Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı ilə birgə təqdim etdiyi Türk dünyası mədəniyyət xadimlərini Azərbaycanda tanıdaq layihəsində bu gün sizlərə Türkiyənin məşhur detektiv yazıçısı Ahmet Ümit ilə müsahibə təqdim ediləcək. Müsahibəni aparanlar Təvfik Çakır və Esin Gənctürkdür. Təbii ki, bizim ölkədə də detektiv janrı çox sevilir. Türkiyə kimi çoxşaxəli oxucu auditoriyası arasında bu janrı sevdirməyə, görəsən, yazar necə nail olub?

Əlavə olaraq qeyd edək ki, Ahmet Ümit 1960-cı il təvəllüdlüdür, Qaziantepdə doğulub.

-Əvvəlcə bunu soruşmaq istəyirik, yazma fikri ağlınızda necə formalaşır?

-Əslində belə, yazmağa romanla başlamadım, şeir və hekayə yazaraq başladım. O vaxtlar ilham deyilən şey var ya, o gəlirdi. Gənc idim və ilham pərisi mənə cazibədar görünürdü, amma roman yazmağa başladığımda ilham gəlməz oldu. Romanda bir mövzu belə-bir şəkildə mənə çatır. Sis və Gecəni, ilk romanımı sizə danışım. Bir gənc qız intihar etdi. Mənim yaxınlığımda olan bir gənc qız... Bu qızın yaşlı bir sevgilisi olduğu barədə söhbətlər var idi. Bu hadisə məndə bir fikir yaratdı. Bu hadisəni MİT (Milli İstihbarat Təşkilatı –red.) daxilindəki hərbi-mülki münaqişə ilə birləşdirmək istədim, yəni iki hekayəni danışdım. İntihar edən qızı götürdüm, MİT daxilində artıq hisslərini itirmiş və həyəcanını tapmaq üçün o gənc qıza yönəlmiş bir agentlə birləşdirdim. Agent peşəkar ehtiraslarını itirmişdi. Agentlik və ya kəşfiyyatçılıq maraqlı bir peşədir. Ehtirasla edilən bir şeydir. Təbii ki, o ehtirasları hakimiyyət əldə etmə, güc əldə etmə ehtirasları kimi müzakirə edə bilərik. Amma agentlik ölümə qədər aparan saf bir ehtirasdır. Mənim kitabdakı agentim bu ehtirasları itirir. Peşəsində yadlaşma yaşayır, çünki hərbi kökənli MİTçilər onların müəyyən səbəblərlə rahat işləmələrinə icazə vermir. Bu hisslərlə bir gənc qızla qarşılaşır. Artıq həyatın ləzzətini itirdiyi üçün bütün yaşama arzusunu və məqsədini gənc qıza yükləyir. Beləcə bir aşk hekayəsi ilə MİT daxilindəki münaqişəni təhlil etdim. Anlada bilirəm? Romanda ilham həqiqətən çətindir. Yenə Bab-ı Esrar üçün Konyaya getdim, araşdırmalar etdim, orada bir müddət yaşadım. Sonra Mövlana ilə Şəms arasındakı münasibət haqqında oxumalar etdim. Şəmsin Mövlana oğlu tərəfindən öldürüldüyü məsələsi məni Bab-ı Esrarı yazmağa sövq etdi deyə bilərəm. Fərqli fikirlər gələ bilər. Qar İysini yazdım. Bu romanda danışdıqlarım artıq mənim yaşadığım hadisələr idi. Moskvada qaldım bir müddət. Yaşadığım hadisəni yazmalıyam və yazsam çox yaxşı olar dedim. Kukla, Susurluğu danışır. Daha çox yaşadığımız hadisələrin içindən seçirəm deyə bilərəm. Amma mənim bütün əsərlərimdə üstün çıxacaq şey ümumiyyətlə bu torpaqların mədəniyyətidir. Bəli, bu torpaqların mədəniyyəti roman yazmaq üçün çox yaxşı bir material təqdim edir mənə. Həmçinin yazar kimliyimin ötəsində bir insan olaraq çox həyəcanlandırır. Bir müddətdən sonra insan olaraq həddən artıq həyəcan duya bilmirik bəzi şeylərə. Mən bu mədəniyyətə çatmaq və yazmaq üçün araşdırıram, çox gəzirəm. Sadəcə yazaraq roman olmur məncə. Danışdığım bölgələrə gedirəm. Bunların hamısı zövq verən, öyrədən, həyatı rəngarənd edən, maraq oyadan təcrübələrdir. Romanlarım ümumiyyətlə belə ortaya çıxır. Sonra bir fikir gəldi deyək, intensiv bir oxuma dövrü başlayır. Bilmədiyim mövzular ola bilər. Mən Fətil və ya təsəvvüf mütəxəssisi deyiləm.

