Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.
Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@
POEZİYA
SƏLİM BABULLAOĞLU
SENTYABR. EYLÜL. VERESEN. SEPTEMBER
1.
Sentyabr. Eylül. Veresen. September.
Sarı rəng və kədər. Qüssəli tembr.
Uzaqda batıq səs: halsız və yorğundur.
Diş yoxdur, deməli, işlər də yoğundur:
nədən ki, adamın tamahı itidi;
hər adam bir az da tamahın itidi.
Eylül, veresen, september, sentyabr
işğal eləyir bütün diyarı
köndələn yağışla, gözdeşən küləklə.
Sonrası rəsmdir: nə toxun, nə rənglə!
Payızdır. Sonbahar. Osen. Autumn.
Sarımtıl inqilab. Sarışın təlatüm.
Veresen. September. Sentyabr. Eylül.
Yarpaqlar qəpiktək elə hey tökülür.
Elə bil kim isə anladır könülsüz:
Bax budur dünyanın dəyəri, görürsüz.
Pəncərə önündə tozlu əlcək
sözsüz bir yazıdır: dünyadan əl çək!
September. Sentyabr. Eylül. Veresen.
Ad üçün hansı söz doğrudur, görəsən?
Sözdən yükünü boşaldıb kağıza
mənalar ehtiyac duymur ağıza.
Otaqda bürküsə, kim deyir bu, pisdi?!
Bürkünü hiss edən bədən var ipisti.
2.
Sentyabr. Eylül. Veresen. September.
Lüğətlər arası ən adi tender
qalib edərdi, yəqin ki, sükutu.
Sonrası nöqtədir – qələmin ucu.
O isə lap çoxdan yazıbdır: şimşək
çaxanda açacaq çətirlər çiçəktək.
Eylül. Veresen. September. Sentyabr.
Təqvimlər özünü eləyir biabır.
Onlara baxmadan bilirsən hətta
qiyabi tanışdır təqvimlər həyatla.
Açıqdır pəncərə, uçuşur bir arı.
Onun da rəngi sənintək sapsarı.
Veresen. September. Sentyabr. Eylül.
Qızılı alovdan doğulur qara kül.
Hirsinə nidatək siqaret kötüyü
küldanda dik durub. Ağzının köpüyü,
hirsin yatır. Elə öz qanında boğulur ürəyin,
gizlənib altında ağappaq köynəyin.
September. Sentyabr. Eylül. Veresen.
Sədəqə istəyir birisi, verirsən:
bir ovuc xırda pul, bir ilıq təbəssüm.
“Qoy arzun çin olsun, qoy üzün gülsün!” –
qapının dalından sezilən sözlərin
ünvanı göylərdir. Yaşarır gözlərin.
3.
Sentyabr. Eylül. Veresen. September.
Göy üzü ağarır tənbəl-tənbəl.
Baxışın səmada marafon yürüşü,
geridə buraxır uçağı və quşu.
Miskindir bu yerdə hər hansı məğrurluq.
Biz ki, göylərə əvvəldən məğlubuq.
Eylül. Veresen. September. Sentyabr.
Gecələr mavrdır, səhərlər kentavr
gödəni, bədəni, rəngi ilə hər kəs.
Divanda açıqdır İmre Kertes.
Vərəqi geriyə çevirir sərinkeş.
Ömürsə yenidən yaşanmır... eh...kaş...
Veresen. September. Sentyabr. Eylül.
Milçəkdən bir öpüş qazanır süni gül.
Yalanlar daha çox çəkici, güvənli.
Saxta bir avazla oxuyur müğənni:
“Dərdimi göylərə danışsam, alışar...”
Eybi yox, qulaqlar buna da alışar ...
September. Sentyabr. Eylül. Veresen.
Frigid qadıntək qələmdən bezirsən.
Üfüqü qızardan qürubun şəfəqi
güldanda bərq vurub anladır fərqi.
İşıqla kölgənin sevgi oyunu
qurtarır divarda. Filmin sonu.
OKTYABR AĞISI
Asfaltda adətən iz qoymaz addımlar,
ləpirlər sanki təsdiq eləməz yolları;
nə geysək yenə də qaradır kölgəmiz,
qaradır uzunqol köynəyin ağappaq qolları;
tavanda heç vaxt günəştək doğmaz
o billur salxım, çilçıraq,
nəğmənin mənası yoxdursa
bəlkə dəlilik yaxşıdır, bəlkə çıldıraq?!
Bilirəm, çöhrəmdə ən çox sezilən
sarıdır, bir az da külrəngi solğunluq;
uzaq bir nöqtəyə dirənib qalmağım,
halsız-halsız baxmağım, yorğunluq;
düzdür, sözlərin muncuq sırası varağda
çox rahat oxunur; eləcə;
amma sözlər uzaqdan yol gəlir,
ürəyi deşib keçirlər qələmə, ələcən.
Divarlar çat verib, nəm çəkib; rütubət “Yoxsul süfrə”ni
pikassosayağı ustaca həkk edib divara;
o isə hələ də dimdik, ütülü, şıq gəzir,
cibində dostların verdiyi qəhvəyi siqara.
Qəzetlər qəzadan yaman çox danışır, yazırlar-
elə bil ölənlər adam yox, böcəkdir.
Həyəti sanki qurd kimi ulayan küləkli bu evin sakini tənhadır;
deyirlər təklik-tənhalıq kütlədən daha çox gerçəkdir.
Nə ilham pərisi, nə sükut, bax elə tənhalıq əlində qələmim
vərəqin üstündə gəzişir, bəlkə də başını bulayır: yəni ki, nə bilim…
Adını düşünüb yad dildə astadan “october” deyirəm axırda
və ona “Koktobel” sözündən başqa bir qafiyə tapmıram Bakıda.
Gündüzlər qısalır, gecələr uzanır, tezliklə şaxtalar başlayar, oktyabr.
Siyafur vərəqlər arada qoluma yapışır hələ də: nə həya tanıyır, nə abır.
Çox qəliz havadır: gah soyuq, gah isti, çoxalır sətəlcəm, öskürək, xırıltı:
elə bil kim isə dalğanı dəyişir “fm”də, qafamda, komamda: xışıltı...
Əvvəllər yazanda sevinər, o xoşbəxt olardı,
indi sözləri sanki tikantək çıxarır canından;
əvvəllər duranda cümlənin başında mübtəda,
deməli yel də ötməzdi yanından,
yəni, sonrası olardı mütləq xəbərə mübtəla.
İndisə içində böyüyən əcaib monstr
qul etmək istəyir onu da ismin yiyəlik halında,
dünya da təəsüf ki, nə məscid, nə də ki monastır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.10.2024)
