Super User
Bu gün və sabah Qələbənin ildönümünə həsr olunmuş “workshop” keçiriləcək
Ötən gün Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, Xətai Rayon İcra Hakimiyyətinin dəstəyi Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Xətai Sənət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Vətən müharibəsində qazanılmış Qələbənin ildönümünə həsr olunmuş “Zəfər Zirvəsi” adlı “workshop” keçirib. Bu gün və sabah da nümayiş davam etdiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Xətai Sənət Mərkəzinə istinadən xəbər verir ki, tədbir rəssamların yaradıcı ünsiyyətini, təcrübəsini və texnika incəliklərini öz aralarında və sənətsevərlərlə bölüşmə imkanına xidmət məqsədilə elan olunub.
“Workshop”da iştirak üçün 18 yaşdan yuxarı rəssamlar (yağlı boya, qrafika, akvarel, qarışıq texnika, vitraj, gil) və heykəl ustaları müraciət ediblər. “Workshop” iştirakçı sayından asılı olaraq hər dəfə 20 rəssam olmaqla noyabrın 6-7-8-də növbəli şəkildə Xətai Sənət Mərkəzinin qarşısında təşkil olunur. Sonda iştirakçılara sertifikatlar təqdim ediləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
Sabah Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Zəfər Gününə həsr olunmuş konsert təqdim ediləcək
Noyabrın 8-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində (BMM) Zəfər Gününə həsr olunmuş konsert proqramı təqdim olunacaq.
Konsert Muğam Mərkəzinin fəaliyyətə başlamasının 15 illiyinə həsr edilən silsilə tədbirlər çərçivəsində keçiriləcək.
Proqramda BMM-in solistləri, Əməkdar artistlər Təyyar Bayramov, Bəyimxanım Vəliyeva, Arzu Əliyeva və xanəndə Hüseyn Məlikov çıxış edəcək. Xanəndələri tarda Rövşən Qurbanov, kamançada Ceyhun Muradov, qanunda Əməkdar artist Təranə Əliyeva, udda Vasif Yusibli, nağarada Amil Mustafayev, balabanda Rafael Əsgərov müşayiət edəcək.
Konsertə giriş sərbəstdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
Əsərləri Avropanı dolaşan, Almaniyada yaşayan bəstəkar...
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Özünü təhsilə, yaradıcılığa həsr edib. 1999-cu ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü olan Xədicə Zeynalovanın mükafat almış "İn memoriam Kara Karayev", "İn memoriam Ludwig van Beethoven", beş hissəli "Qarabağ suita"sı, "Qarabağ həsrəti", "Odlar ölkəsindən şəkillər", solo Arfa və Orkestr üçün konsert, simli kvartet üçün “Miniatürlər”, “Səma” viola və akkordeon üçün duet, Simfonik orkestr üçün “Qarabağ” simfonik poeması, kamera orksteri üçün “Azerbaijani Fairy Tale” və s. bir çox musiqi əsərləri indiyədək Kanada, Fransa, Avstriya, İsveç, Almaniya, İsveçrə, Kipr, İngiltərə, ABŞ, Gürcüstan, Yunanıstan, Türkiyə Oman Sultanlığı və eləcə də bir sıra ölkələrdə ifa olunub. Qeyd etmək lazımdır ki, bəstəkarın bir çox əsərləri Almaniyanın müxtəlif şəhərlərində uğurla ifa olunaraq MDR Radio, WDR Radio, Deutschlandfunk, Radio Bremen, SWR Radio, Cosmo Radio, RBB Berlin Radiolarında yayımlanmışdır.
On yeddi ildir ki, Almaniyada yaşayır. Zəngin mədəniyytə malik olan bu məmləkətdə Azərbaycan musiqisini yorulmadan təbliğ edir, almanlara sevdirməyə səy göstərir. Haqqında söhbət açdığım Xədicə xanım Zeynalova Sumqayıt şəhərində ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Səkkizinci sinfədək 27 nömrəli məktəbdə oxuyub. Sonra indiki Sumqayıt Musiqi Kollecinə qəbul olunaraq, dörd il də orada təhsil alıb. 1994-cü ildə həmin kolleci musiqi nəzəriyyəsi ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1994-1998-ci illərdə Bakı Musiqi Akademiyasının bəstəkarlıq və musiqişünaslıq fakultəsində Prof. Xəyyam Mirzəzadənin sinfində bakalavr, 1998-2000-ci illərdə isə magistr dərəcələrinə yiyələnib. Hər iki dərəcədən də fərqlənmə diplomuna layiq görülüb. Eyni zamanda 1995-2005-ci illərdə Sumqayıt Musiqi Kollecində müəllim işləyib, musiqi nəzəriyyəsi fənnini tədris edib. Həmçinin 2000-2005-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində müəllim kimi çalışıb. 2005-ci ildən Almaniyanın Detmold şəhərində yaşayır…
Atası Əbdülrəhim Sumqayıtda yaşasa da Bakıda, İçərişəhərdə doğulub boya-başa çatıb. Hərbiçi olub, hazırda istefadadır. Anası Əzizə xanım qida sənayesi üzrə mütəxəsisdir…
Xədicə xanım Almaniyada Detmold Konservatoriyasının bəstəkarlıq şöbəsində təhsilini davam etdirib və oranı da fərqlənmə diplomu ilə başa vurub. 2006-2012-ci ildə Almaniyanın Paderborn Universitetində Doktoranturada ilk azərbaycanlı bəstəkar və musiqişünas olaraq "Azərbaycanın 20-ci əsr musiqi mədəniyyəti və Qərb musiqisinin təmayülləri" mövzusunda dissertasiyasını böyük uğurla və fərqlənmə ilə müdafiə edərək sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsinə yiyələnib. Bu Dissertasiya Almaniyada bizim musiqi mədəniyyətimiz haqqında yazılan 400 səhifəlik ilk elmi iş və kitabdır.
