Super User
Azərbaycanlı dramaturqun nağıl-pyesi “Dünya xalqlarının nağılları” teatr festivalında nümayiş olunub
Tanınmış uşaq yazıçısı və dramaturqu Vüqar Haqverdiyevin müəllifi olduğu “Sehrli planşet” nağıl-pyesi Rusiyanın Krasnoyarsk vilayətinin Kozul Uşaq Musiqili Teatrında səhnələşdirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, balaca aktyorların ifasında hazırlanan musiqili tamaşa “Dünya xalqlarının nağılları” teatr festivalında nümayiş olunub.
Tamaşa uşaqlar tərəfindən böyük alqışlarla qarşılanıb.
Sözügedən səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru teatrın rəhbəri Yekaterina Kunkinadır.
Əsərin başlıca ideyası uşaqlara dostluq, yoldaşlıq, xeyirxahlıq kimi əxlaqi-mənəvi dəyərləri aşılamaq, həm də onlara qarşıya qoyulan məqsədə düzgün yolla getməyin, pis əməllərdən çəkinməyin, dürüst və ədalətli olmağın, eləcə də çətin məqamlarda bir-birilərinə kömək etməyin vacibliyini və əhəmiyyətini göstərməkdir.
Əsərdəki hadisələr qeyri-adi bir məkanda, yeni nəsil ağıllı cihazlar qrupuna aid olan geniş ekranlı rəqəmsal planşetdə baş verir. Lakin bu planşet ağıllı olmaqla bərabər, həm də sehrlidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.11.2023)
GÜNEY AZƏRBAYCAN POEZİYASI ANTOLOGİYASInda Sara Nacidən “Qırmızı meyvə” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Sara Nacinin şeirlərini təqdim edir.
Sara Naci kimi tanınan Sara Məhəmmədi əfqan əsillidir və 1990-cı ildə Tehranda anadan olub. 1990-cı ildən şeir yazmağa başlayıb və 1998-ci ilin mayında “Səssiz keçidlər” kitabını nəşr etdirib. O, hazırda Tehranda yaşayır və kino rejissorluğu üzrə təhsil alır.
QIRMIZI MEYVƏ
Kədərlə yuxarı baxdı
Qırmızı bir meyvə dərdi
Kökləri yerin dərinliklərini axtarıb və günahkarların qanını soran
Böyük bir ağacdan
Və bütün fəsillərdə
Şeytanların başlarını
Meyvə verir
Bir cəhənnəm arxın qırağında oturdu
Və meyvəsini dişlədi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.11.2023)
Azərbaycan Lüksemburq Beynəlxalq Bazarında böyük stendlə təmsil olunacaq
Azərbaycanın Belçika Krallığında və Lüksemburq Hersoqluğundakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə ölkəmiz Lüksemburq Beynəlxalq Bazarında böyük stendlə təmsil olunacaq.
AzərTAC xəbər verir ki, “Abad”, “Azərsun”, “Azəripək”, “Aspi”, “Balkhoorma”, “Meysəri”, “Savalan”, “Şabyant”, “Silkway”, “Ravira” şirkətlərinin dəstəyi ilə Azərbaycan stendi dünyada yoxsulluqla mübarizə üçün vəsait toplamaqla yanaşı, milli məhsullarımızın istehlakçılara təqdimatını və mədəniyyətimizin təşviqini müvəffəqiyyətlə həyata keçirəcək. Azərbaycan stendi milli məhsullarımızın təbliği üçün əlverişli platforma olacaq.
Milli ornamentlərlə bəzədiləcək stenddə ölkəmizin tarixi, mədəniyyəti, musiqisi, mətbəxi ilə bağlı nəşrlər nümayiş olunacaq və ziyarətçilərə hədiyyə ediləcək. Bu nəşrlər stendimizi ziyarət edən lüksemburqlulara və turistlərə ölkəmiz haqqında ətraflı məlumat almağa imkan verəcək. Gün ərzində Azərbaycanı təmsil edən stenddə qurulmuş böyük ekranda mədəniyyətimizin təşviqi ilə bağlı videoçarxın yayımlanması planlaşdırılır.
