Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
-Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında azərbaycanlı oxuculara məlumat verərdiniz, Serpil xanım.
-İlk öncə salam... Qardaş ölkəmiz Azərbaycana sonsuz sevgilərimi çatdırıram. 1972-ci ildə İstanbulda anadan olmuşam. Orta və lisey təhsilimi İstanbulda başa vurdum. Qaradəniz Texniki Universiteti Rize Peşə Yüksekokulu Biznesin idarə edilməsi fakültəsini bitirmişəm. Magistratura təhsilimi Arel Universitetinin Sosial Elmlər İnstitutunun Media və Mədəniyyət Araşdırmaları Departamentində bitirmişəm.
Nəşr olunmuş əsərlərim: “Ərik ağacı” (Poeziya 2007); “Equinox Günləri” (Hekayə 2011); “Bənövşəyi Küçə Sakinləri” (Hekayə 2013); “Sehrli dəniz” (Hekayə 2016); “AKP-nin Neoliberal Siyasətləri Kontekstində Qadın Məşğulluğu Siyasəti” (Araşdırma 2016), “Quşlarla vidalaşma sənəti” (Hekayə 2018); “Fillər ölümə tək gedər” (Hekayə II Buraxılış 2021); “Milçəklər də yatır” (Hekayə 2019); “Mən Yoruldum Mitral” (Hekayə 2021), “Plutonu Öldürmək” (2022).
Həm idarəçisi, həm də redaktoru olduğum “Erik Ağaç Öykü Sitesi” adlı onlayn hekayə saytımız və iki ayda bir nəşr olunan eyni adlı elektron jurnalımız da var. Maraqlanan ədəbiyyatsevərlər üçün linki bura yerləşdirmək istərdim.
-Ədəbiyyata marağınız necə yarandı? Bu haqda fikirlərinizi bilmək çox maraqlı olardı.
-Ədəbiyyat daxildən gələn bir hissdir. Açığı, yazmaq, oxumaq deyəndə ağlıma ilk gələn bütün həyat olur. Sanki bir parçamız yazmadan itib. Təbii ki, bu, yazmağı sevənlər üçün, biz yazıçılar, ədəbiyyatsevərlər üçündür. Bizi biz edən bəzi dəyərlər vardır və bu, insandan insana dəyişir. Təbiətimiz nəyə yaxınsa həyatımız da onu axtarmaqla keçir. Bu kontekstdə ədəbiyyat bir ehtirasdır deyərdim.
-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Əvvəlcə şeirlərlə başladım. Şair olduğumu düşünürəm, amma getdikcə hekayənin mənə daha çox uyğun olduğunu hiss etdim və geriyə baxanda əslində şeirlərimdə hekayə qoxusu var. İlk çıxan “Ərik ağacı” adlı şeir kitabım oldu. Bunun ardınca “Equinox Günləri” adlı hekayə kitabım çıxdı. Bunun ardınca “Bənövşəyi Küçə Sakinləri” (Hekayə 2013); “Sehrli dəniz” (Hekayə 2016) izlədi. “Quşlarla vidalaşma sənəti” (Hekayə 2018); “Fillər ölümə tək gedər”(Hekayə II Buraxılış 2021); “Milçəklər də yatır” (Hekayə 2019); “Mən Yoruldum Mitral” (Hekayə 2021) və nəhayət “Plutonu Öldürmək” (2022). Ən son kitaba roman deyə bilərik, amma hekayəçilik bacarığımı itirməmək üçün uzun hekayə mənasını verən novella sözündən istifadə etmək istərdim. Covid dövründə yazmışdım. Bu təxminən iki il vaxtımı aldı. Yazmağa bir müddət ara verdim.
-Dünya ədəbiyyatından hansı yazıçıları və əsərləri bəyənirsiniz?
-Klassik və bugünkü ədəbiyyatı... Gözəl olan hər əsəri oxumağa çalışıram.