-Hələ Sultanı Öldürmək romanınızda mənbə göstərmisiniz.

-Bəli. Mənbə göstərməyimin səbəbi də budur: Əslində insanlar "Bu mənbə niyə?" deyə soruşurlar. Nəticədə bir roman oxuyurlar. Mən bu vəziyyəti heç yadırgamıram. Romanda mənbə olar ya olmaz deyək. Məncə olar. Çünki roman maraqlı bir janrdır. Yaşamaq və ayaqda qalmaq üçün hər şeyi alır. Yəni istəsəniz məktublarla bir roman yaza bilərsiniz. Roman daxilinə bir teatr pyesi qoya bilərsiniz. Bir şeir, bir esse, bir gündəlik hətta birja hesabatlarını belə romana qoya bilərsiniz. Romanın digər janrlara nisbətən daha çox rəğbət görməsinin və yaşamasının səbəbi də məncə budur. Digər janrlar yox olub demirəm və digər janrları da çox sevirəm, hətta bir dastan Ninattanın Biləzliyini yazdım. Amma roman aktual olaraq qalır və həmişə ayaqda qalmağa çalışır. Ona görə də bir mənbə göstərilə bilər. Mən burada heç bir mənfi tərəf görmürəm. Mənbə göstərməyimin bir səbəbi də yazdığım roman, daha doğrusu bu cür romanlar araşdırmaya əsaslandığı üçün insanlarda belə bir səhv anlayış ola bilər. Bab-ı Esrarı oxuyub təsəvvüfü öyrənəcəyəm, Sultanı Öldürməki oxuyub Fatehi öyrənəcəyəm, İstanbul Xatirəsini oxuyub İstanbulu biləcəyəm... Xeyr, qətiyyən belə bir şey yoxdur. Nəticədə bunların hamısı bir romandır. Mənim kitablarım maraq hissi oyadan kitablar olur; mən də bu vəziyyətdə "Marağınızı aradan qaldırmaq istəyirsinizsə, mənbədə göstərdiyim kitabları oxuyun." deyirəm.

-Əsərlərinizə baxdıqda roman, hekayə, şeir, dastan, nağıl kimi janrlar yazırsınız. Bu qədər janrı sınamağınızın səbəbi sizcə nədir? Hekayəçi, romançı və ya şair Ahmet Ümit kimi tanınmaq istəməzsiniz?

-Mən özümü romançı və ya şair Ahmet Ümit kimi təyin etmək istəmirəm. Mən yaşayıram və yazmaq həyatımın bir hissəsidir. Buna görə də bir fikir, düşüncə, hadisə mənə gəlir və bu ən yaxşı romanla ifadə edilə bilər deyirəm və ya şeirlə daha gözəl olar deyirəm. Hansı uyğundursa onu yazıram. Bəziləri polisiyə yazarı deyir, ola bilər. Heç incimirəm. Hani polisiyə üçün ikinci dərəcəli ədəbiyyat deyirlər və belə görürlər. Mənim belə bir narahatlığım olmadı. Mümkün olduğu qədər materialımı ən yaxşı formada təqdim etməyə çalışıram. Bunu edərkən də qabiliyyətim ölçüsündə, ağılım ölçüsündə ən yaxşısını etməyə çalışıram. Daha çox roman yazıram hətta romanı daha çox sevirəm. Amma bilinməz gələcəkdə yaşasam, yetmiş yaşımdan sonra tamamilə şeirə dönə bilərəm. Bilmirəm. Hər kəs şeir çətin deyir, mən də roman daha çətin deyirəm. Roman fövqəladə bir şeydir. Mənim yazdığım janr çox çətindir məsələn. Hər roman eyni zamanda bir tezis. Mən bu çətin şeyi edirəm və çox sevirəm. Qabiliyyətim, ağılım bu cür romanları yazmağa çatır amma son zamanlar çətinləşdiyimi də etiraf edim.