2012-ci ildən Musiqi və İncəsənət Məktəbində fortepianodan, 2013-cü ildən isə Detmold Konservatoriyasında müsiqi nəzəriyyəsindən dərs deyir…
Xədicə Zeynalova bəstəkar və musiqişünas kimi Almaniyada nüfuzlu Friedrich-Ebert-Stiftung Doktor Təqaüdü mükafatı, DAAD Təqaüdü mükafatı, Almaniya Mədəniyyət Nazirliyinin Təqaüdü mükafatı, Almaniya Şimali Reyn Westfaliya Mədəniyyət Nazirliyinin Təqaüdü mükafatı, GVL Fondunun Təqaüdü mükafatı, GEMA və Musikfonds Fondlarının Təqaüdü mükafatı laureatıdır.
X.Zeynalova 2020-ci il Azərbaycan Respublikasının Diasporla iş üzrə Dövlət Komitəsinin “Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması və 2020-ci ildə diaspor quruculuğu işində göstərdiyi xüsusi fəallığa görə” Təşəkkürnamə, 2021-ci il Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin “Nizaminin 880 illiyi” Medalı ilə, həmin il Nizami və Yunus Əmrə İlində Türksoyun təşkil etdiyi "Türk Dünyasının Şah əsərləri" layihəsində bəstəkar kimi “Təşəkkürnamə” və Azərbaycan Mədəniyyətinin beşiyi Şuşada keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayında “Azərbaycan Respublikasının Diaspor Fəalliyyətində xidmətə görə” medalı ilə təltif edilmişdir.
Dəfələrlə beynəlxalq bəstəkarlıq müsabiqələrinin laureatı seçilib...
Xədicə Zeynalova 2021-ci il noyabr ayında "Zəfərə doğru" Zəfərimizə həsr edilmiş "Harmony of Sound" adlı ilk Alman-Azərbaycan beynəlxalq Musiqi Festivalı təşkil etmişdir və yaratmışdır. Beynəlxalq Musiqi Festivalı "Odlar diyarından" adı altında Azərbaycanın zəngin musiqi mədəniyyətinə həsr edilmişdir və Almaniyada 3 gün ərzində 3 müxtəlif şəhərlərdə keçirilmişdir. Bundan əlavə Festivalda bütün gələn qonaqlara və festival dinləyicilərinə "Xarı Bülbül" döş nişanları təqdim edilmişdir.
Xədicə Zeynalovanın "Odlar diyarından Azərbaycan Almaniya arasında körpülər" adlı ilk CD musiqi albomu Azərbaycan Demokratik Respublikasının 100 illik Yubileyinə həsr edilib və dünyaşöhrətli "Deutschlandfunk Radio Şirkəti"ndə ərsəyə gətirilib. Haqqında Alman mətbuatında xeyli məqalə dərc olunub.
Bəstəkarın "Heinrich və Leyla" simfonik orkestr üçün əsəri isə Almaniya-Azərbaycan tarixinin 200 illik yubileyinə həsr edilmişdirş X. Zeynalovanın “Heinrich və Leyla” adlı CD albomu Azərbaycan Respublikasının Diaspora Fondunun dəstəyi ilə Amerika Briləşmiş Ştataları və Almaniyada 2022-ci ilin may ayında işıq üzü görmüşdür...
Səyahət etməyi xoşlayır. Artıq avropa ölkələrinin bir çoxunda turist kimi səfərdə olub. Getdiyi ölkələrin muzeylərini ziyarət etməkdən zövq alır. Söylədiyinə görə, gözəl rəsm əsərinə baxıb ilhamlanır. Bu isə yeni musiqi əsərinin yaranmasına səbəb olur...
Otuzdan çox kitabın müəllifidir. Həmin əsərlər Hollandiya, İngiltərə, Almaniya və Azərbaycan nəşriyyatlarında işıq üzü görüb.
2016-cı ildə şərq və qərb musiqi alətlərindən ibarət "Bridge of Sound" ansamblını, eləcə də eyniadlı cəmiyyəti yaradıb. İstəyir ki, ansanblı ilə birlikdə dünyanın müxtəlif ölkələrində qastrol səfərlərində olub, ölməz Azərbaycan bəstəkarlarının musiqilərini bütün dünyaya sevdirsin. Şəxsi studiya yaratmaq arzusundadır. İnanırıq ki, o, tezliklə bu arzusuna da çatacaq…
Çox mehriban insandır. Söhbətimiz boyu onun nə qədər alicənab, yüksək zövqlü, kübar bir xanım olduğuna şahidlik etdim. Zarafat deyil, 2019-cu ilin yanvar ayından hər il keçirilən qadın bəstəkarların beynəlxalq müsabiqəsinin münsiflər heyətinə seçilən yeganə azərbaycanlıdır…
Bəli, milli musiqimizi xaricdə sevə-sevə təbliğ edən, iştirakçısı olduğu tədbirlərdəki çıxışlarında "Azərbaycan" kəlməsi dilindən düşməyən, vətəni göz bəbəyi qədər əziz bilən bir vətənpərvər soydaşımız haqqında da söhbətim beləcə başa çatdı. Mərhum xalq şairi Cabir Novruzun sözləri ilə desək:
"Onun əvəzi olmur, o hər kəsdən irəli.
