Murad Vəlixanov, "Ədəbiyyat və İncəsənət"

Şamil Mahmudbəyovun 1969-cu ildə ekranlaşdırdığı  "Şərikli çörək" filmi barədə danışmaq istəyirəm. Filmin qəhrəmanlarının yaşanan çətinliklərinin, psixoloji sarsıntılarının səbəbləri ikinci dünya müharibəsi idi. Müharibənin ən ağır "zərbəsinə" tuş gələn isə uşaqlar olmuşdu. Bu balaca qəhrəmanlarımızın demək olar ki hamısı atalarını itirmişdi…

Bu gün haqqında danışacağım filmdə də balaca Vaqif müaribənin valideyn sarıdan növbəti qurbanlarındandı. Vaqif atasını itirdikdən sonra anası ilə birlikdə yaşamağa başlamışdı. Müharibə elə bir şeydir ki, insanı hər cür çətinlikdə buraxır. Vaqif atasını itirdiyi gün böyüdüyünü anladı və işləməyə, öz halal çörək pulunu qazanmağa başladı. O dönəmdə "kartoçkan" yox idisə çörək belə ala bilməzdin. Balaca Vaqif qarma-qarışıq ortamda kartoçkasını itirmişdi və çörək almağı mümkün deyildi. O vaxtlar valideyn qorxusunun başqa bir şey olduğunu nəzərə alsaq karotçkanı itirmək Vaqif üçün ölüm fərmanını imzalamağa bərabər idi.

O anasının yoxluğunda boş dayanmır çalışıb, çabalayıb öz pulunu qazanmaq uğrunda mübarizə aparırdı. Bəzi "qonşular da" bunu fürsət bilib Vaqifi müəyyən ev işlərində çağırırdılar. Çox uşağın "əzrail" dediyi Roza xanım Vaqifi ev işləri zamanı köməyə çağırırdı. Uşaqların Roza xanıma "əzrail" deməsinin səbəbi isə onun zəhmli baxışı idi. Vaqif daha sonra  "Qırçı" Məhəmməd kimi tanınan Məhəmməd kişiyə müəyyən işlərdə kömək elədi və bunun qarşılığında da Məhəmməd kişi onların evinin damını qırladı.

Filmdə xüsusilə Bakımızın gözəlliyi göz oxşayır. O dönəm işıq dirəklərində səsgücləndiriclər olardı və orda Azərbaycanın gözəl musiqiləri səslənər, həm yerli əhalini, həmdə şəhərimizin qonaqlarını valeh edərdi. İndi isə həmin səsgücləndiri vasitələr yerini saatlıq internetə buraxıb. İndiki "musiqilərdə" öz yerində. Kim nə deyir desin, o vaxtkı Bakımızın da, mədəni irsimizin də gözəlliyi bambaşqa idi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.04.2025)