Azərbaycanda memarlıq və inşaat sahəsi böyük və uğurlu inkişaf yolu keçib. Tikinti və yenidənqurma işləri, abadlaşdırma regionlarda da sürətlə aparılır. Respublikanın bütün kənd və qəsəbələri, şəhərləri bu müddət ərzində öz simasını dəyişib, iri infrastruktur layihələri həyata keçirilib. Bu sahədə layiqli töhfəsini verən memarlardan biri də Azərbaycan Memarlar İttifaqının üzvü Fəzail Bayramovdur. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı tanınmış memarın AzərTAC-a müsahibəsinin maraqlı məqamlarını oxucularına təqdim edir.

- Bu gün Azərbaycan memarlığının qarşısında əsas hansı vəzifələr durur?

- Memarlıq sənəti dünyanın inkişafını göstərən bir dəyərdir. Azərbaycan memarlıq sənəti ölkəmizdə inkişaf etmiş sivilizasiyanın mövcud olduğunu göstərir. Azərbaycan memarlıq sənəti bu gün də uğurla davam edir. Hazırkı dövrdə Azərbaycan memarlığının qarşısında duran əsas vəzifə işğaldan azad edilmiş ərazilərin, eyni zamanda abidələrin bərpasında aktiv iştirak etməkdir. Ümumilikdə isə respublika özünün yüksək inkişaf dövrünü yaşayır və biz memarlar da çalışmalıyıq ki, bu sahədə öz layiqli töhfələrimizi verək. Bu mənada Memarlar İttifaqının da üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Biz memarlar şəhər və kəndlərimizi müasir dövrə uyğun qurmalıyıq. Sevindirici haldır ki, artıq bu gün Azərbaycan memarlığında qabaqcıl dünya təcrübəsindən, yeni texnologiyalardan istifadə edilir.

Qeyd edim ki, Ulu Öndərin müdrik siyasətinin layiqli davamçısı, Prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqəti və qayğısı nəticəsində ölkəmizdə tikinti-quruculuq və abadlaşdırma işləri böyük vüsət alıb. Tikinti sahəsində beynəlxalq normalara uyğun normativ-hüquqi bazanın formalaşdığı və nəticədə nəhəng tikinti meydançasına çevrilmiş ölkəmizdə keyfiyyət dəyişiklikləri baş verib.

Dövlətimizin başçısının təşəbbüsü ilə həyata keçirilən “Ağıllı kənd” və şəhər ideyasının Qarabağda tətbiqi də bunun bariz nümunəsidir.

-Son illər ölkəmizdə, əsasən də paytaxtda çoxmərtəbəli binaların sayı sürətlə artır. Bir mütəxəssis olaraq bu binaların zəlzələyə davamiyyəti barədə nə deyə bilərsiniz? 

- Bilirsiniz, müasir dövrdə inşaat sahəsində dəmir-beton öz yerini metal konstruksiyaya verib. Məsələn, sovet dövründə 9 və 10 mərtəbəli binaların tikintisində başlıca olaraq dəmir–betondan istifadə olunub. İndi isə çoxmərtəbəli binaların inşasında əsas tikinti materialı metal konstruksiyalardır. Belə ki, metal konstruksiya çox dayanıqlı, möhkəm və elastik olduğu üçün müasir memarlıqda daha çox tətbiq olunur. Məhz bu səbəbdən Bakının özündə çoxmərtəbəli binalar 8-9 bal zəlzələyə davamlıdır.

Nəzərə çatdırım ki, Azərbaycan ərazilərindən İsmayıllı rayonunun dağ hissələri xeyli seysmo aktiv olduğundan orada çoxmərtəbəli deyil, xüsusi tikinti materiallarından yalnız 1 mərtəbəli evlərin tikintisi məqsədəuyğundur. Çünki bu yerlərdə 9-10 bal gücündə zəlzələ olması mümkündür. Odur ki, hər hansı bir ərazidə bina tikilərkən, yaşayış məskəni salınarkən, həmin ərazilərin, torpağın qruntu, geoloji xüsusiyyətləri öyrənilməlidir. Həmçinin layihə hazırlanarkən qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş müvafiq normalara əməl edilməlidir.

-Şəhərlərin Baş planı hazırlanarkən əsas hansı məsələlərə diqqət yetirilir?

- Bu çox ciddi bir məsələdir. Əvvəlcə həmin ərazidə şəhərin və ya qəsəbənin salınması əsaslandırılmalıdır. Bunun üçün zəruri sənədlər olmalıdır. 

Nəzərə alınmalıdır ki, bu zona yaşayış məskənidir. Deməli, əhalinin sayı, demoqrafiq xüsusiyyətləri əsas götürülməlidir. Bu istiqamətdə müfəssəl eskizlər hazırlanmalıdır ki, buraya müəssisələrin tikintisi, təhsil və tibbi müəssisələri, uşaq bağçası, ictimai binalar, xidmət mərkəzlərinin yaradılması və s. daxildir. Daha sonra ərazidə mənzil kommunikasiya xətlərinin çəkilməsi vacib şərtlərdən biridir. 

Əsas göstəricilərdən biri də şəhərdə yaşayacaq əhalinin sayıdır. Mövcud şəhərsalmada hər 5 və ya 10 ildən bir detal planlaşdırma vasitəsilə şəhərin genişləndirilməsi mümkündür. Bir sözlə, şəhərlərin Baş planı iqtisadi hesablamalara əsasən hazırlanır.

- Azərbaycan dövləti Qarabağın işğaldan azad edilmiş ərazilərində nəhəng tikinti-quruculuq işləri aparır. Sizin bir təcrübəli memar kimi Qarabağın bərpası sahəsində layihələriniz varmı?

- Qarabağda əvvəlki dövrlərdə də bir sıra layihələrim olub. Hazırda isə Füzuli rayonunda iki kəndin Baş planı layihəsi, eləcə də Kəlbəcər rayonunda iki kəndin Baş planı layihəsi ilə bağlı işlərimi artıq yekunlaşdırmışam. Layihələr Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin təsdiqinə verilib. Digərlərinə isə hələ baxılır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.01.2023)