Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Portalın əməkdaşlarının cavablandırdıqları növbəti ekspress-sorğu hazırda sərin-ilıq günlərini yaşadığımız payız fəsli ilə bağlıdır. Payızı niyə sevmək, yaxud niyə sevməmək?

Bəzən elə bil, payız özü bir sualdı — cavabını içində daşıyan, amma deməyə tələsməyən bir sual. Küçələr saralanda, külək saçlarıma qarışanda, yarpaqlar ayağımın altında xışıldayanda mən bu sualı hər dəfə yenidən özümə verirəm: Payızı sevmək, ya sevməmək?

Bilirəm, çoxları üçün payız darıxdırıcı fəsildi. Günəş azalar, səma ağırlaşır, havada bir boşluq gəzər. Amma mənim üçün payız sükutun poeziyasıdı. Onun hər küləyi bir cümlə kimi, hər yağışı bir xatirə kimi damlayır içimə. Bəzən bir damcı su pəncərəmə dəyəndə, içimdə illər öncəki bir səhnə canlanır — unudulmuş gülüşlər, yarımçıq söhbətlər, getmək istəməyən baxışlar.

Payız mənə insanı öyrədir — soyunan ağac kimi, azaldıqca dərinləşməyi. Yarpaqlar düşür, amma kök qalır. Bəlkə də sevmək elə budur: hər şey gedəndə belə içində qalmağı bacarmaq. Mən payızda bunu anlayıram.

Bəzən isə payız mənim içimdə qaranlıq bir pəncərə açır. Oradan baxanda hər şey bir az uzaq, bir az donuq görünür. Deyirlər, payız depressiyanın fəslidir. Amma məncə, o, emosiyanın fəslidir. İnsan öz kədərini burada rəngli geyindirir, öz tənhalığını bəzəyir, öz sükutuna musiqi bəxş edir.

Mən payızı həm sevirəm, həm də ondan qorxuram. Sevirəm, çünki o, hər şeyi sakitləşdirir. Qorxuram, çünki o sükutda bəzən özümə çox yaxınlaşıram. Hər dəfə saralmış bir yarpaq ovucuma düşəndə, düşünürəm — bəlkə də bu da bir həyat kimidi: əvvəl yaşıl, sonra sarı, sonra torpağa qarışan. Amma hər halı ilə gözəl.

Payız mənə göstərir ki, itkilər də zərif ola bilər. Hər gedənin izi gözəldi, əgər sən baxmağı bilirsənsə. Mən payızda baxmağı öyrənirəm — səssiz ağaclara, yorğun səmalara, və ən çox da öz içimə.

Ona görə də bəzən bu sualı cavabsız qoyuram. Çünki payızı sevmək və sevməmək arasında qalmaq elə onun təbiətidi. O, nə tam günəşdi, nə tam qaranlıq. Payız, bir növ, həyatın özüdü — keçici, amma iz buraxan.

Bəlkə də payızı sevmək, kədəri zərif bir dost kimi qucaqlamaqdır. Bəlkə də sevməmək, həmin dostun gözlərinə baxmağa cəsarət etməmək. Mən bəzən onu sevirəm, bəzən uzaqdan izləyirəm. Amma hər dəfə o gələndə içimdə bir sakitlik yaranır — sanki bütün suallarımın cavabı, o sarı yarpaqların arasında gizlənib.

Payızı sevmək, ya sevməmək — fərqi yoxdu bəlkə də. Əsas odur ki, onun içində özünü tapırsan. Mən tapıram. Hər dəfə səssiz küçələrdə gəzərkən, havanın qoxusuna qarışarkən, xatirələrə toxunarkən… Payız mənim içimdəki poeziyanı oyadır.

Və bəli, bəlkə də mən onu sevirəm — hər kədərinə, hər sükutuna, hər düşən yarpağına görə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.10.2025)