-Bəs, çətinləşməyinizin səbəbi nə ola bilər?

-Yaradıcılıq mı, yaşlılıq mı, bilmirəm. 52 yaşına çatdım. Unuduram, çox şeyi unuduram. Ya da çox çoxlu məlumat yükləndi. Məlumat gəldikcə arxadakıları silirəm. Ən yaxşı yazılacaq romanlar, sonra yazılacaq romanlardır deyərlər, amma mən həqiqətən bilmirəm.

-Daha çox polisiyə (detektiv –red.) yazarı kimi tanınırsınız. Romançı kimliyiniz ön plana çıxmır. Ahmet Ümit deyiləndə polisiyə ağla gəlir. Bu barədə nə düşünürsünüz?

-Bu zamanla olacaq bir şeydir. Yazarlar yaşayarkən çox dinamik olurlar. Bir də polisiyə deyə bir stereotip var, polisiyə yazmaq qabaqcadan qərəz var. Bir də çox satıram. İnanın bu tək başına bir nifrət səbəbidir. Tanınmaq bir nifrət mövzusudur. Bu nifrət hər kəsi sarıya bilər. Tənqidçiləri, digər yazarları, jurnalistləri. Buna görə də bir yazarın yaxşı ya pis olduğu və ya yazdıqlarının dəyərinin bilinməsi üçün ölməsi lazımdır. Bir yazarı ən yaxşı şəkildə təyin etmək üçün onun aradan çıxması lazımdır. Mən gedəndə məni sevən-sevməyən -ədəbiyyat mühiti də olmasa- bəziləri gəlib yazdıqlarımın dəyərini verəcəklər. Haqq edilən dəyər nədir? Onu mən də bilmirəm.

-Ümumiyyətlə akademiklərdən bir reaksiya gəlir. Tələbələrə bu və ya digər yazar durarkən polisiyəmi oxunur deyirlər.

-Yəqin ki, bir qabaqcadan qərəzdir. Bəlkə oxuyurlar da bəyənmirlər.

-Peyami Safa və Kamal Tahir kimi romançıların polisiyəni ikinci plana atmaları, hətta təxəllüslə polisiyə yazmalarının bir təsiri ola bilərmi?

