Xatirə Əsgərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Hardadır o keçmiş filmlər? Niyə yenə çəkilmir? Keçmiş Azərbaycan filmlərini izləyərkən özümü yeni həyatda, yeni obrazlara bürünmüş hiss edirəm.

İndikindən fərqli olaraq, maddiyat deyildə, mənəviyyat düşünülmüş və insanların başlıca problemləri diqqətə çəkilmişdir.

Uşaqlıqdan etibarən sevərək, gülərək izlədiyim filmlərin mənalarını indi daha da yaxşı dərk edirəm.

İzlədiyim filmlərdən biri hər zaman daha çox diqqətimi çəkirdi.

İkinci dünya müharibəsindən sonrakı dövrü əhatə edirdi. Bu filmdə uşaqlar İndikindən daha olğundur. Müharibə uşaqları tez böyüdür. Onlar həm işləyir, həm əylənir, həm də bölüşməyi bacarırlar.

Atasını müharibədə itirmiş, anası isə ezamiyyətə göndərilmiş Vaqif çox cəsur uşaq obrazıdır. O, su daşıyır, yun çırpırdı.

Hətta evlərini qırlatmaq üçün Qırçı Məhəmmədin yanında şagird olararaq çalışırdı. Bu zaman o həyatın çətinliyini daha yaxşı dərk edir. 10 yaşlı uşaq dərs çalışmaq əvəzinə çörək pulu qazanmağın yollarını axtarırdı. Bu səhnələr nə qədər ağır olsa da bir o qədər də qürurvericidir. Çünki uşaqlar nə olursa olsun, bölüşməyi, gülməyi bacarırdılar. Ac olan Vaqif aldığı çörəyi digər uşaqlarla da paylaşır. Bu davranış indiki nəsil uşaqlarına örnək səhnədir. Oynacıqı olmayan qızcığaz qıçına yaylıq bağlayaraq şəkil çəkir, onunla əylənməyə davam edir. 

Müharibə uşaqların içindəki sevgiyə, məsumluğa qalib gələ bilmir. 

- Çörəyin üstündəki tikəni yeyəcəksən?

- Balaca olsa yeyəcəyəm.

- Hamısını?

- Ahа.

- Mən dünən yemədim, evəcən saxladım özümü.

- Amma nə olaydı... adam bütün normanı 

yeyǝydi.

- Nə danışırsan? Bəs anam? Arif? Nənələrim?

Oxuduğunuzda beyninizdə canlanan nostalji hisslərlə yanaşı bu epizod sizə filimin adını tam olaraq göstərir.

Bəli, bu filim, 1969-cu ildə ekranlaşdırılan, arxa cəbhə qurbanları olan uşaqların, ön plana çəkildiyi "Şərikli çörək" filmidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.09.2023)