Aysel Fikrət, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Adam onunla danışanda elə bil başqa nurlu bir aləmə düşür.
Bizi onunla şeirlər doğmalaşdırıb. Ta uşaqlıq illərindən sevdiyimiz və bənzəmək istədiyimiz film qəhrəmanlarına həyat verən Xalq Artisti Xalida Quliyeva. Onu ta uşaqlıqdan izlədiyim “Milli”( poçtalyon qız ) obrazı ilə tanıyırdım. İri mənalı gözlərində o qədər doğmalıq var idi ki, sözlə ifadəsi yoxdur.
Kiçik bir sirrimi də etiraf edib deyim ki, o, poçtalyon obrazını özüm üçün canlandırırdım. Onun oynadığı obrazlar o dövrün əsil Azərbaycan xanımını əks etdirir. O sevgi, o utancaqlıq, o ağrı, o qorxu, o əzab. Unudulmaz duyğularla Azərbaycan tamaşaçısının ürəyinə yol tapıb.
Xalq Artisti Xalida Quliyeva şeirlərimi bəyənib, ilk kitab təqdimatıma gəlmişdi. Onun gəlişi məni elə sevindirmişdi ki, ilk olaraq onun mənim kitab günümə gəlməsi, haqqımda dediyi xoş sözlər...
O gündən Əzizim ola bildi. Atam Fikrət Sadığın anım günündə etdiyi çıxışı isə unuda bilmirəm. Göz yaşları ilə atama "Günəş şair" demişdi. Bu onu bildirir ki, Xalida xanım kiçikdən böyüyə hər kəsi sevən bir sənətçidir. Büsbütün Azərbaycandır.
Onun düşüncəsi təkcə yeni yazmağa başlayan şairə və uzun ömür yaşamış ustada deyil, bütün Azərbaycan insanına olan sevgisidir. Və bu sevgi qarşılıqlıdır. Xalq da, tamaşaçılar da, sənətkarlar da, doğmalar da onu çox sevir. Bu sevgi onun daima gülən və narahat gözlərindən süzülür.
Xalq artisti Xalida Quliyeva bir insan kimi də örnək olacaq həyat yaşayıb. Azərbaycan xanımlarına, gənc aktrisalara örnək olacaq bir ömür. O ömür boyu Azərbaycan adət-ənənələrinə sadiq olub. Heç bir zaman ruhunu oxşamayan və millətinə, xalqına uyğun olmayan bayağı rollar ifa etməyib. Onun hər obrazı doğma və bizimkidir. Hər jesti ədəb, əxlaq göstəricisidir. Bu bacarıq və xislət onu Azərbaycanın mədəniyyət və incəsənət dünyasında dəyərli və önəmli simalardan biri edib. Müsabiqələrinin birində onun bu həyat üçün qarşısına qoyduğu öhdəlikləri olduğunu deyir. Deyir: “Bilirdim ki, oxumaq lazımdır, oxuyurdum. Evdə atama, qardaş bacılarıma baxmaq vacibdir, lazımdır, baxırdım. Ali təhsil də, ailə həyatı da gərəklidir deyə edirdim”.
Fədakar Xalida xanım eyni zamanda yalnız səhnədə azad və xoşbəxt olduğunu vurğulayır. Bəli, onun bu cür fədakar düşüncəsi heç cavabsız qalmır. Sevilən həyat yoldaşı, gözəl ana, gözəl nənə, dost, aktrisa olmağını ona bəxş olunub.
Onun aurası və düşüncəsi düşdüyü ortamı gözəlləşdirir, işıqlı edir.
Onun oynadığı obrazın tam mənada qavranması, o obraza təbii öz ruhunda həyat verməyi gözəlliyin özüdür. Onun oynadığı gənc xanım obrazları əsl Azərbaycanlı qadınının abır-ismətini, sadəliyini önə çıxarır.
Bəli, Xalida Quliyeva xalqını, vətənini çox sevən bir sənətkardır. O, milli kinomuzun mənafeyini, gələcəyini düşünən, mədəniyyət və incəsənət aləmində baş verən bütün yeniliklərə münasibət bildirən, gəncləri izləyən, onların rifahını düşünən. İncəsənətimizə, mədəniyyətimizə laqeyd olmayan, gündəmi yenilikləri izləyən bir sənətçidir.
Bu yaxınlarda onun çəkildiyi son filmə baxanda düşündüm ki, illərdir bəlkə də biz bu təbii gözəllikdən kənar düşmüşük. Sənətkarların qədrini bilməliyik, onlar çox azdır. Xalida Quliyevanın Azərbaycan kinosunda yaratdığı "Xoşbəxtlik qayğıları" filmində Xalida obrazı mənim gənclik illərimin idealı idi. İnana bilməzdim ki, bu cür əlçatmaz baxdığım aktrisa bu qədər yaxınımda olacaq.
Bəlkə də heç kimin münasibət bildirmədiyi bir məqamda, aktrisa Xalida Quliyevanın aktyorluq məharətinin böyüklüyünü vurğulamaq, dilə gətirmək istəyirəm. Sevimli operator və rejissorum Rasim Ocaqovun çəkdiyo Rüstəm İbrahimbəyovun ssenarisini yazdığı "Bağlı qapı arxasında" filmində oynadığı zülmə düçar olan qadın obrazı. Bu, bir çox qadınların həyatından keçən qəddarlıq və acizliyin, nadanlıq və düşüncənin simvolu kimi oynanılan bir rol idi.
Mən o filmə baxanda uşaq idim. Bir kəlmə söz demədən bu qədər zülmü və bu zülmdən azad olmağı gözləri ilə, ürkək baxışları ilə tamaşaçıya necə çatdırmağın böyüklüyünü hiss etmişdim. Bu rol bəlkə də neçə çarəsiz qadına ümid verib,neçə öz qadınına zülm edən nadanı qəflətdən oyadlb.Mənim ürəyimdə Xalida Quliyevanın oynadığı bir-birindən maraqlı obrazları içində bu obrazın öz yolu, öz yeri var.
Baxış və bədən dili ilə çəkilmiş əzabı bu cür bildirmək hər aktrisaya xas olan cəhət deyil.
Sənətkarların qədrini bilməliyik, onlar çox azdır. Çox təəssüf ki, qəddar bir zamana gəlib çıxmışıq. Bu məni bir yazıçı kimi qorxudur. Belə gedərsə, dünya üzündə mərhəmətin, saflığın kökü kəsiləcək. Nə qədər gec deyil, bu gərəkli hisslərimizi qoruyaq. Bir-birinə xoş söz deməyi, sevməyi unutmayaq.
Xalıda Quliyeva sizi çox sevirəm !!!!.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2025)