-Əgər akademik yoldaşlar polisiyə romanını kiçildərək oxumayın deyirlərsə, o zaman böyük bir səhv içindədirlər. Roman deyilən şey subyektiv bir şeydir. Bəyənirsən, bəyənmirsən. Ona heç kim bir şey deyə bilməz. Ona görə də biri çıxıb "Mənim yazdıqlarımı necə anlamırsınız dar ağıllılar?" deməməli, deyə də bilməz. Ayıbdır. İnsanın bəyənməmək hüququ var. Amma məni bəyənməyən birinin məni bəyənən birini kiçiltməsi qədər absurd bir şey ola bilməz. Buna haqqı yoxdur. Dili pis, xarakter təhlilləri pis, quruluş fəlakət. Bunlar tənqidçilərin işidir. Bir tənqidçi kimi bunları təhlil edə bilərsiniz çox normal. Həm mən bu cür tənqiddən məmnun olaram. Amma polisiyəni kiçildərək yanaşırsınızsa orada bir problem var deməkdir. Bu yoldaşlar bir az geridə qalmış mənasına gəlir. İnkişafı fərq edə bilmirlər. Yazar ilə tənqidçi və ya ədəbiyyat tarixçisi arasındakı fərq budur: Yazar canlı bir şeylə məşğul olur və onu canlandırır. Olmayan bir şeyi canlandırır. Tənqidçi və ədəbiyyat tarixçiləri onun üzərində otopsiya edirlər. Yazar ilə oxucu arasında da baxış fərqi olacaq. Bir az əvvəl xanımefəndinin biri gəldi ya, İstanbul Xatirəsini çox bəyəndiyini dedi. Yəqin ki, o oxucu mənim yeni kitabımı oxuyanda bəyəndiyi İstanbul Xatirəsinə bənzər bir kitab gözləyəcək. Yəni yazar bu vəziyyətdən qaçmaq məcburiyyətindədir. Sənətdə vacib olan unikal olmaqdır. Sizdən əvvəl yazılmış bir şeyi özünüz də yazmış olsanız daha yaxşısını yazmaq məcburiyyətindəsiniz. Daha yaxşı yazmaq, yaxşı roman yazmaq deyil. Tamamilə fərqli bir şey yazmaqdır. Başqa bir yanaşma və ya təsirli bir şey qoya bilməkdir. Məsələ budur. Oxumaq lazımdır, əgər real bir tənqid varsa nəzərə almaq lazımdır. Mən öz halımdan məmnunam.

-Tanınma baxımından çox şanslısınız.

-Bəli, çox şanslıyam. Bir dəfə ümumi mənada mənim etdiyim işin nə olduğu çox aydındır. Həm ölkə daxilində, həm ölkə xaricində tanınıram. Bu da xoşbəxtlik verir. Dediyim kimi əsərlərin keyfiyyəti, nə qədər ədəbi olduğu tərəfi nisbidir. Mən belə yazıram, məhv oldum filan... Belə bir şey yoxdur. Əmin olun, tarix sizi silər atar. Kafka yaşayarkən heç kim onu vecinə almırdı. Tənqidçilərin heç biri onu düzgün tanımırdı. Amma indi Kafka ortadadır. Məncə vacib olan öləndən sonra nə olacağı. İndi sevdiyim və məni xoşbəxt edəcək əsərlər yazıram. Mənim üçün ədəbiyyat bir xoşbəxt olma vasitəsi və formasıdır. Yazdığım üçün bədbəxtəm demirəm. Amma bədbəxtliyimdən qurtulmanın tək çarəsi də ədəbiyyatdır deyə bilmərəm. Yalandır. Sait Faik "Yazmasaydım dəli olardım." deyir. Sait Faikə bu mövzuda inana bilərik. Lakin bir çox yazar üçün... Belə şey olmaz. Mən yazmasaydım çiçək yetişdirər, həyatın ləzzətini bir şəkildə çıxardardım. Bunu görürəm, insanlar çox bəyənirlər. Uşaqlarım oxuma vərdişini sizin kitablarınız sayəsində əldə etdi deyən bir çox valideyn gördüm. Yenə yaxşı oxucular gəlir, "Kitabınızı bəyəndim!" deyirlər. Bəzi estetikçilərimiz yazı yazırlar. Bütün bunlar məni son dərəcə xoşbəxt edir. Almaniyada bir professor tez yazdırır. Amma xalqdan məsələn bir qapıçının oxuması da fərqli bir duyğu oyadır məndə. Bəli, bir qapıçının və bir akademikin oxuması çox gözəldir. Yenə bir qeyd edim: Bu gün hamımız Oğuz Atay deyiləndə böyük, çox böyük yazar deyirik. Atay 70-80-ci illərə qədər yox idi. Olduğu mühit və ümumi qəbul anlayışı Atayı fərdi danışdığı üçün qəbul edə bilmədi. Hər kəs solçu idi və sosial realizm deyilən məsələ var idi. Onu indi daha yeni anlayırıq. Mənim üçün belə bir şey olacaq demirəm. İnsanlar istədiklərini düşünəcəklər, zaman buna qərar verəcək. İndi sevdiyim işi edirəm və qarşılığını alıram. Yolda gəzə bilmirəm. Təbii ki, bu əsəbləşdirici bir vəziyyətdir. Bəlkə məni sevməyənlər buna görə sevmirlər. Yazar paxıl olur, tənqidçi də paxıl olur. Bir də mən heç kəsi vecimə almıram, belə bir tərəfim də var. Hörmət edirəm amma. Sis və Gecə məncə ilk ədəbi polisiyə roman kimi görülə bilər. Fəthi Naci yaşayırdı o vaxt, haqqımda tənqid yazdı. Mən də onu bir hekayəmdə öldürdüm. Məni gördüyü yerdə "Qatilim!" deyirdi. Sonra çox yaxşı dost olduq. Yazmaq fikrində olan yoldaşlara qızıl bir tövsiyə verim. Həmişə inadkar olacaqsınız. Heç vaxt dəyərsiz sözlərə baxmayacaqsınız. Tarantinonun üslubunu götürsəniz, bayağı deyərsiniz. Amma o bu üslubla tamamilə fərqli bir şey ortaya çıxardı və insanları təsir edir. Frankenştayn bir qorxu romanıdır, fəlsəfə romanıdır? Məncə bir varlıq romanıdır. İnsanın texnologiya ilə olan hesablaşmasını danışır. İnsanın yaratma və tanrılaşma mübarizəsini danışır. Ona görə hər kəs bir şey deyəcəkdir və yaxşı ki deyirlər. Deməsələr daha pisdir.

