Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Biz Türkiyədəki Səfirliyimizin nəzdindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin həyata keçirdiyi layihələr barədə mütəmadi məlumatlar alırıq. Mərkəzin növbəti layihəsi “Wikipediya” Beynəlxalq Elektron Ensiklopediyasında XX əsrin əvvəllərindən xarici havadarların hərbi-siyasi dəstəyi ilə Ermənistana birləşdirilən qədim Azərbaycan ərazisi olan Zəngəzur mahalı haqqında Türk dilində bölmənin redaktə olunaraq istifadəyə verilməsidir.
Bu barədə məlumat almaq üçün mərkəzin rəhbəri Samir Abbasova müraciət etdik və aşağıdakı bilgiləri əldə etdik:
Bölmədə, Azərbaycanın tarixi ərazisi olan Zəngəzurmahalı barədə geniş ensiklopedik məlumatlar öz əksinitapmışdır. Yazıda Zəngəzur mahalının zəngin tarixi, təbiəti, kəndləri haqqında oxuyucalara məlumat verilib.
Yeni yaradılmış bölmədə qeyd olunur ki, Zəngəzur indiki Ermənistan və Azərbaycanın böyük bir hissəsini əhatə edən tarixi bölgədir. “Zəngəzur silsiləsinin bir hissəsini, Kiçik Qafqazın ən uzun dağ silsiləsini əhatə edən tarixi Zəngəzur mahalının şərq hissəsi - Şərqi Zəngəzur, indiki Ermənistan dövlətinin ərazisində qalan hissəsi isə Qərbi Zəngəzur adlanır.”
Tarix bölməsində Azərbaycan Atropatena və Alban Dövlətinin tərkibində olan Zəngəzurun Böyük Səlcuqlu dövləti, habelə orta əsrlərdə Azərbaycan dövləti olan Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu və Səfəvi dövlətlərinin tərkibində bir bölgə olduğu, 1813-cü ildə Gülüstan, 1828-ci ildəTürkmənçay müqavilələrinə əsasən Rusiya imperiyasının nəzarətinə keçməsi qeyd olunur.
Yazıda 1988-ci ildə Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan ərazisindən) təkcə Zəngəzurlular deyil, Göyçə, Dərələyəz və İrəvan mahalı sakinlərinin də öz ata-baba yurdlarından qovulduğu və terrora məruz qaldığı, habelə tarixi abidələrin ermənilər tərəfindən dağıdıldığı vurğulanır.
Məqalədə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin "Bizim ata-baba torpağımız olan İrəvan xanlığı, Zəngəzur mahalı, digər torpaqlar indi Ermənistan dövləti üçün torpaq olubdur. Bunlar bizim tarixi torpaqlarımızdır, ancaq biz Ermənistana qarşı torpaq iddiası irəli sürmürük, halbuki sürə bilərik. Çünki indiki Ermənistanın yerləşdiyi ərazi qədim türk, Azərbaycan torpaqlarıdır” sitatı da yer alıb.
Bundan başqa, sözügedən bölmədə, həm də ayrıca bölmə olaraq “Zengezur Koridoru” adlı məqalə istifadəyə verilib.
Bölmədə qeyd olunur ki, 2020-ci il sentyabrın 27-də başlamış və 44 gün davam edən İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycanın əldə etdiyi tarixi qələbənin əhəmiyyətli nəticələrindən biri də Naxçıvandan Azərbaycanın əsas hissəsinə birbaşa uzanan Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsidir.
Məqalədə Zəngəzur dəhlizinin kifayət qədər böyük iqtisadi potensiala və təbii ehtiyatlara malik olması, regionlararası iqtisadi və turizm əlaqələrinin daha sürətli inkişafına şərait yaradacağı da qeyd olunur.
Bölmədə 2021-ci il oktyabrın 26-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Zəngəzur dəhlizinin quruculuq işlərinin təməlqoyma mərasimində iştirakı, erməni işğalçılarında nazad edilmiş bölgədə Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun, yəni Zəngəzur dəhlizinin əsasını təşkil edən yolun açılışı barədə məlumatlar və fotoşəkillər də öz əksini tapıb.
Sonda oxucularımıza bildirək ki, Zəngəzur adlı bölmə iləhttps://tr.wikipedia.org/wiki/Zengezur linkində, Zəngəzurkoridoru adlı bölmə iləhttps://tr.wikipedia.org/wiki/Zengezur_Koridoru linkindətanış olmaq mümkündür.
Bizimsə Türkiyədəki Səfirliyimizin nəzdindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinə belə bir layihə həyata keçirdiyi üçün minnətdarlıq etmək borcumuz qalır.
Həqiqətən də dəyərli işdir!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.09.2024)