Gözdən əzizi olmur, Vətən gözdən irəli"...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
Sumqayıtda söz bayramı, Zəfər bayramı!
“Heydər Əliyev - 100" çərçivəsində Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Sumqayıt bölməsinin təşkilatçılığı ilə Poeziya Evində "Söz bayramı- Zəfər bayramı" adlı tədbir keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Əməkdar jurnalist Əli Nəcəfxanlının həmin tədbirdən bəhs edən yazısını diqqətinizə çatdırır.
Sumqayıtın göz oxşayan Poeziya Evi növbəti maraqlı tədbirə evsahibliyi etdi. “Heydər Əliyev - 100" çərçivəsində Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Sumqayıt bölməsinin təşkilatçılığı ilə burada "Söz bayramı- Zəfər bayramı" adlı tədbir keçirildi.
Azərbaycanın dövlət himni ilə başlayan tədbir Ulu öndər Heydər Əliyevin və Vətən torpaqlarının bütövlüyü uğrunda həyatını qurban vermiş Şəhidlərimizin xatirəsinin yad edilməsi ilə davam etdi.
AYB Sumqayıt bölməsinin sədri Gülnarə Cəmaləddin M.Füzilinin "Söz" qəzəli və R.Rzanın "Ərk qalası" şeiri ilə tədbir iştirakçılarını salamladı, Ulu öndərin ədəbiyyatımızın inkişafında rolu və xidmətlərindən söz açdı. 44 günlük Vətən müharibəsi və əldə etdiyimiz böyük qələbə - Zəfər günündən bəhs edərək bildirdi ki, bu qələbə Ali Baş Komandanın qətiyyəti, ordumuzun gücü və xalqımızın birliyi nəticəsində əldə edilmişdir.
1 saylı məktəbin şagirdi Bəyazid Bəylərov "Şəhidimin səsiyəm" şeirini dedikdən sonra Milli qəhrəman Polad Həşimov adına 28 saylı məktəbin şagirdləri rəqs nömrəsi ilə çıxış etdilər və işğaldan azad olunmuş ərazilərin hər birinə həsr olunmuş bir bəndlik şeir səsləndirdilər.
Qələm adamlarından Əvəz Mahmud Lələdağ, Rafiq Yusifoğlu, Məryəm Aslanqızı, Süleyman Hüseynov, Zakir Zahir, Rəfiqə Şəms, Eyruz Məmmədov, Sübhan Quliyev, Hafiz Ataxanlı, Hümbət Həsənoğlu, Lilpar Cəmşidqızı, Mirzəcan Ağabalayev, Əli Niyazbəyli, Elşad Xaqan Davudoğlu, Xatirə Fərəcli, Gülnar Ümid, Hikmət Fərzəli, Nəriman Nərimanlı, Əliyar Mərdiyev, Elçin Səlimli, Ədalət Əroğlu, Mənsurə Xələfbəyli, Vüsal Ağa və Elvin İntiqamoğlunun oxuduğu şeirlər məclisə əsl bayram ovqatı bəxş etdi.
Sonda AYB Sumqayıt bölməsinin sədri Gülnarə Cəmaləddin tədbirin araya-ərsəyə gəlməsində onlara dəstək olan Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinə, Abşeron- Xızı Regional Mədəniyyət idarəsinə və iştirakçıların hər birinə dərin təşəkkürünü bildirdi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
GÜNEY AZƏRBAYCAN POEZİYASI ANTOLOGİYASInda Sara Nacidən “Öp məni” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Sara Nacinin şeirlərini təqdim edir.
Sara Naci kimi tanınan Sara Məhəmmədi əfqan əsillidir və 1990-cı ildə Tehranda anadan olub. 1990-cı ildən şeir yazmağa başlayıb və 1998-ci ilin mayında “Səssiz keçidlər” kitabını nəşr etdirib. O, hazırda Tehranda yaşayır və kino rejissorluğu üzrə təhsil alır.
ÖP MƏNİ
Bu terrasda səmanın bir parçası mənim olsun
Bir neçə qırmızı ulduzun sayrışmağıyla
Bir ulduz, atanın ev yolunu itirməməsinə görə
Biri də bacımın,
Çörəyin taleyindən narahat olmasın deyə
O Güləndə
Mən heç nədən narahat deyiləm və o uzaq ulduz sənin üçün
İndi uçurtma baxışın
Göyün harasını bəndə çəkir?
Xatırlayırsan? O günlərdə sən, mən və əncirin kənarlarındaydıq
O qara ağac məşuqələri toprağa bağlanardı
Onlardan mürəbbə hazırlayıb satardıq
O günlərin şirinliyi ilə öp məni sevgilim
Öp məni.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
Yenə göy üzünü bulud aldı, yar… - Bu gün görkəmli bəstəkar Tofiq Quliyevin doğum günüdür
Heyran Zöhrabova, " Ədəbiyyat və incəsənət"
Yar gəlir görüşə, gözüm aydın yar.