-Xəyallarınızın genişlənməsinə səbəb olan hadisələr hansılardır və bizlərə bu haqda bəhs edə bilərsinizmi?
-Xəyallar insana aid duyğudur. İnsan nəyi xəyal edirsə, sonunda arzusuna çatır. Ona görə də insanlardan təxəyyülü götürəndə çox şey qalmır. Məncə, zəki olmağın yeganə şərti xəyal etməkdir. Musiqi, rəssamlıq və incəsənətin digər sahələri də təxəyyülü qidalandırır. Ən azından mənim üçün belədir. Kitab oxumaq və səyahət etmək də çox faydalıdır.
-Zaman sizin üçün nə deməkdir? Yazarkən hər hansı bir rutininiz varmı?
-Vaxt getdikcə azalan və tükənən bir kvotadır. Bunu yaxşı qiymətləndirmək lazımdır. Planlaşdırma istehsal və yazmaq üçün vacibdir. Təəssüf ki, insan əbədi yaşamır, ona görə də zaman anlayışının hər kəs üçün vacib olduğunu düşünürəm.
-Kitab oxumaq vərdişini qazanmaq üçün nə etmək lazımdır?
-Əvvəla, bu vərdiş uşaqlıqdan əldə edilməli olan vərdişdir. Sonrakı yaşlarda bunu qazanmaq çox çətindir. Valideynlər uşaq böyüdərkən bunları nəzərə almalıdırlar. Şübhəsiz ki, hər kəsin sevə biləcəyi bir janr var. İstər roman, istər şeir, istərsə də düşüncə kitabı olsun, ilk növbədə janrı müəyyən etmək lazımdır.
-Türkiyədəki hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi?
-Təəssüf ki, ədəbiyyat sanki dərin yuxudadır. İstər əsər, istərsə də oxucu baxımından cazibəsinin ən zəif dövrünü yaşayır. Bu gün insanların internetə olan marağı, dünyada baş verən problemlər onları ədəbiyyatdan uzaqlaşdırır. Heç birimiz beynimizə “bir dəqiqə dayan və düşün” əmrini verə bilmirik. Budaqdan qopan yarpaq kimi, küləyin apardığı gündəlik təlaşın içində itib batırıq.
-Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi?
-İzləməyə çalışıram.
-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi?
-Yazmağa və oxumağa davam edirəm. Saytımız da var. “Erik Ağacı” Hekayə Saytı ədəbi portal olaraq quruldu. Əvvəlcə aldığımız əsərləri çap etdirirdik. Sonra onu elektron jurnala çevirdik. İki aydan bir çıxır. Jurnalın yaradılmasında məqsəd böyük balığın kiçik balığı yeməsi kimidir. Ədəbiyyat jurnallarının əksəriyyəti tanınmış yazıçıları strukturuna daxil etmək istəyir, ona görə də həvəskar və gənc yazarlara özünü ifadə etməyə, əsərlərini təqdim etməyə yer qalmır. Jurnalın məqsədi bu gənc yazarlara yer verməkdir. Onların əsərlərini buraya daxil edirik. Redaktə xidmətini də mən göstərirəm.
-Ənənəvi (genel) kitablara və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz?
-Gerçək nə varsa, təhrif edilməməlidir. Kitabın iyini duymaq və ona toxuna bilmək elektron oxumaq kimi deyil.
- Bir yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?
-Bunu bir cümlə ilə izah etmək istərdim. Mən də daxil olmaqla hər bir yazıçı öz yolunu tapmalıdır. Yalnız bu yolla əsərlərdə orijinallığa nail olmaq olar.
Bu gözəl söhbətə görə çox sağ olun Habil bəy, işinizdə uğurlar arzulayıram. Əziz Azərbaycana ürəkdən sevgilər...
-Mən də sizə öz dəyərli vaxtınızdan bizə ayırdığınız üçün təşəkkür edirəm Serpil xanım!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.11.2023)