Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

-Zəhmət olmasa azərbaycanlı oxuculara özünüz haqqında məlumat verərdiniz,  

Umut bəy.

-Umut Meriç Berberoğlu. 14 sentyabr 2000-ci ildə Hatay vilayətinin İskenderun rayonunda anadan olmuşam. 2007-ci ildə Namık Kamal İbtidai məktəbində oxumağa başladım. 2008-ci ildə orta məktəbdə oxuyarkən esse yazmağa və məktəb jurnalı üçün yazmağa başladım. 2015-ci ildə jurnalda məqaləm dərc olunub. 2019-cu ildə “Rotary Peşə və Texniki Anadolu Liseyi”ndə oxuyarkən “İskenderun” qəzetində köşə yazısı yazmağa başladım. 19 may 2019-cu ildə “İşgal Altında Çırpınan Şehir: İstanbul” adlı romanımı yazmağa başladım. 2020-ci ildə Osmaniye Qorqud Ata Universitetinin Tarix fakültəsinə qəbul oldum. Həmin il “Sarı Zeybəklər” qəzetinin mədəniyyət müdiri oldum və köşə yazısı yazmağa başladım. 2021-ci ildə İzmir Bakırçay Universitetinin Tarix fakültəsinə keçdim. Elə həmin il “İşgal Altında Çırpınan Şehir: İstanbul” adlı romanım işıq üzü gördü. Hal-hazırda “Nvarneyok” və “Dəniz Kartalı” qəzetində köşə yazıları yazmağa davam edirəm, Kanal “Ses Tv”-də Tarix və sənət proqramının moderatoruyam, Tələbə Koçluğu Təhsil Məsləhətçiliyi sertifikatım var. Eyni zamanda ssenari yazmağa başlamışam. 

-Ədəbiyyata marağınız necə yarandı? Bu haqda fikirlərinizi bilmək çox maraqlı olardı.

-Anam təqaüdçü Türk dili və ədəbiyyatı müəllimidir. Ədəbiyyata marağım uşaqlıqdan başlayıb. Anamın qalın kitablarını götürüb oradan ədəbiyyatla bağlı məlumat alırdım. Sonralar anam kitablar almağa başladı. Uşaqlıq və yeniyetməlik illərim çoxlu kitab oxumaqla keçdiyindən ədəbiyyata marağım bu gün də davam edir.

-Dünya ədəbiyyatından hansı yazıçıları və əsərləri bəyənirsiniz?

-Mən ümumiyyətlə türk ədəbiyyatını izləyirəm, amma daha çox dünya ədəbiyyatından klassikləri oxumuşam. Tolstoy, Dostoyevski və Şekspir izlədiyim və zövqlə oxuduğum müəlliflərdir. Xüsusən də Tolstoyun "İnsan nə ilə yaşayır?" kitabını böyük sevgiylə oxumaq və nəzərdən keçirmək şansım oldu.

-Yazarkən hər hansı bir rutininiz varmı?

-Mən köşə yazılarımı, romanlarımı ümumiyyətlə tarixi miqyasda yazıram, diqqətim Türkiyə Cümhuriyyəti Dövləti və Mustafa Kamal Paşa üzərindədir. İlk növbədə yazacağım mövzunu müəyyənləşdirirəm, o mövzuda kitablar oxuyuram, əgər varsa, bu mövzuda məqalələrə baxıram və sonra yazmağa başlayıram. Yazarkən motivəedici musiqi dinləməyi xoşlayıram.

-“İşgal Altında Çırpınan Şehir: İstanbul” romanınız haqqında qısa da olsa məlumat verə bilərsinizmi? 

-“İşgal Altında Çırpınan Şehir: İstanbul” romanımda 1918-ci il noyabrın 13-də İstanbulun faktiki işğalını, 1920-ci il martın 16-da isə rəsmi işğalını qələmə aldım. Kitabımda uydurma və real personajlar olsa da, uydurma hadisələri və dialoqları da daxil etdim. Kitabım ümumiyyətlə zaman istiqamətli deyil, hadisə istiqamətlidir. Onu biblioqrafiya əsasında və reallıqdan tamamilə qopmadan yazdım.

