Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu gün milli balet sənətinin əfsanəsi adlandırılan Azərbaycanın xalq artisti, şərəf nişanı və şöhrət ordenli baletmeyster Rəfiqə Axundovanın doğum günüdür.
Rəfiqə Axundova 1931-ci il avqustun 7-də Bakıda dünyaya gəlib.
Bakı xoreoqrafiya məktəbində təhsil alıb.
1951-ci ildə Azərbaycan Opera və Balet Teatrında çalışmağa başlayıb.
20 il burada solist kimi fəaliyyət göstərir və 1990-cı ildə həmin teatrın baş baletmeysteri olub.
l998-2000-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində plastika və baletmeyster sənəti fənlərindən dərs deyib. Onun təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə universitetdə “rəqs laboratoriyası” yaradılıb. “Qız qalası”, “Yeddi gözəl”, “İldırımlı yollarla”, “Məhəbbət əfsanəsi”, “Jizel” və s. baletlərdə əsas partiyaların ifaçısı olub.
Rəfiqə xanım həm də yaradıcı bir sənətkar olub. Həyat yoldaşı xalq artisti Maqsud Məmmədovla birlikdə
Azərbaycan Opera və Balet Teatrında “Xəzər balladası”, “Qobustan kölgələri”, “Azərbaycan süitası”, “Şelkunçik” "Yallı", "Babək", 1975-1978-ci illərdə Qara Qarayevin “İldırımlı yollarla” və “Yeddi gözəl” kimi baletlərinə quruluş verib.
O, eyni zamanda "Dədə Qorqod", "Qərib cinlər diyarında", "Qaynana", "Bəyin oğurlanması" və başqa filmlərdə milli rəqslərə quruluş verib.
Uzun müddət Əlcəzair, İsveç, Misir və Belçikada pedaqoq-baletmeyster işləyib, Əlcəzairdə “Üç inqilab” adlı baletini və “Muğam” musiqili xoreoqrafiya lövhəsini tamaşaya qoymaqla adını bu ölkənin mədəniyyət tarixinə həkk etdirib. XX əsrin 70-ci illərində Novosibirskdə “İldırımlı yollarla” baletinə quruluş verib, Qahirədə “Yeddi gözəl”, Antverpendə “Kaleydoskop” baletlərini tamaşaya qoyub. 1969-cu ildə Parisdə keçirilən VII Beynəlxalq Rəqs Festivalında onun iştirakı ilə “Xəzər balladası”, “Qobustan kölgələri”, “Azərbaycan süitası” nümayiş etdirilib. Paris Rəqs Akademiyasının diplomuna layiq görülən Rəfiqə Axundovanın özünəməxsus sənəti və istedadı haqqında Fransa mətbuatı maraqlı rəylər dərc edib. Rəfiqə xanım həmçinin 1994-cü ildə Qara Qarayevin “Yeddi gözəl” baletini Ankarada tamaşaya qoyub.
Gördüyü işlərə və balet sənətinə verdiyi tövhələrə görə Rəfiqə Axundova 1958-ci ildə respublikanın əməkdar artistti, 1970-ci ildə xalq artisti fəxri adlarına, şərəf nişanı ordeni və şöhrət ordeninə layiq görülüb.
Xalq artisti 6 fevral 2024-cü il tarixində, 93 yaşında vəfat edib İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
Ruhu şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.08.2024)
