Murad Vəlixanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”
2002-ci ildə Polyak rejissor Roman Polanskinin ekran əsəri olan “Pianoçu” filmi çəkilmişdir. Film yəhudi pianoçu Vladislav Şpilmanın Polşada yaşadığı 7 il ərzində cərəyan edən hadisələrdən bəhs edir.
Şpilman 1939-cu ildən etibarən böyük təhlükələrlə qarşılaşır və nasistlərdən gizlənmək məcburiyyətində qalır. Vladislav Şpilmanın gizlənməsində isə çalışdığı Polşa radiosu əməkdaşlarının və ən əsası alman zabiti Vilm Hosenfildin böyük rolu olur. İkinci dünya müharibəsinin ağır günlərindən biridir. Dəhşətli müharibə hər kəsin dinc həyatına dərindən təsir edir. Uçuq bir evdə gizlənən pianoçu canını qurtarmağa çalışır. Xarabalıqdakı otaqların birindən piano tapandan sonra işlər kökündən dəyişir. Şpilman hər şeyi unudaraq musiqi dünyasına qapılır. Ancaq sadəcə Şpilman musiqinin sehrinə qapılmayacaqdı. Onu radiodalğalarda çox sevir və dinləyirdilər. Deyirdilər ki, Şopeni heç kəs Şpilman qədər möhtəşəm şəkildə ifa edəmməz. Müharibə insanın əlindən hərşeyi alır deyirlər, ancaq Şpilman bu düsturu tərsinə çevirdi. Öz musiqisini barmaqlarında olmasa da bütün müharibə boyu musiqi sevgisini qəlbində yaşatdı və böyütdü. Elə sonda da onu pianonun ağ-qara dilləri və barmaqları xilas etdi.
Film olduqca real şəkildə çəkilib, ikinci Dünya müharibəsi illərində yaşanmış bir həyatı təsvir edir, müharibənin dəhşətləri olduqca təsirli şəkildə təsvir edilmişdir. Şpilman incə sənətin sahibi olsa da, dəmir iradəyə sahib idi. O, evini, ailəsini, həyatdakı mövqeyini, bir sözlə az qala hərşeyini itirsə belə ümidini itirmir. Öz musiqisini bu dəhşətdən və kabusdan mühafizə etməyi bacarır. Müharibə hər yanı dağıdır, təmiz xəyalları qanla ləkələyir, şəhər xarabalığa çevrilir, silah səsləri, yerə sərilmiş insan cəsədləri... Şpilmana qalan isə sadecə bu dəhşətli mənzərəni göz yaşları içində izləmək qalır. Və birdə yaşamaq uğrunda apardığı amansız mübarizə. Əlindən başqa heçnə gəlmir. Vladislav Şpilman obrazı ekrana musiqi və müharibə dəhşətlərini gözlər önünə bir daha sərdi. Həm də insanlıq tarixinin ən dəhşətli anlarından biri olan İkinci Dünya Müharibəsinin timsalında...
“Ədəbiyyat və İncəsənət”
(20.02.2025)