İki gün davam edəcək Lüksemburq Beynəlxalq Bazarında ziyarətçilər yüksəkkeyfiyyətli milli məhsullarımızı - şərabları, təravətli çayı, nar şirəsini, gül və əncir mürəbbələrini, ənənəvi şirniyyatları, paxlava, şəkərbura dada və ala biləcəklər. Milad bayramı ərəfəsində onlar, həmçinin hədiyyə etmək üçün orijinal incə əl işlərini, UNESCO-nun bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilmiş kəlağayıları əldə edəcəklər.
Milli ornamentlərlə bəzədilmiş stendimizdə ölkəmizin tər meyvə və tərəvəzləri (nar, heyva, xurma, feyxoa, pomidor, xiyar) də təqdim olunacaq.
Lüksemburq Beynəlxalq Bazarından əldə olunan ianə 7 kateqoriya üzrə 48 xeyriyyə təşkilatına göndəriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.11.2023)
Eyni həyatı ikinci dəfə yaşamaq
Uraqan Abdullayev, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bir filmi ikinci dəfə izləyib bitirmək çox fərqli duyğudu. Eləcə də bir kitabı ikinci və ya üçüncü dəfə oxuyursan.
Bəs eyni həyatı ikinci dəfə yaşasaydınız necə olardı? Etdiyiniz hərəkətin bir addım sonrası sizi hara aparacağını bilə-bilə təkrar həmin şeyi etsəydiniz və heç nəyi dəyişməyə şansınız olmasaydı? Edə biləcəyiniz tək şey diqqət yetirmədiyiniz məqamlara diqqət yetirsəydiniz, "mən bu adama necə güvəndim" dediyiniz adamlarla təkrar tanış olub eyni səhvləri buraxsaydınız, həyatın bilinməyən, görünməyən tərəfini öyrənərdinizmi?
Bu saydıqlarımın hər birini bizlər hər gün, təkrar-təkrar yaşayırıq. Güvənmərəm deyirik, amma yenə də eyni adama güvənirik. Sevmərəm deyirik, amma hər dəfə eyni tip adamı sevirik. Dəyişən tək şey bu insanların simalarıdır. Xarakterləri dəyişmir, davranışları dəyişmir, biz isə köhnə səhvlərdən dərs almadan yaşamağa davam edirik.
Bir şeyi unutmaq olmaz:
"Həyat bizə eyni zərbəni endirirsə, köhnə dərslərdən dərs almamışıq deməkdir." Öyrənməyənə kimi də həyat eyni insanları qarşımıza çıxardıb bizi eyni yerdən yaralamağa davam edər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.11.2023)
Xalq artisti Eldar Mansurovun yaradıcılıq gecəsi keçirildi
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Çoxları onun instrumental musiqisini Riçard Klaydermanın, Nina Rotanın, Ennio Marrikonenin musiqisinə bənzədir. Bəli, o, instrumental musiqimizin ən yüksək zirvəsindədir, onu sevə-sevə dinləyirik.
Təbii ki, hər kəs dərhal anladı ki, söhbət “Xəyallar”ın müəllifi, Xalq artisti, bəstəkar Eldar Mansurovdan gedir.
Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Eldar Mansurovun yaradıcılıq gecəsi keçirildi. Gecədə bədii rəhbər və baş dirijor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Fuad İbrahimovun rəhbərliyi ilə Ü.Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri, Azərbaycan Dövlət Xor Kapellası (bədii rəhbər və baş dirijor, Xalq artisti Gülbacı İmanova) və solistlər - Əməkdar artistlər Ramil Qasımov (tenor) və Nərgiz Kərimova (soprano) bəstəkarın əsərlərini dinləyicilərə təqdim etdilər.
