Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Miskin Abdal (əsl adı Səyid Hüseyn Məhəmməd oğlu) 1430‑cu ildə Göyçə mahalının Zərgərli (Sarıyaqub) kəndində doğulub. O, həm ərəb və fars dillərini öyrənmiş, həm dini, həm dünyəvi elmlərlə məşğul olmuş, həm də saz‑söz ustadı kimi yetişmişdir. Gənc yaşlarından ozan ənənəsini mənimsəmiş və sonradan yeni aşıq məktəbi yaratmışdır.

Miskin Abdal sufi‑mürşid, Pir və Şeyx titulları ilə tanınmışdır. Sarayda, xüsusilə, Təbrizdə müxtəlif dövlət vəzifələrində çalışmış, lakin ruhani və mədəni ideallarını qorumaq üçün doğma Göyçəyə qayıtmışdır. Orada məktəblər, məbədlər açmış, musiqi, şeir və maarifçilik fəaliyyətləri aparmışdır.

Miskin Abdalın yaradıcılığı genişdir. O, qoşmalar, gəraylılar və divan formalarında əsərlər yazmış, həm epik, həm də gündəlik həyat, eşq və fəlsəfi‑ruhani mövzularını işlətmişdir. Onun əsərləri sonrakı nəsillərin repertuarında uzun müddət yaşamışdır.

Miskin Abdal Göyçə aşıq məktəbinin və ümumən Qərbi Azərbaycan aşıq‑mənsəbli ənənəsinin banisidir. Onun təşəbbüsü ilə Göyçə bölgəsində saz‑söz və ruhi‑mənəvi həyat birləşmiş, ilk məktəblər açılmış və aşıq‑mənsəb prinsipləri formalaşmışdır. Müasir antologiyalarda onun ideyaları əsasında digər Qərbi Azərbaycan aşıqları da toplanır.

Tarixi fəlakətlər, deportasiyalar və işğallar Miskin Abdalın irsinin bir hissəsini itirməyə səbəb olub. Lakin soydaşlarımız və diasporada yaşayan Qərbi Azərbaycanlılar onun irsini qorumağa çalışır, antologiyalar hazırlanır və aşıq sənəti davam etdirilir.

Miskin Abdal yalnız keçmişin simvolu deyil, o, Azərbaycan xalqının tarixi, ruhani və mədəni köklərini əks etdirir. Onun sufi‑mürşid, dövlət xadimi və aşıq kimi çoxşaxəli fəaliyyəti bu gün də aktualdır. Göyçə aşıq məktəbi və Qərbi Azərbaycan aşıqları onun ideyaları üzərində qurulmuş və xalqın ruhunu yaşatmışdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.12.2025)