Bir kitabın ömrü: kağızdan elektron mətbəəyə Featured

Rəqsanə Babayeva,

Beyləqan rayon Mədəniyyət Mərkəzinin rejissoru, “Gənclik” xalq teatrının rəhbəri, yazıçı. “Ədəbiyyat və İncəsənət” üçün

 

Kitab, insan düşüncəsinin ən etibarlı daşıyıcısıdır. O, yalnız söz yığını deyil, xalqın yaddaşı, mədəniyyətin aynası, gələcək nəsillərə ötürülən bir ruh mirasıdır. Hər səhifəsi bir səs, hər fəsli bir dünya deməkdir. Lakin çağımızın sürətli ritmi kitabın ömrünü də yeni bir mərhələyə gətirib – kağızın sehrindən elektron ekranların işığına.

 

Kağızın sehri: oxumağın zövqü

 

Kağız kitabı əlinə aldıqda onun qoxusunu, vərəqlərin səslərini, səhifələrin toxumasını hiss etmək mümkündür. Bu sadəcə nostalji deyil, oxuma təcrübəsinin mahiyyətidir. Çünki kitabla insan arasında yaranan bu fiziki əlaqə düşüncəni dərinləşdirir, diqqəti cəmləyir, oxunanları qavramağa və yadda saxlamağa kömək edir. Elektron ekranlar rahat və sürətlidir, amma kağız kitab oxumağın yaratdığı duyğu və diqqət ritmini tam əvəz edə bilmir.

 

Kitab oxumağın mahiyyəti

 

Oxumaq yalnız sözləri gözlə görmək deyil. Oxumaq, insanın dünyagörüşünü formalaşdırmaq, düşüncə sərhədlərini genişləndirmək, empati və yaradıcılığı inkişaf etdirməkdir. Klassik ədəbiyyatın, poeziyanın və tariximizin əsərləri bu mahiyyətin ən güclü vasitələridir. Hər oxucu kitab vasitəsilə bir səyahətə çıxır – bəzən keçmişə, bəzən gələcəyə, bəzən isə öz daxili dünyasına.

 

Kitabxanalar: mədəniyyətimizin qalası

 

Kitabxanalar yalnız kitab saxlama yeri deyil, mədəniyyətimizin, bilik dünyamızın qalasıdır. Orada hər bir kitab oxucu üçün bir açardır. Uşaqlıqdan gəncliyə qədər kitabxanalara gedən insan həm bilik, həm də zövq alır. Bu məkanlar cəmiyyətin düşüncə mərkəzi kimi fəaliyyət göstərir və oxucunun sərbəst seçimi ilə onun dünyagörüşünü zənginləşdirir. Dövlətin və mədəniyyət qurumlarının kitabxanalara diqqət göstərməsi isə yalnız infrastrukturun deyil, ruhun, bilik irsinin qorunması deməkdir.

 

Elektron kitablar və çağın tələbi

 

Texnologiyanın inkişafı kitabı daha əlçatan edib. Elektron kitabxanalar, mobil tətbiqlər və audiokitablar gənclərin diqqətini cəlb edir, oxumağı asanlaşdırır. Lakin sürətli istehlak elektron mətbəədə klassiklərin unudulma təhlükəsini də gətirir. Burada balans vacibdir – texnologiya kitabı yayımlayır, amma onun ruhunu qorumaq oxucunun seçimində, müəllifin və kitabxanaların rolunda yatır.

 

Sözün əbədiliyi

 

Bir kitab yalnız yazıldığı gündən yaşamağa başlamır, oxucunun onu kəşf etdiyi anla yeni nəfəs qazanır. Kağız da, ekran da sadəcə vasitədir; əsil dəyər, içində daşınan sözdədir. Kitab oxumaq insanı zənginləşdirir, düşüncəni genişləndirir, milli və bəşəri dəyərlərə bağlılığı artırır. Kağız kitablar, kitabxanalar və oxuma mədəniyyəti isə bu dəyərin davamlılığının təminatıdır. Çağımız sürətlə dəyişsə də, kitabın ruhu və insanla olan sadiq bağ heç vaxt köhnəlməyəcək.

 

“Ədəbiyyat və İncəsənət”

(09.09.2025)

 

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.