-Türkiyədəki hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi?

-Hər bir yazıçı kimi, ölkəmizdə kitab oxumağın bugünkü vəziyyəti məni də qane etmir. Xüsusilə Minillik dövründə texnologiyanın inkişafı ilə telefonla daha çox vaxt keçirməyimiz və ya daha çox televizora baxmağımız qaçılmaz bir həqiqətdir. Xüsusən də bu gün kitab oxuma nisbəti azalıb. Bunun səbəbi texnologiyanın günbəgün irəliləməsi və izlənilməsidir. Təbii ki, texnologiyanın bu cür inkişafı ölkənin xeyrinə olub, amma bu dəfə kitablar arxa planda qalıb. İnsanlar özlərini kitab qoxusundan məhrum etməkdədirlər. Səyyar kitabxanalar və mütaliə platformaları internetə keçdikcə kitab satışı və oxuma nisbətləri  buna görə azalıb. Təbii ki, insanlar kitab oxuma vaxtını İnstaqram bildirişlərinə uyğun tənzimləməli oldular ki, bu da oxuma nisbətinin həyəcanverici dərəcədə aşağı düşməsinə səbəb oldu.

-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi?

-Azərbaycan Ədəbiyyatına nəzər saldıqda, Füzuli və Nəsimi ilə bir müddət maraqlandım və dəyərli əsərlərini öyrənmək şansı qazandım.  Xüsusilə Füzulinin “Su kasidesi” və “Leyli və Məcnun” əsərini oxuduğumu xatırlayıram.

-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Gələcəkdə ölkəmiz adına daha çox çalışmaq, Atatürkü və Türkiyə Cümhuriyyətini daha yaxşı izah edə biləcək əsərlər yazmaq istəyirəm. Öz sahəm üzrə yaxşı akademik olmaq və Cümhuriyyət tarixi kafedrasında işləmək istəyirəm.

-Ənənəvi kitablara və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz?

-Mən ümumiyyətlə çap mənbələrini çox sevirəm. İndi kitab bahalı olduğuna  görə elektron kitab oxumaq həddinə gəlib çatmışıq, amma yenə də ikinci əl kitab satanlardan və ya internetdən kitab sifariş edib bu şəkildə oxumağı xoşlayıram. Artıq yazdığım kitab internetdə satışda olduğu üçün onu yoxlayarkən istər-istəməz başqa kitablara baxıram və kitab almaq üçün bəhanə tapıram və təbii ki, kitabı qoxulamaqla oxuyuram.

- Bir  gənc yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?

-Yazmaqdan qorxmayın. Əvvəlcə kiçik sadə mətnlər yazın. Gündəlik tutun və həyatınızda baş verənləri yazın. Sonra esse yazmağa başlayın, bunu etməkdən qorxmayın. Roman yazmaq üçün ilk növbədə çox oxumaq, təkcə kitablar deyil, həm də jurnallar, qəzetlər oxumaq lazımdır. Qoy yazı sizdən qorxsun, kağızı atmaqdan belə çəkinməyin. Həmişə bir şey yazın və ya nəsə yazmaq üçün ideyalar irəli sürün. Siz Qurtuluş Savaşı illərində döyüş meydanlarında əsərlər vermiş əcdadların nəvələrisiniz, bu şüurla yazmağa başlayın.

-Dəyərli zamanınızdan vaxt edərək  fikirlərinizi bizimlə bölüşdüyünüz üçün minnətdaram Umut bəy, sizə həyat və yaradıcılıqda uğurlar arzulayıram.

 -Mən də sizə və bütün yaradıcı heyətə təşəkkür edirəm, Habil bəy.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.11.2023)