Kubra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Biz uşaq olanda 2-ci sinif Azərbaycan dili dərsliyində Əhmədin nağılı var idi.
Əminəm ki, bir çoxları bu nağılı çox yaxşı xatırlayır. Balaca Əhməd nənəsi ilə birgə yaşayan, daim onun qulluğuna gedib, kəndində sevilən bir oğlan idi. Ancaq dövran dəyişdi və nağıldakı hər kəsin sevimlisi Əhməd ilə bu gün bütün xəbər saytlarının paylaşdığı Əhməd eyni olmadı. Əhməd cəmiyyət üçün dərin bir sarsıntı, xəyal qırıqlığı və bütün ümidlərin tükənişi oldu. Yəqin ki, bir çoxumuz sözügedən hadisədən xəbərdarıq. Böyük bir ailə faciəsi bir ailənin beş üzvünün qətlindən daha böyük məna kəsb etmişdi. Varis kitabında “sonuncu ölən ümidlərdir” deyərkən, bizlər Vahabzadənin “bir gün insanlıq deyə bağırılsa, ölən insanıqlar içində cismani yaşayan insan kütləsində” sonuncu ümidi elə Əhmədlə birgə itirdik. Və çox təəssüf ki, bəlkə də, bu nəsil "o vaxt belə şeylər olmurdu" , "bizim vaxtımızda böyük-kiçik yeri bilinirdi", "biz sizin yaşınızda olanda" kimi ifadələrlə cümlə qura biləcək ən son nəsil olduğumuzun belə fərqində deyilik.
Diqqətlə müşahidə etsək, əksər Asiya ölkələrində olduğu kimi Azərbaycanda da, dərin sosial çürümə gedir. Bu yaxınlarda qonşu Türkiyədə keçirilən küçə reportajında müxbir təsadüfən mikrofonu akademik Zehra Bürketə uzadır. İlk öncə xanımı tanımayan birisi olaraq sırf xanımın xarici görünüşünü nəzərə alanda onun fikirləri absurd gəlsə belə cəmiyyətin sosial sferasında baş verən köklü dəyişiklikləri, bir yaraya düşmüş kimi çürüyən gəncliyimizi və əslində hər kəlməsinin qiymətini dərk etmək bir yandan düşündürür, bir yandan isə utandırırdı.
Sosial çürümə dedikdə nə nəzərdə tutulur? Sosial çürümə insanlar arasında şəxsi keyfiyyətləri formalaşdıran amillərin çirklənməsi nəticəsində insanların etika, mədəniyyət, estetika və incəsənət kimi meyarları unutmasına gətirib çıxaran sosioloji problemdir. Əfsuslar olsun ki, müasir dövrdə yaranan sütunsuz ideologiyalar sosial çürümənin manipülativ tərəfidir. Bu manipülyasiyanın əsas qaynağı isə Tiktok sosial platformasıdır. Çünki hal hazırda çox kiçik bir kütlə bu platformda düzgün əylənməyi və keyfiyyətli məhsullar hazırlamağı bacarır, çox zaman isə kor bir kütlə özü də fərqində olmadan, cinsi azlıqların təbliğatını normallaşdırır, çılpaqlığı müasirlik zənn edənlərə böyük heyranlıq bəsləyir, ailəsinin gözü önündə əxlaqsızca davranan kişi və qadınlara gülür və təəssüf ki, bir çoxları məhz elə bizim gülüb lağa qoyduğumuz, qınadığımız üçün qınanarıq deyə düşüncələrimizi əsirgədiyimiz, nə olduğu bəlli olmayan insan kütləsinə çevrilməyə can atır.
Ümumilikdə isə son zamanlar ölkənin hər yerindən cinayət, intihar, cinsdəyişdirmə əməliyyatları, erkən nigahlar, uşaq yaşlarındakı qızların abort etmə kimi hallar baş alıb gedir və biz hələ də çürüdüyümüzün fərqində deyilik.
Cəmiyyəti dəyişmək istəyirsənsə davranışlarını dəyiş, davranışlarını dəyişmək istəyirsənsə düşüncəni dəyiş, düşüncəni dəyişmək istəyirsənsə düşdüyün cəmiyyəti dəyiş. Cəmiyyətin başı da, sonu da düşüncələrdən formalaşdığı kimi, düşüncələrdə məhv olur.
Ən sonda isə hər kəsin izləməsini məsləhət gördüyüm Zehra Bürketin müsahibəsinin linkini yerləşdirəcəyəm. Düşündükcə utanırıqsa, demək, dəyişmək üçün hələ də bir şans var.
https://youtu.be/wKbwFrHuYq0?si=iPXpAR-WFtV5DphU
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(20.02.2024)