Sürüşə-sürüşə, gözüm aydın.
İslanıb üstü-başı
Yaz yağışından yarımın,
Tökülür bir can alan
Naz baxışından.
Ah! Qurbanam nazına,
Yurdumun qızına,
Qışına, yazına,
Ah! Bal kimi sözünə,
Qap-qara gözünə,
Ay kimi üzünə.
Gülüm xoş gəlmisən, mənimkisən.
Ay ötür, il dolanır
Öz gözəlimsən, gözəlim
Ay ötür, il dolanır,
Öz gözəlimsən.
Tofiq Quliyev bəstəkar, pianoçu, dirijor, bir çox simfonik əsərlərin, kantataların, fortepiano əsərlərinin müəllifi, Azərbaycan SSR xalq artisti, Azərbaycan caz və estrada musiqisinin banilərindən biridir.
Tofiq Ələkbər oğlu Quliyev 1917-ci il noyabr ayının 7-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur.
1929-cu ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdindəki fəhlə fakultəsində S.İ. Turiçin sinfində təhsil almışdır.
1931-ci ildə hələ 14 yaşında ikən Asəf Zeynallının tövsiyəsi ilə M.Ə.Sabirin "Uşaq və buz" şeirinə "Dərsə gedən bir uşaq" adlı nəktəbli mahnısını bəstələmişdir.
1934-cü ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına daxil olub, eyni zamanda iki fakultədə fortepiano və dirijorluq sənəti üzrə təhsilini davam etdirmişdir.
O, konservatoriyada R.M.Rudolfun sinfində polifoniya, harmoniya, musiqi forması dərsləri almış. Dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovdan xalq musiqisinin əsaslarını və muğam sənətinin sirlərini öyrənmişdir.
1935-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dram Teatrında orkestrin rəhbəri, drijor vəzifəsində çalışmışdır.
1936-cı ildə Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığı tərəfindən Üzeyir Hacıbəyovun şəxsi təşəbbüsü və təklifi ilə bir qrup istedadlı gənc musiqiçi ilə birlikdə P.İ.Çaykovski adına Moskva Konservatoriyasının dirijorluq fakultəsində təhsilini davam etdrimişdir.
Bir müddət H.Y.Neyqauzdan fortepiano dərsləri almışdır.
1937-1939-cu illərdə A.N.Tfasmanın Ümumittifaq Caz orkestrində piano ifaçısı kimi fəaliyyət göstərmişdir.
1939-cu ildə Bakıya dönərək Niyazi ilə birlikdə Azərbaycan Dövlət Estrada orkestrini yaratmışdır.
1941-ci il sentyabrın 7-də Bakı Filarmoniyasında Tofiq Quliyevin rəhbərliyi ilə Dövlət Estrada Orkestri çıxış etmişdir və onun adı musiqi tariximizə Azərbaycan estrada və milli caz musiqisinin banisi kimi yazılmışdır.
1948-ci ildə yenidən Moskvaya gedərək konservatoriyanın üçüncü kursuna daxil olaraq drijorluq və kompozisiya üzrə yəhsilini davam etdirmişdir.
1951-ci ildə Koservatoriyanı bitirərək drijorluq üzrə Aspiranturaya daxil olmuşdur.
1954-cü ildə Aspiranturanı bitirmişdir.
1954-1958-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında orkestr sinfinə rəhbərlik etmiş, opera hazırlığı və alətşünaslıq sinifləri üzrə pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur.
1957-ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar ittifaqı İdarə Heyyətinin üzvü seçilmişdir
1959-cu ildə Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.
1958-1959-cu illərdə M.Maqamayev adına Dövlət Filarmoniyasının bədii rəhbəri, 1961-1964-cü illərdə isə direktoru vəzifəsində işləmişdir.
1968-ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar ittifaqının katibi, 1973-cü ildə birinci katibi seçilmişdir.
1990-200-ci illərdə, ömrünün sonunadək Azərbaycan Bəstəkarlar ittifaqının sədri olmuşdur.
2000-ci il oktyabr ayının 4-də vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
O, müxtəlif illərdə "Azərbaycanın Əməkdar İncəsənət Xadimi" fəxri adına layiq görülmüş, "Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif edilmiş, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyyətinin fərmanı ilə Azərbaycanın "Xalq Artisti" fəxri adına layiq görülmüşdür.
O, həmçinin "Musiqi mədəniyyəti" ixtisası üzrə professor adına layiq görülmüş və "İstiqlal ordeni" ilə təltif olunmuşdur.
"İyirminci bahar", "Səbuhi", "Qayğı", "Nəsimi", "Görüş", "Qızmar günəş altında", "Qaynana", "Ögey ana", "Bəxtiyar", "Onu bağıslamaq olarmı", "Möcüzələr adası", "Telefonçu qız", "Dərviş Parisi partladır", "Şir evdən getdi" "Qayıdış" kimi bir çox filmə müsiqi bəstələmişdir.