-Çox məhsuldar bir yazarsınız, eyni zamanda cəmiyyətə oxuma zövqünü aşılayırsınız kitablarınızla. Ahmet Ümit sayəsində kitab oxumağa başladım deyən çox insan var. Özünüzlə ilk polisiyə yazarımız olaraq bildiyimiz Ahmet Mithat Əfəndi arasında bir müqayisə etdinizmi?

-Ahmet Mithat Əfəndi bir dəfə möhtəşəm bir intellektualdır. Gec qalmış Osmanlıya bir an əvvəl Qərbin bütün ədəbi janrlarını gətirməyə və tanıtmağa çalışan bir adam. Nə qədər kifayət etdiyi müzakirə edilə bilər. Məncə Ahmet Mithat Əfəndi şahane bir adamdır. Onunla müqayisə olunmağı şərəf sayaram. Aradan bu qədər zaman keçmiş və hələ də onu müzakirə edir, danışırıq. Çox əhəmiyyətli bir şeydir. Belə də düşünürəm. Bir çox yazar özü haqqında yanılır. Bunların başında Servantes gəlir. Servantes Don Kixotu yazarkən: "Allah lənət eləsin, mən bu macəra romanını niyə yazdım?" demişdir. "Şairəm mən, şeir yazmalıyam. Cəngavər hekayəsi nəyimə?" demişdir. Artur Konan Doyl, Şerlok Holmsin yaradıcısıdır və davamlı olaraq böyük romanlar yazma arzusu ilə yaşamışdır. Şerlok Holmsi öldürəndə xalq "Niyə öldürdün?" deyə üsyan edir və onu yenidən canlandırır. Ölüm hesabatı yayınlanmamışdır. Bütün bunlar ədəbiyyatın nə qədər nisbi olduğunu göstərir. Nəyin keyfiyyətli, nəyin həqiqi ədəbiyyat olduğu son dərəcə müzakirəli bir şeydir. Dövrün anlayışı bu baxımdan çox vacibdir. Ahmet Mithat Əfəndi də dövrün ədəbiyyat anlayışı daxilində təhlil edilməlidir. Bir yazarın etməli olduğu şey özü ilə yarışması və yazdığı bir əsərdən daha yaxşısını, daha çoxunu yazmağa çalışmasıdır. Bunu da özünə işgəncə vermədən, xoşbəxt olaraq etməlidir. Sıxaraq, çətinlik çəkərək yazılan mətnlər çətin oxunur. Mən yazarkən əylənirəmsə, siz də əylənirsiniz. Eyni zamanda hisslənirəm, ağlayıram, kədərlənirəm, qorxuram. Yaşadığım şeyləri bir-bir oxucularda görürəm. Ən yaxşısını etmək üçün dil üzərində çox çalışıram. Xarakterə əhəmiyyət verirəm. İntensiv bir zəhmət sərf edirəm.

