Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu gün 29 aprel. Təqvimi vərəqləyək, görək, türk xalqlarının tarixində bu gün nə ilə yadda qalıb?
1. İstanbulun fəthi ərəfəsi – 29 Aprel 1453:
•Fakt:
29 aprel 1453-cü ildə Sultan II Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) tərəfindən İstanbulun fəthi üçün başladılan top atəşi və hücumlar intensivləşdi.
•Ətraflı:
Bu gün Osmanlı ordusu Konstantinopol (Bizans) şəhərinin müdafiə divarlarını ağır toplarla bombalamağa başladı.
Ən mühüm hadisə Haliçdəki zəncirin aşılması planları idi:
Fatih Sultan Mehmet qurudan gəmiləri aşırmaq fikrini bu günlərdə reallaşdırdı — 70-ə yaxın gəmi yağlı taxtalar üzərindən sürüşdürülərək Haliçə endirildi.
•Tarixi əhəmiyyəti:
29 aprel günü İstanbulun müqavimət gücü ciddi şəkildə sarsıldı və şəhərin taleyi müəyyənləşməyə başladı.
Fəth 29 may 1453-cü ildə tamamlanacaq, amma 29 aprel onun strateji dönüş nöqtəsi hesab olunur.
2. Kütül-Əmara Zəfəri – 29 Aprel 1916:
•Fakt:
29 aprel 1916-cı ildə Osmanlı Ordusu, İngilis generalı Charles Townshend-in başçılıq etdiyi 13.000 nəfərlik İngilis ordusunu İraqın Küt (Kut al-Amara) bölgəsində əsir aldı.
•Ətraflı:
Bu zəfər Birinci Dünya Müharibəsi dövründə Osmanlı ordusunun qazandığı ən böyük uğurlardan biri oldu.
Türk komandanı Halil Paşa (sonralar Halil Kut Paşa) rəhbərliyi ilə düşmən mühasirəyə alındı və 147 gün davam edən mühasirədən sonra İngilislər təslim oldu.
Bu hadisə İngiltərə tarixində böyük bir rüsvayçılıq kimi qəbul edilir.
•Tarixi əhəmiyyəti:
Kütül-Əmara zəfəri Osmanlı ordusunun son parlaq zəfərlərindən biri oldu və türk hərb tarixində "Kut Qəhrəmanlığı" kimi anıldı.
3. Türk dünyasında inteqrasiya addımları – 29 Aprel 1992:
•Fakt:
29 aprel 1992-ci ildə yeni müstəqillik qazanmış türk dövlətləri (Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan və Türkmənistan) arasında əməkdaşlıq təşəbbüsləri üçün ilkin razılaşmalar əldə olundu.
•Ətraflı:
SSRİ-nin dağılmasından sonra müstəqil türk dövlətləri öz aralarında diplomatik əlaqələri qurmaq, ortaq dil, mədəniyyət, iqtisadiyyat sahələrində əməkdaşlıq üçün görüşlərə başladılar.
Bu proses sonralar Türk Şurası və Türk Dövlətləri Təşkilatı kimi strukturların yaranmasına yol açdı.
•Tarixi əhəmiyyəti:
Bu gün türk dünyasının siyasi və iqtisadi birliyinin təməli hesab edilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(29.04.2025)