"Ağacda leylək", "Axşam mahnısı", "Dostluq mahnısı", "Bakı haqqında mahnı", "Neftçilər mahnısı", "Axşam görüşləri", "Arzular", "Darxıma," "Əziz surət", "Qızıl üzük", "Mehriban ailəyik", "Mən ki səni sevirəm", "Pəncərəmə qondu çiçək", "Sənə də qalmaz", "Tez gəl", "Yar gəlir görüşə" kimi bir-birindən gözəl bir çox mahnıya can vermişdir.
O, eyni zamanda 30-dan çox tamaşaya musiqi bəstələmiş, "Turacı" kimi bir neçə xalq rəqsini fortepiano üçün işləmiş, "Rast", "Zabul", "Segah" muğamlarını nota almaqla bərabər, onları fortepiano üçün hazırlamışdır.
Və sonda xüsusi ilə onu da qeyd etmək istərdik ki, Bakı Metropoliteni "Əhmədli", "Xalqlar dosluğu", "Neftçilər", "Ulduz" stansiyaları üzrə qatarlarda səsləndirilən "Bakı", "Əziz dost", "Dostluq və yaxud neftçilər haqqında mahnı", "Tez gəl" musiqi parçalarının bəstəsi də Tofiq Quliyevə məxsusdur.
"Biz bu dünyadan hamımız gedəcəyik, ancaq mahnı, musiqi yaşayacaq. Tofiq Quliyevin mahnıları, musiqisi daim yaşayacaqdır."
Heydər Əliyev
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2923)
Vaxtsız, vədəsiz ayrılıq
Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Qənirə xanımla 20 ilə yaxındır şəxsən tanışdıq, yaradıcı əməkdaşlıq edirdik. Son üç il boyunca bilavasitə bir yerdə çalışırdıq – o, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsnə sədr seçildikdən bir qədər sonra məni Komitənin eksperti vəzifəsinə dəvət etdi və o gündən sonra, demək olar, ailə üzvlərimizdən çox bir-birimizi görürdük. Qənirə xanımın başçılıq etdiyi balaca kollektiv və özünün təbirincə desək, könül dostları qrupu faktiki olaraq, durmadan çalışırdı… Təsəvvür edin pandemiya məhdudiyyətləri, II Qarabağ Müharibəsi, müharibədən sonrakı məsuliyyətli sürəc və Qənirə xanımın yüksək iş temposu… - biz son 3 ilin necə gəlib-keçdiyini hiss etmədik… O, insanların həyatına xeyirxahlıqla və sürətlə toxundu, zəngin xatirələr yaratdı və sürətlə də - vaxtsız-vədəsiz bizdən əbədi ayrıldı…
Qənirə xanım komaya düşən gündən şəxsən mənim telefonuma gələn zənglər, ismarıclar saysız-hesabsız idi… Yalnız yaxınlar, doğmalar, ortaq dostlar deyil, respublikamızın həmən-həmən hər guşəsindən, Türk dünyasının hər ölkə və topluluğundan yazır, zəng edir, maraqlanırdılar… Çoxuna da vaxtlı-vaxtında cavab verə bilmədim… Nə gizlədim, biz Qənirə xanımın itkisinə qətiyyən hazır deyildik. İlk günlər özəlliklə dözülməzdi… İş yoldaşmız çox haqlı olaraq, deyirdi, “elə bil vakkuma düşmüşük”… Hələ indicə yavaş-yavaş toparlanmağa çalışırq. Toparlanıb, onun yarımçıq qalan işlərini tamamlamaq istəyirik. Özəlliklə, bir neçə kitabı gün üzü görməsini gözləyir – əhdə vəfa olaraq, o işləri görməliyik. Sağ olsun, naşir dostlar, xeyirxah insanlar, vəfalı qardaşlar kitabların nəşrini üstəndiyini bildiriblər. Necə deyərlər, həyat davam edir…
Xalq yazıçısı ANARın 2014-cü ilin avqustunda – rəhmətlik Arif Əmrahoğlunun “40”ı ərəfəsində yazdığı “Arif Əmrahoğlunun şəkli” yazısını xatırlayıram:
“...Qırx gün bundan qabaq Arifin dəfnində çıxış edə bilmədim. Yaxın adamların matəmində danışmaq mənimçün çətin olur.
Arifin xəstəliyi elə sürətli keçdi, elə qısa müddətdə təsəllisiz sonluqla tamamlandı ki, kədərlə gözlənilsə də gözlənilməz ölümünə də bir söz yaza bilmədim. İndi vəfatından qırx gün sonra on yeddi il çiyin-çiyinə işlədiyim, etibarını, sədaqətini hər an duyduğum mənə çox yaxın, çox munis bir insan haqqında bir neçə kəlmə yazmağa ehtiyac hiss edirəm.
...Qırx gündür hər səhər işə gələndə ağrı və təəssüflə Arifin şəklinə baxıram. Fikirlidir, elə bil görüb bitirə bilmədiyi işlərin, ailəsinin fikrini çəkir. Ağıllı və müdrik insandı, amma bəzən uşaq kimi sadəlövh, məsum olurdu. Şəklinə baxıram, bilmirəm bəlkə mənə elə gəlir, sifətində bir az günahkar ifadə də var. Sanki dünyada şərin, pisliyin, bəd əməllərin tar-mar edilməsi üçün edə biləcəyini etmədiyi üçün özünü günahkar sayır. Əzizim Arif, sənin heç bir günahın yoxdur, bütün varlığınla xalqımızın, onun ədəbiyyatının, elminin, təhsilinin, dilinin inkişafı üçün əlindən gələni səxavətlə, fədakarlıqla, təmənnasız və iddiasız elədin. Səhhətinə, xəstəliklərinə məhəl qoymadan elədin.
