İstanbulun ən baxımlı və nadir muzeyləri Featured

 

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

“Yüz eşitməkdənsə bir görmək yaxşıdır” - bu məsəlin ən gözəl isbatı şəhərlər şəhəri İstanbuldadır, oranı gedib görməmək sadəcə qəbahətdir. 

Mən bu şəhərdə dəfələrlə olmuşam, onu doyunca gəzmişəm. Təbii ki, şəhərin gözəl

arxitektura abidələri, körfəz füsünkarlığı bir yana, onun muzeyləri də bir ayrı gözəllikdir. 

Milli sərvətin nadir qoruyucusu rolunda çıxış edən muzeylərin rolu əvəzedilməzdir. Muzeylər ümumbəşəri dəyərlərə qoşularaq öz xalqının tarixi irsinə marağı təmin edir. Qardaş Türkiyə də tarixiliyi və muzeylərinin zənginliyi ilə diqqət çəkir. 

 

Türkiyənin səs-küylü meqapolisi olan İstanbul yalnız sosial həyatı ilə deyil, həm də tarixi yerləri, muzeyləri ilə turistlərin marağını cəlb edir. Bu muzeylərdən “İstanbul Modern”, İstanbul Arxeologiya Muzeyləri, Pera Muzeyi, Sakıp Sabancı Muzeyi və İstanbul Rəsm və Heykəltəraşlıq Muzeyinin adlarını çəkmək mümkündür. 

Şəhərin “İstanbul Modern” adlı incəsənət muzeyi Boğaziçi sahilində yerləşir. Tanınmış memar Renzo Pianonun layihəsi əsasında inşa edilən muzeyin yeni binası da boğazın Qızıl Buynuzla qovuşduğu Karaköydə yerləşir. “İstanbul Modern” muzeyində beynəlxalq və yerli sənətçilərin əsərləri nümayiş etdirilir. Muzey, həmçinin dünya miqyasında müasir incəsənət sərgilərinə ev sahibliyi edir. 

Topqapı Sarayı ərazisində yerləşən İstanbul Arxeologiya Muzeyləri qoruduqları əsərlərlə dünyanın ən zəngin arxeologiya muzeylərindən hesab olunurlar. “Arxeologiya Muzeyi”, “Qədim Şərq Əsərləri Muzeyi” və “Çinili Köşk Muzeyi” olmaqla üç əsas bölmədən ibarət kompleksdə Osmanlı İmperiyası sərhədləri daxilində sivilizasiyalara aid bir milyondan çox əsər var. Kompleksin əsas binası olan Arxeologiya Muzeyi dünyada əsasən muzey kimi tikilmiş nadir tikililərdən biridir. Bu gözəl muzeydə Arxaik dövrdən Roma dövrünün sonuna qədər Didim-Milet müqəddəs yolunun Branxit heykəlləri, Kore və Kouros (gənc qız və oğlan) heykəlləri, Halikarnas məqbərəsinin Aslan heykəli, Afrodita Başçısı Məşhur Pergamon Zevs qurbangahından Böyük İskəndərin portreti, Roma dövrünün üç böyük mərmər şəhəri Afrodisias, Efes və Miletdə kəşf edilən heykəltaraşlıq əsərləri saxlanılır. 

Muzeydə 19-cu əsrdə muzeyin banisi və muzeyin ilk direktoru Osman Həmdi bəyin apardığı qazıntılar zamanı ortaya çıxan çoxlu əsərlər də var. Bunlardan biri də Osman Həmdi bəyin 1887-1888-ci illər arasında apardığı qazıntılar zamanı Sayda Kral Nekropolunda üzə çıxarılan dünyaca məşhur İsgəndər Lahitdir. Gülhane parkına baxan bu füsunkar muzeyin rahat kafesində dincələrək zəriflikdən həzz almaq mümkündür. Bina İstanbulun neoklassik memarlığının ən gözəl və möhtəşəm nümunələrindən biridir.

Suna və İnan Kraç Vəqfi tərəfindən qurulan Pera Muzeyi İstanbulun mərkəzində, Təpəbaşında, İstiqlal küçəsinin düz yanında yerləşir. Memar Achille Manoussos tərəfindən inşa edilən Bristol otelinin binasından sonralar muzey kimi istifadə olunub. Pera Muzeyinin “Şərqşünas Rəsm” kolleksiyasında 17-19-cu əsrlərdə Osmanlı idarəçiliyindən ilhamlanan rəsmlər olduğu halda, “Anadolu Çəki və Ölçüləri” kolleksiyasında Anadolunun müxtəlif sivilizasiyalarına aid 10 mindən çox əsər var. 

Boğazın ən qədim yaşayış məntəqələrindən biri olan Əmirqanda yerləşən Sakıp Sabancı Muzeyinin əsas binası 1925-ci ildə italyan memar Edoardo De Nari tərəfindən tikilib. “Atlı malikanəsi” kimi tanınan malikanə 2002-ci ildən muzey və mədəniyyət-incəsənət mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir. 

Türkiyənin ilk plastik sənət muzeyi olan İstanbul Rəsm və Heykəltaraşlıq Muzeyi Osmanlı İmperiyasının tarixini özündə əks etdirir. Muzeyin kolleksiyasında 10 min 497 rəsm, 719 heykəl, 257 keramika, 182 xəttatlıq, 10 ikona saxlanılır. 

Hələ nə qədər də muzey-butiklər var, adları bura belə sığmaz. 

Sadəcə, gedin, görün!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.08.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.