“Ədəbiyyat və incəsənət”in poçtundakı növbəti məktubun müəllifi İlahə Allahverdiyevadır. O, 2 gün öncə 102 illiyini qeyd etdiyimiz Ümummilli lider Heydər Əliyev barədə yazıb.
Hər bir xalqın taleyində bəzən elə bir şəxsiyyət doğulur ki, o, yalnız bir dövrün deyil, bütöv bir millətin zamanlar boyunca sönməyəcək ümidinə, dirənişinə və ruhuna çevrilir. Azərbaycan üçün bu şəxsiyyət Heydər Əliyev idi – Naxçıvan torpağında doğulmuş, uşaqkən dağların səssizliyindən, çayın axarından, kənd məktəblərinin tozlu siniflərindən öyrənən, həyatın sərt üzünə erkən yaşlarda bələd olan bir övlad.
O, zamanla bəşəri liderliyə gedən yolun ilk cığırlarını elə bu torpaqlarda çəkdi. Onun uşaqlıq illəri hər səhər günəşin ilk şüasıyla kitab vərəqlərində axtardığı həqiqətlərlə, anasının öyrətdiyi əxlaq dərsləri və atasının zəhmətə olan sevgisi ilə yoğrulmuşdu. Uşaq Heydər ədalətsizliyə qarşı ilk etirazını məktəb həyətində etdiyi bir kiçik haqsızlığa susmayaraq göstərmişdi – bu, sonralar millətin səsinə çevriləcək iradənin ilk titrəyişləri idi.
Zaman keçdi, vətənin göylərinə qaranlıq çökməyə başladı. Sovet imperiyası öz diqtəsini daha da sərtləşdirir, milli ruhu sükuta məhkum etmək istəyirdi. Məhz bu qaranlıqda Heydər Əliyev qəhrəman bir aydınlıq kimi parladı. Ulu Öndərin Sovet rəhbərliyində tutduğu vəzifələr, bir azərbaycanlının imperiya daxilində bu cür yüksək məqama qalxması, təkcə şəxsi uğur yox, milli iradənin təntənəsi idi. Amma bu yüksəlişdən daha qiymətli olan, onun hər addımda Azərbaycan xalqının maraqlarını uca tutması, kimliyimizi qoruyaraq inkişaf etdirməsi idi. Heydər Əliyevin Moskvadakı çıxışları, o dövrdə risk hesab edilən təşəbbüsləri, Azərbaycanın iqtisadi, mədəni və siyasi müstəvisini qorumaq uğrunda apardığı mübarizəsi bir xalq üçün nəfəs, sabah üçün ümidi idi.
1990-cı illərin əvvəlləri. Dağılmış imperiyanın külləri altında can verən bir respublika – Azərbaycan. Qarabağda alovlanan müharibə, paytaxtda küçələrdə dolaşan qorxu, iqtisadiyyatda çöküş, cəmiyyətdə ümidsizlik hökm sürürdü. Məhz bu vaxt, xalqın ruhu təlatümdəykən, yaddaşların dərinliyindən bir ad səsləndi: Heydər Əliyev. O, yenidən səhnəyə döndü, amma bu dəfə təkcə siyasi lider kimi deyil, bir xilaskar kimi. Xalqın tələbi ilə hakimiyyətə qayıtdı – ümidin təcəssümünə çevrildi. Və o gündən etibarən Azərbaycan adlı gəmi, onun uzaqgörən kapitanlığı ilə tufanlı sulardan sabitlik limanına doğru hərəkətə başladı.
Heydər Əliyev ölkədə dağılmış iqtisadi sistemi bərpa etmək üçün ilk olaraq sabitliyi təmin etdi. Siyasi ziddiyyətləri yumşaldaraq, müxtəlif güclər arasında tarazlıq yaratdı. Onun diplomatik məharəti, xalqla olan səmimi ünsiyyəti və çevik qərarları ölkəni vətəndaş müharibəsi təhlükəsindən xilas etdi. Ulu öndər yalnız böhrana reaksiya verən bir lider deyildi – o, gələcəyi qurmaq üçün hər addımı diqqətlə hesablayan uzaqgörən bir strateq idi.