Şəklinin qarşısında, masa üstündəki güllər solacaq, qırxından sonra şəklini masanın üsündən götürüb iş otağının divarında asacayıq. Və bura gələn hər kəsi o saf, təmiz çöhrənlə qarşılayacaqsan. Xatirən qəlbimizdə heç zaman solmayacaq”...
Ustad yazıçının rəhmətlik Arif Əmrahoğlu haqqındakı bu təsirli yazısındakı duyğuları, düşüncələri mən eyni dərəcə ilə Qənirə xanıma, onun şəklinə baxarkən özümün keçirdiyim hisslərə şamil edərdim. Deyərlər, ağlın yolu birdir, məgər duyğunun, düşüncənin də yolu eyniymiş... Doğmanı əbədi itirincə keçirilən hisslər çox oxşarmış... Yəqin bu cümlələr sadəlöhv təsir bağışlayır – olsun... Bilirsiz, biz ailə üzvlərimizi, qohumluq-əqrabalıq xətti ilə doğmalarımızı itirəndə çox sarsılırıq, əlbəttə– bu təbiidir. Ancaq ailə üzvün olmayan, sonradan tanıdığın, doğmalaşdığın bir insanın itkisi səni dərindən sarsıdırsa – bu, artıq fərqli hadisədir, bir dəyərdir. – Onun əbədi ayrıldığına sarsılmağın, axıtdığın göz yaşları bir başqa dəyərin ifadəsidir. Bu, həm işıqlı dünyaya gözlərini əbədi yuman insanın həm də göz yaşı axıdan, sarsılan insanın dəyəridir. “Soyuq məzara zinnət insan”çün axıdılan göz yaşları dəyər yağmurudur...
Qənirə xanımın son günlərini xatırlayıram... Son iki gün işə erkəndən gəldi, beynəlxalq tədbirlər, çoxsaylı xarici qonaqlar vardı, onlarla planlaşdırılmış görüşlərdə iştirak etdi. Qatıldığı, çıxış etdiyi ən son tədbir Milli Kitabxanada Qazaxıstandan gəlmiş aydınların iştirakı ilə kitab təqdimatı oldu... Çıxış etdi, sonra köməkçisi mənə yaxınlaşıb, “xanım getmək istəyir, bir az narahatdır” dedi; mən təqdimat törəninin aparıcısı Nizami müəllimə (Akd. Nizami Cəfərov) yaxınlaşıb, Qənirə xanımın Sərdarlı ailəsi ilə birgə Qazax nümayəndə heyətinə qiymətli hədiyyəsi olduğunu, mümkünsə, bunu bir an öncə gerçəkləşdirmək lazım olduğunu söylədim. Nizami müəllim dərhal Qənirə xanımı və Sərdarlı ailəsini dəvət etdi, onlar mili ornamentli hədiyyəni təqdim etdilər və tədbir də az sonra yekunlaşdı... Nə biləydik, bu, onu son görüşümüzdür... Nə biləydik?.. Bəlkə bir az dərdləşər, bir az söhbətləşər yaxud evinə bərabər gedərdik... Ona ölüm ha yaraşdırmırdıq... Səhər o başdan bildik ki, gecə halı pisləşib və gecəykən Mərkəzi Klinikaya aparılıb... Klinikanın önünə getdik, ortaq dostlar, ailəü zvləri hər gün yığışdıq, dərdləşdik, söhbətləşdik, dağılışdıq... – Nə edə bilərdik ki? Ortaq dostumuz Elşad Eyvazlının həyəcanlı səsi yadımdadır: “Qardaş, bircə təsəvvür elə ki, orda yatan bizik, bizim yerimizdə Qənirə xanım... O, heç dinc durardımı? Aləmi bura tökərdi. Biz heç nə edə bilmirik”... Biz nə edə bilərdik ki? – Dua edirdik, alxış söyləyirdik, ağxalatlı görər-görməz üstünə cumur, sual yağışına tuturduq... İndi də dua edirik, yaxşı əməllərini xatırlayırıq, yarımçıq qalmış işlərini (kitablarını) düşünürük... Getdiyimiz bir ünvan daha artıb: indi yalnız evinə getmirik, II Fəxri Xiyabanda qəbrini ziyarətə gedirik...
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
POETİK QİRAƏTdə Musa Ələkbərlinin “Mələyi” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasında bu gün sizlərlə şair Musa Ələkbərli görüşür.
MƏLƏYİ
Qaldı zirvələrin yalçın belində,
Qoynuna çəkmədi dərə mələyi.
Bu dəli sevgimin ağlı olmadı
Göydən ulduz kimi dərə mələyi.
Könül ovsanmadı tapdığı ovnan,
Illlərlə yaşadı ”xəyal-plov”nan.
Kimdi sənə qıyan bu qaçdıqovnan,
Gərək tanrı özü verə mələyi.
Heç kəsin gözündə nəm olmazıydı,
Bunca həsrət olmaz, qəm olmazıydı.
Mələklər dünyada kəm olmazıydı,
Evində görsəydi hərə mələyi.
Bir gözəl görüncə qəşş eləmişik,
Hüsnünü ürəyə nəqş eləmişik.