Qeyd edim ki, Eldar Mansurov “Kleopatra” və “Olimp” rok-baletləri, 5 simfoniya, “Mahur-hindi” simfonik muğamı, skripka və simfonik orkestr üçün konsert, bir çox simfonik, kamera və xor əsərlərinin müəllifidir. Bir sıra filmlərə və tamaşalara musiqilər bəstələyib, 3 mindən artıq mahnı və instrumental musiqinin müəllifidir.
Yaradıcılıq gecəsini parterdən izləyən Eldar Mansurov sonadək tam diqqətlə səhnəyə qulaq kəsdi. O, həmişə öz əsərlərinə bax bu cür tələbkardır. Ona yeni-yeni uğurlar arzulayırıq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.11.2023)
Gənclər Kitabxanasında “Ağdam Şəhəri Günü” ilə əlaqədar güşə hazırlanıb
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 20 noyabr – “Ağdam Şəhəri Günü” elan olunması ilə bağlı imzaladığı Sərəncama əsasən Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının əməkdaşları tərəfindən silsilə materiallar - virtual kitab sərgisi və videomaterial hazırlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”ə kitabxanadan verilən məlumata görə, hazırlanan materiallarda Ağdam rayonunun yaranma tarixi, gözəl təbiəti, Cümə məscidi, Şahbulaq qalası, Qutlu Musa və Pənahəli xanın türbəsi kimi tarixi memarlıq abidələri, dünyada ikinci olan Çörək muzeyi haqqında məlumat verilir.
Materiallarda Ağdam rayonunun erməni işğalı dövründə məruz qaldığı vandallıq aktları-tarixi, mədəni abidələrin, təbii sərvətlərin məhv edilməsi, Ağdamın “ruhlar şəhəri”nə çevrilməsi faktları işıqlandırılır. Azərbaycanın əzəli torpağı olan Ağdam şəhərinin Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin diplomatik məharəti, prinsipiallığı, dəmir iradəsi sayəsində imzalanan kapitulyasiya aktına əsasən geri qaytarılması haqqında geniş məlumat verilir. Videomaterialda bu gün Ağdam şəhərində aparılan bərpa-quruculuq işlərindən, yeni infrasrukturun qurulması, yaşayış məhəllələrinin salınması, sənaye parkları, aqroparkların yaradılmasından bəhs edilir.
Virtual kitab sərgisində Prezident İlham Əliyevin “Şəhər günlərinin” təsis edilməsi haqqında imzaladığı Sərəncamın mətni, “Vətən müharibəsinin 44 günlük Zəfər salnaməsi”, “Zəfər yolu: Qarabağ savaşından Şuşa Bəyannaməsinədək”, “Ölümü fəth edənlər”, “Ağdam rayonu və onun toponimiyası”, “Ağdamım mənim”, “Ağdam rayonu dialektlərinin toplanılması və linqvistik təhlili” kimi 10-dan çox kitabın qısa annotasiyası və dövrü mətbuat nümunələrinin görüntüləri yer alıb.
20 noyabr – “Ağdam Şəhəri Günü” ilə əlaqədar hazırlanan materiallar kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.11.2023)
Qarakənd faciəsindən 32 il ötür
Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət"
20 noyabr ölkə tariximizdə iki böyük hadisə ilə yadda qalıb. Onlardan biri əlamətdar hadisə olsa da, digəri isə böyük olduğu qədər həm də ağır bir faciədir.
1991-ci il noyabrın 20-də Xocavənd rayonunun Qarakənd kəndinin yaxınlığında, Ağdam rayonunun Mərzili kəndi ərazisində Azərbaycana məxsus və göyərtəsində yüksək rütbəli dövlət xadimlərinin, millət vəkili və jurnalistlərin olduğu "Mi-8" hərbi helikopteri erməni hərbi dəstələri tərəfindən vuruldu.
