Milli Kitabxanada Nizami Gəncəviyə aid nadir əlyazmaların elektron və çap nüsxələri təqdim edildi

Anonsunu verdiyimiz böyük hadisə nəhayət ki, baş tutdu. Yanvarın 10-da Milli Kitabxanada böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin qəzəllərinin yer aldığı ilk əlyazma olduğu ehtimal edilən “Şeirlər məcmuəsi”nin (Tehran, 1295-ci il) əldə olunmuş digital variantının və kitabxananın fondu üçün nəşr olunan nüsxəsinin, habelə tərtibat baxımından unikal hesab olunan Nizaminin “Xosrov və Şirin” poemasının və digər əlyazmalarının (cəmi 156 əlyazma) təqdimatı keçirildi. Tədbirin təşkilatçıları  Mədəniyyət Nazirliyi və Milli Kitabxana idi.

Zaman-zaman Azərbaycanın yetişdirdiyi ən böyük tarixi şəxsiyyətlərdən olan Nizami Gəncəviyə farslar sahib çıxmaq istədilər, onun əlyazmaları Vatikan, Drezden kitabxanalarında dustaqlıq həyatı sürdü, onun ana vətəni Gəncənin qapıları belə gürcülərin Gelati monastrında əsir saxlanıldı.  Çox şükür ki, müstəqillik qazanandan sonra Azərbaycan öz dahi oğluna sahib çıxmağa çalışır və bu işdə Azərbaycan dövləti, hökuməti, Heydər Əliyev Fondu təxirəsalınmaz işlər həyata keçirir. 

Sözügedən tədbir də bu aspektdə görülən işlərin bariz nümunəsidir. 

Tədbiri Milli Kitabxananın direktoru, professor Kərim Tahirov açaraq Nizami Gəncəvinin Azərbaycan ədəbiyyatındakı rolundan, ötən tarixi dövr ərzində onun əlyazmalarının, həmçinin xalqımızın milli sərvətlərinin xarici ölkələrə aparılmasından, həmin əlyazmaların dünyanın ən məşhur kitabxana və muzeylərində nümayiş olunmasından, kitabxananın Mədəniyyət Nazirliyi və Heydər Əliyev Fondu ilə birgə həyata keçirdiyi “Milli-mənəvi dəyərlərimizin Vətənə qayıdışı” layihəsindən, bu layihə çərçivəsində dünyanın ən zəngin kitabxanalarında mühafizə olunan Azərbaycan klassiklərinin əlyazmalarının digital nüsxələrinin Milli Kitabxanaya gətirilməsindən bəhs etdi. 

Natiq bildirdi ki, 2021-ci ilin Prezident İlham Əliyevin “Nizami Gəncəvi İli” elan etməsi ilə əlaqədar dahi şairin 156 nadir əlyazmasının digital (elektron) nüsxələrinin Milli Kitabxanaya gətirilməsi təmin olunub və bu iş gələcəkdə də davam etdiriləcək. 

O, eyni zamanda, AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutu ilə birgə müştərək komissiyanın yaradılması layihəsindən, bu layihə əsasında yeni əlyazmaların araşdırılaraq üzə çıxarılması və məxsusi formada nəşr olunmasından bəhs etdi. Diqqətə çatdırdı ki, son bir il ərzində araşdırma nəticəsində əldə edilən əlyazmaların arasında dahi Nizaminin şeirlərinin də yer aldığı 1295-ci ildə köçürülən – böyük şairin ən qədim əlyazması olduğu ehtimal edilən nüsxənin olduğu və 1312-ci ildə köçürülmüş ən qədim “Xəmsə” əlyazması da aşkar olunub. 

Həmçinin bildirdi ki, bu qiymətli əlyazmaların 30 nüsxəsi hər biri 1 nüsxə olmaqla nəfis şəkildə çap olunaraq Milli Kitabxananın “Nadir kitablar fondu”na daxil edilib.

Sonra akademik, Əlyazmalar İnstitutunun baş direktoru Teymur Kərimli, Yazıçılar Birliyinin katibi İlqar Fəhmi, AMEA-nın Ədəbiyyat İnstitutunun Qədim əlyazmaları şöbəsinin müdiri professor İmamverdi Həmidov, Ədəbiyyat İnstitutunun elmi katibi Aygün Bağırova, Əlyazmalar İnstitutunun elmi katibi, dosent Əzizağa Nəcəfov çıxış edərək Nizami yaradıcılığından, onun Azərbaycan ədəbiyyatında tutduğu mövqedən, təqdim olunan əlyazmaların ədəbiyyatşünaslar üçün böyük əhəmiyyətindən, Milli Kitabxananın bu istiqamətdə həyata keçirdiyi çox böyük işlərdən bəhs etdilər. Bütün mütəxəssislər bu günədək Azərbaycan elminə məlum olmayan qədim əlyazmalarımızın aşkar olunaraq mütəxəssislərə təqdim etdiyinə görə Milli Kitabxanaya öz təşəkkürlərini bildirdilər. 

Sonda iştirakçılar Milli Kitabxananın fondu üçün nəşr edilən Nizami əlyazmalarının sərgisi ilə tanış oldular. 

Tədbir zamanı “Nizami Gəncəvinin əlyazmaları dünya kitabxanalarında” adlı Elektron məlumat bazası da iştirakçılara təqdim olundu. 

Tezliklə dahi şairimizin nadir əlyazmalarının orijinal nüsxələrinin də Vətənimizlə və şairin ruhuyla qovuşması ümidi ilə. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.01.2023)