İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sıralarımızı təzəlikcə tərk edən teatr rejissoru, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Azər Paşa Nemətov təbii ki, yaddaşlardadır, teatr üçün çalışmaları aktualdır, quruluş verdiyi tamaşalar repertuardadır.

Onu elə belə də tanımışıq: daim işdə-gücdə, hər şeyə diqqət çəkən, fəaliyyətdən qrxmayan, hey qurub-yaradan.

Bu gün onun doğum günüdür. Yaşasaydı, 78 yaşını qeyd edərdi.

Azərpaşa Nemətov 1947-ci ildə Bakı şəhərində, Gənc Tamaşaçılar Teatrında fəaliyyət göstərən, yüzdən artıq tamaşaya quruluş verən, ad-san qazanan rejissor Zəfər Nemətovun ailəsində dünyaya göz açıb. Yəni, teatr sevgisi onlarda irsəndir.

Azərpaşa 31 saylı orta məktəbdə təhsil alıb. Uşaq çağlarından musiqiyə güclü duyumu, marağı olub. Valideynləri onu Bülbül adına orta musiqi məktəbinə aparıblar. Sonra Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında, dünya şöhrətli bəstəkar Qara Qarayevin sinfində təhsil alıb. Tələbəlik illərində mahnılar da bəstələyib, amma gözlənilmədən qənaətini dəyişib.

1965-ci ildə Teatr İnstitutunun rejissorluq fakültəsinə daxil olub. Məşhur rejissor Mehdi Məmmədovun kursunu bitirərək iki il sonra onun yanında assistent-müəllim işləyib. Diplom işi "Qardaşım klarnet çalır"" (A. Aleksin, Robert Rojdestvenski və Oleq Feltsman) Gənc Tamaşaçılar Teatrının rus bölməsində göstərilib. 1977-ci ildə Bakıya qayıdaraq GTT-də rejissor və baş rejissor işləyib.

1990-cı il aprel ayının 20-dən ömrünün sonunadək Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının quruluşçu rejissoru olub. 1991 və 1996-cı illərdə isə Teatr Xadimləri İttifaqı İdarə Heyətinin sədri seçilib.

Andrey Popov adına SSRİ ümumittifaq müsabiqəsinin laureatı olub. Onun tamaşaları İstanbulda, Aşqabadda, Moskvada keçirilmiş festival və müsabiqələrdə uğur qazanıb.

18 iyul 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun Himayəçilik Şurasının üzvü seçilib. 31 avqust 2015-ci ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının bədii rəhbəri-baş rejissoru vəzifəsinə, 6 yanvar 2016-cı ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının baş direktoru vəzifəsinə təyin edilib.

"Quruluş verdiyi tamaşalar"

- Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrında:

1. "İki qayın ağacı" (Yevgeni Şvarts)

2. "Pin və Qvin" (Kim Meşkov)

3. "Bumbaraş" (Yevgeni Mitko və Yura Mixaylov)

4. "Buraxılışın son gecəsi" (Vladimir Tendryakov)

5. "Necəsən, cavan oğlan?" (Şandor Samodi Toot)

- Leninqrad Gənc Tamaşaçılar Teatrında:

1. "Bütün yaxşılıqlar üçün ölüm" (Maqsud İbrahimbəyov)

2. "Üçüncü imperiyanın iflası" (Bertold Brext)

- Arxangelsk Dövlət Dram Teatrında:

1. "Qum üzərində ev" (Rüstəm İbrahimbəyov)

- Tallin Gənc Tamaşaçılar Teatrında:

1. "Şəhərin yay günləri" (Anar)

2. "Yuxulama" (Kamal Aslanov)

- Lənkəran Dövlət Dram Teatrında:

1. "Üçüncü nəsil" (Nikolay Miroşniçenko)

- Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında:

1. "Biganələr hoteli" (Rüstəm İbrahimbəyov)

2. "Tufandan əvvəl" (Arif Süleymanov)

3. "Ah, Paris… Paris", "Mənim sevimli dəlim", "Diaqnoz "D"","Cəhənnəm sakinləri" (Elçin)

4. "Hamlet", "On ikinci gecə" (Uilyam Şekspir)

5. "Boy çiçəyi", ""Xurşidbanu Natəvan""(İlyas Əfəndiyev)

"Səhnə tərtibatı verdiyi tamaşalar"

- "Təmas", "Kabinet əhvalatı" (Rüstəm İbrahimbəyov)

- "Şəhərin yay günləri" (Anar)

- "Şapkinin sərsəm günü" (Mixail Zoşşenko)

- "Bobok" (Elçin Məmmədovla birgə) (Fyodor Dostoyevski)

- "Bekarçılıq kontoru" (Seyfəddin Dağlı)

"Musiqi tərtibatı verdiyi tamaşalar"

1. "Necəsən, cavan oğlan?" (Şandor Şamodi Toot)

2. "Keçən ilin son gecəsi" (Anar)

3. "Öz adamlarımızdır, düzəlişərik" (Aleksandr Ostrovski)

4. "Allah olmaq mümkün deyil" (Kamal Aslanov)

5. "Fudziyama dağında qonaqlıq" (Çingiz Aytmatov və Kaltay Məmmədcanov)

"Elmi məqalələri"

- "Səhnəmizin sevimli aktyoru" ("Mədəni-Maarif" jurnalı)

- "Hamlet" ("Elmi axtarışlar" jurnalı)

Metodik vəsaitləri

- "Pyesin rejissor təhlili"

- "Cəlil Məmmədquluzadə dramaturgiyasına rejissor baxışı"

- "Şekspir dramaturgiyasına rejissor baxışı"

"Tanınmış tələbələri"

1. Rusiya Federasiyasının Xalq artisti Kirill Filinov

2. Rusiya Federasiyasının Əməkdar incəsənət xadimi Anatoli Koşalev

3. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Yaşar Nuri

4. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Zərnigar Ağakişiyeva

5. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Azər Zeynalov

6. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Cəfər Namiq Kamal

Azərpaşa Nemətov 9 aprel 2023-cü ildə vəfat edib. Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.08.2025)