İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
1937-ci il idi. Səməd Vurğun qəddar Stalin repressiyasına tuş gəlmək təhlükəsi ilə yaşayırdı, çamadanını hazlr qoymuşdu ki, enkevede deyilən qəddar qurumun dəmir üzlü qeyri-insanları gəlib onu aparacaqlar. Ziyalılarımızı gecəylə gəlib sorğu-sualsız aparır, iki erməni və bir rusdan ibarət üçlük onlara səyyar qaydada ölüm hökmü çıxarırdı.
Həmin o 37-ci ildə Səməd Vurğunun tək bir sevincli günü oldu. Dünyaya qızı gələn gün. Adını Aybəniz qoydu.
Onda da sentyabrın 9-u idi. Beləliklə, bu gün Aybəniz Vəkilovanın anadan olmasının 88-ci ildönümüdür.
Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi Aybəniz Vəkilova 1937-ci il sentyabrın 9-da Bakıda anadan olub. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası nəzdindəki 10 illik musiqi məktəbində oxuyub (sonra 132 saylı məktəbə dəyişilib), 1954-cü ildə oranı bitirib. Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil alıb, "Azərbaycan dili və ədəbiyyatı" ixtisası üzrə bitirib.
Nizamiadına ƏdəbiyyatMuzeyində kiçikelmiişçivəzifəsində çalışıb. 1975-ci ilin oktyabr ayında Səməd Vurğunun ev-muzeyi açılan vaxtdan burada baş mühafiz olub. O, 2006–2009-cu illərdə Səməd Vurğunun ev-muzeyinin direktoru vəzifəsində çalışıb.
Beynəlxalq Muzeylər Şurasının üzvü kimi Amerika, Norveç və İspaniyada konfranslarda iştirak edib. Səməd Vurğunun yubileyləri münasibətilə 1966, 1976 və 1986-cı illərdə nəşr edilmiş kitablarının tərtibçisi, 1976-cı ildə çəkilmiş "Səməd Vurğun" sənədli filminin elmi məsləhətçisi olub.
1994-cü ildə təsis etdiyi "Səməd Vurğun Fondu"nun prezidenti olub.
Fond tərəfindən muzeyin fəaliyyətinə həsr olunmuş "Vurğun ocağı-25" adlı albom və "Sözləri Səməd Vurğunundur" adlı mahnı diski yaradılıb, internetdə şairin həyat və yaradıcılığına və muzeyin fəaliyyətinə həsr olunmuş sayt açılıb (www.samedvurgun.com).
Şairin 90 illik yubileyi ilə əlaqədar çap edilmiş Ş. Nəzirlinin "Vurğun ömrü məktublarda" kitabının və A. Bayramovun "Vurğun ocağı" kitabının elmi məsləhətçisi və rəyçisi olub. 2003-cü ildə çap edilən İ. Umudlunun "Vəkiloğulları" kitabının da elmi məsləhətçisi olub.
SSRİ Mədəniyyət Nazirliyinin və Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin mükafat və fəxri fərmanları ilə təltif olunub. 1986-cı ildə SSRİ Ali Sovetinin fərmanı ilə "Şərəf nişanı" ordeninə layiq görülüb.
Aybəniz Vəkilovanın muzey fəaliyyəti ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən də qiymətləndirilib, 1997-ci ildə anadan olmağının 60 illiyi münasibətilə ona təbrik məktubu göndərib.
2002-ci ildə "Əməkdar mədəniyyət işçisi" adına, 2003-cü ildə isə "Prezident təqaüdü"nə layiq görülüb.
2007-ci ildə Türk xalqları mədəniyyətinin inkişafına göstərdiyi xidmətlərinə görə Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının fəxri professoru adını qazanıb.
Aybəniz Vəkilova 2009-cu il iyun ayının 13-də, ömrünün 71-ci baharında həyata gözlərini qapayıb.
Allah rəhmət eləsin.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(09.09.2025)
