Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL

Şamil bəy,  Nitsşe fəlsəfəsinə görə paxıllıq biz onu bələdçi kimi istifadə etdiyimiz müddətdə ziyansızdır. Sizcə, az da olsa, daxilimizdə paxıllıq hissi olmalıdırmı?

 CAVAB

Nitsşe 1883-cü ildə yazmağa başladığı "Zərdüşt belə deyirdi" fəlsəfi əsərində "üst insan", "fövqəl insan" anlayışlarını elmə gətirərək qeyd edir ki, insanın üst insana çevrilməsi üçün mövcud dəyərləri və inanc sistemlərini öz həyatından silməsi gərəkdir.

Əvəzində isə, öz dəyərlərini, öz zövqünü, öz azadlığını və öz düşüncə tərzini yaratmalıdır. Və bu yolda acı çəkməkdən əsla çəkinməməli, hətta yaşadığı hər bir ağrı-acını həyatının əsas təkanverici qüvvəsi saymalıdır...

Mənim həyatıma yön verən üç böyük dahidən biri olan Nitsşenin paxıllıqla bağlı fikrini bir balaca dəyişərək sağlam rəqabət hissini ön plana çıxarmaq istərdim.

Mənə elə gəlir ki, sağlam rəqabət olan yerdə inkişaf da olacaq, dostluq da, səmimiyyət də...

Paxıllıq insanı içindən yeyən qurd kimidir.

"Paxıl insan artmaz" deyimi boşuna deyilməyib. 

İstənilən halda, insanın bir başqasına və ya özünə ziyan verən hər hansı bir duyğusu varsa, bu hiss zamanla insanın mənəvi məhvinə gətirib çıxarır və insanı ruhu ölmüş bir quru bədənə çevirir.

Ona görə də, hər bir insana daşıya biləcəyi yükü, bacara biləcəyi işi, sevə və sevilə biləcəyi insanı, yaşaya biləcəyi həyatı arzu edirəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.04.2024)