Terror aktı nəticəsində aralarında Azərbaycan Respublikasının dövlət katibi Tofiq İsmayılov, baş prokuror İsmət Qayıbov, dövlət müşaviri, sabiq daxili işlər naziri Məhəmməd Əsədov, millət vəkilləri Vaqif Cəfərov və Vəli Məmmədov, baş nazirin müavini Zülfü Hacıyev, Prezident Aparatının şöbə müdiri və jurnalist Osman Mirzəyev, dövlət katibinin köməkçisi Rafiq Məmmədov, nazir müavini Qurban Namazəliyev Azərbaycan Dövlət Televiziyasının jurnalisti Alı Mustafayevin də olduğu ümumilikdə 22 nəfərdən ibarət olan sərnişin və şəxsi heyyətin hamısı həlak olub.
İlkin rəsmi məlumatlarda vertolyotun dumana düşərək qayaya çırpılması ehtimalı irəli sürülsə də, sonradan onun vurulması faktı təsdiqlənib.
Belə ki, 1991-ci il noyabrın 7-də Qarabağdakı münaqişə ilə bağlı vəziyyəti yerində araşdırmaq üçün Xankəndinə nümayəndə heyyətinin göndərilməsinə qərar verilir. Mixail Qarbaçovun köməkçisinin Bakıya zəngindən sonra xüsusi siyahı tərtib edilir. Bu siyahıya Azərbaycan Kommunist partiyasının 2-ci katibi Viktor Polyaniçko rəhbərlik etməli idi. SSR-i rəhbərliyi dövlət katibi Tofiq İsmayılov və baş prokuror İsmət Qayıbovun da səfərdə iştirak etməsini istəyir. İlkin siyahıdan millət vəkilləri Vaqif Cəfərov və Vəli Məmmədovun adları çıxarılır. Lakin, daha sonra siyahı bir daha yenilənir və Viktor Polyaniçkonun adı niyəsə siyahıdan çıxarılır. Millət vəkillərinin adları isə yenidən siyahıya qaytarılır. Noyabrın 19-da gecə saat 23:00 da siyahı təsdiqlənir. Noyabrın 20-si səhər saat 11:00 radələrində nümayəndə heyyətini gətirən 2 helikopter Ağdama enir. Dövlət katibi Tofiq İsmayılovun başçılığı ilə Ağdam xalq deputatları soveti icraiyyə komitəsinin binasında yığıncaq keçirilir, daha sonra nümayəndə heyyəti vəziyyəti yerindəcə araşdırmaq üçün Xankəndinə getməyə qərar verir. Saat 12:57 -də Ağdamda "Mi-8" tipli iki helikopter uçuşa hazırlanır. "69" nömrəli "Mi8" əsas helikopter olmalı, 2-ci "72" nömrəli "Mi8" isə onu müşyiət etməli idi. Lakin, saat 13:48-də ikinci helikopter heç bir müşayiət olmadan numayəndə heyyətini götürərək havaya qalxır. Çox keçmədən Xocavənd rayonunun Qarakənd istiqamətində uçan helikopterlə rabitə əlaqəsi kəsilir. Helikopter 14:42- də Qarakənd kəndi yaxınlığında 300 metr yüksəklikdə vurulur. Baş vermiş faciə barədə İrəvan radiosu saat 16:15, Tehran radiosu 16:40-da Moskva radiosu 17:00 da xəbər yaysa da, faciə barədə xəbərin Azərbaycanın Prezident Aparatına saat 19:55 -də çatdığı bildirilir.
Terror aktının baş vermə səbəblərini araşdırmaq üçün Xankəndində yerləşən rus hərbi qarnizonunun hərbi prokrurona qarşı uçuşun düzgün idarə olunmaması və insan tələfatı maddəsi ilə cinayət işi açılır.
