“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının poçtuna gələn növbəti məktub Lənkəran rayonunun Liman şəhərindəndir. Azərbaycan Yazıçılar  və  Jurnalistlər  Birliklərinin  üzvü,  Həsən bəy Zərdabi media  mükafatı  laureatı Əlizadə  Əsədov həmyerlisi, Geologiya  və minerologiya  elmləri  namizədi Məlahət xanım Əsədovanın  ( Mahmudovanın)  anadan  olmasının  60  illiyinə   həsr  etdiyi məqaləni və şeiri bizə yollayıb. Yazını diqqətinizə çatdırırıq.

Bu  da  mənalı  bir  ömrün  60  yaşı!

Məlahət  xanım  inana  bilmir  ki, illər  bu  tezlikdə  onu  qayğısız  uşaqlıq  aləmindən, qaynar  gənclik  illərindən  ayırıb. İnana  bilmir  ki, artıq  atalı, analı  dünyası  arxada  qalıb. Arxaya  boylananda  ona  elə  gəlir  ki, xəyalında  canlanan, acılı-şirinli  xatirələrə  çevrilən  hadisələr  lap  elə  bil  dünən  olub.

Atası  Ənvər  kişi   tramvay  sürücüsü  kimi  sadə  peşəsiylə  böyük  hörmət, nüfuz  qazanmışdı. Anası  Nazilə  xanım  isə Qəhrəman  ana kimi  təkcə  10  övladına  deyil, hamıya  analıq  edib. Rayondan  Bakıya  gəlib  8-ci km  qəsəbəsindəki  evlərində  gecələyən  qonaqlara  o  qədər  isti  münasibət  bəsləyib  ki, hamı  “Nazilə  ana”  deyə  ona  müraciət  edirdi... İnsanlara  sevgi  Nazilə  xanımda hələ  uşaqlarla  işlədiyi  vaxtda  yaranıb. Axı o  uzun  illər  uşaq  bağçasında həm aşbaz, həm də tərbiyəçi - müəllim  işləyib.

Yaxşı  deyirlər  ki, əsl  insanlar  təkcə  özləri  haqda  deyil, mənsub  olduğu  el-oba, xalq  haqqında  düşünürlər. Bu  baxımdan  Məlahət  xanımın  bəxti  gətirib. Çünki  onun  kökü  xeyirxahlıqla, zəhmətkeşliklə  və  qayğıkeşliklə  yoğrulub.

Atası  Ənvər  kişi  məhz  belə  xeyirxah, el-oba  təəssübkeşliyi, cəmiyyətə  yalnız   fayda  vermək  arzusu  ilə  yaşayan  bir  insan  olub. O, uzun  illər  Bakıdakı  tramvay – troleybus  parkında  işləyib. Tramvay  sürücüsü  kimi  sadə  peşəsi  ilə  qürur  duyub. Çünki  göstərdiyi  nümunəvi  nəqliyyat  xidməti  ona  həm  mükafat, həm də  yaxşı  ad-san, çoxlu  dost-tanış  qazandırmışdı. O, ictimai  fəallığı  ilə  də  seçilirdi.  Təsadüfi  deyil  ki, tramvay  parkında  Ənvər  Əsədova  uzun  illər  Həmkarlar  İttifaqının  sədri  kimi  etimad  da  göstərilmişdi.

Ənvərin  öz  atası  Məmməd  Məmmədxanlı  Lənkəran  rayonunun  sayılıb-seçilən  adamlarından  olub. Uzun  illər  Lənkəranın  Port-İliç  (indiki  Liman) şəhərində  Taxıl  Tədarükü  Məntəqəsində briqadir  işləmişdi. Həyat  yoldaşı  Kafiyyə  nənə  isə əslən Masallının  Qızılağac  kəndindəndir. Hər  ikisi  dünyalarını  çoxdan  dəyişsələr  də  aztəminatlı  ailələrə  etdikləri yardımların, xeyirxah  əməllərinin  izləri  yaddaşlarda  yaşayır...