-Ədəbiyyatın bir funksiyası olduğuna inanırsınızmı? Bu kontekstdə qətliam, zorakılıq, qorxu kimi vəziyyətləri danışan polisiyə janrının nə funksiyası ola bilər?

-Ədəbiyyatın bir funksiyası olduğuna inanıram. Bu funksiya əslində fəlsəfənin funksiyaları ilə eynidir. Fəlsəfə nə edir, nəyi öyrədir? Biz niyə fəlsəfə öyrənməliyik. Fəlsəfə sadəcə anlayışlar yaratmır. Fəlsəfə özümüzlə insanlıq arasında, özümüzlə digər varlıqlar arasında əlaqə qurmağımızı, özümüzlə cəmiyyət və tarix arasındakı münasibəti anlamamızı təmin edir. Ədəbiyyat da bunu edir. Lakin fəlsəfə kimi sıxmır. Çox gözəl bir hekayə danışa bilərsiniz, insanları əyləndirə bilərsiniz. Gözəl bir şeirlə xoş vaxt keçirər və ruhunuzu rahatladarsınız. Yaxşı və pis üzərində düşünürsünüz, bir çox şey öyrənirsiniz. Ədəbiyyatın belə bənzərsiz bir faydası var. Qətliam, zorakılıq kimi mövzulara gəlsək, mən bunların nə qədər səhv bir davranış olduğunu danışıram. Öldürmənin həll olmadığını və özbaşına bir bədbəxtlik olduğunu göstərirəm. Roman bu mənada çox şey qatabilər. Təşviq edirmi? Mən təşviq etməməyə diqqət edirəm. Yəni insanları zorakılığa, öldürməyə sövq edən bir vəziyyət romanlarımda yoxdur. Mənim romanlarımda insanlar intensiv bir mərhəmət və şəfqət içindədirlər.

-Xüsusilə son dövrlərdə keçmiş tarixə yönələn romanlar yazılır. Bəlkə bu vəziyyət mövzu çətinliyi çəkilməsindənmidir?

-Türkiyədə tarix çox danışılmadı. Bir dəfə bunu görmək lazımdır. Osmanlının danışılması lazımdır. Çünki babam Osmanlı vətəndaşı olaraq doğuldu və Cümhuriyyət vətəndaşı olaraq öldü. Mənim genlərimdə və davranış formalarımda əlbəttə Osmanlı mədəniyyəti olacaq. Biz babalarımızı bilməsək nə olacaq? Hamımız nəticədə 1923-cü ildə doğulmadıq. Mən ümumiyyətlə romanlarımı tarixi roman kimi yazmıram. Bu gün və keçmiş arasında bir əlaqə qurmağa çalışıram. Çox dərin materialımız var. Problem dərinlik yaratmaq və bəzən bu dərinliyi tutub tarixi həqiqətləri ilə danışmaq. Nəticədə insanı, insan və onun ruhunun tarix içində necə dəyişdiyini danışırıq. Bir də yazılan tarixi roman tutduqca davamı gəlir. Təbii ki, yazar buna uyğunlaşa bilər. Belə bir problemli vəziyyət olacaq. Almaniyada yazdığım Patasana romanını nəşr edəcəkdilər. Nəşr edəcək nəşriyyat da böyük bir nəşriyyat idi. Amma məndən bundan sonra Patasananın davamı ola biləcək bir seriya istədilər. Eyni komanda Efesə getsin, Nemruda getsin, qazı etsin kimi istəklər. Nəticədə nəşriyyatlar mədəni xidmət etdikləri qədər iqtisadi maraqlarını da düşünəcəklər. Nəhayət ki, kommersiya qurumları. İndi əgər tarixi roman satırsa, davamını istəyərlər və görürük ki, tutur və davamı da gəlir. Bu vəziyyətdə yazar "xeyr" deməsini bilməlidir. "Pul üçün deyil, zövq üçün yazıram." deməlidir. Beyoğlunun Ən Gözəl Ağası...