Bu günə qədər cavabsız qalan suallardan biri də odur ki, niyə onları hərbi vertalyot müşayiət etmirdi, münaqişə bölgəsi olduğu halda niyə ehtiyyat tədbirləri görülməmişdi?
Helikopterin qara qutusunu araşdırmaq üçün azərbaycanlı mütəxəssisləri yaxına buraxmırlar. Hadisədən bir neçə gün sonra hadisənin baş vermə səbəblərini öyrənmək üçün qara qutunu Rusiyaya göndərirlər. Halbuki qara qutunu Gəncədəki helikopter zavodunda da açmaq olardı. Sonralar isə Rusiyaya göndərilən qara qutudan heç bir səs sorağ çıxmır.
Viktor Polyaniçkonun adının nümayəndə heyyətinin siyahısından silinməsi, Qarbaçovun xüsusi istəyi ilə 20 yanvar hadisələri zamanı SSR-i Ali Sovetində çıxış etmiş və Qarbaçov da daxil olmaqla bütün iştirakçıları 20 yanvar şəhidlərinin xatirəsini yad etmək üçün ayağa qalxmağa məcbur edən Tofiq İsmayılovun, Qarabağda baş verən iğtişaşlara görə dəfələrlə Qarabağa səfərlər etmiş, hadisələri yaxından izləmiş, həmin hadisələrə görə erməniləri günahlandırmış və onlara qarşı adekvat addımların atılacağını bildirən baş prokuror İsmət Qayıbovun siayhıya əlavə olunması, helikopterin heç bir müşaiyət olunmadan havaya qalxaraq Xankəndinə istiqamət götürməsi, hadisə barədə xəbəri ilk Yerəvan radiosunun yayması, helikopterin qara qutusunun Gəncədəki helikopter zavodunda açılması mümkünkən azərbaycanlı mütəxəssislərin yaxına buraxılmayıb qutunun Rusiyaya göndərilməsə və birdə ondan xəbər çıxmaması, bunların hamısı təsadüf idimi sizcə?
Və əvvəldə də qeyd etdiyim kimi 20 noyabr ölkə tarixində həmdə əkamətdar bir hadisə ilə yadda qalıb.
Belə ki, Qarakənd terorunun 29-cu il dönümündə, yəni 2020-ci il (44 günlük müharibə dövründə ) noyabrın 20-də Ağdam rayonu erməni işğalından azad edilmişdir.
Onu da qeyd edək ki, Ağdam rayonu 23:07:1993- cü il tarixində ermənilər tərəfindən işğal olunmuşdu.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.11.2023)
Deputatlar əsl alpinist kimi!
Milli Məclisin deputatları və parlament Aparatının əməkdaşları “Heydər zirvəsi”nə yürüş ediblər.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100-cü ildönümü həm ölkəmizdə, həm də xarici ölkələrdə təntənəli şəkildə qeyd edilir. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi də öz növbəsində Ulu Öndərin əziz xatirəsinə həsr olunmuş tədbirlər keçirir.
Milli Məclisin Mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən verilən məlumata görə, “Heydər Əliyev İli” ilə əlaqədar həyata keçirilən tədbirlər çərçivəsində Milli Məclisin sədr müavini Adil Əliyev, parlament Aparatının rəhbəri Fərid Hacıyev, deputatlardan və Aparatın əməkdaşlarından ibarət bir qrup “Heydər zirvəsi”nə yürüş edib.
Yürüş noyabrın 18-də Böyük Qafqazın Başdağ silsiləsinin Qızıl Qaya massivində, 3751 metr hündürlükdə yerləşən “Heydər zirvəsi”nə qalxmaqla yekunlaşıb. Zirvədə Ulu Öndər Heydər Əliyevin barelyefini ziyarət edərək, hörmət və ehtiramını ifadə edən yürüş iştirakçıları ağır hava şəraitinə və çətin relyefə baxmayaraq, yürüş zamanı qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olublar.