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri kimi qlobal layihələr isə bu strateji baxışın bəhrəsi idi. Bu layihə ilə Azərbaycan regionda enerji siyasətinin mərkəzinə çevrildi. Neft sərvətini sadəcə iqtisadi rəqəmlərə yox, gələcək nəsillərin rifahına yönəltmək onun əsas amalı idi. “Səhraya səpilən həyat toxumları” kimi, bu layihə də Azərbaycanın çiçəklənən sabahına su səpdi. İqtisadiyyat inkişaf etdikcə, xalqın rifahı artdı, iş yerləri açıldı, yeni fabrik və müəssisələr tikildi. Amma Heydər Əliyevin baxışında inkişaf təkcə maddi deyil, mənəvi tərəqqi də demək idi.
Onun mədəniyyətə, ədəbiyyata və incəsənətə göstərdiyi qayğı milli ruhun təcəssümü idi. Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi möhkəmləndirilməsi, milli ədəbiyyatın qorunması, musiqimizin və incəsənətimizin dünyaya tanıdılması üçün atdığı addımlar xalqın ruhuna verilən can kimi idi. O, keçmişin zəngin irsini gələcək nəsillərə çatdırmaq üçün muzeylər, abidələr, elmi mərkəzlər yaratdı. Tarixə olan bu dərin hörmət Heydər Əliyevin gələcəyi məhz bu keçmişin üzərində qurmaq istəyindən doğurdu. “Milli ruhun memarı” kimi, o, həm keçmişə körpü saldı, həm sabaha yol çəkdi.
Və bu yolda ən dərin yara Qarabağ idi. Yaralı torpağın fəryadı onun qəlbində daim yaşayan bir ağrıya çevrilmişdi. “Qarabağsız Azərbaycan, ürəksiz bədən deməkdir” – bu sözlər onun təkcə siyasi yox, mənəvi inancının da göstəricisi idi. Dahi lider diplomatik yollarla mübarizə aparır, beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycanın haqq səsini çatdırırdı. O, münaqişənin həllində beynəlxalq hüququn və danışıqların gücünə inanır, amma eyni zamanda ordu quruculuğuna da xüsusi diqqət yetirirdi. Unudulmaz liderin gənc zabitlərin yetişdirilməsi, hərbi məktəblərin açılması, silahlı qüvvələrin gücləndirilməsi istiqamətində yürütdüyü siyasət bu gün qazandığımız zəfərin təməl daşları oldu.
Heydər Əliyev, zamanın sınağından çıxmış bir iradə abidəsi kimi xalqının taleyində silinməz iz qoydu. Onun vəfatı hər bir azərbaycanlını kədərə bogsada xatirəsi zamanın axışına meydan oxudu. Abidələr, muzeylər, onun adına salınan yollar, parklar bu sevginin zahiri təcəssümü idi. Əsl xatirəsi isə xalqın qəlbində yaşayır– “Ruhumuzda əbədi bahar” kimi.
Onun qoyduğu təməllər üzərində qurulan müasir Azərbaycan, bu gün də Ulu Öndərin ideyalarının işığında irəliləyir.Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi kursunu uğurla davam etdirən, qətiyyəti və uzaqgörənliyi ilə Vətən müharibəsində tarixi zəfərə imza atan İlham Əliyev atasının siyasətini davam etdirərək xalqla hakimiyyət arasında qurduğu etimad körpüsünü qoruyur. Heydər Əliyevin izləri bu günün hər addımında, sabahın hər ümidində hiss olunur.
Heydər Əliyev bir addan, bir liderlik tarixindən ibarət deyildi. O, Azərbaycan adlı dastanın ölməz qəhrəmanı idi. Hər sətiri əməklə, zəka ilə, vətən sevgisi ilə yazılmış bir həyat hekayəsidir onun həyatı. Və bu hekayə hələ də yazılmaqda davam edir – hər ürəkdə, hər yaddaşda, hər zirvədə...
Çünki o, zirvələrin fəthində qalan əbədi izdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.05.2025)