-Siz çox yazan bir yazıçısınız. Sizcə bu təhlükəli bir vəziyyət deyilmi? Axı hər zaman yaxşı əsərlər verməniz gözləniləcək. Sizin ən sevdiyiniz və bəyəndiyiniz dediyiniz bir əsəriniz varmı?

-Mən iki ildən bir roman yazıram. Bir il araşdırma, bir il yazı prosesi... Əgər tarixi bir mövzu işləməyəcəyəmsə, daha qısa müddətə başa gələ bilər. Məsələn, sizin dediyiniz payızda çıxacaq romanımda Beyoğlunu təsvir etdiyim üçün rahatam. Çünki daha əvvəl "Beyoğlu Rapsodiyası"nı yazmışam və bu yerləri çox yaxşı tanıyıram. Bunu da vurğulamaq istəyirəm: əgər yazdığım roman içimə yatmırsa və kifayət qədər yaxşı görmürəmsə, onu nəşr etdirmirəm. Romanın gözəl olması üçün müəyyən bir müddət gözləmək lazımdır deyə bir qayda olduğuna inanmıram. Mənim "ən bəyəndiyim" bir əsərim yoxdur. Amma çox sevdiyim və məni duyğulandıran kitabım "Nağıl nağıl içində"dir. Çünki bu, anamın danışdığı nağıllardır. Mən bu nağılları yenidən yazdım və redaktə etdim. Ən yaxşı romanımı isə tənqidçilər deyəcək.

-Filmi çəkilən əsərləriniz var. Bu filmlər kitablarınıza olan marağı azaltmırmı?

-Belə bir şey olacağını düşünmürəm. Əksinə, kitablarıma olan maraq artacaq. Türkiyədə, hətta dünyada belə bir yanaşma var: "Bir kitabı dəyərli edən şeylər nələrdir?" deyə soruşduğunuzda bəzi meyarlar var. Mükafat alıbmı, xarici dilə tərcümə olunubmu və filmi çəkilibmi? Xalqın gözündə kitabın filmə çəkilməsi böyük bir şeydir. Filmə çəkilibsə, deməli, yaxşı kitabdır deyilir. Bir də oxucu sayı çox artır. "Sis və Gece" 2007-ci ildə filmə çəkildi. Mən bu kitabı 1996-cı ildə yazmışdım. On bir il keçmişdi, amma filmə çəkildiyi il çox satıldı. Yenə "Bir Ses Böler Geceyi" çox tanınan bir kitabım deyildi. Filmə çəkilincə tanınırlığı və satışı artdı. Filmin iki faydası var. Həm kitabın tanınırlığı artır, həm də başqa bir sənət sahəsini, kinonu dəstəkləmiş olursunuz. Axı bu, mənim filmim deyil. "Sis və Gece" Turgut Yasaların, "Bir Ses Böler Geceyi" isə Ersan Arseverin filmidir. Onlar mənim əsərlərimdən təsirlənib film çəkiblər. İnsanlar bəyənməyə bilər, bu məni maraqlandırmır. Axı oxucu kitabdan aldığı zövqü heç vaxt filmdən almaz. İki sahənin də fərqli funksiyaları və ləzzətləri var. Yenə də bir qisim insan "Pis deyil" deyib kitabı alıb oxuyur. Onsuz da mənim bir kitabımı oxumağa başlayan biri ardını da oxuyacaq.

-Çox gözəl bir söhbət oldu, təşəkkür edirik.

-Mən çox təşəkkür edirəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.03.2025)