İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu söz kimə tanış deyil? Çıxış edir Əhməd Bakıxanov adına xalq çalğı alətləri ansamblı. Azərbaycan SSR xalq artisti Əhməd Bakıxanov həqiqətən də adının əbədiləşdirilməsinə layiq olan bir musiqiçi olub. Və bu gün onun doğum günüdür.
Əhməd Bakıxanov 5 sentyabr 1892-ci ildə Bakıda anadan olub. Uşaqlıqdan tara meyli duyulub, bu da onun gələcək həyatını yönləndirib.
İlk musiqi təhsilini İranda alıb, 1920-ci ildən Bakıda musiqi məclislərində və konsertlərdə ifa edib. 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəyovun dəvəti ilə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında, daha sonra Azərbaycan Dövlət Musiqi Kollecində muğamdan dərs deyib. 1931-ci ildə Xalq Çalğı Alətləri Ansamblını yaradıb, ömrünün sonunadək bu ansambla rəhbərlik edib. 1973-cü ildən həmin ansambl Əhməd Bakıxanovun adını daşıyır.
"Azərbaycan xalq rəngləri" (1964), "Azərbaycan ritmik muğamları" (1968), "Muğam, mahnı, rəng" (1975) kimi not nəşrlərinin müəllifidir. Əhməd Bakıxanovun ifasından bir çox instrumental muğamlar — "Rast", "Şur", "Bayatı-Şiraz", "Segah-Zabul", "Rahab", "Şüştər", "Hümayun", "Şahnaz" muğamları bəstəkar Nəriman Məmmədov tərəfindən nota salınaraq çap olunub. Bakıxanovun mənzilində Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin filialı yaradılıb, burada tarzənin xalq çalğı alətlərindən ibarət zəngin kolleksiyası nümayiş olunur.
Məşhur yayılmış versiyanın əksinə, Abbasqulu ağa Bakıxanovun nəvəsi deyil, bəstəkar Tofiq Bakıxanovun atasıdır.
26 mart 1973-cü ildə vəfat edib, İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. 1994-cü ildə Əhməd Bakıxanovun 100 illiyinə həsr olunmuş tələbə və gənclərin tar alətində muğam ifaçılığı üzrə respublika müsabiqəsi keçirilib.
Təltif və mükafatları
1. "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı
2. "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı
3. "Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi" fəxri adı
4. "Şərəf nişanı" ordeni
Allah rəhmət eləsin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.09.2025)
İnci Məmmədzadə
