Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türklərin tarixi və mədəniyyəti zəngin və maraqlı faktlarla doludur. Budur, türklər haqqında bəzi maraqlı məlumatlar:

 1.Türk adının mənası

 “Türk” sözü qədim türk dilində “güclü” və ya “qüvvətli” mənasını verir. Bu ad ilk dəfə Göytürk Yazılarında qeyd olunmuşdur.

 2.Dünyanın ilk atlı ordusu

 Türklər dünyanın ilk atlı ordusunu qurmuşlar. Xüsusilə Hunlar və Göytürklər atlı döyüş taktikaları ilə məhşur olmuş və bu üsul sonralar başqa xalqlar tərəfindən də mənimsənilmişdir.

 3.Qədim Türk yazısı

 Orxon-Yenisey Yazıları dünyada ilk türk yazılı abidələri hesab olunur. Bu yazılar 8-ci əsrə aid olub, Göytürk Kağanlığının hakimiyyəti dövründə yazılmışdır.

4.Dövlət idarəçiliyi və demokratik elementlər

 Qədim türk dövlətlərində xaqan xalq məclisi olan “Kurultay” ilə məsləhətləşərək qərarlar verirdi. Bu, dövrünün demokratik idarəetmə formalarından biri kimi qəbul edilir.

 5.Qədim Türk təqvimi

 Türklər özlərinə məxsus 12 illik dövrü olan təqvimdən istifadə etmişlər. Hər il bir heyvan adı ilə adlandırılmışdır (məsələn, İt ili, Əjdaha ili).

 6.Qadınların yüksək statusu

 Qədim türklərdə qadınlar yüksək statusa malik idi. “Xatun” adlanan hökmdar xanımları dövlət işlərində söz sahibi olurdular və bəzən elçiləri qəbul etmək səlahiyyətinə də malik idilər.

 7.Qəhrəmanlıq dastanları

 Türklərin zəngin ədəbiyyatı qəhrəmanlıq dastanları ilə doludur. “Oğuz Kağan Dastanı”, “Alp Ər Tonqa” və “Dədə Qorqud Kitabı” qədim türk mədəniyyətinin ən qiymətli nümunələrindəndir.

 8.Şamanizm və inanc sistemi

 İslamdan əvvəl türklər Şamanizmə inanırdılar. Onlar Göy Tanrıya (Tengri) ibadət edir və təbiət qüvvələrinə hörmət edirdilər. Şamanlar (kamlar) isə dini ayinləri idarə edirdilər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.02.2025)