Ənvər  kişi   özü  də  çoxuşaqlı  ailədə  dünyaya  gəlib. Qardaşlarından  İmran  uzun  illər  Lerik  rayonundakı  Züvüc  kəndində müəllim  işləmişdi. İmran müəllim çox savadlı insan olduğuna görə təkcə Züvüncdə yox, qonşu kəndlərdə də böyük hörmət, nüfuz sahibi idi. Baxmayaraq ki, İmran müəllim uzun illərdir ki, haqq dünyasına qovuşub, amma bu gün də həmin bölgədə böyük hörmət sahibidir. Allah ona qəni-qəni rəhmət eləsin.

Ailənin rəhmətlik oğul övladlarından  Əliqulu, Tofiq, bacılardan  Vəzifə, Rəfiqə, Nəsibə, Şəfiqə, Şərqiyyə  cəmiyyətə, xalqa  fayda  verən  övladlar  yetişdiriblər.

Ənvər  kişi  ilə  Nazilə  ananın  izdivacı  sayəsində 10 uşaq  ərsəyə  çatıb. Halal  ata  ocağından  pərvazlanan  bu  övladlar  fəal  həyat  mövqeyi  qazanaraq  mənsub  olduqları  nəslin, soykökünün  şərəf  və  ləyaqətini  uca  tuturlar. Onların  əksəriyyəti  ali  və  orta ixtisas  təhsillidir.

Ailənin  böyük  oğul  övladı  Nəsrulla  Əsədov Bakı Rabitə Texnikumunu bitirib. O, əvvəl elektrosetdə, sonra isə telestudiyada  çalışıb. 1990-cı  ilin  20  yanvar  qırğınındakı  haqsızlığın  canlı  şahidi  olub. Telestudiya  partladılanda o, həmin gün növbədə  olub.   İki  gün  növbədə  qalan  işçilərin  yanında  qalaraq yaralılara  hər  cür  xidmət  göstərib, onlara  çay-çörək, yemək  gətirib  və  sonralar  studiyanın  bərpasında  lazımi  köməyini  əsirgəməyib.

Yuxarıda  qeyd  etdik  ki, Vətən  sevgisi, el-oba  təəssübkeşliyi Əsədovlar   ailəsinin  kökündə  duran  yüksək  mənəvi  keyfiyyətlərdir. Harada  yaşamalarına, hansı  peşədə  çalışmalarına  baxmayaraq  istər  oğul, istərsə  də qız  övladları  məhz  bu  keyfiyyətlərin  daşıyıcısıdır. Təsadüfi  deyil  ki, ailənin  oğul  övladlarından  İsmayıl  və Zaur  Qarabağ  müharibəsinə  qatılaraq  doğma  Azərbaycanın  ərazi  bütövlüyü  uğrunda  vuruşublar. İsmayıl  artıq  dünyasını  dəyişib. Zaur  isə  müharibə  veteranı olaraq  yaşayır və işləyir. Arif  Əsədov  isə  uzun  illər  Bakıda  xəstəxananın  təcili  yardım  maşınını  idarə  edib. Qarabağ  müharibəsi  başlananda  cəbhəyə  çağrılıb. Şəhidləri, yaralıları  döyüş  bölgəsindən  çıxararaq  arxaya  daşıyıb. O, hazırda yenə təcili  yardım maşınının  sürücüsüdür. Döyüşdə  göstərdikləri  igidliyə  görə  hər  üç  qardaş  dövlət  təltiflərinə  layiq  görülüblər.