Yürüşün digər iştirakçılarınln adlarını yaxın saatlarda elan edəcəyik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.11.2023)
Kirayə arzular
Ülviyyə Heydərova yazır
2016-cı ildə "Kirayə arzular" adında avtobioqrafik romana başlamışdım. Bu, kirayə qaldığım evlər və otaq yoldaşlarım haqqında idi. O vaxtı sayca onuncu evdə idim, indi on dördüncü evdəyəm.
Həm işlər çox oldu, həm də düzü, həvəsdən düşdüm. Adətən mən yazının finalını öncədən bilirəm deyə, rahat yazıram. Bircə "Kirayə arzular"ın finalını bilmədiyimə görə əsəri yarımçıq saxladım.
Əzizlərim, dünən "Kirayə arzular"ın gözəl finalı oldu. Azərbaycan Yazıçılar Birliyi bəzi üzvlərini, o cümlədən də məni - 24 ildir kirayələrdə arzularla yaşayan insanı bir otaqlı mənzillə təmin etdi. Kirayə evlərdə nə qədər qızdırıcı olsa belə insan içdən isinmir. Çünki orda təkcə bədənin yox, ruhun da üşüyür. Xalq yazıçı Anara nə qədər təşəkkür etsəm yenə azdır. Ona bir ömür minnətdaram! Çünki o, mənim 24 illik həsrətimə son qoydu.
Ömrümdə ikinci dəfə idi ki, sevincdən ağlayırdım. Bir Şuşa işğaldan azad olanda, bir də evlə bağlı xəbəri eşidəndə. Çünki hər ikisini illərlə arzulamışam. Hətta dostlarım, doğmalarım da bu xəbəri eşidəndə göz yaşlarını saxlaya bilmədilər.
Ev xəbərini eşidəndə əziz dostum Günel Eminlini düşündüm, onun ruhunun nə qədər şad olduğunu hiss edirəm. Eminesko elə mən qədər bu evi arzulayırdı. Bax, indi sağ olsaydı, səhər açılandan yüz dəfə zəng edərdi, tort alıb bizə gələrdi...
Əziz dostlar, tam əminliklə bilirəm ki, mənim sevincim sizin də sevincinizdir. Bayaqdan bu sevincin şahidi oluram. Bilirəm ki, əlacınız olsa, məni təbrik etmək üçün sabah yeni evimə gələrsiniz. Amma bunun üçün bir qədər (ya bir il, ya iki il) səbr eləməli olacaqsınız. Əvvəla bina hələ təhvil verilməyib. İkincisi mənzil təmirsiz veriləcək. Təmir qiymətlərinin nə qədər yüksək olduğunu bilirsiniz. Deyirlər, evlənənlə, ev tikənin işini allah düzəldir. Allah mənə də kömək olar.
Əzizlərim, təbriklərinizə görə hər birinizə ayrılıqda sonsuz təşəkkürlərimi bildirirəm. Ev arzusunda olan nə qədər dostlarım var. Allah onları da tezliklə sevindirsin! Var olun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.11.2023)
Mən ölmək istəmirəm - AKTUAL
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
https://youtube.com/watch?v=K4FSFir7zTw&si=kJHxvPYKEogooq0a
Salam, dəyərli oxucular. Oxuduqdan sonra və ya əvvəl izləmənizi istərdim. Öyrənəcək çox şeyimiz var. Bizim insan olma yolunda atacaq hələ çox addımımız var...
“Dərs bitdi...”
Dərs başlamışdı. Hər kəs yerində oturub bərk səslə danışır, gülür, müəllimin jurnalı yoxlamasını gözləyirdi. Qələm masaya 2 dəfə dəydi. Bu taqqıltı susmağa və artıq vaxtın gəldiyinə işarə idi. Yoxlama zamanı yetişdi.
-Ləman Məmmədova?
+Burada.
