İlkin Vəliyev, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu həyatda bir-birinə çox oxşayan şeylər hamısı eyni deyil. Hər şey bir-birindən müəyyən üstünlüyü ilə fərqlənir. Ancaq insanlar bəzən bir-birinə çox oxşayıb, yerlə göy qədər fərqi olan şeyləri eyni görür və qəbul edirlər. Bu düzgün bir şey deyil. Çünki hər şeyin bir adı var! Məsələn, ayrılıqla tərk edilməyin fərqi olduğu kimi. Bir tərəfdən baxsaq görərik ki, bu iki şeyin oxşarlıqları çoxdu. İkisi də bir insanın yerinin boşalması ilə nəticələnir. Düzdür, razıyam bununla. Sonunda bir insanın gedişiylə bu nəticələnir. Ancaq əmin olun ki, bunların oxşarlığından çox, fərqi daha böyükdür.
Məsələn belə izah edim:
Ayrılıq iki insanın bir-birindən soyumağı ilə də başlaya bilər, iki insanın qarşılıqlı razılaşması ilə də başlaya bilər. Bunun səbəbi və növləri çoxdur. Çünki hər kəsdə eyni ola bilməz. Hərə hansısa bir səbəbə görə yaşayır bu hadisəni. Mən bu hadisələrin yaşanmasının əleyhinəyəm. Ancaq neyləyək, dünya bir yana yığılıb narazı olsa nə dəyişəcək ki? Heç nə! Ancaq mövzumuz ayrılığın acı nəticələrindən getmir. Burada ayrılıqla tərk edilməyin fərqini danışıram. Tərk edilmək isə tamamən başqa bir şeydi. Bu, ayrılıqdan fərqli olan bir şeydi. Burada ayrılıqda olduğu kimi hər iki tərəfin səbəbi və ya anlaşılmazlığı olmur. Bu birtərəfli qətliamdır! Bunu edən şəxs özü üçün yaratdığı bəhanəylə yola çıxıb bu cür qərar alır və qarşı tərəfi heç düşünmədən addım atır. Bu addım nələrin üstündən keçir, bilənlər bilir...
Yola çıxdığın insanın hər şeyi yarı yolda qoymasıdır. Ölərkən son nəfəs, ackən son tikə, darıxarkən son ümid, gözü yaşlıykən son təsəlli kimi bir şeydir bunun baş verməməsi. Baş verdikdə isə bunların hamısı nə qədər ehtiyac olsa da eləcə qalır bir boşluq içində. Bədii cümlələrlə, intonasiya artırıcı sözlərlə, məcazi mənalarla, dağlara, dünyalara bənzətməklə ifadə oluna bilsəydi bu qədər qısa bitirməzdim ifadələrimi. Ancaq əfsus ki, bunları yazmaqla nəsə dəyişmək olmur. Hər şeyi yolunda gedən birindən bunu eşitmişdim:
Mən də ayrılanlardan olmaq istərdim, ancaq tərk edilənlərdən oldum...
Görün nə təsirli cümlədir. Bunu deyən şəxsi gizli saxlayacam və sonluq olaraq öz demək istədiyimi yazacam:
Əgər mən hər ağrıyanda şeir yazsaydım, tarixdə ən çox şeir yazan şair olmuşdum...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.02.2025)