Ailənin  qız  övladlarından  Nəzakət xanım  Salmanova  (Əsədova)  əvvəl  Azərbaycan  Neft  və  Kimya  İnstitutunu, sonra  isə  Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetini  bitirib.  Nəzakət  xanımın  xobbisi  həm də tikmə, toxumadır. Ekologiya və Təbii Sərvətlər  Nazirliyinin  loqosunu  və COP 29 Beynəlxalq tədbirin  loqosunu  özü  toxuyub.  O, həmçinin  “Yaşıl dünya  naminə” proqramı  çərçivəsində  hər  gün  bir  şəhidin  adına, o cümlədən  müharibə  veteranı, qardaşı  Zaurun  oğlu  Yunisin  adına  bir  ağac  əkdirib. Eyni  zamanda  bu  işdə  onlayn  ödənişindən də istifadə  edir, işğaldan  azad  olmuş torpaqların  yaşıllaşdırılmasına  öz töhfəsini  verir.  Leyla xanım   isə  Azərbaycan  Texniki  Universitetini  bitirərək  hazırda  Ekologiya  və  Təbii  Sərvətlər  Nazirliyində  işləyir.  Bacılardan  Səadət xanım   və həyat yoldaşı ehtiyatda  olan  hərbiçilərdir. Mətanət  xanım  tibb  işçisi  olmaqla  bərabər  dərziliyi  də bacarır. Aynurə xanım  evdar  qadındır, övladlarının  təlim-tərbiyyəsi  ilə  məşğul  olur.

Məlahət  xanım  Əsədova  (Mahmudova)  isə  ailənin  böyük  qız  övladıdır. O, 5 iyun  1965-ci  ildə  Bakı  şəhərində  dünyaya  göz  açıb. Ailəyə  ilk  ali  təhsil  diplomunu  Məlahət xanım gətirib. Əvvəl  Bakı  Neft  Texnikumunda  oxuyub. İlk  tələbəlik  illərinin  sevincini  burda  yaşayıb. Texnikumu  bitirdikdən  sonra  ali  təhsil  almaq  arzusu  ilə yaşayıb. Elə  buna  görə də  tərəddüd  etmədən  sənədlərini  Azərbaycan  Dövlət  Neft  Akademiyasına  (indiki  Azərbaycan Neft Sənaye Universiteti) təqdim  edərək  qəbul  olunub. Çox  keçməyib  ki, ali  təhsil  illəri  də  arxada  qalıb. Təhsil  baxımından  bu, hələ  onun  üçün son hədd  deyildi. Məlahət  xanımı  qabaqda  bir çox  elmi  problemlərin  həlli  gözləyirdi. Xüsusilə  onu  yeni  neft  yataqlarının  və  yeraltı  suaların  aşkarlanması daha çox düşündürürdü. Bu  məqsədlə  Respublikanın  bir  sıra  rayonlarında  elmi araşdırma  işləri  aparıb. Şamaxı, Qobustan, Beyləqan, Oğuz, Qəbələ, Daşkəsən  rayonlarında, Ceyrançöl  və Hərəmi düzlərində  apardığı   elmi  axtarışları  namizədlik  dissertasiyasının  müvəffəqiyyətlə  müdafiəsi  ilə  nəticələnib.

Hazırda  geologiya  və  minerologiya  elmləri  namizədi  Məlahət  xanım  26 il Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyində   alim-mütəxəssis  kimi  çalışıb. O, eyni  zamanda  Dövlət  Neft  Şirkətinin  böyük  elmi  işçisi  və  Bakı  Dövlət  Universitetinin  müəllimidir.

Məlahət  xanım  səmərəli  elmi  araşdırmalarını  davam  etdirir. O, 4  kitabın, 30-dan  çox  elmi  məqalənin  müəllifidir.  Məlahət  xanım  həm də ictimai  fəallığı  ilə  seçilir. Uzun  illərdir  ki, Yeni  Azərbaycan  Partiyasının  üzvüdür, onun  tədbirlərində iştirak  edir və yeni səmərəli təkliflərlə  çıxış  edir.  O və bacısı  Nəzakət  xanım  möhtərəm  Prezidentin  sərəncamı  ilə “Dövlət  qulluğunda  xidmətə  görə” medalı  ilə təltif olunublar.