-Elxan Səfərov?
+Burada.
-Aysel Nəbizadə?
+Burada.
-Elina Hacıyeva?
+Müəllim yoxdu, bugün başımız dinc, sinfimiz əxlaqlıdır.
Gülüş səsləri... Müəllim heç bir reaksiya vermədi, əksinə, sanki uşaqları təsdiqləmişcəsinə güldü, üstündən keçdi…
-Davam edək, uşaqlar, sakitliyi pozmayın. -Aytən Nəsrullayeva
+Buradayam, müəllimə
-Əminə Bulud.
+Müəllim o da yoxdur.
*Müəllim, mən buradayam!
-Əminədən nə əcəb? O ki dərs buraxmazdı?
*Necə yəni yoxdur? Buradayam axı?!
Elina: -Əminə, onlar bizi eşitmir, boşuna çabalama.
-Nəysə. Şəbnəm də burada?
+Yox, o da yoxdur.
*Aaa, necə yəni? Biz ki burada oturmuşuq?!
-Allah bilir, yenə harada gəzir. Nəysə, uşaqlar dərsə başlayaq.
* * *
Keçmişə qayıdaq bir az. Düşünək. Axı insan düşünən varlıqdır. Həqiqətən, insan düşünən varlıqdırsa, insan sayılırıqmı biz? Dindən danışan bu qədər adam var, amma dinin qaydalarını yada belə salmırlar, dindar oluruqmu biz?
Necə də qəribədir. Necə də acınacaqlıdır. Hər an, hər saniyə bir qadın daha şiddətə məruz qalır, canı yanır, öldürülür. Azərbaycanda, dünyada hər gün yeni cinayət məsələləri aşkarlanır. Bəşəriyyətin yarandığı gündən bu yana birlikdə yaşayan 2 canlı nə zaman düşmən oldu bir-birinə bu qədər?
Çox yox, bir neçə ay əvvəl 4 nəfər tərəfindən təcavüz görüb, sonra da binadan atıldı 15 yaşlı Şəbnəm. Kim xatırlayır? Bəlkə də heç kim. Ya da, o qızcığazın adaşı, Şəbnəm Şirin, Türk vətəndaşı gözəllər gözəli bu xanım öz sevgilisi tərəfindən bıçaqlanaraq öldürüldü. Niyə? Ayrılmaq istədi deyə. Bu canidən qurtulmaq istədi deyə... Qurtula bilmədi...
Cavab tapa bilmirik bu suallara. Nə zaman nifrət sardı qəlblərimizi? Körpəcik qızlar ana olur, körpə sahibi olur. Axı uşağın uşağı olar? Zaman gedir, aylar, illər, əsrlər gedir. İnsanların qəlbləri də getdikcə daşlaşır. Düşün ki, sənin min bir əziyyətlə böyütdüyün, toxunmağa qıya bilmədiyin zərif gülünü qırır şərəfini itirən biri. Düşün ki, hər cür çətinliklə böyütdüyün ağacının budaqlarını qırır mənliksizin biri.
Bir neçə il keçir balaca Nərminin yandırılaraq öldürülməsindən. Qatil naməlum qaldı, yoxsa tapıldı? Bəlkə də çoxumuz maraqlanmadıq. Bəlkə də adını belə unutduq onun... Ya da, Əminədən bəhs edək bir az. Qızının gözləri önündə boğazı kəsilən Əminə. Son cümləsi "Mən ölmək istəmirəm" olan Əminə...
Sadəcə ölüm deyil ki, məhv edən gül baxçalarımızı. Qol-budağını qırırlar böyümək arzusundakı fidanlarımızın. Təhsildən yayındırılan, tez evləndirilən körpələr, şiddət görən qadınlar... Niyə bu qədər çabalayırıq ümidlərini qırmaq üçün körpələrin?
