sizə ən səmimi sevgimi, hörmətimi və minnətdarlığımı bildirirəm.
Sizlə bərabər dəyərli qardaş ölkəmiz Azərbaycana və dəyərli Azərbaycanlı Qardaşlarıma ən səmimi sevgimi, salamlarımı və hörmətimi bildirirəm. Yaxşı ki, varsınız! Şadam ki, varıq! Biz birlikdə daha gözəlik!
-Biz də sizə dəyərli vaxtınızdan zaman ayırdığınız üçün öz dərin minnətdarlığımızı bildiririk hörmətli Gamze BARGIN BULMUŞ xanım. Qardaş Türkiyəyə Salamlar və Sevgilərlə! TANRI TÜRKÜ QORUSUN!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.12.2023)