Elmin  çətin və  şərəfli  yolunda  inamla  irəliləyən, tələbələrinə  elmin  sirlərini  öyrədən  Məlahət  xanım  artıq  ömrünün  müdriklik  çağına  qədəm  qoyur. 60  yaşının  tamam  olması  münasibəti  ilə  onun  ünvanına  bu  günlərdə  çoxlu  təbriklər  gəlir.

Təbii  ki, təbrik  edənlərin  arasında  yaxın  qohumları, iş  yoldaşları, tələbələri, dost-tanışları  və  sairə  daha  çoxdur.  Onlar  Məlahət  xanımı  yubileyi  münasibətilə  ürəkdən  təbrik  edir, Azərbaycan  elminin  tərəqqisi  naminə  ona  daha  səmərəli  fəaliyyət  arzulayırlar.

Biz  də  Məlahət  xanıma  ünvanlanan  təbriklərə  qoşulub  deyirik: “60  yaşın  mübarək, Məlahət  xanım! Sizə  həyatın  ən  şirin neməti  olan  cansağlığı, uzun   ömür  və  daha  uğurlu  elmi  axtarışlar  arzulayırıq!...

Və ona olan təbrikimi  bu şeirlə tamamlayıram. Belə ki, mən, “Məlahət xanım” adlı şeirimi Geologiya  və minerologiya  elmləri  namizədi Məlahət xanım Əsədovanın  ( Mahmudovanın)  anadan  olmasının  60  illiyinə   həsr  edirəm.

Ömürdən saymırıq  itən illəri,

Üzə  kölgə  salan  ötən illəri.

Necə saxlayasan  gedən illəri? –

Buna  yox  qüdrətin, Məlahət  xanım.

Əməlin  yoluna  gül-çiçək  düzüb,

Elə  dərd  də  var  ki, qəlbini  üzüb.

Həyatda  hər  ağrı-acıya  dözüb,

O kişi  qeyrətin, Məlahət  xanım.

Fərqi  yox  Aslanda  erkək-dişinin,

Pozulmaz  izi  var  elmi  işinin.

Qoy  ruhu  şad  olsun  Ənvər  kişinin,

Nurludur   niyyətin, Məlahət  xanım.

Çəkib  zəhmətini  Nazilə  ana,

Bacı-qardaşların  durub  yan-yana.

Xalqın  öz  gözüylə  baxıb  cahana,

Xalqadır  xidmətin, Məlahət  xanım.

Nəsir  olmasa  da  bu gün  həyatda,

Saxlayıb  izini  qanlı  Yanvarda.

Bir  qürur  yerin var  kökdə, soyadda,

Bu, taleh  qismətin, Məlahət  xanım.

Araşdır  nələr  yox  gör  yaddaşında,

İsmayıl, Zaur  var  haqq  savaşında.

Bu gün  yubilyarsan  məclis  başında,

Gül  açıb  zəhmətin, Məlahət  xanım.

Bacıdan  öndədir  qardaş  hər  işdə,

Yaralı  daşıyıb  Arif  döyüşdə.

Hər bir  ağrı-acı  qalıb keçmişdə,

Gülür  səadətin, Məlahət  xanım.

Dolub  boşalsa  da  buludlar  kimi,

Ürəyin  təmizdir  dağda  qar  kimi.

Qollu-budaqlıdır  xan  çinar  kimi,

Bacı  məhəbbətin, Məlahət  xanım.

Elmin  baharısan, elmin  yazısan,

Ana  təbiətin  ötən  sazısan.

Sən ki, Vətənimin  alim  qızısan,

Var  şanın, şöhrətin, Məlahət  xanım.

Hər  təbrik  zəngində  bir  arzu  yaşar,

Məcraya  sığmayan  sevinci  daşar.

Əlizadə  sənə  bir  şeir  qoşar,

Bitirər  söhbətin, Məlahət  xanım.  

 Lənkəran   rayonu, Liman şəhəri, aprel  2025- ci il

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.04.2025)