Çoxumuz göylərə bəxş eləmişik,
Orda axtarırıq hələ mələyi.
Ay Musa, qəlbində yasdı, hüzrdü,
“Üzr”ün günahından betər üzrdü.
Gənclik ötüb keçdi, ömrün üzüldü,
Endirə bilmədin yerə mələyi.
Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
Və səndən sonra… - ESSE
Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Aylar sonra səndən bir mesaj gəldi.
Yazmışdın:
“Və səndən sonra…
Səndən sonra dəyişdim mən.
Sənsizliyi səssizliyin dərinlərində axtardım.
Səndən sonra oxşadığın saqqalımı kəsdim.
Saçlarım da, dağınıq və qıvrım deyil artıq.
Əvvəlki kimi mahnı da oxumuram.
Heç ailəmlə də aram yaxşı deyil.
Anam məndən küsüb, atam heç üzümə baxmır.
Bilirsən, ilk dəfə bir iti qucağıma aldım.
Hətta bir-iki tutuquşu aldım otağıma, eynilə sənin kimi.
İlk dəfə idi ki, kitab evinin qarşısında ayaq saxladım.
İlk dəfə idi ki, sənin sözünə əməl edib ixtiyari bir kitabı satın almaq əvəzinə kitab evinə üzv oldum.
Bunu sən öyrətmişdin mənə.
“Bir kitabı satın alsan, o sadəcə səndə bir iz qoyacaq, lakin bir kitabxanaya üzv olsan, istədiyin qədər kitab oxuya, hər oxuduqca təsir edən cümlələri not edə bilərsən”.
Bax, sən öyrətmişdin mənə.
“Kitabda sözlərin altından xətt çəkmə, onları qəlbinə qazı və təsadüfi bir yerə qeyd et”
İndi şəhərin hər yerində mənə səni xatırladan cümlələri qeyd etmişəm.
Çoxdandı, mavi silinib yaddaşımdan.
Baxa bilmirəm dənizə, baxa bilmirəm səmaya.
Baxa bilmirəm gözlərimin içinə.
Aynada üzləşə bilmirəm özümlə.
Yadına gəlir, bir dəfə məcbur etdin məni.
Məcbur etdin ki ağlayım.
5 il sonra ilk sənin yanında ağlamışdım xatırlayırsan..?
Keçən ayın iyirmi üçündə də ağladım.
Səbəbsizcə.
İstəmsizcə.
Ya da tam tərsi.
Bildiyim səbəblərə, istəyərək etdiyim səhvlərə görə.
Deyəsən, səni itirdiyimi iliklərimdə hiss edirəm.
Deyəsən, sənsizlik ruhumu əsir alır.
Deyəsən, deyə bilmədiklərim məni öldürür.
İstəməzdim belə olsun.
İstəməzdim səni yaralı qoyub gedim.
İstəməzdim, istəməzdim, istəməzdim.
Bağışlaya bilsən əgər.
İçindəki uşağı öldürdüymə görə.
Xəyal qırıqlıqlarına görə.
Tərk edilmişliyinə görə.
Göz yaşlarına görə.
Susqunluğuna görə.
Səni səndən aldığıma görə.
Ruhsuz hala saldığıma görə.
Qırğınlıqlarına görə.
Ümidsizliklərinə görə.
Bəyaza görə.
Maviyə görə.
Bağışla məni sənsiz qoyduğuma görə.
Bir təsadüf oldu, notunu gördüm.
Və məndən sonra yazılmışdı notun başlanığıcında..
Bilmirəm, yazdıqlarımı görəcəksən, görsən belə axıra kimi oxuyacaqsan. Ya hər zamankı kimi, tanış olmayan nömrədi deyə siləcəksən.
Bilmirəm, bəlkə oxuyacaqsan sonuna kimi, bəlkə də, incidəcək bu yazılarım son dəfə.
Bilmirəm, inan heç nə bilmirəm.
Hardayam, necə hiss edirəm, nə haldayam bilmirəm.
Sadəcə bağışla məni.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
BİRİ İKİSİNDƏ - Günel Şamilqızının şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində yaşı 35-ədək olan şairlərin şeirlərinin dərcini davam etdiririk. Bu gün növbə Günel Şamilqızınındır.
Günel ŞAMİLQIZI
İKONA
Bütün obalarda qaraçılar var,
Ən köhnə daxmalar bənzəyir rusa,
Mənəsə komalar doğmadı hələ,
Bir də evlər – əgər mənim də olsa.
Səni öz evindən mən qovdum o vaxt,
Qayıt, qoy uçulsun bu hasar suçum.
Söküb kandarını köhnə daxmanın
Sənə qapı boyda pəncərə açım.
Bu koma, bu daxma, ev ömrü görüb
O vaxt özül bilib quyu qazardım.
Səni uduzmağa mən çağırmışdım,
Uduzub özünü, məni qazandın.
İsanın çarmıxı düz bizə baxır,
Nəsimidən qalan qürub sarımı?
Bütün ikonalar daxıl kimidi,
Udub saxlayıblar dualarımı.
Çox güman, bu evdə mən də əşyayam,
Dua qonduraram susqun dillərə.
Xaçlı, bax, ovcumda mismar yeri var,
Bir müsəlman eşqi dolur o yerə.