Hər gün yeni hekayələr yazılmağa başlayır dünyaya gələn hər körpəylə birlikdə. Və hər gün yenə hekayələr yarım qalır, canilərin əllərində. Baxdığımız, gördüyümüz, görmədiyimiz hər yerdə bir nəfəsə möhtac qalan qadınlar var. Niyə?
Minlərlə həyat var gözlər önündə yox olub gedən. Bir neçəsini xatırlayırıq sadəcə. O da bəlli-bəlirsiz bir xatirə şəklində...
Kimdir bu qadınlar? Axı nə üçün rahatca nəfəs almaq belə çox görülür bizlərə?
“Mən Şəbnəməm. Qatili öz sevdiyi, əllərini tutduğu adam olan Şəbnəm. Günahım “azad” olduğumu sandığım ölkədə insan olduğuna inandığım birini sevmək idi...”
“Mən Nərminəm. İtkin düşən, yanmış cəsədi tapılan və yenə də “qızın gözlərində çox bilmişlik var” deyilən o balaca Nərmin. Günahım məni ölümə sürükləyən şəxsə uşaq olduğumu, saf olduğumu bildirmək, mənlə oynamaq istədiyinə inanmaq idi.”
“Mən Elinayam. Günahım nədir, açığı mən də tam bilmirəm. Bəlkə də ailəmin günahlarının cəzasını ödədim mən. Bir də, deyəsən saçımdakı rəngləri sevmədilər. Amma niyə, bilmirəm, axı həyat rəngarəng gözəl idi.
“Mən Əminəyəm. Günahım Azadlıq istəməkdir. Azad yaşamağı, sevməyi, nəfəs almağı diləməkdir. Mənə verilən qısacıq həyatı yaşaya bilməyi arzu etməkdir. Mən ölmək istəmirdim. Övladım var idi, işim var idi, mənim həyatım var idi.”
Milyon illərdir xor görülürük. Milyon illərdir, yox sayılır, heç edilirik. Qız uşaqlarının diri-diri basdırıldığı vaxtlardan illər, əsrlər keçib, amma nə fayda? İllər də keçsə insanlar eyni. İnsanlar ölü, insanlıq ölü... Ruhlarımıza kir dolub. Alışırıq artıq televiziyalarda, sosial şəbəkələrdə gördüyümüz o iyrənc səhnələrə.
Deyəsən, problem elə alışmamızdadır. Bu iyrəncliklərin artışına göz yumuruq.
Bəs hara qədər?
Oyan,ey əhali. Oyan, ey xalq. Oyan artıq. Biz artıq yaşamaq istəyirik, ölmək istəmirik. Mənim nəfəs almağa, yaşamağa ehtiyacım var. Mən ölmək istəmirəm!
Dinlə məni. Mən qadınam. Ailədə sadəcə bir əlavə boşqab kimi görülən, nəsil davamında iştirak edə bilməyən qadın. Hər etdiyi, hər dediyi tənqid edilən, ”qız uşağısan” deyilərək geri plana atılan qadın.
Mən qadınam. Anayam mən. İnsanam ən başlıcası. Oxumaq istəyirəm. Dinləmək, rəqs etmək, mahnı oxumaq. Mən də sevə bilmək istəyirəm. Mən də azad olmaq istəyirəm. İstəyirəm küçədəki üzərimdə olan hər baxış çəkilsin göylərə. Azad olmaq qəlbimdə həbs saxlanılan göyərçindir sanki. Mən artıq rahat gülə bilmək istəyirəm. Sadəcə 8 martda yox, hər gün özəl olmaq istəyirəm. Öz istədiyim peşə ilə məşğul olmaq, öz seçimlərimi etmək istəyirəm. Mən oyuncaq deyiləm, amma oyun oynamaq istəyirəm. Uşağam hələ mən. Qəlbi, ruhu, hisləri olan insanam mən də. Mən yaşamaq istəyirəm. Mən ölmək istəmirəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.11.2023)
