Murad Vəlixanov, "Ədəbiyyat və İncəsənət"
Film: “Gümüşgöl əfsanəsi” (1984)
Rejissor: Eldar Quliyev
Ssenari müəllifləri: Eldar Quliyev, İsi Məlikzadə
Operator: Rafiq Qəmbərov
Bəstəkar: Müslüm Maqomayev
Rəssam: Mayis Ağabəyov
Çəkiliş Studiyası: “Azərbaycanfilm”
Çəkilmə ili: 1984 (ilk baxış 2 may 1985)
Film haqqında qısa xülasə
“Gümüşgöl əfsanəsi” — Azərbaycan kino tarixinin gözəl dərdlərindən biridir. Film gənc sənətşünas Fərid və dostlarının şən avtomobil gəzintisi ilə başlayır. Onlar gecə yolda piyadaya sataşır və bunun fəsadlarından qaçırlar. Fərid məsuliyyətdən uzaqlaşmaq üçün uzaq bir dağ kəndinə — məşhur xalçatoxuyan Səidənin yanına gedir. Burada onun qızı Leyli ilə tanış olur və “Gümüşgöl” adlı mistik gölün əfsanəsini eşidir: əfsanəyə görə göldə yalnız namuslu və saf qəlbli insanlar rahatlıqla yeriyə bilər.
Fərid şəhərə qayıdanda öz həyatını cansıxıcı və mənasız hiss edir, amma Leyli və gölün sakit suları onun düşüncələrini dəyişir. Bu həyat dönəmi onu daxili dəyişikliklərə aparır və o, yenidən dağlara dönərək Leyliyə qovuşur. Əfsanə və reallığın qovuşduğu bu film, insanın daxili aləmini, mənəvi saflaşmanı və öz yolunu tapmaq prosesini poetik şəkildə təsvir edir.
Film mövzusu və ideyası
“Gümüşgöl əfsanəsi” sadəcə romantik dram deyil — o, həm də insanın özünü dərk etməsi, mislən, daxili əxlaq kodlarını anlamaq barədə düşüncələr yaradır. Filmdə mənəvi saflıq və vicdan məsuliyyəti əsas motivlərdəndir. Fəridin başlanğıcda məsuliyyətdən qaçması, sonra isə daxili və ruhi dəyişimi tamaşaçını həyat və özünü yenidən qiymətləndirməyə vadar edir.
Filmdə dram və məhəbbət elementləri paralel gedir, bu da süjetə həm dərinlik, həm də emosional ayrıclıq verir.
Film “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında çəkilmişdir və çəkilişləri əsasən Bakıda həyata keçmişdir. Müslüm Maqomayevin bəstəsi filmin emosional atmosferini gücləndirir və səhnələrə əlavə dərinlik verir. Film mövzusu insanın daxili saflaşması və həyatın mənası üzərində qurulub — bu, onu yalnız romantik deyil, həm də fəlsəfi kino nümunəsinə çevirir. Gümüşgölün mifik və mistik obrazı (dağ gölü) filmi simvolik və metaforik səviyyədə tamaşaçıya çatdırır. Kadrarxası xatirələrdə qeyd olunur ki, çəkilişlər zamanı baş roldakı qızın — Leyli obrazını ifa edən aktrisanın su səhnələri çəkməkdən çəkinməsi maraqlı anekdota çevrilib.
Filmə ümumi baxış
“Gümüşgöl əfsanəsi” Azərbaycan kino tarixində həm emotsional, həm də psixoloji dram janrında diqqətçəkən filmlərdən biridir. Filmin ideyası — insanın özünü və daxili dəyərlərini anlamaq, vicdan və məsuliyyəti düzgün dəyərləndirməkdir.
Film həm romantik, həm də mənəvi böyümə motivlərini bir araya gətirir və bu səbəbdən də tamaşaçılar arasında uzun müddət yadda qalan bir kino əsəridir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.12.2025)