LAL TÜLKÜNÜN MAHNISI
Evimin küncündə toz yoxdur, qonaq,
Mən küncə qısılıb gözlədim səni.
Bu birdir, bu iki, bu üç, bu da dörd,
Ardını saymağa səslədim səni.
Balaca otaqlar qatdı başını,
Bu boyda tələni ev bilib gəzdin.
Malasız divarda daş adamları
Bilmədən söykənib o qədər əzdin...
Kaş Allah mənə də dil verəydi, dil.
Deyəydim, ay yolçu, adını söylə.
Bilim ki, bir ömür kimi gözlədim?
Kimdir gəlib çıxan bu möcüzəylə?
Deyəydim, ay qərib, yuxuna qurban,
Ayıl, bağrındakı yaranı bağla.
Mən səni ölməyə çağırmamışam,
Yatma, dirəyim ol, evimi saxla.
Ömrümdə bir dəfə tülkü olmazdım,
Sinəmdə sızlayan yalan yeridir.
İndi doğrunu da səssiz deyirəm:
– Bura qanadların sınan yeridir.
Hanı mənim səsim, hanı, İlahi?
Onu səsləməkdən batdı, bilmədim.
Hanı mənim ruzum, hanı, İlahi?
Bu yazıq acından yatdı, bilmədim.
Bu gün qonağıma nə verə bildim,
Sabah ayılmağa nə gücü olsun?
Mənim stolumun üç ayağı var,
Üçü də istəmir dördüncü olsun.
Bəlkə, yuxu bildin bu qonaqlığı,
Bəlkə də, unutdun nə dediyimi.
Xörəyi nimçədə soyuyan durnam,
Ya ac qal, ya sındır öz dimdiyini.
PALTAR
Yad paltarda keçən ömür,
Allah bilir, hara axır.
Bu bədən həminkidirmi?
İçində ruhum darıxır.
Mən alanda təptəzəydi,
Bir-bir qırdım düymələri.
Öz ruhumun paltarına
Özüm vurdum döymələri.
Əzdim, ütüyə gəlmədi,
Sonra kimsə tapdaladı.
Ətəyindən tutdu divlər,
O tüpürdü, bu yaladı.
Düz sol döşümün altından,
Sökülür, çürüyür indi.
Başdan-ayağa ləkədi,
Yuya bilmirəm mən pinti.
Hanı bu paltarın rəngi?
Yazdı, qışdı, bomboz qalıb.
Mən tikirəm, o sökülür,
Elə sapım da az qalıb.
Bu yaşda bu qədər yamaq –
Ağırdı, iynəm, ağırdı.
Bu gün də yamaq vururdum,
Bu gün də Allah baxırdı.
HƏVVA SEVGİSİ
Dərd uydur, əzizim, bir az ağlayaq,
Səninlə sevinmək bəs etmir daha.
İndi dünyadan da qovulmaq üçün
Batmaq istəyirəm yeni günaha.
Milyon illər sonra görüşdük, gülmə,
Heç kim yarısını belə gözlətmir.
Hələ də palçıqsan, qurumamısan,
Ən qalın paltar da səni gizlətmir.
Bəşər beşiyində beş günlük yatıb,
Ayılıb bizi də tanımayacaq.
Tanrı bağışlasa, qayıtsaq ora,
İnan, heç kəs bizi qınamayacaq.
Mənə bir qabırğa boşluğundakı
Ağrıdan danışma, o ağrı mənəm!
İndi qucağına bərk-bərk sığınsam...
Can, özün bilirsən, lüzum yox dinəm.
Ağlımda sözləri unutmaq vardı
Sən mənim dilimi bilənə qədər.
Gəl gedək dünyadan, görək cənnəti,
Bir də söyləmərəm: O almanı dər!
MƏNİ UNUTMAĞA NƏ VAR Kİ, DOSTUM
Mən bir iş bilirəm, hamı bacarır –
Yorğanın altında ağlamaq kimi.
Bu gün böyütdüyün təkliyi sabah
Torpağın altda da saxlamaq kimi.
Bu gün istiotun vətəni mənəm,
Bu gün işim-peşəm acı salmaqdır.
Bu gün bildim, dostum, ən böyük arzum:
Hamıyla heç kimsiz – tənha qalmaqdır.
Çoxdan susadığım rahatlıq varmış,
Bütün dostlarımı unutmaq kimi.
Sonra təmiz-təmiz yalan danışmaq...
Azad! Öz-özümü aldatmaq kimi.
İnan, qış kimidir elə payız da,
Təklikdə hər fəsil bir cür soyuqdur.
Amma soyuğun da öz ləzzəti var,
Çoxdandır istidən bağrım oyuqdur.
Məni unutmağa nə var ki, dostum,
Daha yaddaşında qala bilmərəm.
Sənin nə vaxtını, nə ürəyini –
Sənin heç nəyini ala bilmərəm.
Mən sizi vaxtından əvvəl görmüşəm,
Gecdir, mənə görə eynək taxmayın.
Şəhərin alnına elan vurmuşam,
Vurmuşam ki: “Heç vaxt mənə baxmayın!”
Beliniz bükülər – boyum qısadır,
Sığmazsız içinə – qəlbim kiçikdir.
Bizdə meyvələri kal dərir külək,
Sınmış budaqların şirəsi çiydir...
Məni unutmağa nə var ki, dostum!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.11.2023)
